🔻معرفی کتاب سرانجام انسان طراز نوین؛ فروریختن توهمات/ سوتلانا الکسویچ/ انتشارات مینوی خرد 🔹کتاب سرانجام انسان طراز نوین؛ فروریختن توهمات، نوشتهٔ خانم سوتلانا الکسویچ، مستندی است از رخدادهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی‌اجتماعیِ شوروی سابق و حوادثی که پس از استقلال کشورهایِ عضو اتحادیۀ جماهیر شوروی رخ داد. کتاب به ماجرای جنگ جهانی دوم و نبرد شوروی با آلمان نازی در خلال زندگی روزمرهٔ مردم پرداخته است. ضمناً کتاب به انقلاب‌های رنگی در بلاروس و گرجستان و همین‌طور انقلاب برفیِ ضدپوتین نیز اشاره‌هایی دارد. نویسنده معتقد است که پوتین کنترل تمام صنایع بزرگ روسیه را به حزب روسیۀ متحد انتقال داده است که لازمهٔ چنین کنترلی، فساد وسیع و خاموش‌کردن صدای مخالفان است. 🔹تصویری که از جامعۀ دوران شوروی ارائه می‌شود، نشان‌دهندۀ مردمانی آرمان‌گراست که به‌دنبال ساختن کشوری بزرگ هستند. اما مردمانِ همین کشورِ بزرگ برای تهیهٔ کاغذ توالت صف می‌بندند و حرف‌های سیاسی خود را در آشپزخانه‌ها می‌زنند. اموالِ کولاک، دهقانان ثروتمند، تصاحب شده و کوچک‌ترین مخالفتی با حزب کمونیست موجب تبعید افراد به گولاگ، اردوگاه‌های کار اجباری، می‌شود. اما این آرمان‌ها کم‌کم استحاله می‌یابد؛ «ما» به «من» تبدیل می‌شود و مردمِ کتاب‌خوانِ شوروی به مردمی تبدیل می‌شوند که دوست دارند کالاهای لوکس بخرند، پول درآورند و سرگرم زندگی روزمره باشند. 🔹این حالت گذار با روی‌کار‌آمدن گورباچف آغاز می‌شود و مردم در سال ۱۹۹۱ که سرخ‌ها (مقامات حزب) علیه گورباچف کودتا می‌کنند، می‌ایستند و از یلتسین و اصلاحات او پشتیبانی می‌کنند. البته بعدها مردم از این حمایت خود رضایت چندانی به دست نمی‌آورند؛ چون آنچه می‌خواستند، محقق نمی‌شود. آزادسازی قیمت‌ها، تورم ۲۰۰درصدی و سپس ۲۶۰۰درصدی را موجب می‌شود و همچنین در اثر خصوصی‌سازی، کارخانه‌ها و مراکز تولید بین عدهٔ خاصی تقسیم می‌شود. 🔹مسئلهٔ دیگری که بعد از فروپاشی شوروی ایجاد می‌شود، درگیری‌های نژادپرستانه بین ملیت‌های مختلف است. تا قبل از فروپاشی شوروی، روس‌ها، آذری‌ها، ارمنی‌ها، ازبک‌ها، تاجیک‌ها و چچنی‌ها (قفقاز) با یکدیگر به‌صورت برابر برخورد می‌کردند؛ اما بعد از فروپاشی شوروی بین این قومیت‌ها درگیری و نسل‌کشی آغاز می‌شود. ضمن اینکه دومیلیون کارگر مهاجر در مسکو وجود دارد که با حقوق بسیار کم و وضعیت غیرانسانی زندگی می‌کنند؛ چراکه روس‌ها دیگر آن‌ها را برادر و دوست نمی‌دانند. 🔹کتاب سرانجام انسان طراز نوین؛ فروریختن توهمات، با نگاهی لیبرالیستی نگاشته شده است و در آن هرگونه آرمان‌گرایی و جمع‌گرایی و نگاه ایدئولوژیک به چالش کشیده می‌شود. مواردی چون رفاه و تجمل و سرمایه‌سالاری ارزش تلقی می‌شود و از سوژۀ لیبرال دفاع به عمل می‌آید؛ لذا این کتاب از این لحاظ با اهداف انقلاب اسلامی و تصویری که اسلام از انسان ارائه می‌دهد، زاویه دارد. اما از جهتی دیگر این کتاب از تبعات به‌رسمیت‌نشناختن آزادی‌های سیاسی و اجتماعیِ مشروع سخن می‌گوید که می‌تواند باعث نابودی یک نظام ایدئولوژیک شود و علاوه بر آن، به ما نشان می‌دهد که چگونه ممکن است چنین نظامی از درون و به‌وسیلۀ نیروهای خودی استحاله شود. بنابراین مطالعهٔ نظام شوروی و نحوهٔ استحالهٔ آن می‌تواند برای پایایی جمهوری اسلامی مفید باشد. #گاه_نقد #انتشارات_مینوی_خرد eitaa.com/MajmaNasheran Ble.im/MajmaNasheran instagram.com/mananashr

