﷽ 💠 گزارش سخنرانی استاد مهدوی راد به مناسبت شهادت امام صادق عليه‌السلام به میزبانی دکتر معارف 🔹 زمان: دوشنبه 25 اردیبهشت 1402 🔻 بیان و توضیح احادیثی چند، در باب ارتباط قرآن و سنت پیامبر و معصومین علیهم السلام: وصیت امیرالمؤمنین عليه‌السلام در بستر شهادت: اما وصیتی ایاکم فالله لاتشرکوا به شیئا، و محمدا فلا تضیعوا سنته، اقیموا هذین العمودین، و اوقدوا هذين المصباحين. فقال الله تبارك و تعالي و انزلنا اليك الذكر لتبين للناس مانزّل الیهم و لعلهم یتفکرون این بخشی از وصیت دوم امیرالمؤمنین علیه‌السلام در بستر شهادت است که در نهج البلاغه در قسمت خطبه‌ها هم آمده. وصیت اول همان است که فرازهای آن با عبارت الله الله مشخص شده است. 🔹 همه شارحان نهج البلاغه در مورد عبارت الله لاتشرکوا به شیئا، معتقدند که منظور، توحید و عدم شرک با تمام ابعاد آن است، یعنی توحید ذاتی و صفات و... ولی به قرینه‌ی کلمه سنت، منظور از توحید، توحید ربوبیت است و سررشته دار بودن خدای سبحان برای انسان در تمام ابعاد زندگی او 🔹 در احادیث وارده از احادیث علوی گرفته تا احادیث ولوی، تاکید بر دو نکته بسیار حساس وجود دارد. آن دو، یکی کتاب الله و دومی سنت رسول الله است که سنت اهل بیت ادامه سنت رسول الله است. 🔹 آیه‌ای که امام به آن اشاره کردند، سه قسمت دارد: ۱- نقشه راه که قرآن است، از طرف خداست. ۲- تفسیر این نقشه کار پیامبر است. ۳- نقش خود مؤمن، تفکر کردن و پیاده کردن این نقشه در زندگی است 🔻 در خطبه‌های امیرالمؤمنین علیه السلام و در وصف قرآن چنین آمده که قرآن ساکت و صامت است، فاستنطقوه. یعنی قرآن را به زبان بیاورید. توضیح این مطلب در کلام خود رسول‌الله(ص) هست که: فاستنطقوه بسنتی. در قرآن هم نسبت به سنت و روش پیامبر تاکید زیادی شده است. 🔹 ذیل این آیه علامه طباطبایی می‌فرماید: این آیه نشان می‌دهد که سنت پیامبر حجت است در فهم قرآن و با توجه به حدیث ثقلین، سنت معصومان هم در فهم قرآن حجت است. در قرآن آمده: فلا و ربک لایومنون حتی یحکموک فیما شجر بینهم. عبارت "فیما شجر بینهم" عام است. یعنی مؤمنان، مؤمن نخواهند بود، مگر این که سنت پیامبر را بر موارد اختلافی بینشان حاکمیت دهند. و سنت، حتی در باب انسان و نگرشهای درونی خود او هم باید حاکمیت داشته باشد. 🔻 توجه به سنت به عنوان مبین و مفسر قرآن، در تمام احادیث جریان دارد از احادیث نبوی تا خطبه حضرت زهرا (س) و احادیث حسنین (ع) و ائمه‌ هدی (ع). تا جایی که خطبه فدکیه بیش از آنکه مربوط به فدک باشد، مربوط به تشریح رابطه قرآن و سنت است.‌ امام صادق علیه السلام از چند زاویه به قرآن و سنت پرداخته‌اند که یکی جلوگیری از تحریف تفسیری است. امام به نحوی آیات را تفسیر می‌کنند که وقتی در برابر تفسیر حاکمیت وقت از آیه قرار می‌گیرد، آن تفسیر، نقد حاکمیت است. مثلا در تفسیر آیه: ولتسألن يومئذ عن النعيم، ابتدا گفته می‌شود که از نظر تفسیر حاکمیت، "نعیم" سبزه، طعام و... است. امام با رد تمام این تفاسیر می‌فرماید: نعیم ولایت ما خاندان پیامبر است. در آیه: یا ایها الذين