یاد شهیدان ۱۵ خرداد گرامی باد. فصل روح‌الله : قسمت سوم موضوع: امام(ره) و روحانیت مهمان: حجت الاسلام دکتر محسن الویری عضو هیئت علمی دانشگاه باقر العلوم(ع) میزبان: مرتضی صفائی این برنامه به بررسی دیدگاه امام در باب مسئله روحانیت، و خوانش منشور روحانیت می‌پردازد. ⏰ فصل روح الله در ۵ شب متوالی از ۱۳ الی ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ ساعت ۲۱:۰۰ از شبکه چهار پخش می شود. 👈 شبکه چهار در فضای مجازی: @ch4_irib __ @MohsenAlviri

🔹 ارائه سخنرانی با عنوان "حکمرانی اسلامی مبتنی بر سیره و معارف رضوی" روز سه‌شنبه ۲ خرداد ۱۴۰۲ به دعوت مشترک معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه ایلام و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن ایرانی تاریخ ـ شاخه ایلام، نشستی به عنوان پیش‌درآمد همایش بین‌المللی علمی ـ پژوهشی "حکمرانی اسلامی مبتنی بر سیره و معارف رضوی" در تالار فرزانگان دانشگاه ایلام برگزار شد. در بحثی که در این نشست ارائه شد، پس از اشاره به فرارشته‌ای یا چندرشته‌ای بودن بحث حکمرانی و پیوند آن با دانش‌های مختلف، در باره روش‌های عرضه‌داشت مفاهیم نوپدید اجتماعی بر متون دینی و واکاوی آن‌ها در متون دینی توضیحی کوتاه بیان شد و با تأکید بر این که تبار علمی این بحث، الهیات حکمرانی است، گفته شد که قرار است در این بحث، مفهوم نوپدید حکمرانی بر آموزه‌های رضوی عرضه و گزاره‌های متناسب با آن شناسائی شود.  گزارش فشرده ادامه بحث چنین است: چرایی پرداختن به موضوعاتی از این دست را باید در نوعی واکنش به ریشه‌های ناکامی‌های کنونی در جامعه و کوشش برای در متن نگاه داشتن آموزه‌های دینی و به حاشیه رانده نشدن آن‌ها جستجو کرد. افزون بر این اصحاب تاریخ باید بیش از پیش در ساحت‌های نظری و اجرایی مسائل پیچیده حکمرانی در جامعه حضور یابند و به آفات غیبت خود توجه کنند. در باره تعریف حکمرانی به عنوان برابر نهاده Governance هر چند به نظر بنده ترکیب "تدبیر امور" ترجمه بهتری برای آن است، این تعریف مد نظر بوده است: کوشش برای به انجام رساندن یک هدف جمعی بر پایه منظومه‌ای از ساختارها، تصمیم‌ها، برنامه‌ها، زمینه‌ها، روابط، ابزارها و فرایندها. روشن است که این تعریف محدود به حکومت نیست. بر پایه مؤلفه‌های این تعریف، از ۶۱ روایت مندرج در کتاب الآداب و المواعظ جلد اول مسند الامام الرضا علیه السلام تألیف شیخ عزیز الله عطاردی (صص ۲۹۱ ـ ۳۰۷) و بهره بردن از قابلیت‌های نرم‌افزار مکس کیودا Maxqda برای کدگذاری و دسته‌بندی مضامین و تحلیل آن‌ها، این نتیجه به دست آمد که: ۱۷۷ مضمون شناسایی شده مرتبط با حکمرانی در روایات منتخب امام رضا علیه السلام را می‌توان در چهار محور فراگیر فرایندهای عمومی (۴۰ مضمون)، تصمیم‌ها و برنامه‌ها (۵۱ مضمون)، ساختارها با تأکید بر حاکمیت (۸ مضمون)، و بهبود روابط اجتماعی ۷۸ مضمون)  دسته‌بندی کرد. • از نگاه امام رضا علیه السلام برای یک حکمرانی خوب لازم است که در عرصه فرایندهای عمومی، ضمن تقویت نهاد خانواده و نهادهای دینی و آسان‌گیری در دینداری مردم و واقع‌بینی در زمینه‌هایی همچون نقش فقر در بدبختی، ابتلاءات روزگار، گونه‌شناسی مردم، ناهمراهی مردم با عالمان، به عوامل پویایی و ایستایی جامعه و ضرورت برنامه‌ریزی و دوراندیشی در کارها توجه شود. • از نگاه امام رضا علیه السلام برای یک حکمرانی خوب لازم است که در عرصه تصمیم‌ها و برنامه‌ها،  همزمان هم به عرصه فردی و خودسازی و معنویت‌گرایی توجه شود، (که این نیز خود دو شاخه معرفت‌افزایی نسبت به خدا و جهان هستی از یک سو و خودشناسی و اصلاح نفس از سوی دیگر دارد) و هم به عرصه جامعه‌سازی. در عرصه جامعه‌سازی توجه به بایستگی‌های حضور اجتماعی انسان مسلمان بیش از هر چیز دیگری در آموزه‌های منتخب رضوی به چشم می‌آید.  • از نگاه امام رضا علیه السلام برای یک حکمرانی خوب لازم است که در عرصه ساختارها با تأکید بر حاکمیت به مؤلفه‌هایی همچون تأثیر نوع رابطه با زیردستان با نوع رابطه با بالادستان و توقع عدالت و راستگویی و عفو و عمل به وعده‌ها از متصدیان امر و آسیب‌هایی همچون خودرأیی و کوتاهی کردن در انجام وظایف توجه بایسته شود. • از نگاه امام رضا علیه السلام برای یک حکمرانی خوب لازم است که بهبود روابط اجتماعی به مثابه یک رکن مهم در حکمرانی، به صورت ویژه مورد نظر قرار گیرد و گسترش دایره روابط اجتماعی و برخورداری از اخلاق نیکو و معاشرت مطلوب به عنوان روش‌هایی برای تحقق آن نصب العین قرار گیرد. • این بررسی که باید با واکاوی همه روایات منقول از آن حضرت و نیز سیره آن امام همام تکمیل شود، نشان می‌دهد که از منظر الهیات حکمرانی، آموزه‌های رضوی و به دنبال آن آموزه‌های اسلامی، منابعی غنی و شایسته مطالعه برای پی ریختن طرحی نو در زمینه حکمرانی هستند. گزارشی از این سخنرانی از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام تهیه و از سوی برخی خبرگزاری‌ها مانند ایرنا و ایسنا پوشش داده شده است. فایل صوتی سخنرانی به پیوست دردسترس است. ۱۶ خرداد ۱۴۰۲       @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا فایل صوتی نشست حکمرانی اسلامی مبتنی بر سیره و معارف رضوی   @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره ۱ ـ نمایی از نشست علمی حکمرانی رضوی هنگام پخش سرود ملی   @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره ۲ ـ نمایی دیگر از نشست علمی حکمرانی رضوی   @MohsenAlviri 

