✅شرح خطبه ۴۹ و ۵۰ 🔹خدا شناسی 🔹علل پیدایش فتنه ها /بنیاد‌مجازی‌نهج‌البلاغه کانال #قرآن‌و‌نهج‌البلاغه ⚘ @Nahjolbalaghe2 #شرح‌و‌تفسیر‌خطبه‌های‌نهج‌البلاغه

آیة الکرسی

✅سوره تکاثر 🎤صوت استاد منشاوی و تکرار کودک ⚘ @Nahjolbalaghe2

✨ ✅ادامه تفسیر سوره آل عمران ... همچنین، اگر انسان خوابى مى بیند که نتیجه آن روشن نیست سپس با مراجعه به کسى، یا مشاهده صحنه اى تفسیر آن خواب را دریابد به آن تأویل گفته مى شود، همان طور که یوسف(علیه السلام) پس از آن که خواب مشهورش در خارج تحقق یافت و به اصطلاح به نهایت بازگشت، گفت: هذا تَأْویلُ رُؤْیایَ مِنْ قَبْلُ: این تفسیر و نتیجه و پایان خوابى است که دیدم .(۱۸) و نیز هر گاه انسان، سخن بگوید و مفاهیم خاص و اسرارى در آن نهفته باشد که هدف نهایى آن سخن را تشکیل دهد به آن تأویل مى گویند. در آیه مورد بحث، منظور از تأویل، همین معنى است، یعنى در قرآن آیاتى است که اسرار و معانى عمیقى دارد، منتها افرادى که افکارشان منحرف است، و اغراض فاسدى دارند از پیش خود، تفسیر و معنى نادرستى براى آن ساخته و براى اغفال خود یا دیگران، روى آن تکیه مى کنند. بنابراین، منظور از جمله وَ ابْتِغاءَ تَأْوِیْلِهِ این است که آنها مى خواهند تأویل آیات را به شکلى غیر از آنچه هست منعکس سازند (وَ ابْتِغاءَ تَأْوِیْلِهِ عَلى خِلافِ الْحَقِّ). مانند آنچه در شأن نزول آیه خواندیم که: جمعى از یهود، از حروف مقطعه قرآن، سوء استفاده کرده، آن را به معنى کوتاه بودن مدت آئین اسلام تفسیر کرده بودند و یا مسیحیان کلمه رُوحٌ مِنْهُ را دستاویز قرار داده و براى الوهیت عیسى(علیه السلام)به آن استدلال کرده بودند، تمام اینها از قبیل تأویل به غیر حق و بازگشت دادن آیه به هدفى غیر واقعى و نادرست محسوب مى شود. ۴ ـ راسخون در علم چه کسانى هستند؟ در قرآن مجید، در دو مورد، این تعبیر به کار رفته است یکى در اینجا و دیگرى در سوره نساء آیه ۱۶۲ آنجا که مى فرماید: لکِنِ الرّاسِخُونَ فِی الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَ الْمُؤْمِنُونَ یُؤْمِنُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَ ما أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ: دانشمندان و راسخان در علم از اهل کتاب، به آنچه بر تو نازل شده و آنچه پیش از تو نازل گردیده است، ایمان مى آورند . همان طور که از معنى لغوى این کلمه استفاده مى شود منظور از آن، کسانى هستند که در علم و دانش، ثابت قدم و صاحب نظرند. البته مفهوم این کلمه، یک مفهوم وسیع است که همه دانشمندان و متفکران را در بر مى گیرد، ولى در میان آنها افراد ممتازى هستند که درخشندگى خاصى دارند و طبعاً در درجه اول، در میان مصادیق این کلمه قرار گرفته اند و هنگامى که این تعبیر ذکر مى