آمنوا ادخلوا في السلم كافة، "السلم" ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام و با توجه به سیاق آیات که مربوط به ماجرای ليلة المبيت است، یکی از مصادیق مهم اثبات ولایت امیرالمومنین (ع)است. در بیانات امام صادق (ع) آمده است که آیات قرآن، اول آن در یک موضوع، وسط آن در یک موضوع و آخر آن هم در موضوع دیگری است. این سه، هم از یکدیگر مستقل بوده و هم در کنار هم دارای معنای پیوسته هستند، و همچنین در ارتباط با سیاق هم معنا پیدا می‌کنند. این موضوع، سبک تفسیری اهل بیت را نشان می‌دهد. مثلا در گفتگوی حسن وشاء با امام جواد عليه‌السلام، امام به او توصیه کردند که از بین خواستاران دخترانش، کسی که به ایمان و اخلاق او اطمینان دارد را بپذیرد. و این آیه را خواندند که: الا تفعلوه تكن فتنة في الارض و فساد كبير. 🔻 در اهل سنت هم نظیر این تفسیر تحت عنوان "توسعه معنایی" وجود دارد. سوال اینکه ائمه‌ علیهم‌السلام در ارتباط با قرآن معلم هستند یا مفسر. اخباریون ایشان را مفسر می‌دانند و علامه طباطبایی ایشان را معلم می‌دانند. ولی ائمه هم معلم هستند و هم مفسر. امام موسی کاظم علیه السلام در مقام تفسیر آیه به سوال کننده می‌فرماید: از جمله آنها نباش که می‌گویند معنای آیه همین است و جز این نیست. مثل آیه: و من شر النفاثات فی العقد. همه‌ی مفسران، النفاثات را پیرزنان دمنده در گره‌ها معنی کرده‌اند. ولی امام موسی صدر در تفسیر این آیه اشاره می‌کند که النفاثه، مونث نیست، بلکه مبالغه است. مانند علامه. و معنای آن چنین می‌شود که از شر تمام کسانی که گره ایجاد می‌کنند و در آن می‌دمند و این معنا تمام مفسدین دنیا را شامل می‌شود. 🖌 تهیه و تنظیم: سرکار خانم غفاری 🆔 @OstadMahdaviRad

تمجید دکتر شفیعی کدکنی از آثار بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی 🔸 دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، شاعر و نویسنده برجسته کشور، در جریان بازدید از غرفه بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران: 🔹 همه ما نویسندگان و اهل قلم باید در ترویج فرهنگ و معارف اسلامی اهتمام داشته باشیم؛ خوشبختانه بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی تولید این آثار به توجه ویژه‌ای داشته و دارد و آثار ارزنده‌ای را تولید کرده و در اختیار مخاطبان قرار داده است‌. 🔹 بنده با آثار استاد واعظ زاده خراسانی که تولیدات ارزشمندی همچون "المعجم فی فقه لغه القرآن و سر بلاغه" را از خود به یادگار گذاشته است، آشنایی دارم و این اثر فاخر را مطالعه کرده‌ام که در نوع خود بی نظیر است. 🔹 در حال حاضر نیز در حال مطالعه تفسیر قاضی نور الله شوشتری یکی دیگر از آثار بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی هستم که به تحقیق، تصحیح، اشراف، نظارت و مقدمه استاد مهدوی راد، دکتر نجارزادگان و همکاران ایشان به زیور طبع آراسته شده است. 👇 متن کامل خبر: yun.ir/tpbgg9 🆔 @aqr_ir 🆔 @OstadMahdaviRad

💠🔷💠🔷💠🔷💠🔷 ﷽ #معرفی_مقاله 💠 عنوان سرمقاله: اتحاد یا تعدد در روایات مشابه، بررسی تطبیقی عملکرد کتاب‌های وسائل الشیعه و جامع احادیث الشیعه 💠 🔹 نویسندگان: محمد علی مهدوی راد، محمد حسین بهرامی 🔹 مجله حدیث پژوهی، سال دوم / شماره پیاپی ۴ / صفحه ۷-۳۶ 🔍 چکیده ی مقاله: 🔹روایات معصومین(ع) در مسیر نقل، در قالب نسخه‌های متعدد و نقل‌های متفاوتی درآمده است. گاه یک روایت در یک یا چند کتاب به صورت مکرر نقل شده و در برخی از موارد، نقل‌های متفاوت یک روایت، در متن یا سند با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد. هرچند مصادر ثانویه حدیث شیعه(برخلاف مصادر اولیه) برای شناسایی این روایات متحد تلاش فراوانی را شکل داده‌اند، ولی متأسفانه هیچ‌گاه متعرّض مبانی نظری و مشکلات و مسائل آن نشده‌اند. در این مقاله، تلاش شده تا مباحثی از قبیل تعریف اتحاد و تعدد در روایات، فواید شناخت روایات متحد، معیارهای شناخت روایات متحد و مشکلات موجود در این مسیر به اجمال معرفی گردد. همچنین عملکرد دو کتاب وسائل الشیعه و جامع احادیث الشیعه در این باره مورد بررسی و مقایسه قرار خواهد گرفت. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. فایل کامل مقاله 👇 🆔 @OstadMahdaviRad

#فایل_PDF_مقاله 💠 عنوان سرمقاله: اتحاد یا تعدد در روایات مشابه، بررسی تطبیقی عملکرد کتاب‌های وسائل الشیعه و جامع احادیث الشیعه 🆔 @OstadMahdaviRad

﷽ 💠 گزارش سخنرانی استاد مهدوی راد در نشست علمی «پژوهش و مراکز پژوهشی در جهان اسلام معاصر» که از سوی دانشگاه قم شامگاه ۱۴ دی ماه برگزار گردید. 🔹 زمان: ۱۵ دی ۱۴۰۰ 🔻امام معصوم(ع) فرموده است که؛ علماء شیعتنا مرابطون، علمای ما مرزداران اندیشه هستند که همواره مسیر اندیشه را می‌پایند و در برابر آن موضع می‌گیرند. 🔹 شناخت فعالیت‌های علمی، اجتماعی و حتی صنعتی پیرامون کشور، امری لازم است. یکی از آفات عدم آگاهی، ایجاد عجب و خودبینی است، یعنی وقتی کسی از دور و بر خود آگاه نیست خیال می‌کند در اعلی مرتبه است و جامعه‌‌ای هم که از اطرافش آگاه نیست تصور می‌کند بهترین جامعه است. 🔻 هیچ دانشوری با تکیه بر میراثی که دارد و بسنده کردن به آن نمی‌تواند کاری از پیش ببرد، چون گاهی یک جریان فکری در محیطی حضور پیدا می‌کند که جریان دانش و پژوهش را تغییر می‌دهد. 🔹 اطلاعات بنده درباره پژوهش‌های معاصر مربوط به حدود دو سال قبل و حضور عینی بنده در برخی مراکز تولیدکننده این آثار است؛ ما هر سال با دو عرضه بین‌المللی یعنی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و یکی هم در یکی از کشورهای دیگر مواجه بودیم ولی به علت کرونا نمایشگاه‌ها در این دو سال تعطیل شد. 🔻 برخلاف تصور ما برخی کشورهای اطراف در عرصه پژوهش و دانشوری و تشویق بر پژوهش و صرف هزینه در این زمینه، گام‌های بزرگی برداشته‌اند و تقریبا جامعه علمی در حرکت خود از مرزهای تعصب و یکسویه‌نگری و یک‌دندگی که بر جامعه وهابی و سلفی حاکم است عبور کرده و از مرزهای خط‌کشی شده گذر می‌کند به همین دلیل نتایج پژوهش‌ها هم در حال تغییر است. 