🔸 بازدید از چهار منطقه طبیعی و تاریخی ایلام روز سه‌شنبه ۲ خرداد ۱۴۰۲ پس از ارائه سخنرانی در دانشگاه ایلام، به لطف همراهی و محبت آقایان سعید محمودی و شهریار غلامپور از همکاران خدوم و مهربان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی ایلام، فرصتی فراهم آمد تا از دو بنای طبیعی (تنگ رازیانه و تنگ کافری) و یک موزه (موره باستان‌شناسی دره‌شهر) و یک اثر تاریخی در اطراف ایلام (شهر ویران‌شده سیمره) بازدید داشته باشیم. تنگ رازیانه تنگ یا تنگه رازیانه یکی از آثار ثبت شده در فهرست آثار طبیعی ملی ایران است که به فاصله ۵۰ کیلومتری ایلام در جاده ایلام ـ دره‌شهر قرار دارد. این تنگه ظاهرا نتیجه شکاف زمین در پی یک زلزله است که راه‌آبی چندلایه و زیبا و باابهت را از جنس آهک و ترکیبات کربنات کلسیم به طول سه کیلومتر و عرض بین یک تا شش متر و ارتفاع ۱۵ تا ۳۰ متر پدید آورده است. گفته می‌شود میزان آب تنگه در فصل زمستان تا نیمه بهار بسیار چشمگیر است. نام تنگه برگرفته از گیاه دارویی رازیانه است که در این منطقه می‌روید. روستاها و غارهای اطراف این تنگه از نظر تاریخی و طبیعی و نیز پرندگان داخل دره و حیوانات اطراف آن دارای اهمیت و مورد توجه تاریخ‌پژوهان و طبیعت‌گردان هستند. ۱۹ خرداد ۱۴۰۲ @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره یک تنگه رازیانه @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره دو تنگه رازیانه @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره سه تنگه رازیانه @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره چهار تنگه رازیانه @MohsenAlviri

