علوم و معارف حدیث
📚تراث علويان، گنجينهای ناشناخته برای مطالعات تشيع ✍محمدباقر ملکیان 🔰علويون (نصيريه) در طول تاريخ
ضرورت توجّه به مصادر #نصيريه در مطالعات شيعی
✍محمدباقر ملکیان
🔰مرحوم آيت الله بروجردی و برخی از شاگردان ايشان بر اين باور بودند که فقه و حديث شيعه، حاشيهای است بر فقه و حديث عامه، و يا به تعبير آيتالله سيستانی فقه شيعه مهيمن است بر فقه اهل سنت.
در اين يادداشت در صدد نيستم تا مقصود آيت الله بروجردی وطرفداران اين نظريه را به تفصيل بنگارم، اما خلاصه سخن اين است که برای فهم روايات اهل بيت عليهم السلام بايد از جو فقهی غالب آن روزگار، که از آن فقها و مدارس فقهی اهل سنت است، اطلاع داشته باشيم، چرا که بسياری از روايات اهل بيت در پاسخ به منازعاتی بوده که بين اصحاب اماميه و پيروان مکاتب فقهی عامه جريان داشته است.
اين نظرمرحوم آيت الله بروجردی در حقيقت يکی از تطبيقات اين قاعده است: «برای فهم درست از يک پاسخ، بايد سؤال و زمينه و بستر پيدايش آن سؤال را بدانيم». حالا فرقی نمیکند اين سؤال از طرف جو فقهی عامه باشد، يا از طرف طائفهای از زيديه يا خوارج يا ....
بسياری از روايات اهل بيت عليهم السلام از طريق راويان و فقهای شيعی کوفی نقل شده است. مراجعه به مصادر تاريخی و رجالی اهل سنت نشان میدهد (والبته برخی از رجاليون اهل سنت تصريح هم کردهاند) جو غالب در کوفه، جوی شيعی است، البته با انواع گرايش های، گرايش زيديه، گرايش غاليانه، گرايش فقيهان، و... بنابراين آنچه ما را در فهم بسياری از روايات راويان کوفی کمک میکند شناخت جريان هايی است که در کوفه آن روزگار وجود داشته است.
يکی از جريان های مطرح و شناخته شده در کوفه دوران امام صادق عليه السلام، گرايش #ابوالخطاب و طرفداران اوست، جريانی که به قيام مسلحانه میانجامد، و به ظاهر و با سرکوب آنها و کشته شدن همه ياران ابو الخطاب ـ جز ابو خديجه سالم بن مکرم - به پايان میرسد. اما اين ظاهر قضيه است، يعنی جريان ابو الخطاب، هيچ گاه تمام نشد، بلکه طرفداران اين جريان، در لباسی ديگر و با تأکيد بر کتمان، همان انديشه و گفتمان را ادامه دادند، گفتمانی که يک شاخهاش به تشکيل فرقه #اسماعيليه منجر شد.
#نصيريهایها (يا همان علويان امروز) امتداد گفتمان جريان ابو الخطاب و تابعان او هستند، جريانی که در بسياری از منازعات فقهی و کلامی ـ خصوصاً مسأله امامت ـ ردپای آنها را مشاهده میکنيم. امروزه آثار متعدد و مهمی از اين جريان ـ چه به صورت چاپی و چه به صورت مخطوط ـ منتشر شده است و مطالعه آنها ما را در شناخت آنچه در روزگار حضور ائمه (عليهم السلام) در کوفه جريان داشته کمک میکند.
🌐https://malekian.kateban.com/post/4742
#کانال_علوم_ومعارف_حدیث
@MaarefHadith