#اقوام_وقبایل 🔖 در قسمت های قبل با جغرافیای طبیعی و انسانی افغانستان و همچنین با مرزها، جمعیت، نژاد، قوم پشتون و قوم تاجیک آشنا شدیم؛ #فارسیوان ▫️فارسیوان، پارسیوان، پرزیوان و پارسی دان همه در اصل یک کلمه اند که در لهجه ها و گویش های مختلف به صورت های متفاوت ثبت و به معنای "تاجیک" ذکر شده است. در افغانستان پشتونان و پشتوزبانان واژه مرکب (پارسی دان) را به دو معنی به کار می برند: اول، به معنای تاجیک؛ این استعمال در دیه های پشتونشین معمول تر و در شهرها کمتر است و گاهی هم مفهوم مزبور عوارض عصبیت آمیزی را در بر دارد. دوم، به معنای پارسی زبان، پارسی دان؛ زیرا همچنان که بین پارسی زبان بودن با پارسی دان بودن فرق هست، پشتوزبانان به پشتونانی که فارسی می دانند "پارسی دان" نمی گویند. بنابراین، " پرزی دان" هیئت دور افتاده تر "پارسی دان" است به معنای تاجیک. #هزاره_ها ▫️هزاره ها ساکنان قدیمی افغانستان و یکی از چند گروه قومی عمده در این کشور در کنار پشتون ها و تاجیک ها هستند. تعداد آنان حدود ۲۰ درصد جمعیت برآورد شده است؛ ولی ارقام بالاتر بین ۲۰ تا ۳۰ درصد جمعیت هم ذکر شده است. تاکنون در افغانستان سرشماری دقیق و جامع صورت نگرفته و سرشماری های قبلی تحت تأثیر فشارها، حساسیت ها و ملاحظات قومی، سیاسی و گروهی قرار داشته و نتوانسته است تعداد دقیق جمعیت هر قوم را تعیین کند. اکثریت هزاره ها در مناطق مرکزی افغانستان موسوم به هزاره جات، که کوهستانی و خیلی صعب‌العبور است، سکونت دارند. علاوه بر هزاره جات با مرکزیت بامیان و دایکندی، هزاره ها در بسیاری از استان های مجاور هزاره جات مانند غزنی، کابل، بلخ، هرات، غور، ارزگان، جوزجان، سمنگان، پروان، فراه، بادغیس و بغلان پراکنده اند و جمعیت های بزرگی از آن ها در شهرها و روستاهای این مناطق زندگی می کنند؛ به علاوه در سایر مناطق افغانستان هم حضور دارند. کابل یکی از شهرهایی است که در خارج از هزاره جات قرار دارد و گروه های بزرگی از هزاره ها در نواحی مختلف آن ساکن اند؛ مانند دهمزنگ، کارته پنج، چنداول، افشار و ... . از زمان حکومت عبدالرحمان خان، به ویژه بعد از کودتای ۱۹۷۸ میلادی تعداد هزاره ها در کابل روبه افزایش بیشتری نهاد. عده زیادی از هزاره ها در پاکستان، بویژه در شهر کویته زندگی می کنند، گروه های کوچک تری از آنان نیز در ایران اقامت دارند. مهاجرت هزاره ها به پاکستان و ایران بر اثر قتل عام های عبدالرحمان خان صورت گرفت و عده زیادی از آنان از هزاره جات خارج شدند. آقای سیدعسکر موسوی می نویسد: " بر اساس اسناد و شواهد، قدیمی ترین نام هزاره جات بربرستان بوده است. یکی از دریاچه های بامیان به بند بربر موسوم است. نام غرجستان احتمالاً پس از ورود اسلام به افغانستان جایگزین بربرستان شد؛ چرا که غرجستان، عربی گرجستان فارسی است. ( گر ) در فارسی پهلوی به معنی ( کوه ) است و هزاره جات کوهستانی ترین ناحیه افغانستان است." هزاره ها مردمانی خوش مشرب، خوش سخن، مهمان نواز، نیکو طبع، احساساتی، قانع، مقاوم و زحمت کش هستند و به کشاورزی، دامداری و صنایع دستی اشتغال دارند. سلسله جبال " بابا " در هزاره جات قرار گرفته و تعدادی از رودهای مهم افغانستان از آن سرچشمه می گیرند. تعدادی از معادن بزرگ افغانستان مانند آهن (حاجی گک ) و ذغال سنگ ( دره صوف ) در هزاره جات قرار دارند. ادامه دارد.... کتاب جامعه و فرهنگ افغانستان/ ص ۸۰ #آشنایی_باافغانستان ✅ @KHURASANO_SISTAN