🔹بازدید از چهار منطقه طبیعی و تاریخی ایلام تنگ کافری در فاصله ۷۶ کیلومتری جاده ایلام به سوی دره‌شهر تنگ یا تنگه دیگری به نام کافری قرار دارد که به آن تنگ / تنگه کافرین و یا تنگ / تنگه شداد هم گفته می‌شود. این تنگه که پشت سد سیمره واقع شده، حدود دو کیلومتر طول دارد و از به هم پیوستن چندین چشمه به وجود آمده است. در یک کیلومتری ورود به این تنگه، برکه آبی در بستر رودخانه سیمره به نام زمزم قرار دارد که برای رفتن به تنگه باید از آن عبور کرد. یک جاده تقریبا چهار کیلومتری شنی و خاکی بازدیدکنندگان را از جاده اصلی به بستر رودخانه می‌رساند و در آنجا باید با قایق، فاصله برکه زمزم تا تنگه را طی کرد. ساخت سد سیمره تغییراتی در چگونگی دسترسی به تنگه ایجاد کرده است. گفته می‌شود بقایای معماری و "شواهدی از عصر نوسنگی تا دوره‌های آهن و حتی ساسانی" در این تنگه به دست آمده است. همچنین گفته می‌شود گونه‌ای از سنجاب ایرانی در جنگل‌های اطراف تنگه زندگی می‌کند. ۱۹ خرداد ۱۴۰۲   @MohsenAlviri 

مربوط به یادداشت بالا چشم‌انداز برکه زمزم منتهی به تنگه کافری @MohsenAlviri

🔸 بازدید از چهار منطقه طبیعی و تاریخی ایلام موزه دره‌شهر سومین نقطه بازدید شده در سفر ایلام و روز ۲ خرداد ۱۴۰۲، موزه باستان‌شناسی دره‌شهر بود. گفته می‌شود "بیش از ۷۳۵ اثر تاریخی و طبیعی استان ایلام ثبت ملی شده که بیش از ۱۵۰ مورد آن در شهرستان دره شهر قرار دارد". تنگی وقت مانع از آن بود که بازدید کاملی از این شهر مهم داشته باشیم و لذا تنها به بازدید از موزه بسند شد. ساخت این موزه در سال ۱۳۸۲ آغاز شده و افتتاح آن در سال ۱۳۸۷ بوده است. موزه در یک طبقه زیر زمین قرار دارد و طبقه همکف آن ویژه کارهای اداری و فنی است. حدود سیصد قطعه اصلی یا بدل نگهداری شده در این موزه که اشیاء نظامی و یا ابزار و ادوات زندگی روزانه است، اغلب متعلق به شهر تاریخی و ویران‌شده سیمره و دیگر قطعات نیز متعلق به شهرهای اطراف است. بنا بر این موزه به عنوان یکی از شناسنامه‌های مهم ایلام برای شناخت پیشینه تمدنی این منطقه از اهمیتی بسیار برخوردار است. بنا به اظهار آقای دکتر ظُهرابی که به هنگام بازدید از موزه و ویرانه‌های شهر سیمره از نعمت همراهی و توضیحات علمی دقیق و اظهارات دردمندانه و پرشور ایشان بهره‌مند بودیم، این موزه تخصصی عملا در طول سال بازدید کننده زیادی ندارد ولی حجم بازدیدکنندگان نوروزی آن به حدی زیادی است که  جبران غربت موزه در طول سال را می‌کند. این نوع موزه‌های تخصصی از مهمترین عناصر هویت‌بخش ملی ما و گوهری است که قدر آن گویی هنوز از سوی حتی گروه‌های تاریخ دانشگاه‌ها شناخته نیست. ۲۰ خرداد ۱۴۰۲       @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره یک موزه دره شهر ـ در ورودی محوطه موزه از سطح خیابان @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره دو موزه دره شهر ـ در ورودی ساختمان اصلی موزه در یک طبقه زیر زمین (در شیشه‌ای پشت کرکره است.) @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره سه موزه دره شهر ـ نمایی از تالار سمت راست موزه @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره چهار موزه دره شهر ـ نمایی از تالار سمت چپ موزه @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره پنج موزه دره شهر ـ نمونه‌هایی از ریتون (ظرف به شکل جانوران) @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره شش موزه دره شهر ـ بُت در حال عبادت @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره هفت موزه دره شهر ـ نمونه سنگ قبرها مربوط به دوره اسلامی @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره هشت موزه دره شهر ـ نمونه گچ‌بُری @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره نه موزه دره شهر ـ نمونه‌هایی از سفالینه @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره ده موزه دره شهر ـ نمونه‌هایی از نشان‌ها @MohsenAlviri

