#آسیب_شناسی_حدیث #فهم_حدیث حديث در گذر زمان و در طى مسير طولانى‌‏اش براى رسيدن به مخاطبان امروز، از دستكارى‌‏هاى درست و نادرست مصون نمانده‌‏است. گاه، تقطيع و اختصار آن، بخش‏هايى اثرگذار از متن را به ما نرسانده و گاه، نقل معناهايى نه‌‏چندان دقيق، در كنار ناتوانى از بازگردانى كامل زبان شفاهى به زبان نوشتارى، ما را از قرينه‌‏هايى مؤثّر، محروم‏ كرده‌‏است. گاهى نيز افزوده‌‏هاى شارحان و كاتبان و اشتباهات و كم دقتى‌‏هاى ناسخان، آسيب‏هاى درج، سقط، قلب و تصحيف را پديدآورده‏است و در مواردى هرچند اندك، چنان اضطراب و نابسامانى‌‏هايى در حديث به‏‌وجودآورده‏اند كه آن را از اعتبار ساقط كرده‌‏اند. بنابراین شایسته است قبل از انتساب یک روایت به معصوم و عمل به آن، آسیب های محتمل درباره متون حدیثی مورد بررسی قرار بگیرد. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

#معرفی_کتاب #کلثوم_ننه #اَتَتَل_تُوتِه_تَتَل #ملامحسن_فیض_کاشانی #آقا_جمال_خوانساری معرفی دو کتاب متفاوت، از علمای شیعه با زبان ساده؛ 1-کتاب «اَتَتَل تُوتِه تَتَل» 2-کتاب «کلثوم ننه» چه بسا از اسم این دو کتاب چنین بر آید که آن ها در حوزۀ کودک و یا نوجوان باشد. جالب است که نویسنده کتاب «اَتَتَل تُوتِه تَتَل»، عالم و محدث بزرگ شیعه، ملامحسن فیض کاشانی است و کتاب «کلثوم ننه» اثر، جمال الدّین محمد بن حسین بن جمال الدّین محمد خوانساری معروف به آقا جمال خوانساری است. موضوع کتاب «اَتَتَل تُوتِه تَتَل»، علم شناخت معانی الفاظ و حقیقت معنا است؛ فیض کاشانی، سعی کرده با زبانی ساده و با بهره‌گیری از شعر و ادبیات عامیانه، مفاهیم علمی و تخصصی مهم را به مخاطب منتقل کند. دو بیت ابتدایی این کتاب چنین است: اَتَتَل تُوتِه تَتَل پَنجه شیرمالِ شِکر هفتاد میخ آهنی ژِلژِل پای احمَدَک موضوع کتاب «کلثوم ننه» یا «عقائدالنّساء» احکام و عقائد است. مرحوم آقا جمال خوانساری سعی کرده به زبان طنز، پس از بیان عقاید خرافی، به بیان احکام وعقاید صحیح بپردازد. ظاهرا این کتاب به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی و ترکی آذربایجانی نیز ترجمه شده‌است. دو نکته در مورد این کتاب به ذهن می رسد: الف) مطالعه کتاب «کلثوم ننه» باعث می شود که با برخی از آداب و رسوم مردم ایران در عصر صفوی آشنا شویم. ب) آموختن از بزرگان دین که با مردم به لسان قوم حرف بزنیم؛ مخصوصا در تبلیغ دین به اندازه فهم مردم و زبان آن ها سخن بگوییم و بنویسیم همچنان که در روایت آمده است که «مَا كَلَّمَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ اَلْعِبَادَ بِكُنْهِ عَقْلِهِ قَطُّ وَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ إِنَّا مَعَاشِرَ اَلْأَنْبِيَاءِ أُمِرْنَا أَنْ نُكَلِّمَ اَلنَّاسَ عَلَى قَدْرِ عُقُولِهِمْ». هيچ‌گاه رسول الله صلی الله علیه و آله با مردم از عُمق عَقل خويش سخن نگفت، بلكه مي‌فرمود: ما گروه پیامبران، مأموريم كه با مردم باندازۀ خرد و دانش ایشان سخن گوئيم. شاید نکته دوم همان فاجعه ای است که سبب شده مردم از منبرها و نوشته های علمی فاصله بگیرند و در بسیاری از مواقع از باب احترام پای منبری بنشینند و قلنبه سلنبه (یا همان قلمبه سلمبه) گویی را حمل بر علم بسیار بدانند. البته اگر مرحوم آقا جمال کتاب «کلثوم ننه» را در قالب مقاله برای مجلات علمی امروزی می فرستاد با ادبیات زننده برخی از ارزیابان محترمی مواجه می شد که محصور در ادبیات خشک دانشگاهی و قوانین هر روز متغییر غربی گیر کرده اند. رهبر معظم انقلاب حفظه الله تعالی در رابطه با کتاب «کلثوم ننه» فرمودند: «مسئله ديگر، مبارزه‌ با خرافات است. در کنار ترويج و تبليغ معارف اصيل دينى و اسلام ناب، بايد با خرافات مبارزه کرد. کسانى دارند روزبه‌روز خرافات جديدى را وارد جامعه‌ ما مى‌کنند. مبارزه با خرافات را بايد جدى بگيريد. اين روش علماى ما بوده. مرحوم آقا جمال خوانسارى، عالم معروف، مُحشىّ شرح لمعه، سيصد سال پيش براى اينکه خرافات را برملا کند، کتابى به نام «کلثوم ننه» را نوشت، که الان هست.... ايشان با زبان طنز، معروف‌ترين خرافات زمان خودش را به زبان فتواى فقهاى زنان درآورده و مى‌گويد زنان پنج فقيه بزرگ دارند! يکى‌اش، کلثوم ننه است! يکى، دده بزم‌آراست! يکى، بى‌بى‌شاه زينب است! يکى، فلان است. آن وقت از قول اينها مثلا در باب محرم و نامحرم، در باب طهارت و نجاست و در باب انواع و اقسام چيزها، مطالبى را نقل مى‌کند. يعنى عالم دينى به اين چيزها مى‌پردازد. ما خيال مى‌کنيم اگر با يک مطلبى که مورد عقيده‌ مردم است و خرافى و خلاف واقع است، مقاومت کرديم، بر خلاف شئون روحانى عمل کرده‌ايم؛ نه، شأن روحانى اين است. #کانال_علوم_و_معارف_حدیث @MaarefHadith

