خطای مبارکفوری در تفسیر مجالس بخاری ( 03) حلقه علمی بخاری از واقعیت تا غلو ✍️ علی راد ❄️ مجلس بخاری در بغداد ⚡️پنج. چگونه یک مستملی می توانست که برای بیش از بیست هزار نفر احادیث بخاری را در بغداد املاء کند؟ مستملی های دیگر بخاری چه کسانی هستند؟ چرا معرفی نشدند؟ روایت ابوعلی با روایت دیگری که مستملیان بخاری در بغداد را سه نفر گزارش می کند در تعارض است : « وقال محمد بن أبي بكر : سمعت أبا صالح خلف بن محمد يقول سمعت محمد ابن يوسف بن عاصم يقول رأيت لمحمد بن إسماعيل ثلاث مستملين ببغداد ، وكان اجتمع في مجلسه زيادة على عشرين ألف رجل » لکن صراحت ندارد که هر سه مستملی در یک جلسه حضور داشتند. روشن است که برای بیش از بیست هزار نفر نیاز به هزار مستملی است که بتوانند هم زمان احادیث بخاری برای همه حاضران بازخوانی کنند و این مهم با حضور هم زمان سه مستملی در یک جلسه امکان پذیر نیست. ⚡️شش. پیش فرض تاریخی این روایت تردید پذیر است زیرا بر شهرت و آوازه بخاری در بغداد استوار است که پیش از آزمون بغداد و برگزاری این جلسه اثبات ناپذیر است لذا فرضیه غلو و وضع درباره این روایت بهترین تبیین از آن است . ⚡️هفت. ابن حنبل در این بازه زمانی در بغداد حضور دارد و با وجود و حضور او اهل حدیث نیازی به حضور در درس حدیث بخاری نداشتند , به طور عادی با حضور مشایخ نامدار , شاگردان کرسی تحدیث نداشتند . بخاری پیش از مرگ ابن حنبل بغداد را ترک کرد از این رو نمی توان فرضیه برگزاری این جلسات را پس از مرگ ابن حنبل را معتبر دانست . ⚡️هشت. چرا غیر از ابوعلی بغدادی, راوی دیگر جلسه بغداد را روایت نکرده است؟ چگونه ممکن است که از میان بیست هزار شاگرد بخاری در این جلسه و سه مستملی فقط او به نقل این روایت اهتمام ورزیده است؟ روشن است که ابوعلی بغدادی از طریق نقل این داستان شگفت انگیز یا غلو و اغراق درباره آن به دنبال این است که برای خود جایگاهی بتراشد . بنا بر این از روایت ابوعلی بغدادی و مشابه آن نیز نمی توانیم حلقه علمی بخاری در بغداد , بصره , سمرقند , .... را اثبات کنیم زیرا این اخبار با چشم پوشی از آسیب های سندی , مصدری و محتوایی فقط بر این نکته دلالت دارند که بخاری جلسه یا جلساتی محدود در این شهرها برای املای حدیث برای محدّثان برگزار کرد , این رویه ای عادی نزد اهل حدیث بود , تفسیر این مجالس به حلقات علمی از اساس خطا و نادرست است. •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