شود، قبل از همه نظرها متوجه آنان مى شود. و اگر مشاهده مى کنیم در روایات متعددى راسِخُونَ فِى الْعِلْمِ به پیامبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) و ائمه هدى(علیهم السلام) تفسیر شده،(۱۹) روى همین نظر است; زیرا بارها گفته ایم که آیات و کلمات قرآن، مفاهیم وسیعى دارد که در میان مصادیق آن افراد نمونه و فوق العاده اى دیده مى شود که گاهى در تفسیر آنها تنها از آنان نام مى برند. در اصول کافى از امام باقر یا امام صادق(علیهما السلام) نقل شده است که فرمود: پیامبر خدا بزرگ ترین راسخان در علم بود و تمام آنچه را خداوند بر او نازل کرده بود از تأویل و تنزیل قرآن مى دانست، خداوند هرگز چیزى بر او نازل نکرد که تأویل آن را به او تعلیم نکند و او و اوصیاى وى همه اینها را مى دانستند .(۲٠) روایات فراوان دیگرى در کتاب اصول کافى و سایر کتب حدیث در این زمینه آمده است که نویسندگان تفسیر نور الثقلین و تفسیر برهان در ذیل این آیه آنها را جمع آورى نموده اند و همان طور که اشاره شد، تفسیر راسخون فى العلم به پیامبر(صلى الله علیه وآله) و ائمه هدى(علیهم السلام) منافاتى با وسعت مفهوم این تعبیر ندارد، لذا از ابن عباس نقل شده که مى گفت: من هم از راسخان در علم هستم.(۲۱) منتها هر کس به اندازه وسعت دانشش از اسرار و تأویل آیات قرآن، آگاه مى گردد، و آنان که علمشان از علم بى پایان پروردگار سرچشمه مى گیرد، طبعاً به همه اسرار و تأویل قرآن آشنا هستند در حالى که دیگران تنها قسمتى از این اسرار را مى دانند. ۵ ـ راسخان در علم از معنى متشابهات آگاهند در اینجا بحث مهمى در میان مفسران و دانشمندان دیده مى شود که آیا وَ الرّاسِخُونَ فِى الْعِلْمِ آغاز جمله مستقلى است و یا عطف بر اِلاَّ اللّهُ مى باشد؟ و به عبارت دیگر، آیا معنى آیه این است که: تأویل قرآن را جز خدا و راسخون در علم نمى دانند ؟ و یا معنى آن این است که: تأویل قرآن را فقط خدا مى داند، اما راسخون در علم مى گویند: گرچه تأویل آیات متشابه را نمى دانیم، اما در برابر همه آنها تسلیم هستیم و همه از طرف پروردگار ما است 🌱ادامه دارد... ⚘ @Nahjolbalaghe2 #‌تفسیر‌‌سوره‌‌‌آل‌عمران

⚘ 📚نهج البلاغه/حکمت ۴۳ ✅الگوهای انسانی (فضائل اخلاقی یکی از یاران (اخلاقی،تاریخی) ✨ وَ قَالَ ( عليه السلام ) : فِي ذِكْرِ خَبَّابِ بْنِ الْأَرَتِّ يَرْحَمُ اللَّهُ خَبَّابَ بْنَ الْأَرَتِّ فَلَقَدْ أَسْلَمَ رَاغِباً وَ هَاجَرَ طَائِعاً وَ قَنِعَ بِالْكَفَافِ وَ رَضِيَ عَنِ اللَّهِ وَ عَاشَ مُجَاهِداً . 🍂در ياد يكي از ياران، (خباب بن ارت) فرمود: خدا خباب بن ارت را رحمت كند، با رغبت مسلمان شد، و از روي فرمانبرداري هجرت كرد، و با قناعت زندگي گذراند، و از خدا راضي بود، و مجاهد زندگي كرد. ⚘@Nahjolbalaghe2 #حکمتها