🔻مثلا در مغرب آثاری که در چند سال اخیر تولید و منتشر شده بسیار عجیب است. از جمله این آثار می‌توان به صناعة الذاکره فی التراث الشیعة اثنی عشری، اشاره کرد که به نگاهی تاریخی در ذهن و زبان و میراث شیعه از نمادهای اجتماعی و مردم‌شناسانه پرداخته است. یا کتاب اصل من اصول التشریع، را داریم که کاملا شیعی است، البته اطلاع ندارم که نویسنده‌اش شیعه است یا خیر؟ 🔹 این کتاب به قرآن به عنوان منبع استنباط و اجتهاد پرداخته است. وی دنبال این است که توضیح دهد منابع استنباط در طول زمان از کجا شروع شده تا به اینجا رسیده و البته نوعی ساختارشکنی و در نگاه بدبینانه، تاثیرپذیری از تفکرات استشراقی در آن دیده می‌شود ولی کاملا احساس می‌شود نویسنده به صراحت عبدالله بن مسعود را از چیزی که در حوزه مصحف به او نسبت می‌دهند تبرئه می‌کند و با صراحت اختلاف قرائات را نوعی بازی تلقی کرده است و حتی در برخی موارد آن را برخورد با جریان شیعه و علوی تلقی کرده است. 🔹مراکزی پدید آمده‌اند که کارهای جدیدی انجام می‌دهند. کتابی به نام الحوار التقریب بین المذاهب، منتشر شده که واقعا تقریبی است. اینها نشان می‌دهد فضایی که این کتاب را نشر داده قابل توجه است، همچنین کتاب دین و علم، کتاب بسیار خوبی است که در زمینه تقابل سنت و تجدد نوشته شده است، همچنین در مجلات مصری مقالات قابل توجهی با نگاه‌های جدید منتشر شده است. 🔻 تسامح در مطالعات جهان اسلام ما امروزه با نوعی رواداری و تسامح در مطالعات جهان اسلام مخصوصا دینی سیاسی مواجه هستیم که مبارک است و می‌توانیم بهره خوبی از آن ببریم؛ دکتر عبدالعزیز، کتاب فی الفکر السیاسی و العربی من الامامه و الخلافه ... را نوشته است و در آن ریشه سیاست و خلافت بعد از وفات پیامبر(ص) را به صورت عالمانه بحث کرده و تا وقتی به قرون بعدی می‌رسد از مرحوم نائینی بحث ولایت فقیه را نقل کرده و نظر امام را هم با تعبیر امام بیان کرده است، موضع شهید صدر و مرحوم شمس‌الدین را هم مورد بحث قرار داده است، نویسنده با زبان بی‌زبانی و استعاره ابلغ من التصریح، نشان داده اندیشه سیاسی دینی شیعه روان‌تر و مطمئن‌تر از دیدگاه‌های اهل سنت است. 🔹برخی از علمای اهل سنت معترف هستند که میراث آموزشی شیعه معاصر هم از جریان اشعری قوی‌تر ودقیق‌تر است؛ وقتی در سالیان اخیر داعش میدان‌داری می‌کرد و ما یک کتاب درست و حسابی در این زمینه نداشتیم مرکز للبحوث الدراسیه حداقل ده کتاب در این‌باره نوشت که برخی از آنها در ایران ترجمه هم شد. کتاب مهم و خوبی هم درباره عقد موقت چاپ شده است. جالب اینکه نویسنده این کتاب با صراحت می‌گوید من سنی هستم و شیعه نشدم و نقد جدی بر آراء شیعه دارم ولی نمی‌توانم انکار کنم که استدلالات آن‌ها در این زمینه(متعه) قوی‌تر و دقیق‌تر است. 🔻در عربستان در دو سه دهه اخیر تحول گسترده در زاویه نگاه، جهت‌گیری و کیفیت و کمیت به وجود آمده است، شاید در طی دو سال اخیر هم پژوهش‌ها ده برابر شده است، نقد تصوف، نقد تشیع، نقد اعتزال و یاری رسانی به تفکر السنه و الجماعه که ساخته و بافته‌اند هم در کارهای آنها زیاد است، ولی تغییر رویکرد هم در آثار آنها دیده می‌شود.