خطای مبارکفوری در تفسیر مجالس بخاری ( 03) حلقه علمی بخاری از واقعیت تا غلو ✍️ علی راد ❄️ مجلس بخاری در بغداد خطیب بغدادی به نقل از مشایخ خود روایت می کند که بخاری در بغداد مجلس املاء حدیث داشت که بیش از بیست هزار نفر در آن حضور داشتند و ابوعلی صالح بن محمد نیز مستملی بخاری در این مجلس بود . متن روایت خطیب بغدادی از این واقعه تاریخی چنین است : « ذكر عقد البخاري مجلس التحديث ببغداد وامتحان البغداديين له : أخبرني الحسن بن محمد قال أنبأنا محمد بن أبي بكر قال نبأنا أبو نصر أحمد بن أبي حامد الباهلي قال سمعت إسحاق بن أحمد بن خلف قال سمعت أبا على صالح ابن محمد البغدادي يقول : كان محمد بن إسماعيل يجلس ببغداد ، وكنت أستملي له ، ويجتمع في مجلسه أكثر من عشرين ألفا » . ♨️ تحلیل و نقد ⚡️یک. به دلیل اهمیت این مجلس , خطیب بغدادی آن را در یک باب مستقل به ضمیمه جلسه آزمون بخاری از سوی محدّثان بغداد گزارش کرده است . ⚡️دو. استنباط استمرار و تکرار هر روزه جلسه بخاری از ظاهر مفاد جمله « كان محمد بن إسماعيل يجلس ببغداد » با سیاق این روایت و دیگر گزارش های تردد بخاری به بغداد ناسازگار است . سیاق روایت دلالت دارد که بخاری هنگام ورود به بغداد چنین جلسه ای را برگزار می کرد اما روشن نیست که تعداد این جلسات چه مقدار بود, چند روز و چند ماه طول می کشید بلکه راوی قصد دارد که بخاری در هر ورود به بغداد چنین جلسه ای را برگزار می کرد آن گونه که در بصره همانند این جلسه را برگزار کرد , بر گزاری این جلسات رویه ای رایج نزد اهل حدیث بود که در بدو ورود به شهری , تازه ترین یافته های حدیثی خود را با محدّثان آن شهر به اشتراک می گذاشتند , جدای از بُعد علمی , این جلسات جنبه تکریم محدّثان را نیز داشت و فرصتی برای دیدارهای علمی بود . از سوی دیگر بخاری به طور مستمر در بغداد سکونت نداشت , بیش از هشت بار در بغداد حضور نیافت و دلیل حضور وی نیز بهره مندی از دانش حدیثی ابن حنبل بود . خطیب بغدادی در گزارش دیگر تصریح دارد که بخاری هشت بار به بغداد آمد و در هر دفعه نزد ابن حنبل جلوس می کرد : «أخبرنا أبو حازم العبدوي قال سمعت محمد بن محمد بن العباس الضبي يقول سمعت أحمد بن عبد الله بن محمد بن يوسف بن مطر يقول سمعت جدي محمد ابن يوسف يقول سمعت محمد بن إسماعيل البخاري يقول : دخلت بغداد آخر ثمان مرات كل ذلك أجالس أحمد بن حنبل » . ⚡️ سه. در اصالت و اعتبار این گزارش های تردیدهای جدی وجود دارد زیرا آمیخته به غلو است زیرا بیش از بیست هزار حدیث پژوه را از جمله شاگردان بخاری در مجالس املای حدیث او در بغداد معرفی می کند! آیا مسجد جامع بغداد در روزگار حضور بخاری در بغداد امکان گنجایش این تعداد انسان را در خود داشت؟ آیا این تعداد اهل حدیث علاقمند به سماع احادیث بخاری در بغداد وجود داشتند؟ این تعداد راوی و اهل حدیث در کدامین کتاب تراجم و تاریخ نگاری بغداد گزارش شده است؟ بخاری به چه میزان احادیث متمایز از مشایخ خود در اختیار داشت که این همه اهل حدیث خود را مشتاق به شنیدن آنها می دانستند؟ با توجه به غلبه معتزله بر فضای فکری بغداد و پیامدهای منفی محنه خلق قرآن بر حدیث گرایی چگونه ممکن است که در پایتخت دولت عباسیّان چنین اجتماع اهل حدیث با محوریت مهم ترین شاگرد ابن حنبل صورت گرفته باشد؟ درباره حلقات و مجالس مشاهیر نامدار بغداد این عدد شاگرد را گزارش نکردند , حال چرا فقط برای بخاری این مقدار شاگرد گزارش شده است؟ این تعداد شاگرد در منابع تراجم و تاریخ نگاری بی سابقه است برای هیچ کدام از بزرگان اهل سنّت در فقه و حدیث این تعداد شاگرد در جلسات علمی گزارش نشده است! ⚡️ چهار. اخبار تاریخی باب « ذكر عقد البخاري مجلس التحديث ببغداد وامتحان البغداديين له » در کتاب تاریخ بغداد بر فرض صحت و اعتبار تاریخی همه آنها بر این نکته مهم دلالت دارند که پیش از آزمون بخاری در بغداد از سوی اهل حدیث او مجلس تدریس حدیث در بغداد نداشت زیرا شایستگی و خبره بودن او در حدیث برای ایشان احراز نشده بود , حال چگونه ممکن است پیش از این آزمون چنین جماعت شگفت انگیزی در جلسه املاء حدیث بخاری حضور یافته باشند؟ این روایت افزون بر خود شکن و خود ستیز بودن به اغراق و غلو آلوده است زیرا در سیاق متون آزمون احادیث مقلوبه بخاری در بغداد و سمرقند قرار دارند که اصالت آنها در کتاب اسطوره بخارا نقد و نقض شده است.👇👇 •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

دو جستار از طومار با عنوان غلونامه بخاری در آینه پژوهش منتشر شد . لینک دانلود : https://jap.isca.ac.ir/issue_5662_5749.html https://jap.isca.ac.ir/issue_5662_5750.html •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

این پژوهه بخشی از کتاب اسطوره بخارا است که به نقد تصویر غلو آمیز و اغراق آلود محمد بن اسماعیل بخاری در کتاب سیرة البخاری می­پردازد. این کتاب تالیف عبدالسّلام مبارکفوری است و از جمله مصادر کتاب دکتر عزازی (رساله دکتری ممتاز الازهر مصر) است. بازیابی و تحلیل انتقادی جلوه­های غلو مبارکفوری درباره بخاری مسئله محوری این مقاله است. مبارکفوری در بخش خاتمه کتاب سیرة البخاری با زبان استعاره و تشبیه تدریس بخاری را در مدرسه­ای بزرگ با چند درب ورودی به تصویر می کشد. این مقاله به نقد این مدرسه نمادین بخاری به مثابه یکی از نمونه های برجسته غلو در کتاب مبارکفوری می­پردازد، آسیب­ها، چالش­ها و کاستی­ها آن را آشکار می­سازد، از زمینه­ها، اهداف پنهان و علل ایدئولوژیک مبارکفوری در این تصویر غلوآمیز از بخاری پرده بَر می­دارد . برایند این پژوهش نشان می­دهد که تصویر بخاری در کسوت یک مدرّس شهیر و نامدار، دارای شلوغ ترین حلقه تدریس در جهان اسلام، به آسیب زمان پریشی تاریخی دچار است، با داده­های تاریخی ناسازگار است، انگاره­ای خودشکن و در تناقض با سیر دانش اندوزی بخاری است، با سیر علمی بخاری انطباق ندارد، با قواعد تاریخ نگاری محلی در تعارض است. این نگاشته در امتداد مقالات نردبان شکسته اثبات می­کند کتاب سیرة الامام البخاری مبارکفوری، غلونامه­ای بیش درباره شخصیت و اندیشه بخاری بیش نیست، اغراق در سراسر این کتاب حضور جدی دارد. لینک دانلود مقاله : https://jap.isca.ac.ir/article_76670.html •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