✅شرح‌حکمت ۴۳ 🔹الگوهای انسانی (فضائل اخلاقی یکی از یاران (اخلاقی،تاریخی) 👤استاد نظافت کانال: ✨‌قرآن‌‌و‌نهج‌البلاغه✨ ⚘ @Nahjolbalaghe2 #شرح‌و‌تفسیر‌حکمت‌های‌نهج‌البلاغه

✨زیارت آل یاسین 🎧بانوای استاد فرهمند @Nahjolbalaghe2

✅ اعمال شب نیمه شعبان 🌺🌿 @Nahjolbalaghe2

✅سوره قارعه 🎤صوت استاد منشاوی و تکرار کودک ⚘ @Nahjolbalaghe2

✨ ✅ادامه تفسیر سوره آل عمران ...طرفداران هر یک از این دو نظر، براى اثبات عقیده خود شواهدى آورده اند، اما آنچه با قرائن موجود در آیه و روایات مشهور هماهنگ مى باشد، آن است که وَ الرّاسِخُونَ فِى الْعِلْمِ عطف بر اللّهُ است زیرا: اولاً ـ بسیار بعید به نظر مى رسد در قرآن آیاتى باشد که اسرار آن را جز خدا نداند. مگر این آیات براى تربیت و هدایت مردم نازل نشده است؟ چگونه ممکن است حتى پیامبرى که قرآن بر او نازل شده از معنى و تأویل آن بى خبر باشد؟! این درست به آن مى ماند که شخصى کتابى بنویسد که مفهوم بعضى از جمله هاى آن را جز خودش هیچکس نداند! ثانیاً ـ همان طور که مرحوم طبرسى در مجمع البیان مى گوید: هیچ گاه در میان دانشمندان اسلام و مفسران قرآن دیده نشده است که از بحث درباره تفسیر آیه اى خوددارى کنند، و بگویند: این آیه، از آیاتى است که جز خدا معنى نهایى آن را نمى داند، بلکه، دائماً براى کشف اسرار و معانى قرآن همگى تلاش و کوشش داشته اند. ثالثاً ـ اگر منظور این باشد که راسخون در علم در برابر آنچه نمى دانند، تسلیم هستند، مناسب تر این بود که گفته شود: راسخون در ایمان چنین هستند; زیرا راسخ در علم بودن متناسب با دانستن تأویل قرآن است، نه با ندانستن و تسلیم بودن. رابعاً ـ روایات فراوانى که در تفسیر آیه نقل شده، همگى تأیید مى کند که راسخون در علم، تأویل آیات قرآن را مى دانند، بنابراین، باید عطف بر کلمه اللّه باشد. تنها چیزى که در اینجا باقى مى ماند این است: از جمله اى در خطبه اشباح از نهج البلاغه استفاده مى شود که راسخون در علم تأویل آیات را نمى دانند، و به عجز و ناتوانى خود معترفند، مى فرماید: وَ اعْلَمْ أَنَّ الرّاسِخِینَ فِی الْعِلْمِ هُمُ الَّذِینَ أَغْناهُمْ عَنِ اقْتِحامِ السُّدَدِ الْمَضْرُوبَةِ دُونَ الْغُیُوبِ الإِقْرَارُ بِجُمْلَةِ ما جَهِلُوا تَفْسِیرَهُ مِنَ الْغَیْبِ الْمَحْجُوبِ: بدان راسخان در علم، کسانى هستند که، اعتراف به عجز در برابر اسرار غیبى و آنچه از تفسیر آن عاجزند، آنان را از کاوش در پیرامون آنها بى نیاز ساخته است .