#در_محضر_معصوم(۱۰) امام جواد عليه السلام اِعْلَمْ أَنَّكَ لَنْ تَخْلُوَ مِنْ عَيْنِ اَللَّهِ فَانْظُرْ كَيْفَ تَكُونُ بدان که تو لحظه ای از نگاه خدا خارج نیستی پس ببین چگونه هستی؟ 📗 تحف العقول ص 455 @MaarefHadith

✅تاثیر دانش صرف در فهم احادیث یکی از علومی که در فهم احادیث به ما کمک می‌کند، دانش "صرف" است. به عنوان مثال؛ براى درست خواندن و نيز درست فهميدن اين حديث «إذا بِعتَ فَكِل»[1]، نيازمند دانش صرف هستيم. زيرا دو كلمه «بعت» و «فكل» بر پايه قواعد عربى تغيير يافته‌‏اند. «بِعْتَ» فعل ماضى مخاطب و ريشه آن «ب. ى. ع» به معناى فروختن است و كلمه «فكل» از حرف «فاء» و فعل امر «كِل» پديد آمده است. فعل امر «كِل» از ريشه «ك. ى. ل» به معناى پيمانه كردن است در اين حديث نيازمند دانستن دانش "نحو" نيز هستيم تا بدانيم آمدن «إذا» جمله را به زمان حال و آينده مى‌‏برد و آن را شرطى مى‌‏كند. در نتيجه معناى حديث چنين است: اگر چيزى را مى‌‏خواهى بفروشى، آن را پيمانه [و معيّن‏] كن. 📗[1]صحيح البخارى، ج 3، ص 21. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

#روستانشینی #سکونت_درروستا در منابع شیعه و اهل سنت، روایاتی مبنی بر نهی از روستا نشینی وجود دارد این احادیث، ساکنین روستا را افرادی جاهل و غافل از حدود و احکام الهی دانسته و از سکونت در روستا نهی می کنند برخی از این روایات به صورت مشترک در منابع شیعه و سنی بیان گردید و بعضی از آنها نیز فقط در منابع شیعه یا سنی ذکر شده است. مثلا از حضرت علی علیه‌السلام نقل شده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله توصیه بر ترک روستا نشینی کرده است: يا عَلِيُّ، لا تَسكُنِ الرُّستاقَ فَإِنَّ شُيوخَهُم جَهَلَةٌ و شُبّانَهُم عَرَمَةٌ و نِسوانَهُم كَشَفَةٌ و َالعالِمَ بَينَهُم كَالجيفَةِ بَينَ الكِلابِ؛ اى على! در روستا سكونت مكن، زيرا كه پيران روستا نادانند و جوانانش شرور و زنانش بى‌حجاب و عالِم در ميان آنها چونان لاشه مردارى است در ميان سگان. مقاله ذیل به بررسی روایات در این زمینه پرداخته است: #کانال_علوم_و_معارف_حدیث @MaarefHadith

#کتاب_شناسی #کتاب_حدیثی #جامع_الأحادیث کتاب حدیثی ارزشمند #جامع_الاحادیث مجموعه ای از احادیث نورانی پیامبر اکرم (ص) می‌باشد که توسط أبی محمد جعفر بن احمد بن علی قمی تأليف یافته است. مولف در این کتاب به نقل قریب به 580 روایت از پیامبر اکرم پرداخته است. از ویژگی هایی این کتاب می توان به موارد زیر اشاره کرد. 1- کتاب حدیثی مختصر. 2- تمامی روایات از پیامبر اکرم نقل شده است. 3- احادیث طبق حروف معجم باب بندی شده، یعنی ابتدا روایاتی را بیان کرده که با حرف (الف) آغاز می شوند و پس از آن روایاتی که با حرف (باء) و به این صورت تا پایان حروف معجم که حرف (یاء) است. 4- حدیث های ذکر شده در این کتاب اغلب کوتاه و مشتمل بر موضوعات متفاوتی می باشند. 5- در بین احادیث کتاب تنها حدیث اول از هر باب دارای سند بوده و در ما بقی روایات سند طبق انگیزه مولف حذف شده است. مولف در مقدمه این کتاب می نویسد: فقد سألتنی –أدام الله عزک- أن أجمع لک طرفا مما سمعت منی فی مجلس المذاکره من الفاظ رسول الله صلی الله علیه وآله، علی حروف المعجم فأجبتک علی ملتمسک تقربا الی الله تعالی و الی نبیه صلی الله علیه و آله، و جعلته مختصرا و حذفت أسانیدها إلا اسنادا لأول کل باب منه لیکون أقرب الی الفهم. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