چکیده کتاب اسطوره بخارا پژوهشی گسترده در نقد تصویر غلوآمیز سلفیان معاصر از شخصیت بخاری مولف کتاب الجامع الصحیح است که در تقابل با جریان نقد بخاری به راهبرد غلو و اغراق درباره جایگاه علمی بخاری روی آورده‌اند. این پژوهه بخشی از کتاب اسطوره بخارا است، به نقد کتاب سیرة البخاری عبدالسّلام مبارکفوری می‌پردازد که از جمله مصادر کتاب طعون و شبهات الشیعة الأمامیة حول صحیح البخاری و الرد علیها است که جدیدترین و برترین پژوهش سلفیه معاصر در دفاع از بخاری است. مبارکفوری در خاتمه کتاب خود، حلقه علمی بخاری را با ویژگی اصالت و شهرت، پراکندگی به گستره دولت عبّاسیان، تنوع و جامعیت دروس، حضور بیست هزار شاگرد، مشارکت نخبگان و ستارگان علوم اسلامی، امتداد تاریخی وصف می‌کند. برایند گفتار مبارکفوری تمایز قیاس‌ناپذیر و بی‌مانند حلقه بخاری با دیگر حلقات مشاهیر علوم اسلامی است، حلقه بخاری همانند کتابش الجامع الصحیح تکرارناپذیر است. این مقاله با روش تحلیل انتقادی، آسیب‌ها، چالش‌ها و کاستی‌ها انگاره حلقه بخاری را آشکار می‌سازد، از زمینه‌ها، اهدافِ پنهان و علل ایدئولوژیک مبارکفوری در نشان دادن چنین تصویر غلوآمیز از حلقه علمی بخاری پرده بَرمی‌دارد و اثبات می‌کند این انگاره از جمله نمونه‌های برجسته غلو در کتاب مبارکفوری است. لینک دانلود مقاله : .https://jap.isca.ac.ir/article_76704.html •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

💢لزوم نگرش بینا‌رشته‌ای به حل چالش‌های عفاف ✍️حجت‌الاسلام علی راد ما در جامعه شیعی و اسلامی خودمان یا در سطح کلان و جهانی با جریانی تحت عنوان «ستیز با عفاف» روبه‌رو هستیم؛ یعنی به‌صورت جدی با آموزه عفاف به ستیز و جنگ برخاسته و عفت‌زدایی را در دستور کار جدّی خود قرار داده است. سؤال اصلی ما از حوزه علمیه قم این است که آیا با توجه به شرایط موجود، مواجهه با این جریانِ ستیز، وظیفه فقیه است یا علم اخلاق؟ 📝 بخوانید: http://ijtihadnet.ir/?p=76725 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

https://www.sfhadith.ir/issue_27970_28315.html https://www.sfhadith.ir/issue_28882_28883.html •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

✅ شبیه پدر؛ کارکرد فقهی سیره نبوی در رفتار با فاطمه (س) 🎙 استاد علی راد 🔴 از سنّت قولی و سیره عملی رسول خدا این نکته استنباط پذیر است که به پاخاستن برای افراد شاخص و برجسته از الزامات اخلاقی و ادب اجتماعی اسلام است و سجستانی فقط یک مورد از التزام عملی رسول خدا (ص) در عمل به این آیین را در سیره آن حضرت معتبر دانسته است و آن هم قیام رسول خدا (ص) هنگام ورود فاطمه (س) به محضر ایشان است. 🔴 علی‌رغم اعتبار و شهرت روایت عایشه شماری از فقیهان متاثر از پاردایم صحاح سته از توجه و استناد به این روایت در مسائل فقهی اعراض کرده‌اند اما پس از دوران گذار از این پارادایم بازگشت به این روایت در مسائل فقهی را شاهد هستیم و بر خلاف طرفداران این پارادایم، روایات متروک نهی از قیام بر انسان زنده را طرد و نقد کرده‌اند اما فقه اهل سنّت در دوره میانی هم سوی با اندیشه فقهی سجستانی نبوده است. 🔴 بایسته است فقیهان امامیه توجه به سیره نبوی در تعامل با فاطمه (س) در تحلیل مسائل و فروع فقهی مورد اهتمام ویژه قرار دهند. 🔴 رفتار رسول خدا (ص)، در روایت عایشه بر همانندی شخصیت فاطمه (س) با شخصیت پدر نیز دلالت دارد؛ سبک و منطق گفتار، رفتار، کنش، سکوت، راه رفتن، شمایل، روش و سیرت فاطمه (س) هم سان، همانند، هم رنگ، هم گون، هم تراز رسول خدا (ص) بود و این مهم فراتر از وراثت بر تأسی و همگون سازی فاطمه (س) با رسول خدا (ص) به مثابه اسوه و نمونه انسان کامل بود. رسیدن به این تراز از همانند سازی به تلاش سخت، تکاپوی ژرف و مستمر در انطباق نیازمند است و فاطمه (س) به خوبی از عهده آن بر آمد و عایشه نیز این حقیقت مسلم تاریخ را بیان کرد زیرا پس از رحلت نبوی فاطمه (س) تنها شخصی بود که نُمود و تجلی رسول خدا (ص) بود ...... 🔻 جهت مطالعه این مطلب در سایت به لینک زیر مراجعه فرمایید: andishehma.com/karkard-feghi-sire-nabavi 🌐 اندیشه ما eitaa.com/joinchat/3881369777C45aea07034

زیارت و توسل به حضرت فاطمه (س) در منابع فقهی اهل سنّت مورد مطالعه : کتاب إعانة الطالبين بکری دمیاطی ✍️ علی راد در کتاب إعانة الطالبين بکری دمیاطی از فقیهان اهل سنّت درباره زیارت حضرت فاطمه زهراء (س) چنین آمده است : « يذهب للسلام على السيدة فاطمة رضي الله عنها في بيتها الذي داخل المقصورة للقول بأنها مدفونة هناك ، والراجح أنها في البقيع فيقول : السلام عليك يا بنت المصطفى ، السلام عليك يا بنت رسول الله ، السلام عليك يا خامسة أهل الكسا ، السلام عليك يا زوجة سيدنا علي المرتضى ، السلام عليك يا أم الحسن والحسين السيدين الشابين شباب أهل الجنة في الجنة ، رضي الله عنك أحسن الرضا . ويتوسل بها إلى أبيها ( ص ) . ثم يرجع إلى موقفه الأول قبالة وجهه الشريف ، فيقول : الحمد لله رب العالمين . اللهم صل على سيدنا محمد ، وعلى آل سيدنا محمد . السلام عليك يا سيدي يا رسول الله . إن الله تعالى أنزل عليك كتابا صادقا ، قال فيه : * ( ولو أنهم إذ ظلموا أنفسهم جاؤوك فاستغفروا الله واستغفر لهم الرسول لوجدوا الله توابا رحيما ) * وقد جئتك مستغفرا من ذنبي مستشفعا بك إلى ربي : يا خير من دفنت في القاع أعظمه * فطاب من طيبهن القاع والاكم نفسي الفداء لقبر أنت ساكنه * فيه العفاف وفيه الجود والكرم أنت النبي الذي ترجى شفاعته * عند الصراط إذا ما زلت القدم وصاحباك فلا أنساهما أبدا مني * السلام عليكم ما جرى القلم » (إعانة الطالبين - البكري الدمياطي - ج 2 - ص 357) ♨️ تحلیل و ارزیابی ♨️ ✅ یک. در اندیشه فقهی بکری دمیاطی درباب زیارت , حضرت فاطمه (س) از جمله شخصیت های ممتاز و تراز اول جهان اسلام است که زیارت وی مورد تاکید است. این رویکرد فقهی به زیارت قبر فاطمه (س) از ادله کافی و لازم در فقه بکری دمیاطی برخوردار است که او را به لزوم یا استحباب موکد آن سوق داده است. ❇️ دو. در تحلیل تاریخی بکری دمیاطی , قبر فاطمه (س) مشخص و متعین در دو مکان است : خانه حضرت فاطمه (س) و بقیع . از دیدگاه بکری دمیاطی قول دوّم قوی تر است . ✳️ سه. بکری دمیاطی سلام و توسل به حضرت فاطمه (س) را دو مولفه اساسی در متن مختصر زیارت نامه فاطمی مورد تاکید قرار داده است. در بخش سلام که نخستین بخش از زیارتنامه فاطمه (س) است , ابعاد نسبی , معنوی , منزلت فاطمه (س) با رسول خدا (ص) , علی (ع) و حسنین (ع) مورد تاکید است. درنگ در القاب آن بانو در این زیارتنامه تمایز و تفاضل ویژه ایشان را بر دیگران گویا است. ❎ چهار. بکری دمیاطی در عبارت « خامسة أهل الكسا » باور راسخ خود را به واقعه کساء اظهار می دارد , شخص دیگری را در این واقعه یاد نمی کند از این رو نظرگاه تفسیری و تاریخی او در این واقعه همگرا با اندیشه شیعی است و هم چنین بر اصالت تاریخی واقعه کساء در نگاه بکری دمیاطی نیز دلالت دارد. 💹پنج. بکری دمیاطی در عبارت « ويتوسل بها إلى أبيها ( ص )» قصد دارد به این مهم اشاره کند که حضرت فاطمه (س) از جمله اسباب توسل و جلب نظر معنوی رسول الله (ص) است و به شخص زائر تاکید می کند که از این مهم غفلت نورزد. •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

نشست علمی با موضوع : "مسئله زن؛ روایت ها و پاسخ ها " با ارائه: حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر علی راد (دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران ) 🗓۲۴ آذر ماه ۱۴۰۳ ⏰۱۳ الی ۱۴ - 📍تالار کی نیا دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران. 🔖حضور برای عموم آزاد است. به همراه ☕️و 🎁 لینک مجازی نشست : http://vroom.ut.ac.ir/farabi7 •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

فایل صوتی نشست علمی "مسئله زن؛ روایت ها و پاسخ ها " - درنگی در سرشت وجودی زن - نگرش ها به ماهیت وجودی زن - جنسیت , اصل وجود یا عرض بر وجود زن •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

#فراخوان_مقاله 📗دوفصلنامه علمی «قرآن‌پژوهی روایی» وابسته به دانشگاه حضرت معصومه (سلام الله علیها) با هدف توسعه‌ و تبیین دانش‌های مختص به قرآن و حدیث، مقاله می‌پذیرد. از کلیه‌ی اساتید، طلاب و دانشجویان جهت ارسال مقالات به نشریه‌ی «قرآن‌پژوهی روایی» دعوت به عمل می‌آید. 📜صاحب امتیاز نشریه: دانشگاه حضرت معصومه سلام الله علیها 📋 مدیر مسئول: حجة الاسلام و المسلمین دکتر سیدضیاءالدین علیانسب 📃 سردبیر: حجة الاسلام و المسلمین دکتر سیدمحمود طیّب‌حسینی 🖇سامانه نشریه: 🌐https://nqr.hmu.ac.ir/ 📍ایمیل نشریه: 🔹nqr@hmu.ac.ir

حجت الاسلام دکتر راد: ابعادی از اندیشه سید مرتضی مغفول مانده است لینک بازنشر : https://B2n.ir/k89455 •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

📺 معرفی دانشگاه علوم اسلامی رضوی به #زبان_عربی 📍بازنشر به مناسبت سالروز «وحدت حوزه و دانشگاه» 💻 Sco.razavi.ir ╔══════════╗ 🆔 @sco_razavi ╚══════════ •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

به یاد استاد اخلاق دانشگاه علوم اسلامی رضوی حجت‌الاسلام حاج سید جعفر آقا طباطبایی(ره) •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