🔹 تمایل به اندیشه‌های شیعه در مراکز علمی عربستان امروزه حتی در بین علمای اهل سنت در برخی کشورها هم می‌بینیم بهره‌گیری از آراء و اندیشه علمای شیعه رشد زیادی یافته است، یکی از کسانی که عضو شورای علما در یکی از کشورهای اسلامی است با صراحت می‌گوید: من خیلی علقه و علاقه به (امام) خمینی ندارم ولی از اندیشه او در بحث تاثیر زمان و مکان در فقه خیلی خوشم می‌آید. 🔹 مرکز التفسیر در عربستان، بسیار پرکار و خوش کار هستند و سلسله مباحث نواندیشانه را انجام می‌دهند. در همین مرکز شاید بیش از صد کتاب در سال‌های اخیر چاپ شده باشد و از جمله تفسیر موضوعی است. کتاب معجم الرسم العثمانی از جمله آثار منتشر شده این مرکز درباره رسم‌الخط قرآن است که از جمله موضوعات اختلافی بین اندیشمندان از قرون گذشته تاکنون است. 🔻 همچنین پروژه المفسرون را دارند که دو جلد آن صحابه، دو جلد برای تابعین و یک جلد هم تابعی تابعین است و حقا و انصافا دوره صحابه و مخصوصا تابعین آن بی‌نظیر است، یعنی در تفسیرنگاری و تاریخ‌نگاری کار خوبی صورت گرفته گرچه به لحاظ محتوا و موضعگیری مشکل دارد ولی در مجموع خوب است. در بخش تابعی تابعین از کسی به نام کلبی نقل کرده و اینکه کتاب او در اختیار ما نیست ولی او متهم به وضع و کذب و ... است؛ در این اثر تاکید شده موارد اندکی که از این تابعی تابعین آمده نشان نمی‌دهد که این اتهامات درست باشد. 🌀 جهت مطالعه مطلب در سایت اصلی بر روی لینک زیر کلیک نمایید: https://iqna.ir/fa/news/4026356 🆔 @OstadMahdaviRad

﷽ 💠 متن سخنان استاد مهدوی راد استاد در خصوص زندگانی امام سجاد(علیه السلام) که توسط سایت «خبرگزاری مهر» تهیه و تدوین گردیده است. 🔹 زمان: ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۵ 🔻حضرت سجاد(علیه السلام) سرمایه عجیبی است. این تعبیر عین الفاظ مقام معظم رهبری است که بعدها مکتوب هم شده است. زاویه نگاهم به شناخت اهل بیت(علیه السلام) صد در صد تحت تأثیر این شخصیت بزرگ جهان اسلام است. 🔹 ایشان می‌فرمودند که روزگار امامت حضرت سجاد(علیه السلام) سیاه‌ترین، تاریک‌ترین، ظلمانی‌ترین و خفقان آمیزترین مرحله تاریخ تشیع و در عین حال درس آموزترین، تنبه آفرین ترین و بیدارکننده‌ترین تاریخ شیعه هم هست. 🔻 حضرت سجاد(علیه السلام) رویارویی با دشمن، حکومت، حاکمیت و امویت درنده را از مرحله سکوت محض آغاز کرده تا به رویارویی محض رسید. درک این نکته بسیار مهم است. دعاهای امام سجاد(علیه السلام) یک مکتب است. دعاهای حضرت سجاد(علیه السلام) یعنی تفسیر دوباره دین و رهایی دین از تحریف. 🔹 شاید برای کسانی که تاریخ اسلام و تاریخ امام سجاد(علیه السلام) را مطالعه می‌کنند سؤال باشد که چرا امام سجاد (علیه السلام) در قضیه حرّه چیزی نگفتند، نه تنها موضع نگرفتند حتی از شهر بیرون رفتند. در بیرون مدینه خیمه زدند. مسلم بن عقبه -که بعدها معروف شد به مسرف بن عقبه- به دستور یزید به مدینه حمله کرد و سه روز ناموس و جان و مال مردم بر او آزاد و مباح باشد و جنایتی کرد که در تاریخ بشریت بی نظیر است. مردم مدینه تا بیست سال وقتی دخترانشان را عروس می‌کردند دختر بودنشان را شرط نمی‌کردند، اینقدر جنایت کردند. در این حادثه امام سجاد(علیه السلام) چیزی نگفت. امام در مدینه بودند اما رفتند در بیرون مدینه چادر زدند و زیر آن چادر زندگی کردند، همین مسلم بی سر و پای ظالم اعلام کرد هر کس زیر پرچم علی بن حسین و زیر چادر علی بن حسین قرار بگیرد با او کاری نداریم. 