#در_محضر_معصوم(11) الإمام الكاظم عليه السلا م: رَجُلٌ مِن أهلِ قُمَّ يَدعُو النّاسَ إلَى الحَقِّ ، يَجتَمِعُ مَعَهُ قَومٌ كَزُبَرِ الحَديدِ ، لا تُزِلُّهُمُ الرِّياحُ العَواصِفُ ، ولا يَمِلّونَ مِنَ الحَربِ ولا يَجبُنونَ ، وعَلَى اللّهِ يَتَوَكَّلونَ ، وَالعاقِبَةُ لِلمُتَّقينَ . امام كاظم عليه السلام: مردى از اهالى قم، مردم را به سوى حقّ فرا مى خواند و عده اى برگردش جمع مى شوند كه چونان قطعات آهن، سخت و استوارند، بادهاى توفنده، آنان را از جاى نمى جنباند و از جنگ، خسته نمى شوند و از آن، نمى هراسند، به خدا توكّل دارند و عاقبت، از آنِ پرهيزگاران است. 📗بحار الأنوار : ج 60 ص 216 #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

#علم_رجال #علم_تراجم #تفاوت_رجال_وتراجم درباره تفاوت بین علم‌رجال و علم‌تراجم گفته شده؛ چنانچه بحث از تاریخ و زندگی رجال دینی، از این جهت که در سند حدیث واقع شده‌اند باشد، و بحث از صفات دخیل در قبول و ردّ حدیث باشد (مثل راستگویی و دروغگویی)، این بحث، مربوط به #علم_رجال است و غایت آن، قبول و ردّ خبر اوست. و چنانچه بحث درباره رجل دینی، از آن جهت باشد که وی در زندگی اجتماعی و سیاسی و فرهنگی، دارای اثر وجودی و منزلت اجتماعی است و بحث فراتر از صفات دخیل در قبول و ردّ خبر باشد،این بحث داخل در #علم_تراجم خواهدبود و اثرش نیز آشنایی با شخصیّتهای دینی و الگوپذیری از آنها می‌باشد. #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith

#عکس_نوشته_حدیثی #فرصت_شناسی امام علی علیه السلام إِذَا أَمْكَنَتِ اَلْفُرْصَةُ فَانْتَهِزْهَا فَإِنَّ إِضَاعَةَ اَلْفُرْصَةِ غُصَّة اگر فرصتی برایت پیش آمد، به سرعت از آن بهره بگیر؛ چرا که از دست دادن فرصت ها اندوه، در پی خواهد داشت. 📗غررالحکم، حدیث 4124 @MaarefHadith

#اقسام_علوم_حدیث #دانشهای_حدیثی مباحث مربوط به حدیث و سنّت، با گذشت زمان به دانش های گوناگونی منتهی و منشعب شد. صبحی صالح در این باره می نویسد: _ لقد کانت المباحث المتعلقة بعلم الحدیث، انواعا مختلفة فی نشأتها الاولی وکانت علی کثرتها مستقلة فی موضوعها وغایتها ومنهجها، حتی إذا شاع التدوین وکثر التصنیف اتّجه کلّ عالم الی ناحیة فکثرت العلوم المتعلّقة[1] _ مباحث مربوط به دانش حدیث، در مرحله اوّل شکل گیری، انواع گوناگونی داشته و در عین کثرت مباحث، در موضوع و نتیجه و روش از همدیگر جدابودند. با زیادشدن تدوین و تصنیف حدیث، هر عالمی به بخشی از مباحث حدیث روی آورد و درنتیجه، علوم مربوط به حدیث فراوان شد. _ وی، سپس از میان علوم مربوط به حدیث، شش علم را برمی شمارد. آن شش علم عبارتند از: 1 علم جرح و تعدیل، 2 علم رجال الحدیث، 3 علم مختلف الحدیث، 4 علم علل الحدیث، 5 علم غریب الحدیث، 6 علم ناسخ الحدیث ومنسوخه. _برخی نیز علوم مربوط به حدیث را چنین گفتند علوم مربوط به حدیث، عبارت اند از: 1 درایه (درایت)، 2 روایت، 3 فقه الحدیث، 4 رجال، 5 تراجم، 6 مشیخه شناسی، 7 فهرست شناسی. 📗[1]علوم الحدیث ومصطلحه، صبحی صالح، دارالعلم للملایین، ص180 #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith