#اخلاق_دین رابطه دین و اخلاق و چند نکته: 🔸 در زمینه رابطه اخلاق و دین، مباحث متعدد و تخصصیِ مفصلی مطرح است که قطعا با یک یا دو پست قابل ارائه نمی باشد. 🔸 علاقه مندان به این مباحث می توانند به کتاب " #فلسفه_اخلاق" آیة الله #مصباح مراجعه و آن را مطالعه نمایند. این کتاب متن نسبتا روانی دارد. 🔸 پیشینه این بحث به قبل از اسلام (زمان #سقراط) باز می گردد و اتفاقا در مباحث علمای اسلام به صورت مستقل، در این باب و تحت این عنوان صحبتِ چندانی نشده است. (شاید احساس نیاز نبوده است) 🔸 نظریات و آراء متعددی در این زمینه وجود دارد، گرچه نظر اکثر متکلمان شیعی تقریبا مشخص است. 🔸 اگر این آراء و نظریه ها را در یک دامنه در نظر بگیریم، یک سر دامنه مبتلا به #افراط است که اخلاق و دین را کاملا #متباین و حتی گاهی متعارض! می دانند.(مانند برخی فلاسفه غربی) در سرِ دیگر دامنه شاهد #تفریطی هستیم که اساسا قائل به هیچ گزاره اخلاقی (و حسن و قبح افعال) مستقلا از دین و آنچه خدا بیان کند، نیستند!! یعنی می گویند: "هرچه که خداوند بگوید خوب است، پس خوب است و هرچه که بگوید بد است، پس بد است" و افعال به خودیِ خود متصف به خوبی یا بدی نمی شوند. (مانند اشاعره از متکلمین اهل سنت) 🔸 آنچه در ایران توسط برخی افراد مسمّی به #روشنفکر مطرح می شود(چه بسا به خاطر تأثر از اندیشه های غربی و ترجمه کتب آنان) بیشتر مایل به جانب افراطیِ مسأله هست. (استقلال و اصالت اخلاق) 🔸 آنچه از آراء علمای #شیعه به دست می آید(مخصوصا با توجه به بحث های عمیق آنان در باب #حسن_و_قبح عقلی) این است که آنان گرچه می پذیرند که افعال به خودیِ خود متصف به حسن و قبح می شوند(پذیرش حسن و قبح در #مقام_ثبوت) اما برای فهم حسن و قبحِ بسیاری از همان افعال، عقل نیازمند وحی است و به تنهایی به شناخت نمی رسد.(عدم پذیرش حسن و قبحِ بسیاری از افعال در #مقام_اثبات) 🔸 طبیعتا در این موضوع، #تعریف ما از اخلاق و دین بسیار مهم است. منظور ما از اخلاق، آنچه که فقط روابط انسانی و اجتماعی را بیان کند، نیست. و منظور ما از دین، آنچه که فقط روابط انسان و خداوند را بیان کند، نیست. همچنین این مسأله بدون در نظر گرفتن غایت و #کمال_انسان در این نوشته مد نظر نیست. 🔸 بنابراین اکثر قریب به اتفاق علمای شیعی، دین را مجموعه ای از #عقاید، اخلاق و احکام می دانند و قائل به #اتحاد بین اخلاق و دین هستند به این ترتیب که اخلاق جزئی از دین هست. 🔸 گاهی در برخی نوشته ها ادعا می شود که تقسیم دین به این سه بخش(عقاید و احکام و اخلاق) بی مبناست حال آن که این ادعا دقیق به نظر نمی رسد. علاقه مندان به عنوان نمونه مراجعه نمایند به شرح اصول کافی از صدر المتألهین/ ج2/ص37. 🔸 طبیعتا برخی از همان روشنفکرها که آراء نزدیک به افراط دارند و #اخلاق را کاملا(ثبوتا و اثباتا) مقدم بر #دین می دانند در کلام خود استناداتی به برخی آیات قرآن و روایات هم دارند؛ اما به صورت کلی باید بیان کنم که اثبات چنین نظریه ی تقلیدی(دانسته یا ندانسته)، با #قرآن و روایات اگر محال نباشد بسیار دشوار و تکلف آفرین است. 🔸 در این موضوعِ اخیر، کلامی از حضرت امیر(ع) در خطبه قاصعه از نهج البلاغه ذکر می کنم که البته روایاتی از سایر معصومین(ع) هم به چنین مضمونی وجود دارد که مؤید نظر اکثر علما است(یعنی عدم پذیرش حسن و قبح در مقام اثبات و عدم کفایت اخلاق بدون دین و استقلالِ تام آن از دین) که استناد به آن در مقالات و کتب مختلف، به چشم این حقیر نخورده است: "خداوند از همان لحظه که پیامبر(ص) را از شیر گرفتند(دوران کودکی)، بزرگترین فرشته خود را همراه او ساخت تا او را شبانه روز به سوی مکارم اخلاق و نیکی ها راهنمایی کند." ⬅️ پیامبر بزرگوار #اسلام که اعقل عقلاء بودند، چه نیازی به این فرشته داشته اند؟ ⬅️ در مورد سایر مردم با درجه عقلی به مراتب پایین تر از حضرت رسول(ص) چگونه حکم می کنیم؟ 🔸 طبیعتا راه تحقیق و تأمل بیشتر در این مسأله باز است و بلکه این مسأله محتاج تحقیق و تأمل بیشتر هست. یاعلی🌹 #طلبه_ای_در_قم #محمد_صالح_مشفقی_پور 💎 @Moshfeghoun 💐

