31.04M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
3⃣ #خردنما | نظریه علم دینی علامه مصباح
✂️ بخشی از مجموعه ابتکارات فلسفی علامه مصباح یزدی
📥 نسخه با کیفیت در آپارات
📚 #فلسفه_علوم_انسانی | #نیمهتخصصی
📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات
🔖 قسمت قبل | نقد و بررسی مکاتب اخلاقی ۹
🧩 قراردادگرایی (غیر واقعگرایی) ۳
2⃣ قراردادگرایی راولزی؛ نظریه پرده جهل
راولزی معتقد است كه قراردادها در صورتی كه از «موقعیت نخستین» عبور كرده باشند، میتوانند ملاحظه برابری به هر كدام از طرفین قرارداد داشته باشند و منافع و مزایای همه قرارداد كنندهها را به یكسان در نظر بگیرند.
راولز میخواهد كه با استفاده از «موقعیت نخستین»، افراد را از معرفت نسبت به موقعیت فعلی و نهاییشان در جامعه محروم و مغفول كند و از این راه، برابری واقعی را در میان آنان تأمین نماید. و از اینجاست كه به سراغ ایده «پرده جهل» میرود. انسانها باید در پشت پرده جهل بر اصول عدالت توافق كنند. به این صورت كه افراد باید به طور كلی از هر چیزی كه موجب جدایی و تمایز آنان از یكدیگر میشود، غافل فرض شوند؛ از ملیّت، دیانت، جنسیت، شخصیت و همه ویژگیهایشان خلع شوند.
در پشت پرده جهل، فرض خودخواهی و دیگرخواهی تفاوتی ندارد؛ زیرا من خواه ناخواه هر فردی را به منزله خودم در نظر میگیرم و خیر و شر او را به منزله خیر و شر خودم به حساب میآورم. نتیجه آن كه، با فرض چنین موقعیتی، میتوان قرارداد را شیوه و ابزاری كارا و سودمند برای تعیین وظیفه افراد درباره عدالت در نظر گرفت و آن را به عنوان معیاری مناسب برای توجیه باورهای اخلاقی و تبیین معقولیت اخلاق به كار بست.
✍ نقد و بررسی
۱. قرارداد فرضی و نه واقعی
منظور از قرارداد در این نظریه، مانند نظریه هابز، قرارداد فرضی است و نه واقعی و تاریخی. از نظر راولز آن توافق نخستین توافقی تاریخی و واقعی نیست؛ بلكه امری صرفاً فرضی است.
۲. ارزش ذاتی یا قراردادی
اگر منظور جان راولز این باشد که: انسان عاقلی را در پشت پرده جهل فرض كنیم، به گونهای كه خود را تنها از این حیث كه عاقل است لحاظ كند و هوا و هوس و موقعیتهای اجتماعی و منافع شخصیاش راهزن اندیشه او نباشند، در این فرض، عقل او، كه میتوان به آن عقل محض یا عقل سلیم نیز گفت، به خوبی میفهمد و كشف میكند كه عدالت خوب است؛ چنین چیزی، سخنی حق و درست است و از این جهت اشكالی بر او وارد نیست.
اما اگر منظور راولز این است كه انسانهای عاقل وقتی با هم جمع شده، در پشت پرده جهل قرار گرفتند و خود را از همه تعلقات شخصی، صنفی و گروهی تخلیه كردند، دیدند كه بهتر است چنین قرارداد كنند كه مثلاً «عدالت خوب است»، «راستگویی خوب است» و امثال آن. این فرض خود دو حالت دارد:
گاهی به این صورت است كه میگویند تنها این نوع قرارداد است كه مصالح و منافع جامعه را تأمین میكند و غیر از آن، یا قراردادهای خلاف آن، از عهده این مهم برنمیآیند. این سخن صرف نظر از این كه مبتنی است بر داشتن مبنایی مستقل درباره معنای خوب و بد و مصلحت و مفسدت، یعنی از قبل باید در این باره معیاری مشخص داشته باشیم، از این جهت نیز قابل نقد است كه چنین توافق و اجتماعی، امری صرفاً فرضی و تخیلی است و در عالم واقع رخ نداده است.
اما اگر منظور راولز این باشد كه انسانهای عاقل در پشت پرده جهل، بدون این كه فعل خاصی را علت تامة حسن بدانند و یا بدون این كه در فعل خاصی منافعی برای فرد و جامعه ببینند با همدیگر قرارداد میكنند كه آن فعل خوب است و یا بدون این كه كاری را علت تامة قبح و یا مقتضی قبح بدانند، به بدی آن حكم میكند، در این صورت نظریهای باطل و نامعقول خواهد بود. لازمة این تقریر چیزی جز نسبیت نیست.
۳. نامعقول بودن هر گونه قراردادی
راولز انسانها را در پشت پرده جهل به گونهای فرض میكند كه فاقد هر گونه ویژگی و تعلق شخصی، صنفی و اجتماعی باشند و هم چنین نسبت به همه احساسات، تمایلات، نیازها و خواستههای فردی و اجتماعیشان ناآگاه باشند. اما آیا چنین فرضی، معنایی جز از دست دادن هویت انسانی دارد؟
📘#محمدتقی_مصباح_یزدی، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، ۸۲-۸۷
📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات
شرور و قدرت الهی.mp3
22.29M
🔥#خردنوا | شرور و قدرت الهی
شر طبیعی و اخلاقی
پاسخ مصداقی به شرور
پاسخ فلسفی به شرور
👤 استاد #احمد_سعیدی
📚 #فلسفه_دین | #عمومی
📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات
🧩 #درسگفتار | شبهات شرور و عدل الهی
🎙 ۷ فایل صوتی و موضوعی
👤 استاد #رضا_محمدی_شاهرودی
📚 #فلسفه_دین | #عمومی
📮 ایتا | تلگرام | اینستاگرام | آپارات
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا