چرا ویکو برای دانش فرهنگ اهمیت دارد؟
ویکو از اولین متألهانی است که به نسبت خدا و فرهنگ انسانی اندیشیده است. مسئله زمانی آغاز می شود که الهیات به نسبت خدا و طبیعت به عنوان خلق و محصول الهی اندیشید و سعی کرد که نسبت خود را با آن روشن کند و تا حدودی این کار را انجام داد. اما ویکو با کتاب علم جدید به مسئله دیگری اندیشید؛ خلق دیگری در جهان وجود دارد که مستقیما خلق الهی نیست همچون طبیعت. این خلق با خلق طبیعت تفاوتهایی دارد. 1-این خلق از مجرای انسان به وجود می آید. 2-این خلق در زمان است نه در مکان.
ویکو پایه علم جدیدی را بنا نهاد که موضوع آن نه طبیعتی است که خدا خلق کرده بلکه موضوع آن فرآورده هایی است انسانی که مخلوق خدا ایجاد کرده است. ویکو از الهیات مدنی عقلانی سخن می گوید که مبتنی است بر تجلی مشیت الهی در تاریخ اجتماعی و در امور مدنی.
اهمیت کار ویکو زمانی روشن می شود که بدانیم ویکو روش این دانش را چون روش مطالعه طبیعت نمی دانست کسی مثل کنت بعد از صد سال تلاش کرد و درنهایت تلاش کرد فیزیک اجتماعی را مبتنی بر پوزیتیویسم بنا کند.
ویکو معتقد است از آنجا که حقیقت در نزد علت است و خداوند علت طبیعت است عمیقا از آن آگاه است و دانش کامل تنها نزد خداوند است. بنابراین ما هیچ وقت نمی توانیم به آگاهی کامل از حقیقت عالم طبیعت دست یابیم. وقتی ما نمی توانیم عالم طبیعت را به درستی بشناسیم ناچار به سطحی انتزاعی از آن مثل ریاضیات امعان نظر می کنیم که صورتی انتزاعی از طبیعت است و روشن است که این تنها سطحی از واقعیت طبیعت را به ما نشان می دهد.
موضوع علم جدید ویکو طبیعت مشترک انسانی است. انسان علت جهان اجتماعی و تاریخی است که می سازد بنابراین در اقیانوس تردید تنها جزیره اطمینان این دانش است چراکه خود انسانها علت خلق آن هستند. بنابراین باید به جای تأمل در مخلوق خدا که خداوند از آن آگاه است به تأمل در جهان مدنی روی آوریم که مخلوق آن انسانها هستند البته این به معنای نفی اراده خدا در این ساحت نیست بلکه ویکو تلاش دارد نشان دهد اراده الهی از مسیر اراده انسانی در طول تاریخ تحقق یافته است.
در مقایسه با ویکو علامه طباطبایی نیز تلاش دارد که همین مسئله را به شکل دیگری صورتبندی کند. صورتبندی علامه طباطبایی مبتنی بر نوعی انسان شناسی است که منشا ساخت های انسانی را در نوعیت انسان قرار می دهد و تلاش می کند از مجرای این نوعیت انسانی مسئله فرهنگ را حل کند. بر این اساس عبور مشیت الهی به فرهنگ از مجرای ابداع نوع انسانی به دلیل ذات خاص اوست.
#ویکو
#علامه
#الهیات_فرهنگ
@RevolutionaryIdea