مربوط به یادداشت بالا تصویر شماره یازده موزه دره شهر ـ در کنار تابلوی خیر مقدم به یادگار مانده از ایام نوروز، از سمت چپ: آقای دکتر ظُهرابی، بنده، آقای سعید محمودی، آقای شهریار غلامپور @MohsenAlviri

🔹 بازدید از چهار منطقه طبیعی و تاریخی ایلام شهر سیمره آخرین منطقه بازدید شده در سفر ایلام (۲ خرداد ۱۴۰۲) بقایای شهر سیمره متصل به جنوب شرقی دره‌شهر بود. رودخانه و شهر سیمره از کهن‌ترین مناطق زیست انسانی در غرب کشورمان به شمار می‌رود و این احتمال که سیمره بر ویرانه‌های شهر عیلامی ماداکتو ساخته شده باشد، دور از ذهن نیست. این شهر در ۲۴ شهریور سال ۱۳۱۰ با شماره ۶ به ثبت در فهرست آثار ملی کشور رسیده است. بنای اولیه شهر حسب اظهار نظر متفاوت باستان‌شناسان به دوره مادها یا اشکانیان و یا ساسانیان برمی‌گردد ولی بقای آن در دوره اسلامی به دلیل اشاره به آن در منابع مختلف تاریخی و جغرافیایی به آسانی قابل اثبات است. یاقوت حموی در ص ۴۳۹ جلد سوم معجم البلدان، در بخشی از توضیحات خود در باره این شهر چنین آورده است:  ، و الصّيمرة: ... بلد بين ديار الجبل و ديار خوزستان، و هي مدينة بمهرجان قذق، قال أبو الفضل: دخلتها و لم أجد بها من يحدث حينئذ، و قد حدث بها جماعة، و هي للقاصد من همذان إلى بغداد عن يساره، و بها نخل و زيتون و جوز و ثلج و فواكه السهل و الجبل، و بينها و بين الطّرحان قنطرة عجيبة بديعة تكون ضعف قنطرة خانقين تعدّ في العجائب‏. سیمره شهری بین منطقه الجبل و منطقه خوزستان و شهری در ناحیه مهرجان‌قذق (مهرگان‌کده) است. ابوالفضل در باره این شهر گفته است: وارد این شهر شدم و هیچ کس که حدیث بگوید در آن نیافتم و حال آن که پیش از این در این شهر چندین نفر حدیث می‌گفته‌اند. این شهر در سمت چپ کسی که از سوی همدان عازم بغداد است، قرار دارد. در این شهر خرما و زیتون و گردو و یخ (برف باقی‌مانده از فصل سرما) و میوه‌های دشت و کوه یافت می‌شود. بین سیمره و شهر طَرحان پلی شگفت و خلاقانه وجود دارد که دو برابر پل خانقین است و از شگفتی‌های جهان به شمار می‌رود.   چنین برمی‌آید که شهر کنونی دره‌شهر به دست همان ساکنان سیمره و پس از ویرانی آن در پی زلزله مهیب سال ۳۳۴ ق. ساخته شده است. در این صورت چه بسا اشاره یاقوت نیز به همین شهر جدید یعنی دره‌شهر باشد نه سیمره ویران‌شده باستانی. جهانگردان و باستان‌شناسان گوناگونی از جمله راولیسنون در سال ۱۸۳۶م.، دمرگان در سال ۱۸۹۱م.، هرتسفلد بین سال‌های ۱۹۲۴ و ۱۹۲۵م. و اشتاین در سال ۱۹۳۶م.، از این شهر بازدید کرده‌اند و اطلاعاتی ارزشمند در باره آن به دست داده‌اند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، نُه فصل کاوش باستان‌شناختی در این شهر در سال‌های ۱۳۶۲ و ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۶ و ۱۳۸۹ و پس از آن صورت گرفته است. خانه‌های مسکونی، کوچه‌ها، خیابان‌بندی‌ها، بازارچه، طاق‌های روی معابر، چهارطاق، خانه حاکم شهر (خانه اربابی)، سازه احتمالی یک مسجد، برج نگهبانی، پل، لوله‌های سفالی انتقال آب، سیستم هدایت فاضلاب، و کارگاه‌های سفال‌گری و شیشه‌گری از جمله یافته‌های کاوش‌ها در این شهر است. بازدید از این شهر برای همه علاقمندان تاریخ ایران به ویژه دانشجویان رشته ایران باستان بسیار سودمند است.  ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ @MohsenAlviri