📺وحدت حوزه و دانشگاه زیر سایه امام مهربانی‌ها گزارشی از برگزاری همایش فارغ التحصیلان دانشگاه علوم اسلامی رضوی به مناسبت سالروز ملی وحدت حوزه و دانشگاه، با حضور آیت الله احمد مروی؛ تولیت آستان قدس رضوی و علیرضا کاظمی؛ وزیر آموزش و پرورش... 📲مجله تصویری «شمس‌الشموس» 💻 Sco.razavi.ir ╔══════════╗ 🆔 @sco_razavi ╚══════════ •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

شبیه پدر ؛ کارکرد فقهی سیره نبوی در رفتار با فاطمه (س) (قسمت اوّل) درنگی در روایت تصویر فاطمه (س) در نگاه عایشه 🖊علی راد روایات معتبر عایشه بنت ابی بکر در مسائل و موضوعات مربوط به سبک زندگی و تعاملات خانوادگی رسول خدا (ص) به دلیل نقش همسری او و ارتباط نزدیک با پیامبر ( ص ) از اهمیت ویژه ای در بازنمایی رویکرد و نگرش رسول خدا (ص) دارد . تصویر عایشه از شخصیت و منزلت فاطمه (س ) آینه ای گویا و بی نیاز از هر گونه توضیح از واقعیت این شخصیت است . روایت شبیه پدر از جمله تصاویر ناب و دقیقی است که در روایتی از عایشه در منابع کهن حدیثی اهل سنّت گزارش و بر اساس آن فرع فقهی در کتاب های السنن تاسیس شده است. سلیمان بن أشعث سجستانی ( 275 ق ) مولف کتاب السنن این روایت را در باب « ما جاء في القيام » چنین نقل می کند : حدثنا الحسن بن علي وابن بشار ، قالا : ثنا عثمان بن عمر ، أخبرنا إسرائيل ، عن ميسرة بن حبيب ، عن المنهال بن عمرو ، عن عائشة بنت طلحة ، عن أم المؤمنين عائشة رضي الله عنها أنها قالت : ما رأيت أحدا كان أشبه سمتا وهديا ودلا ، وقال الحسن : حديثا وكلاما ، ولم يذكر الحسن السمت والهدى والدل ، برسول الله صلى الله عليه وسلم من فاطمة كرم الله وجهها : كانت إذا دخلت عليه قام إليها فأخذ بيدها وقبلها وأجلسها في مجلسه ، وكان إذا دخل عليها قامت إليه فأخذت بيده فقبلته وأجلسته في مجلسها . ( سجستانی , السنن , ج 2 , ص 522 ) . تحلیل : 1) از نگاه سجستانی این روایت از چنان اعتبار استواری برخوردار است که آن را مستند فتوای خود در کتاب فقهی او قرار داده است . این روایت در باب مناقب فاطمه (س ) بنت رسول الله ( ص ) در کتاب فضائل الصحابه نسائی ( 303 ق ) نیز با اندکی تفاوت در متن چنین روایت شده است : « ... أن عائشة أم المؤمنين قالت ما رأيت أحدا أشبه سمتا وهديا ودلا برسول الله صلى الله عليه وسلم في قيامها وقعودها من فاطمة بنت رسول الله صلى الله عليه وسلم قالت وكانت إذا دخلت على النبي صلى الله عليه وسلم قام إليها وقبلها وأجلسها في مجلسه وكان النبي صلى الله عليه وسلم إذا دخل عليها قامت من مجلسها فقبلته وأجلسته في مجلسها فلما مرض النبي صلى الله عليه وسلم دخلت فاطمة فأكبت عليه وقبلته ثم رفعت رأسها فبكت ثم أكبت عليه ثم رفعت رأسها فضحكت فقلت إن كنت لأظن أن هذه من أعقل النساء فإذا هي من النساء » (نسائی, فضائل الصحابة , ص 78 و : نسائی , السنن الکبری , ج 5 , ص 96 ). این حجر اسانید و طرق دیگر این روایت از دیگر محدثان اهل سنّت را گزارش کرده است و تردیدی در اصالت و اعتبار آن نکرده است ( ابن حجر , فتح الباری , ج 8 , ص 103 ) ؛ ذهبی , میسره راوی اصلی روایت را صدوق خوانده است ( ذهبی , سیر أعلام النبلاء , ج 2 , ص 127 ) . 2) بلندن شدن , بر پا خاستن یا به پا خاستن از جمله آیین ها و رسوم رایج در فرهنگ ها و ملل انسانی در هماره گذشته , حال و آینده تاریخ انسانی است . آیین به پا خاستن در مقابل اشخاص در فقه اسلامی به دلیل شرعی نیازمند است و سجستانی تلاش دارد که جواز و مشروعیت این مهم را در سنّت و سیره نبوی تبیین نماید زیرا آیات قرآن صریح در حکم نیستند از این رو ناگزیر باید جواز آن را در سنّت باز جست . شایان ذکر است بر پایه برخی از روایات از قیام در مقابل اشخاص به جز قیام بر جنازه مسلمان ( ابن ماجه , السنن , ج 1 , ص 492 ؛ ترمذی , السنن , ج 2 , ص 253 ) نهی و از جمله اسباب هلاکت و از شمار رسوم باطل امم پیشین بیان شده است ولی فقیهان سرآمدی از اهل سنّت این روایات را متروک و قابل استناد ندانسته اند ( هیثمی , مجمع الزوائد ومنبع الفوائد , ج 8 , ص 40 ؛ عظیم آبادی , عون المعبود شرح سنن أبي داود , ج 14 , ص 95 - 96) . ( ادامه : 👇👇 ) •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