🔻 معرفی کتاب گفتارهایی در روش‌شناسی اقتصاد/ موسی غنی‌نژاد/ انتشارات مینوی خرد 🔹 کنکاش در ماهیت علوم به‌دلیل وجود سؤالاتی دربارۀ اعتبار و حجیت گزاره‌های علمی با فلسفۀ علم، به‌خصوص معرفت‌شناسی و روش‌شناسی، پیوند تنگاتنگی دارد. سؤال از اینکه کدام نظریه و مدل در اقتصاد درست است، و آیا کارایی ملاک است یا صدق و کذب، همگی در فلسفۀ علم پاسخ داده می‌شود. طیف وسیع روش‌شناسی در اقتصاد را این اقتصاددانان تشکیل می‌دهند: اقتصاددانان متکی بر روش استنتاجی، پوزیتیویستی، مکتب اتریش، مکتب تاریخی آلمان، سوسیالیسم، مارکسیسم، روش فریدمن، لاکاتوش و ابزارگرایی. اینکه هرکدام چطور به وجود آمد، چگونه رشد یافت، چگونه نقد و اصلاح شد، داستانی دارد که نویسنده در کتاب روایت می‌کند. 🔹 روش‌شناسی اقتصاد در زمان حاضر دچار افت بسیاری شده که آشفتگی و ابهامات زیادی را در اقتصاد به وجود آورده است. کار به‌جایی رسیده است که منکیو (استاد اقتصاد) بدون اتکا به روش خاصی ده اصل اقتصادی را به‌صورت قطعی برای اقتصاد مطرح می‌کند. فریدمن بحث فلسفه در علم را به انحراف می‌کشد؛ چراکه خود وی گفته است: «به یاد نمی‌آورم چندان فلسفه‌ای خوانده باشم. البته دربارۀ متدولوژی فلسفه، پوپر را خوانده‌ام.» این‌چنین ضعف‌های روش‌شناختی، اقتصاد را ریاضی‌زده و دور از نظریات علمی کرده است. برای بازسازی علم اقتصاد می‌توان از بحث‌های میزس و مکتب اتریش کمک گرفت که در کتاب مروری بر آن‌ها خواهیم داشت. این کتاب می‌تواند برای آشنایی مقدماتی با روش‌شناسی اقتصاد به‌عنوان اولین کتاب مناسب علاقه‌مندان باشد تا با زبانی ساده و سیری تاریخی نظریات و تاریخچۀ روش در اقتصاد را بدانند. 🔹 مشکلات به‌وجود‌آمده در اقتصاد، مثل تأکید بیش‌ازحد اقتصاددانان بر ریاضیات و مدل‌سازی، نشان از ضعف بحث‌های روش‌شناسی در اقتصاد دارد. کتاب، منتقد جریان روش‌شناسی کلاسیک در اقتصاد است که فریاد رومر بر سر این روش ریاضی‌محوری را گواهی آشکار بر انحراف اقتصاد می‌گیرد. به‌نظر نویسنده نقدهایی نیز شکل‌ گرفته؛ ولی چون به‌شکل روش درنیامده است، قدرت رویارویی با جریان اصلی را ندارد. این انگیزۀ نویسندۀ از نوشتن کتاب است که به‌خوبی با سیری تاریخی، روش‌شناسی اقتصاد را از زبان اقتصاددانان و گفت‌وگوی بین آن‌ها بررسی کرده است. 🔹 پرداختن به روش‌شناسی جریان اصلی اقتصاد، در کنار نقدهای مکتب اتریش و افرادی همچون میزس، به خواننده در نقد روش‌شناسی اقتصاد متعارف کمک می‌کند. نویسنده طرف‌دار مکتب اقتصاد آزاد است؛ ولی این‌گونه نیست که آن را تماماً بپذیرد، حتی در کتاب به کسانی که دخالت دولت را در اقتصاد انکار می‌کنند، نقدهایی وارد می‌سازد. جمع بین این دو گزارۀ به‌ظاهر متناقض اولین سؤال از نویسنده است. باور به اقتصاد بازار (اقتصاد آزاد) در کنار مخالفت با پوزیتیویسم و طرح اشکال‌های مباحث روش‌شناسی در اقتصاد، ریاضی‌زدگی و فروپاشی علم اقتصاد، در کنار هم کمی پارادوکسیکال به نظر می‌رسد. 🔹 یافتن سازگاری در نظریات نویسنده به مطالعۀ دقیق‌تر دیگر آثار او نیاز دارد تا بتوان جمع‌بندی مناسبی ارائه کرد. پوشش‌ندادن برخی روش‌های دیگر در اقتصاد، مثل رفتارگرایی و روش‌های اسلامی، از نقیصه‌های کتاب است. تعلق‌خاطر نویسنده به مکتب اتریش و بازسازی اقتصاد به‌کمک کنش‌های انسانی در کتاب احساس می‌شود. او این دو رویکرد را منطقی‌تر و دقیق‌تر می‌داند. #گاه_نقد #انتشارات_مینوی_خرد eitaa.com/MajmaNasheran Ble.im/MajmaNasheran instagram.com/mananashr