دین حقیقی چیزی جز تبعیت از وجدان نیست!/ وقتی برخی منبری های ما، حرف های عجیب و غریب می زنند! ♻️ يکی از مكاتب اخلاقی، مكتب #وجدان‌_گرایی است. اين مكتب بر اين عقیده است كه منشأ همه ارزش‌های اخلاقی، مطابقت يا مخالفت آن ها با «‌وجدانِ» انسان است. هر چيزی كه مورد پذيرش وجدان باشد خوب، و هر چيزی كه با وجدان انسان‌ ناسازگار باشد و موجب آزردگی وجدان او شود، بد است. ✳️ ظاهرا طراح اصلي اين ديدگاه ژان ژاك روسو، فيلسوف و متفكر فرانسوی(قرن 18 میلادی) می باشد. ♻️ در برخی کتب و نوشته ها و گفتارهای برخی افراد در #ایران هم چنین دیدگاهی با تغییراتی مشاهده می شود. اخیرا این نوع نگرش با عبارت های مختلف حتی در بین برخی روحانیون نیز دیده می شود و حتی #دین را پیروی از وجدان می دانند! ✅ البته در این بین کسانی هستند که حقیقتا مطالعه شده صحبت می کنند و با اندیشه و تأمل به این نتیجه رسیده اند. این افراد _ گرچه عقیده ای که دارند را نادرست و اشتباه می دانم_ اما حسابشان از برخی افراد دیگر، از اساس جداست؛ منظورم آن افرادی(حتی عمامه به سر) است که فقط به صورت تقلیدی یک سری حرف ها را در منابر و تریبون های خود تکرار می کنند بدون آن که ریشه ها و مبانی حرف های خود را بدانند!! ✅ به طور کلی در این زمانه که از هر سو، اندیشه های مختلفِ درست و غلط با کمک ابزار رسانه ای جدید، به ما هجوم آورده، وظیفه ما این است که بدون در نظر گرفتن گوینده و نویسنده (که آیا عمامه به سر است یا نه)، فقط و فقط در سایه #عقل و منطق و با مراجعه به #قرآن و #روایات و #علمای_راستین و مطمئن به نتیجه برسیم و به #عقیده_حق دست پیدا کنیم. ⬅️ در پست بعدی می توانيد مختصری از نقد آیة الله #مصباح بر اين مكتب را ملاحظه بفرماييد. #وجدان #اخلاق #طلبه_اى_در_قم #محمد_صالح_مشفقی_پور 💎 @Moshfeghoun 💐

نظر آية الله #مصباح در مورد وجدان گرایی در اخلاق و دین 🔸 "اين مكتب خيلي جاذبه دارد. در نوشته‌ها و افكار انديشمندان مشرق زمين و مسلمانان نيز تأثیرات زيادی داشته است. چيزي كه تأثيرگذاری اين مكتب را افزون كرده، اين است كه در معارف اسلامی نيز می‌توان قراينی به سود آن يافت. تعبيراتي در آيات و روايات هست كه قابل تطبيق بر مدعيات اين مكتب است. 🔸 اما اگر نيك بنگريم اين نظريه و مكتب نيز از بيان حقيقت #اخلاق و اخلاقيات #عاجز است. ✅ ‌آنچه را كه ما به عنوان وجدان اخلاقی می ناميم و خيلي هم برای آن قداست قائليم، يک نيروی خاصی در وجود ما نيست. 🔸 حقيقت مسأله اين است كه اگر #وجدان را تحليل كنيم خواهيم ديد كه وجدان اخلاقی در جهتی كه مربوط به شناخت خوب و بد است، همان #عقل است. شناخت، كار عقل است. 🔸 اما اين كه انسان را پس از انجام كار ستايش يا سرزنش می‌كند اين هم يك تحليل روان‌شناختی ديگری دارد. حقيقت مطلب اين است كه انسان يک ملكاتی دارد كه در اثر كمکِ علم و عمل برای او حاصل می شوند. ✅ ارزش‌هايی را كه شناخته است و در عمل نيز آنها را به كار گرفته است، آرام آرام براي او ملكه شده‌اند؛ بنابر اين اگر انسان كاری را بر خلاف آنها انجام دهد، انسان ناراحت می‌شود. يعنی ملكاتی كه بر اساس شناخت ارزش‌ها، برای انسان حاصل شده‌اند اقتضا دارند كه آنچه با آنها مخالف باشد، طرد نمايند... ✅ اما اگر ارزش‌های ديگری را برای خود تعريف كرده باشد، يعنی بنيان معرفتی و شناختی او از ابتدا خطا باشد و در محيطی رشد كرده باشد كه ارزش‌های انحرافی را به او تعليم داده باشند، در آن صورت هرگز وجدانش از برخی اموری كه ما آنها را گناهان بزرگی می‌دانيم آزرده نخواهد شد. ♻️ به طور خلاصه، می‌توان گفت اين سخن كه وجدان چيزی است كه هم درک می كند و هم دادگاه تشكيل می‌دهد و افراد را مورد ستايش يا سرزنش قرار می‌دهد، بيشتر برای #خطابه و #شعر مفيد است؛ اما هيچ #مبنای_فلسفی و عقلانی ندارد."(1) پ.ن: توضیحات خوانده شود👇 https://eitaa.com/Moshfeghoun/399 #طلبه_ای_در_قم _______________ (1) نقد و بررسی مکاتب اخلاقی/ آیة الله مصباح/ انتهای فصل ششم: وجدان گرایی. 💎 @Moshfeghoun 💐