شبیه پدر ؛ کارکرد فقهی سیره نبوی در رفتار با فاطمه (س) (قسمت دوّم) درنگی در روایت تصویر فاطمه (س) در نگاه عایشه 🖊علی راد 3) با توجه به عنوان باب مسئله و فرع فقهی این باب در کتاب السنن سجستانی بازیابی نصوص معتبر فقهی از سنّت و سیره رسول خدا ( ص ) برای جواز یا وجوب قیام هنگام ورود شخصیت برجسته ای در مجلس است. 4)در این باب سجستانی فقط دو روایت معتبر از سنّت و سیره نبوی را بازیابی و مستند فتوای فقهی خود قرار داده است . روایت اول « قوموا إلى سيدكم » از نوع قول و بیان نبوی است ولی روایت دوم از عایشه از نوع فعل و رفتار مستمر رسول خدا (ص) است . 5)مقصود از این قیام تکریم و تشریف شخص وارد بر مجلس است و بر منزلت والا و مهم وی حکایت دارد ؛ تعبیر سیادت به معنای شخصیت برجسته و متماز – در ساحت های متنوع سیاسی, فرهنگی, اجتماعی , معنوی و .... - در روایت نخست قید بسیار مهم در وجوب عمل به این رفتار است. 6)از سنّت قولی و سیره عملی رسول خدا این نکته استنباط پذیر است که به پاخاستن برای افراد شاخص و برجسته از الزامات اخلاقی و ادب اجتماعی اسلام است و سجستانی فقط یک مورد از التزام عملی رسول خدا ( ص ) در عمل به این آیین را در سیره آن حضرت معتبر دانسته است و آن هم قیام رسول خدا ( ص ) هنگام ورود فاطمه (س ) به محضر ایشان است . 7)با توجه به قید سیادت در روایت اول و قرینه بودن آن برای تفسیر روایت دوم , ملاک و مناط عمل به آیین به پاخاستن رابطه نسبی یا سببی با افراد نیست بلکه جایگاه سترگ و فاخر شخصیت دلیل اصلی آن است لذا قیام رسول خدا ( ص ) در مقابل فاطمه (س ) به دلیل رابطه دختری و پدری ایشان نیست و چنین رفتار و رویه ای از ایشان در مواجه با دیگر دختران و همسران آن حضرت گزارش نشده است . 8)علی رغم اعتبار و شهرت روایت عایشه شماری از فقیهان متاثر از پاردایم صحاح سته از توجه و استناد به این روایت در مسائل فقهی اعراض کرده اند اما پس از دوران گذار از این پارادایم بازگشت به این روایت در مسائل فقهی را شاهد هستیم و بر خلاف طرفداران این پارادایم , روایات متروک نهی از قیام بر انسان زنده را طرد و نقد کرده اند اما فقه اهل سنّت در دوره میانی هم سوی با اندیشه فقهی سجستانی نبوده است. 9)بایسته است فقیهان امامیه توجه به سیره نبوی در تعامل با فاطمه ( س ) در تحلیل مسائل و فروع فقهی مورد اهتمام ویژه قرار دهند . 10)افزون بر کارکرد فقهی رفتار رسول خدا ( ص ) , روایت عایشه بر همانندی شخصیت فاطمه (س ) با شخصیت پدر نیز دلالت دارد ؛ سبک و منطق گفتار , رفتار , کنش , سکوت , راه رفتن , شمایل , روش و سیرت فاطمه (س ) هم سان , همانند , هم رنگ , هم گون , هم تراز رسول خدا ( ص ) بود و این مهم فراتر از وراثت بر تأسی و همگون سازی فاطمه (س ) با رسول خدا ( ص ) به مثابه اسوه و نمونه انسان کامل بود . رسیدن به این تراز از همانند سازی به تلاش سخت , تکاپوی ژرف و مستمر در انطباق نیازمند است و فاطمه (س ) به خوبی از عهده آن بر آمد و عایشه نیز این حقیقت مسلم تاریخ را بیان کرد زیرا پس از رحلت نبوی فاطمه (س ) تنها شخصی بود که نُمود و تجلی رسول خدا ( ص ) بود . •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

شخصیت و سیره فاطمه (س) در فقه زیدی از وفای به نذر تا گفتگو با مردان الثمرات اليانعة والاحكام الواضحة القاطعه علامه یوسف زیدی ✍️ علی راد یوسف بن احمد بن محمد بن احمد بن عثمان معروف به فقیه یوسف ثلاثی یمنی زیدی از فقیهان و مفسران معروف زیدیه در قرن نهم هجری است. وی در ثلا از توابع عین الهجره یمن دیده به جهان گشود . یوسف، تحصیلات خود را در زادگاه خود به انجام رسانید و در نهایت به مقامی شامخ در علوم به ویژه فقه نایل آمد. کتاب الثمرات اليانعة والاحكام الواضحة القاطعه از جمله آثار فقه قرآنی یوسف زیدی است. علامه یوسف زیدی در الثمرات اليانعة به بازتاب شخصیت و سیره اهل بیت ( علیهم السلام ) در آیات قرآن و استنباط احکام فقهی از آنها اهتمام ویژه دارد , از جمله به سیره و رفتار حضرت فاطمه (س) در تبیین مستند قرآنی برخی از احکام از نص تا شاهد استناد می جوید. برای نمونه علامه یوسف زیدی ضمن بحث فقهی از آیات شش تا دوازده سوره دهر – با محتوای نذر امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) - رفتار و فعل آن بزرگان از جمله سیره فاطمی را مؤیدی برای وجوب وفای به نذر در برخی از گونه های آن بیان نموده است (ج5 , ص 481 - 482). همچنین توجه به جایگاه سیره فاطمه (س) در مستند برخی احکام از نمونه های بارز استناد به سیره اهل بیت در فقه زیدی است. برای مثال وى ذيل آيه « قال ما خطبكما قالتا لانسقی حتی یصدر الرعاء و ابونا شیخ کبیر فسقی لهما » (قصص / ۲۸) ضمن یاد کرد سیره فاطمی می نویسد : « آیه دلالت بر جواز مکالمه زن با مردان در صورت در امان بودن از هواس می باشد , آن گونه که فاطمه (س) با مردانی سخن گفت » (ج ۴، ص 527). مقصود علامه یوسف زیدی از گفتگوی فاطمه (س) با مردان , خطبه های غرّاء فاطمه زهرا (س) همانند فدکیه و احتجاج با منکران نص غدیر در پی واقعه تلخ سقیفه است. البته هر چند علامه یوسف زیدی از سیره فاطمی اصل جواز یا اباحه گفتگو زن با مرد را استنباط کرده است لکن از سیره فاطمی چنین بر می آید که این گفتگو واجب و ترک آن حرام بوده است. •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