(۲۲) ولى علاوه بر این که این جمله، با بعضى از روایاتى که از خود آن حضرت نقل شده ـ که راسخون در علم را بر اللّه معطوف دانسته و آنها را آگاه از تأویل قرآن معرفى نموده ـ(۲۳) سازگار نیست، با دلایل فوق نیز تطبیق نمى کند، بنابراین باید این جمله از خطبه اشباح را چنان توجیه و تفسیر کرد که با مدارک دیگرى که در دست ما است منافات نداشته باشد. ۶ ـ نتیجه سخن در تفسیر آیه از مجموع آنچه درباره تفسیر آیه فوق گفته شد، چنین استفاده مى شود که آیات قرآن بر دو دسته هستند: مفهوم قسمتى از آیات آن چنان روشن است که جاى هیچگونه انکار، توجیه و سوء استفاده در آن نیست، و آنها را محکمات گویند. و قسمتى به خاطر بالا بودن سطح مطلب یا گفتگو درباره عوالمى که از دسترس ما بیرون است مانند عالم غیب، جهان رستاخیز و صفات خدا، چنان هستند که معنى نهایى و اسرار و کنه حقیقت آنها نیاز به سرمایه خاص علمى دارد که آنها را متشابهات گویند. افراد منحرف معمولاً مى کوشند این آیات را دستاویز قرار داده و تفسیرى بر خلاف حق براى آنها درست کنند، تا در میان مردم، فتنه انگیزى نمایند، و آنها را از راه حق گمراه سازند. اما خداوند و راسخان در علم، اسرار این آیات را مى دانند و براى مردم تشریح مى کنند، آنها در پرتو علم وسیعشان آیات متشابه را همانند آیات محکم درک مى کنند و به همین دلیل، در مقابل همه تسلیم اند و مى گویند: همه آیات از طرف پروردگار ما است، چه این که: همه آنها اعم از محکم و متشابه در پرتو علم و دانش آنان، روشن است چنان که در متن آیه آمده است: یَقُولُونَ آمَنّا بِهِ کُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا . و به این ترتیب، رسوخ در علم سبب مى شود که انسان هر چه بیشتر از اسرار قرآن آگاه گردد. و البته آنها که از نظر علم و دانش در ردیف اولند (همچون پیامبر(صلى الله علیه وآله) و ائمه هدى(علیهم السلام)) از همه اسرار آن آگاهند، در حالى که دیگران هر یک به اندازه دانش خود از آن چیزى مى فهمند، و همین حقیقت است که مردم حتى دانشمندان را به دنبال معلمان الهى براى درک اسرار قرآن مى فرستد. ۷ ـ جمله وَ ما یَذَّکَّرُ اِلاّ أُولُوا الأَلْبابِ که در پایان آیه آمده، اشاره به این است که: این حقایق را تنها اندیشمندان مى دانند. آنها هستند که مى فهمند: چرا قرآن باید آیات محکم و متشابه داشته باشد؟ و آنها هستند که مى فهمند: باید آیات متشابه را در کنار آیات محکم چید و اسرار آنها را کشف نمود، و لذا از امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) نقل شده که فرمود: مَنْ رَدَّ مُتَشابِهَ الْقُرْآنِ اِلى مُحْکَمِهِ هُدِىَ اِلى صِراط مُسْتَقِیْم: کسى که آیات متشابه را به آیات محکم باز گرداند به راه راست هدایت شده است .(۲۴) 🌱📚۱_المیزان ...⬇ ⚘ @Nahjolbalaghe2

✨ ✅ادامه تفسیر سوره آل‌عمران 📚۱ ـ المیزان ، جلد ۱۸، صفحه ۱۲ و ۱۳، انتشارات جامعه مدرسین ـ تفسیر قمى ، جلد ۱، صفحه ۲۲۳، مؤسسه دار الکتاب قم، ۱۴٠۴ هـ ق ـ بحار الانوار ، جلد ۹، صفحه ۲٠۹ و جلد ۸۹، صفحه ۳۷۴ ـ درّ المنثور ، جلد ۱، صفحه ۲۳ و جلد ۲، صفحه ۵، دار المعرفة، طبع اول، ۱۳۶۵ هـ ق ـ نور الثقلین ، جلد ۱، صفحه ۲۷، ۳۱۳ و ۳۱۴ و جلد ۲، صفحه ۳ و ۴، مؤسسه اسماعیلیان، طبع چهارم، ۱۴۱۲ هـ ق ـ معانى الاخبار ، صفحه ۲۳، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۳۶۱ هـ ش. ۲ ـ نساء، آیه ۱۷۱. ۳ ـ تفسیر فى ظلال القرآن ، جلد ۱، صفحه ۵۴۲، ذیل آیه، دار احیاء التراث العربى، بیروت، طبع پنجم، ۱۳۸۶ هـ ق ـ جامع البیان ابن جریر طبرى، جلد ۳، صفحه ۲۴۱، دار الفکر بیروت، ۱۴۱۵ هـ ق ـ درّ المنثور ، جلد ۲، صفحه ۶، دار المعرفة، طبع اول، ۱۳۶۵ هـ ق. ۴ ـ زَیْغ در اصل، به معنى انحراف از حالت مستقیم و مایل شدن به یک طرف است و بودن زیغ در قلب، به معنى انحراف اعتقادات از راه راست، به طرق انحرافى است. ۵ ـ اخلاص، آیه ۱. ۶ ـ شورى، آیه ۱۱. ۷ ـ زمر، آیه ۶۲ ـ انعام، آیه ۱٠۲ ـ رعد، آیه ۱۶ ـ غافر، آیه ۶۲. ۸ ـ نساء، آیه ۱۱ و آیه ۱۷۶. ۹ ـ مرحوم طبرسى در مجمع البیان پنج تفسیر براى آن ذکر کرده، و فخر رازى چهار قول و مرحوم علامه در المیزان شانزده قول و بالاخره در البحر المحیط حدود بیست قول در تفسیر آن آمده است. ۱٠ ـ فتح، آیه ۱٠. ۱۱ ـ بقره، آیه ۲۲۴. ۱۲ ـ انبیاء، آیه ۴۷. ۱۳ ـ فتح، آیه ۱٠. ۱۴ ـ طه، آیه ۵. ۱۵ ـ قیامت، آیه ۲۳. ۱۶ ـ مستدرک حاکم ، جلد ۳، صفحه ۱۴۸، طبع دار المعرفة بیروت، ۱۴٠۶ هـ ق ـ وسائل الشیعه ، جلد ۲۷، صفحه ۳۴، چاپ آل البیت ـ مستدرک الوسائل ، جلد ۷، صفحه ۲۵۵، چاپ آل البیت ـ بحار الانوار ، جلد ۲، صفحه ۱٠٠، ۲۲۶ و ۲۸۵ و جلد ۵، صفحه ۲۱ و جلد ۲۳، صفحه ۱٠۷، ۱۲۶، ۱۳۳ و ۱۳۶ و جلد ۳۱، صفحه ۳۷۶ و جلد ۳۵، صفحه ۷۱۴ ـ مسند احمد ، جلد ۳، صفحه ۱۴ و ۱۷، دار صادر بیروت ـ مجمع الزوائد هیثمى ، جلد ۹، صفحه ۱۶۳، دار الکتب العلمیة، بیروت، طبع ۱۴٠۸ هـ ق ـ خصائص امیر المؤمنین(علیه السلام) نسائى، صفحه ۹۳، مکتبة نینوى الحدیثه ـ کنز العمال متقى هندى، جلد ۱، صفحه ۱۸۶ و ۱۸۷، مؤسسة الرسالة، بیروت، و بسیارى از منابع دیگر اهل سنت. ۱۷ ـ کهف، آیه ۸۲. ۱۸ ـ یوسف، آیه ۱٠٠. ۱۹ ـ کافى ، جلد ۱، صفحه ۱۸۶، ۲۱۳ و ۴۱۵، دار الکتب الاسلامیة ـ تهذیب ، جلد ۴، صفحه ۱۳۲، دار الکتب الاسلامیة، ۱۳۶۵ هـ ش ـ وسائل الشیعه ، جلد ۲۷، صفحه ۱۷۹، ۱۹۶، ۱۹۸ و ۲٠٠، چاپ آل البیت ـ مستدرک ، جلد ۷، صفحه ۲۹۹ و جلد ۱۷، صفحه ۳۳۲، چاپ آل البیت ـ بحار الانوار ، جلد ۲۳، صفحه ۱۸۴، ۱۸۹، ۱۹۴، ۱۹۹، ۲٠۸ و ۲۹۱ و جلد ۸۹، صفحه ۹۲ ـ تفسیر عیاشى ، جلد ۱، صفحه ۱۶۴، چاپخانه علمیه، ۱۳۸٠ هـ ق و... ۲٠ ـ اصول کافى ، جلد ۱، صفحه ۲۱۳، دار الکتب الاسلامیة ـ وسائل الشیعه ، جلد ۲۷، صفحه ۱۷۹، چاپ آل البیت ـ بحار الانوار ، جلد ۱۷، صفحه ۱۳٠ و جلد ۲۳، صفحه ۱۹۹ و جلد ۸۹، صفحه ۹۲. ۲۱ ـ شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، جلد ۶، صفحه ۴٠۵، دار احیاء الکتب العربیة ـ مجمع البیان ، ذیل آیه مورد بحث. ۲۲ ـ نهج البلاغه ، خطبه ۹۱. ۲۳ ـ به نور الثقلین ، جلد ۱، صفحه ۳۱۵ مراجعه شود (مؤسسه اسماعیلیان، طبع چهارم، ۱۴۱۲ هـ ق). ۲۴ ـ تفسیر صافى ، ذیل آیه مورد بحث ـ وسائل الشیعه ، جلد ۲۷، صفحه ۱۱۵، چاپ آل البیت ـ مستدرک ، جلد ۱۷، صفحه ۳۴۵، چاپ آل البیت ـ بحار الانوار ، جلد ۲، صفحه ۱۸۵ و جلد ۸۹، صفحه ۳۷۷ ـ عیون اخبار الرضا(علیه السلام) ، جلد ۱، ادامه دارد... ⚘ @Nahjolbalaghe2 #‌تفسیر‌‌سوره‌‌‌آل‌عمران

✨ ✅ادامه شرح نامه ۲۴ ... مسأله برنامه تدريجى اسلام براى آزادى بردگان در اسلام، مسأله اى است بسيار دامنه دار که نشان مى دهد اسلام اصل را بر آزادى انسانها گذاشته حتى در جامعه اى که تار و پودش با بردگى پيوند داشت; ولى براى رسيدن به اين هدف برنامه مفصل و دراز مدتى چيده بود، زيرا اعلام آزادى فورى همه آنها تنش هاى زيادى ايجاد مى کرد و حتى سبب بيچارگى و نابودى بسيارى از بردگان مى شد.(7) جمله «فَإِنْ مَاتَ وَلَدُهَا» اشاره به اين نکته است که تصور نشود که اگر کنيزى باردار يا صاحب فرزند بود و فرزندش بعد از مرگ مولى از دنيا رفت، آن کنيز به حالت بردگى بازگشت مى کند; امام(عليه السلام) مى فرمايد: بردگى از او برداشته شده و آزادى به سراغ او آمده است; يعنى ديگر او قابل بازگشت نيست». مرحوم سيّد رضى در پايان اين وصيّت نامه مى گويد: «قالَ الشَريفُ: قَوْلُهُ(عليه السلام) في هذِهِ الْوَصِيَّةِ: «وألا يَبيعَ مِنْ نَخْلِها وَدِيَّة»، اَلْوَدِيَّةُ: اَلْفَسيلَةُ، وَجَمْعُها وَديّ. وَقَوْلُهُ(عليه السلام): حتّى تُشْکِلَ أَرْضُها غِراساً» هُوَ مِنْ أَفْصَحِ الْکَلامِ، وَالْمُرادُ بِهِ أنَّ الاَْرْضَ يَکْثُرُ فيها غِراسُ النَّخْلِ حَتّى يَراها الناظِرُ عَلى غَيْرِ تِلْکَ الصِّفَةِ الَّتي عَرَفَها بِها فَيُشْکِلُ عَلَيْهِ أمْرُها وَيَحْسَبُها غَيْرُها». تعبير امام(عليه السلام) به «وَدَّيِة» به معناى نهال نخل است که جمع آن «وَدى» (بر وزن على) است. جمله ديگر حضرت که مى فرمايد: «حَتّى تُشْکِلَ أَرْضُها غِراساً» از فصيح ترين سخنان است و مفهوم آن اين است که آنقدر درختان و نهال هاى خرما زياد شود و صحنه نخلستان را بپوشاند به گونه اى که هرکس آن را قبلا ديده باشد تشخيص آن بر او مشکل شود و گمان کند به سرزمين ديگرى گام نهاده است». 🔹🔹🔹نکته ها: 1. پاسخ به دو سؤال: درباره اين وصيّت نامه چند سؤال مطرح است: 1. از تعبير وصيّت نامه استفاده مى شود که امام(عليه السلام) اموال قابل ملاحظه اى داشته که آنها را در حيات خود وقف نموده است، با توجّه به زهد فوق العاده آن حضرت، اين اموال از کجا بدست آمده بود؟ همان گونه که دربالا نيز به اشاره بيان کرديم، امام(عليه السلام) سه منبع درآمد داشت; يکى منبع سهم غنايم که عايد همه سربازان اسلام مى شد و گاه مبلغ قابل توجّهى را تشکيل مى داد. دوم خراج اراضى خراجيه که تعلق به عموم مسلمانان داشت، نه خصوص جنگ جويان و مقدار آن بعد از فتوحات اسلامى بسيار زياد بود، سهمى از آن نيز به امام(عليه السلام) تقديم مى شد. سوم اينکه امام(عليه السلام) ساليان دراز به غرس درختان و تربيت نخلستان پرداخت و باغ هاى متعدّدى ايجاد کرد سپس آنها را به صورت وقف خاص و عام در آورد. بخشى را براى فرزندان خود و آل ابى طالب و بنى هاشم و بخشى را به عنوان انفاق فى سبيل الله قرار داد و اگر مالى از آن حضرت به ارث باقى ماند، مقدار کمى بود. در روايات نيز آمده است که براى پيغمبر اکرم(صلى الله عليه وآله) نيز اموال و باغاتى بود که خلفا به بهانه اينکه پيغمبران چيزى از خود به ارث نمى گذارند تمام آنها را جزء بيت المال کردند. ابن عبد ربه در استيعاب مى گويد: «قُتِلَ عَلِىٌّ وَلا مالَ احْتَجَبَهُ وَلا دُنْيا أَصابَها; على(عليه السلام) به شهادت رسيد در حالى که نه مالى اندوخته بود و نه مواهب دنيوى براى خود فراهم ساخته بود».(8) ابن ابى الحديد نيز از بعضى خرده گيران نقل مى کند که بر امير  مؤمنان على(عليه السلام) خرده گرفته اند و گفته اند: ابو بکر از دنيا رفت و دينار و درهمى از خود به يادگار نگذاشت; ولى هنگامى که على(عليه السلام) چشم از دنيا پوشيد، نخلستان هاى بسيارى از خود به يادگار گذاشت. سپس در پاسخ آن مى نويسد: همه مى دانند که على(عليه السلام) چشمه هاى متعدّدى با زحمت خود در شهر مدينه، يَنبُع و سُويَعه احداث کرد و به وسيله آن زمين هاى مواتى را آباد نمود. سپس همه آنها را از ملک خود خارج ساخت و وقف مسلمين کرد واز دنيا نرفت درحالى که چيزى از آنها در ملکش باشد. آن حضرت چيزى از مال، کم يا زياد براى فرزندانش به ارث نگذاشت مگر چند غلام و کنيز (که دستور آزادى آنها را داده بود) و هفتصد درهم از سهم او از بيت المال که براى به دست آوردن خادمى براى خانواده اش ذخيره کرده بود.(9) ادامه دارد.‌‌.. ⚘ @Nahjolbalaghe2 #شرح‌‌نامه‌‌های‌نهج‌البلاغه

⚘ 📚نهج البلاغه/نامه۴۷/وصيت به حسن و حسین #پندهاي‌جاودانه شما را به ترس از خدا سفارش مي كنم به دنيا روي نياوريد، گرچه به سراغ شما آيد، و بر آنچه از دنيا از دست مي دهيد اندوهناك مباشيد، حق را بگوييد، و براي پاداش الهي عمل كنيد. دشمن ستمگر و ياور ستمديده باشيد. شما را، و تمام فرزندان و خاندانم را، و كساني را كه اين وصيت به آنها مي رسد، به ترس از خدا، و نظم در امور زندگي، و ايجاد صلح و آشتي در ميانتان سفارش مي كنم، زيرا من از جد شما پيامبر (ص) شنيدم كه مي گفت: (اصلاح دادن بين مردم از نماز و روزه يكسان برتر است.) ⚘ @Nahjolbalaghe2