🔵🔴از هابرماس تا حراری ✍#یادداشت‌| مجید یونسیان، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی هفتم‌اکتبر ۲۰۲۳ نقطه عطف مهمی در تاریخ معاصر جهان است. زمانی که با تسلیم آلمان هیتلری و فاشیسم ژاپنی، جنگ جهانگیر دوم به پایان رسید، به نظر می‌رسید انسان عصر نوینی را تجربه خواهد کرد. نطفه‌های عصر نو با رویکردی انسانی و با تشکیل سازمان ملل بسته شد و غرب سردمدار دنیای جدیدی شد که لیبرال‌دموکراسی و حقوق بشر ارمغان آن بود. فاجعه انسانی در غزه به ما نشان داد که در همچنان بر همان پاشنه‌ای می‌چرخد که در هشتاد سال پیش می‌چرخید و این‌بار متهم اصلی نه خدایانند و نه جهانگشا‌هایی چون هیتلر و موسیلینی و نه چنگیز مغول و نه ایدئولوژی‌ها بلکه آتش نفرت و جنگ اکنون از حلقوم کسانی بیرون می‌آید که سالیان متمادی نمایندگان بلامنازع صلح، انسانیت و حقوق بشر بودند. یورگن هابرماس، اندیشمند، فیلسوف و جامعه‌شناس آلمانی که شاید بتوان او را بزرگترین فیلسوف زنده قرن دانست، در بیانیه‌ای که به همراه دو تن از حقوقدانان و سیاست‌ورزان آلمانی منتشر کرد، به‌یکباره همه آمال و ایده‌آل‌هایی را که بر برج و باروی علم برای صلح و آرامش و حقوق انسانی به‌وجود آمده بود، فرو ریخت و نشان داد که روشنفکران و دانشمندان گران‌سنگی چون هابرماس به‌رغم این همه نظریه‌هایی که پیرامون حقوق انسانی ساخته و پرداخته کرده و به‌عنوان یک دستاورد بشری در قالب علم عرضه کرده‌اند، در برابر واقعیت‌ها تاب مقاومت ندارد و بشر باید در جست‌وجوی راه و آرمان دیگری باشد. هابرماس در این بیانیه پر از ابهام، محافظه‌کاری و ترس از روبه‌رو شدن با واقعیت می‌نویسد: «اقدامات ارتش اسرائیل علیه اقدامات تروریستی حماس به لحاظ اصولی موجه است.» هابرماس در این دو خط چند نکته ابهام‌آمیز مطرح می‌کند که مهمترین آن «اصول موجه» است. به‌روشنی آنچه تاکنون هابرماس فیلسوف و جامعه‌شناس «اصول موجه» می‌دانست، انسانیت و صلح و دوری گزیدن از نفرت و جنگ و نژادپرستی است؛ اما این اصول تنها در قالب یک پیش‌فرض قرار می‌گیرد و آن حقانیت یک طرف جنگ در کشتار آدم‌ها و نادیده گرفتن طرف دیگر است. در این «اصول موجه» هر اقدام و واکنشی در برابر ایدئولوژی صهیونیسم تروریسم است و هر واکنشی در برابر آن حق دفاع است. هابرماس در این بیانیه پر از ابهام همه اصول علمی و باورهای انسانی خود را زیر سوال می‌برد و برای اینکه وجدان خود را آسوده کند، می‌نویسد: «ولی راهبر این عملیات (تهاجم ارتش اسرائیل) باید اصل تناسب، اجتناب از کشتار غیرنظامیان و پیشبرد جنگ با ملاحظه دستیابی به صلح در آینده باشد.» آنچه امروز در غزه می‌بینیم، یک فاجعه انسانی است که جنگ‌پیشه‌گان برای تثبیت قدرت خود به راه انداخته‌اند. وقتی کسانی چون هابرماس و نوح حراری به حامیان چنین فاجعه‌ای تبدیل می‌شوند، قطعاً فاجعه بزرگتری رخ می‌دهد و آن‌هم به بن‌بست رسیدن انسان در وادی تفکر است./هم میهن