فایل صوتی نشست علمی "مسئله زن؛ روایت ها و پاسخ ها " •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad

منزلت فاطمه (س) در نگره فقهی- کلامی ابن تیمیه از سیادت بر زنان تا صیانت از خطا ( بخش اوّل) ✍️ علی راد اشاره: هر چند در نگاه رایج ابن تیمیه حرانی به انکار فضایل اهل بیت ( علیهم السلام) به ویژه امام علی (ع) شهرت دارد و شواهدی نیز بر آن از کتابهای وی وجود دارد لکن بازیابی نگرش ابن تیمیه به شخصیت و مکانت حضرت فاطمه (س) گویای این نکته مهم است که او به طهارت و عصمت آن بانو باورمند است , این یادداشت به تحلیل جستاری از فتوای فقهی ابن تیمیه می پردازد که در آن به حدیثی درباره فاطمه (س) از پیامبر اکرم (ص ) استناد جسته است. متن عبارت ابن تیمیه ابن تیمیه در فرع فقهی لزوم اجرای حدود و حرمت پذیرش شفاعت از بزه کار به دلیل رابطه نسبی و سببی یا جایگاه اجتماعی او به حدیث « لو أن فاطمة بنت محمد سرقت لقطعت يدها » از رسول خدا (ص) استناد جسته و آن را مستند فتوای خود قرار داده است. هر چند بحث ابن تیمیه فقهی است لکن در استناد به این حدیث تعابیری چند در وصف حضرت فاطمه (س) به کار برده است که بیانگر مکانت معنوی و طهارت وجودی آن بانو در اندیشه کلامی ابن تیمیه است. عبارت ابن تیمیه چنین است : « ... فأنكر عليه دخوله فيما حرمه الله وهو الشفاعة في الحدود ثم ضرب المثل بسيدة نساء العالمين - وقد برأها الله من ذلك - فقال : { لو أن فاطمة بنت محمد سرقت لقطعت يدها } » (مجموع فتاوى ابن تيمية , ج 28 , ص 297 ) . 💢 یک. در نگره ابن تیمیه رسول خدا (ص) در داستان عدم پذیرش وساطت اسامه در چشم پوشی از اجرای حد سرقت زنی از قبیله قریش در تبیین اصل منع وحرمت شفاعت در حدود به جایگاه قدسی فاطمه (س) مَثل زد. در مَثل نبوی , منزلت فاطمه (س) مقصود رسول خدا (ص) بود , آن حضرت از این تمثیل قصد داشت به قریش این نکته را تاکید بلیغ نماید که در شریعت اسلام هیچ شخص و شخصیتی مستثنای از اجرای حدود نیست , سنن الهی درباره همه یکسان است. پیامبر (ص) عبارت « لو أن فاطمة بنت محمد سرقت لقطعت يدها » به مثابه مثلی برای تاکید در نفی تاثیر هر گونه رابطه نسبی , سببی , جایگاه و شرافت خاندانی در اجرای حدود الاهی به کار برد. به نظر می رسد این عبارت در ادبیات فقهی به مَثل تبدیل شده است , محتمل است از گونه امثال غیرمقصوده باشد زیرا از سیاق عبارت ابن تیمیه چنین استظهار می شود که رسول الله (ص) ازاین عبارت قصد تمثیل و ضرب المثل نداشت لکن در تحلیل ابن تیمیه عبارت آن حضرت نزد فقیهان به مثابه ضرب المثل در فرع فقهی نفی شفاعت در اجرای حدود الهی رایج شد، این گونه مثل‌های ناخواسته را «امثال غیرمقصوده» یا « عفویه » گویند. حرف « لو» در صدر این عبارت در معنای امتناع و محال به کار رفته است. این معنا از حرف لو به عنوان یکی از ادات شرط به عدم وقوع شرط به نحو قطعی و جزمی دلالت دارد , لو امتناعیه زمانی به کار می رود که گوینده با ملاحظه شرایط و زمینه ها , از عدم تحقق و عدم وقوع متعلق شرط , یقیین و اطمینان کامل دارد , این مهم از تمایزات معنایی دلالت حرف لو امتناع با حروف شرط ان و اذا است که وقوع متعلق آندو محتمل است. نمونه کاربرد حرف لو در معنای امتناع آیه « وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْيَمِينِ ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِينَ» در قرآن کریم است , این آیه بر این مهم دلالت دارد که اساساً امکان ندارد که پیامبر(ص) سخنانی برساخته را به عنوان وحی ابلاغ نماید پس مخاطب نباید چنین فرض و انگاره ای داشته باشد زیرا در تناقض با مقام پیامبری و لوازم آن است. از این رو خطابی بستی , ادیب توانا , فقیه و شارح نامدار صحیح بخاری در بیان نمونه های مشابه کاربرد حرف لو امتناعیه در احادیث رسول اکرم (ص) به حدیث مورد استناد ابن تیمیه نیز اشاره دارد و تصریح می کند که کاربرد حرف لو در این حدیث هر گونه توهم وقوع سرقت را از اساس نفی می کند : « وكقوله لو سرقت فاطمة لقطعتها وهي رضوان الله عليها وسلامه لا يتوهم عليها» (معالم السنن، ج ٤، ص ٣٠١ ). ابن الوزير یمانی مقصود از خطاب این حدیث را خطاب قرار دادن مسلمانان تفسیر کرده و آن را همانند آیه « لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ » دانسته است که به طور قطع مقصود از خطاب آن شخص پیامبر (ص) نیست هر چند که ظاهر مفاد آیه چنین ظهوری دارد (العواصم والقواصم في الذب عن سنة أبي القاسم، ج ٩، ص ٣٨٣).👇👇 •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840

