نظر آية الله #مصباح در مورد وجدان گرایی در اخلاق و دین 🔸 "اين مكتب خيلي جاذبه دارد. در نوشته‌ها و افكار انديشمندان مشرق زمين و مسلمانان نيز تأثیرات زيادی داشته است. چيزي كه تأثيرگذاری اين مكتب را افزون كرده، اين است كه در معارف اسلامی نيز می‌توان قراينی به سود آن يافت. تعبيراتي در آيات و روايات هست كه قابل تطبيق بر مدعيات اين مكتب است. 🔸 اما اگر نيك بنگريم اين نظريه و مكتب نيز از بيان حقيقت #اخلاق و اخلاقيات #عاجز است. ✅ ‌آنچه را كه ما به عنوان وجدان اخلاقی می ناميم و خيلي هم برای آن قداست قائليم، يک نيروی خاصی در وجود ما نيست. 🔸 حقيقت مسأله اين است كه اگر #وجدان را تحليل كنيم خواهيم ديد كه وجدان اخلاقی در جهتی كه مربوط به شناخت خوب و بد است، همان #عقل است. شناخت، كار عقل است. 🔸 اما اين كه انسان را پس از انجام كار ستايش يا سرزنش می‌كند اين هم يك تحليل روان‌شناختی ديگری دارد. حقيقت مطلب اين است كه انسان يک ملكاتی دارد كه در اثر كمکِ علم و عمل برای او حاصل می شوند. ✅ ارزش‌هايی را كه شناخته است و در عمل نيز آنها را به كار گرفته است، آرام آرام براي او ملكه شده‌اند؛ بنابر اين اگر انسان كاری را بر خلاف آنها انجام دهد، انسان ناراحت می‌شود. يعنی ملكاتی كه بر اساس شناخت ارزش‌ها، برای انسان حاصل شده‌اند اقتضا دارند كه آنچه با آنها مخالف باشد، طرد نمايند... ✅ اما اگر ارزش‌های ديگری را برای خود تعريف كرده باشد، يعنی بنيان معرفتی و شناختی او از ابتدا خطا باشد و در محيطی رشد كرده باشد كه ارزش‌های انحرافی را به او تعليم داده باشند، در آن صورت هرگز وجدانش از برخی اموری كه ما آنها را گناهان بزرگی می‌دانيم آزرده نخواهد شد. ♻️ به طور خلاصه، می‌توان گفت اين سخن كه وجدان چيزی است كه هم درک می كند و هم دادگاه تشكيل می‌دهد و افراد را مورد ستايش يا سرزنش قرار می‌دهد، بيشتر برای #خطابه و #شعر مفيد است؛ اما هيچ #مبنای_فلسفی و عقلانی ندارد."(1) پ.ن: توضیحات خوانده شود👇 https://eitaa.com/Moshfeghoun/399 #طلبه_ای_در_قم _______________ (1) نقد و بررسی مکاتب اخلاقی/ آیة الله مصباح/ انتهای فصل ششم: وجدان گرایی. 💎 @Moshfeghoun 💐