🔻 متأسفانه عالمی را در تلویزیون دیدم که حقایق را کاملا برعکس اعلام می‌کرد او می‌گفت مردم مدینه به خاطر امام حسین(علیه السلام) قیام می‌کردند؛ چنین خبرهایی نبود وگرنه نباید امام سجاد(علیه السلام) ساکت می‌ایستاد. مردم مدینه به قدری نامرد بودند که وقتی امام سجاد(علیه السلام) با قافله برگشت به استقبالش نرفتند. زنها به استقبال رفتند فقط دو نفر مرد به استقبال رفتند. مردم مدینه با اهل بیت(علیه السلام) کاری نداشتند متأسفانه از نظر تاریخی در قرن اول مدینه فاسدترین شهر جهان اسلام است. 🔹 مدینه مرکز تنبور و غنا و هرزگی و عیاشی است. عده ای از بزرگان مدینه وقتی دیدند که فرماندارشان هزار و یک جنایت می‌کند به شام رفتند که به یزید شکایت کنند. آنها را به دارالاماره پیش یزید بردند خلیفه را دیدند که روی یک دستش میمون است. طرف دیگر هم رقاصه است. یکی شراب می‌ریزد کمی به بوزینه می‌دهد و کمی هم خودش می‌خورد. وقتی برگشتند مردم مدینه جمع شدند و گفتند: شما که رفتید از فرماندار به خلیفه شکایت کردید، چه گفت؟، گفت: ما که خلیفه ندیدیم، ما رفتیم یک آدم هرزه، زشت، زناکار، عیاش و شرابخوار دیدیم، خلیفه نبود. 🔻 مردم مدینه که قیام کردند، خبر از اهل بیت(علیهم السلام) نبود. به این جمله امام صادق(علیه السلام) توجه کنید: «إرْتَدَّ اَلنَّاسُ بَعْدَ قَتْلِ الحُسَيْنِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) اِلاّ ثَلاثَةٌ اَبُو خالِدِ الْكابُلى وَ يَحْيَى بْنُ اُمِّ الَّطويلِ وَ جُبَيْرُ بْنُ مُطْعِمٍ...» بعد از امام حسین(علیه السلام) همه مرتد شدند و تنها سه نفر ماندند. بعضی از علمای شیعه در این روایت تردید کردند، گفتند معنا ندارد که همه مرتد شدند فقط سه نفر ماندند. آنهایی که این روایت را تکذیب کردند طبیعت تاریخ را نفهمیدند. 🔹 اگر به جزوه پیشوای صادق یا زندگانی حضرت سجاد(علیه السلام) مقام معظم رهبری نگاه کنید ایشان فرمودند این ارتداد، ارتداد سیاسی است نه ارتداد اعتقادی، یعنی نه اینکه مردم نماز نمی‌خواندند، نه اینکه روزه نمی‌گرفتند، نه اینکه حج نمی‌رفتند نه اینکه به مسجد نمی‌رفتند. به مسجد می‌رفتند اما در کنار عبدالملک مروان می‌رفتند. به مکه می‌رفتند اما با هشام بن عبدالملک می‌رفتند. کسی که با هشام به حج می‌رود به قول شریعتی فرقی نمی‌کند که بر گرد مکه بچرخد یا برگرد سنگ بچرخد. 🔻 امام سجاد(علیه السلام) مبارزه با ظلم و حکومت وقت را از مرحله سکوت شروع کرد. در همین روایت ذکر شده امام صادق(علیه السلام) می‌فرمایند که «ثُمَّ ‏اِنَّ ‏النّاسَ لَحِقُوا وَ كَثُرُوا» با هدایت امام، یاران آرام آرام زیاد شدند که می‌بینیم بعد از شهادت امام سجاد(علیه السلام) پای درس امام باقر(علیه السلام) انبوهی مفسر نشسته اند. اینها از کجا آمده اند؟، اینها با هدایتهای امام سجاد(علیه السلام) آمده اند.