منزلت فاطمه (س) در نگره فقهی- کلامی ابن تیمیه از سیادت بر زنان تا صیانت از خطا ( بخش دوّم) ✍️ علی راد 💢دو. کاربرد لقب « سيدة نساء العالمين » از سوی ابن تیمیه برای حضرت فاطمه (س) گویای نگره کلامی او در تفضیل آن بانو بر دیگر بانوانی است که در اندیشه اهل سنّت از جایگاهی برخوردارند. در اندیشه ابن تیمیه , تنها بانوی برتر جهان اسلام , فاطمه (س) است و دیگران از چنین منزلتی برخوردار نیستند. کاربرد این لقب برای فاطمه (س) از سوی ابن تیمیه گویای اعتماد او به اصالت و اعتبار نصوص و مستنداتی است که شیعه و اهل سنّت در بیان برتری و تفضیل فاطمه (س) از پیامبر (ص) روایت کردند. اگر مستندات روایی این لقب از نگاه ابن تیمیه از اصالت و تواتر برخوردار نبود , به آن اشاره می¬کرد یا از کاربرد آن اجتناب می¬جست. 💢سه. لقب « سيدة نساء العالمين» به منزلت سترگ و فرازمند فاطمه (س) نزد خداوند دلالت دارد که پیامبر (ص) از آن خبر داده است. این منزلت , فراتر از رابطه نسبی حضرت فاطمه (س) با حضرت محمد (ص) است , دختر پیامبر بودن نقشی در اعطای این منزلت برای آن بانو نداشت زیرا چنین عنوان و لقب فرازمندی به دیگر بانوان دارای رابطه نسبی با پیامبر (ص) اعطا نشد از این رو از القاب انحصاری و اختصاصی آن بانو است. 💢 چهار. لقب « سيدة نساء العالمين » افزون بر اخبار از منزلت قدسی و راستین حضرت فاطمه (س) به الگو و اسوه بودن ایشان برای بانوان مسلمان نیز دلالت دارد , غرض از بیان این لقب تاسی به سیره و شخصیت آن بانو است . فاطمه (س) به اراده الهی و در پرتو اخلاص در عمل و تهذیب نفس به چنین مقام فرازمندی دست یافت. از جمله لوازم سیادت و اسوه بودن , افزون بر عُلو مقام , پیراستگی از هر گونه خطا در اندیشه و رفتار است زیرا خطا و گناه با مقام سیادت و اسوه قابل جمع نیست , اسوه قرار دادن شخص گناهکار هیچ ثمره عملی ندارد , بر خلاف حکمت در تشریع و درایت در تهذیب نفوس است , عقل آن را تقبیح می کند؛ از دلالت های لقب « سيدة نساء العالمين » امتناع وقوع و محال بودن صدور هر گونه خطا از فاطمه (س) است , ابن تیمیه به مثابه فقیه - متکلم با آگاهی از دلالت های فقهی و کلامی این لقب آن را برای حضرت فاطمه (س) به کار برده است . 💢 پنج. عبارت « وقد برأها الله من ذلك » بر تبرئه فاطمه (س) از هر گونه خطا دلالت دارد . ابن تیمیه پیراستگی فاطمه (س) از هر گونه خطا را به خداوند اسناد داده است . هر چند ابن تیمیه به مستندات خود در این عبارت اشاره ندارد لکن عبارت او ظهور در این معنا دارد که آیات قرآن کریم یا احادیث قدسی وجود دارد مفاد آنها بر پیراستگی فاطمه (س) دلالت دارد از این رو بنیاد این آموزه وحیانی است , چنین نیست که فقط در سنّت رسول الله (ص) بیان شده باشد تا این شائبه پدید آید که ممکن پیامبر (ص) تحت تاثیر عاطفه و مهر پدری خود , فاطمه (س) را چنین ستوده است. به نظر می رسد آیه تطهیر مهم ترین مستند ابن تیمیه است که به هر دلیلی قصد ندارد که در این بحث به آن استدلال نماید هر چند ممکن است که در رویکرد تفسیری خود دیدگاه دیگری داشته باشد ولی در مقام فتوا به این حدیث دیدگاه مقبول و نهایی وی دلالت آیه تطهیر بر پیراستگی فاطمه (س) از هر گونه خطا و لغزش در اندیشه و رفتار است. •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840

💢 نشست علمی: آسیب‌شناسی پژوهش؛ از فقر در مسئله تا بحران در روش 👤 ارائه دهنده: حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی راد؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران 👤 دبیر علمی: دکتر مهدی خوشدونی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام ✅ زمان: چهارشنبه ۵ دیماه ۱۴۰۳ ؛ ساعت ۰۸:۰۰ الی ۱۰:۰۰ ✅ مکان: پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام ؛ سالن شهید طهرانی مقدم. 🖥 پخش برخط: https://www.skyroom.online/ch/isri/neshast •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840 Lectures : https://B2n.ir/w50917

نشست علمی آسیب شناسی پژوهش از فقر در مساله تا بحران (قسمت اول ) حجت‌الاسلام دکتر راد •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840 Lectures : https://B2n.ir/w50917

نشست علمی آسیب شناسی پژوهش از فقر در مساله تا بحران (قسمت دوم ) حجت‌الاسلام دکتر راد •┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈• @OstadRad Books : https://B2n.ir/r67349 Articles : https://B2n.ir/j95840 Lectures : https://B2n.ir/w50917