#اقوام_وقبایل 🔖 در قسمت های قبل با جغرافیای طبیعی و انسانی افغانستان و همچنین با مرزها، جمعیت، نژاد، اقوام پشتون، تاجیک، فارسیوان و هزاره آشنا شدیم؛ #هزاره_ها (قسمت دوم) زبان و مذهب 🔖 زبان هزاره ها فارسی با گویش هزارگی است. مذهب هزاره ها شیعه امامیه است؛ ولی اقلیتی از آنان در غور (چهارایماق)، بغلان و بادغیس حنفی هستند و اقلیتی نیز اسماعیلی مذهب اند. از آنجا که اکثریت هزاره ها شیعه اند نام هزارهدو شیعه با هم پیوند خورده و شیعه و هزاره مترادف یکدیگر شده اند و نام هر کدام (شیعه یا هزاره ) برده شود نام دیگری را در ذهن تداعی می کند. اهل سنت اطراف مناطق شیعه‌نشین یا هزاره نشین را احاطه کرده اند. هزاره ها قبل از دوره صفویه نیز شیعه بوده اند. بعضاً معتقدند که هزاره ها از زمان غازان خان، برادرش، اولجایتو، پسرش ابوسعید، به طرف تشیع گرایش یافتند و در زمان صفویه تشیع گسترش بیشتری یافت. گمان غالب و قوی دیگر این است که از زمان ورود امام رضا(ع) به مشهد و شهادت آن حضرت، پیروانش به هزاره جات رفتند و ورود آنان به هزاره جات به دلیل شیعه بودن مردم آنجا بود ه است. ساختار قومی و اجتماعی 🔖 بخش های مهم و بدنه اصلی قوم هزاره از گروه های عمده ای مانند دایکندی، دایزنگی(سنگی) بهسود و جاغوری تشکیل می شده است. گروه های قومی دیگری نیز شناسایی شده اند. تشکیلات قومی عبارت از پنج " دای " بوده است؛ مانند دای زنگی، دای کندی، دای میرداد، دای چوپان و دای خطای. در بین هزاره ها نوعی جرگه یا مجلس وجود داشته که اولوس نامیده می شد و برای تصمیم گیری راجع به مسائل مختلف قومی و مردمی تشکیل می شد. اولوس ریشه ترکی-مغولی دارد و به زبان پشتو نیز راه یافته است؛ اولوسی جرگه را مقتبس از آن می دانند. جامعه هزار متشکل از چند طبقه شامل میرها، روحانیون، سادات و عامه مردم است. "میریزدان بخش بهسودی" (۱۲۴۸- ۱۲۰۰ قمری) از مشهورترین میرهای هزاره است که از سران ملی بود و در منطقه بهسود و دایزنگی شهرت و نفوذ زیادی داشت؛ دوست محمدخان او را دستگیر و اعدام کرد. "شیرمحمدخان هزاره" نیز از دیگر میرها و بزرگان هزاره بود و در جنگ میوند(با انگلیسی ها) رشادت زیادی به خرج داد و در نهایت به همراه نیروهایش به شهادت رسید. هزاره جات از جمله فقیرترین مکان های افغانستان است. هزاره ها از اقوام ناشناخته، فراموش شده و در عین حال ستمدیده افغانستان هستند. پس از حملات مغول، یکی از سنگین ترین حملات علیه هزاره ها در زمان عبدالرحمن خان صورت گرفت. 🔖هزاره ها برای تجدید حیات خود تلاش های زیادی به خرج داده اند‌. آن ها از کودتای ۲۷ آوریل ۱۹۷۸ به بعد، با افزایش مبارزات خود علیه رژیم های خلقی و سپس تجاوز شوروی، توان مبارزاتی و دفاعی خود را به نمایش گذاشته، بعد از آن با تشکیل دادن احزاب مختلف، به ویژه حزب وحدت اسلامی، مبارزات سنگینی را علیه رژیم های کمونیستی، نیروهای نظامی اتحاد شوروی در افغانستان و سپس گروه طالبان به عمل آوردند و در دهه ۱۹۹۰ به وحدت و یکپارچگی بیشتری رسیدند. 🔖هزاره ها در دوره مجاهدان آزادی عمل بیشتری یافتند و نشریه مستقل خود را با عنوان " غرجستان " منتشر ساختند و دیدگاه ها و نظرات خود را بیان کردند. چند دهه مبارزات هزاره ها و شیعیان به ویژه از سال ۱۹۷۸ تا ۲۰۰۱ منجر به برکنار طالبان، رسمیت شناخته شدن حقوق هزاره ها، رسمی شدن زبان فارسی، مشارکت شیعیان در دولت، حضو در مجالس قانونگذاری، رسمیت یافتن مذهب شیعه در کنار حنفی و .... شد. ادامه دارد.... کتاب جامعه و فرهنگ افغانستان/ ص ۸۵ #آشنایی_باافغانستان ✅ @KHURASANO_SISTAN