به نام خدا
#حدیث_شبلی
#اسرارحج_راستین
از زبان #امام_سجاد علیه السلام
هرکس به اندازه فهم خود از دریای بینهایت مفاهیم و #اسرارحج بهره میبرد، این واقعیتی است که همه اندیشمندان اسلامی در مورد آن اتفاقنظر دارند، یک فرد کمسواد هم از حج بهره میبرد و بینصیب باز نمیگردد، یک اندیشمند و متفکر دینی هم بهره خاص خود را از حج میبرد
میتوان از این واقعیت دو برداشت متفاوت داشت؛ یکی اینکه اجازه دهیم هر کسی به اندازه فهم خود از حقیقت حج بهره ببرد و یک برداشت دیگر هم این است که آموزههایی را در این راستا ترویج کنیم تا درک مخاطب بالا رفته و بتوانند هر چه بیشتر از واقعیت #حج بهرهمند شوند
روایات متعدد در مورد حج، نشان دهنده تلاش ائمه اطهار برای بالا بردن فهم مردم از واقعیات حج است، یکی از این روایات ارزشمند، روایتی از امام سجاد(ع) است که در پرسش و پاسخ با #شبلی مطرح شده است
در این #حدیث ارزشمند حضرت سجاد(ع)، یکبهیک #مناسکحج را شمرده و اسرار، باطن و حقیقت عملی آن مناسک را عنوان میکنند و از شبلی که در حقیقت میتواند نمادی از هر شیعه حجگزار باشد، سؤال میکند، آیا در هنگام انجام این اعمال به حقیقت آن هم توجه کردهای؟
پاسخ این صحابه به بیشتر یا حتی همه سؤالهای حضرت سجاد(ع)، منفی است؛
اما نکته ارزشمند این حدیث در این رویداد است که شبلی پس از آموختن اسرار حج، سال بعد با #بصیرت و آگاهی سفر حج را آنچنان که شایسته است از نو انجام میدهد
بهرهگیری از مفاهیم ارزشمند حدیث شبلی میتواند زمینهساز ارتقای آگاهی و بصیرت #زائران در زمینه #واقعیاتحج باشد
#اَسرارحج_درحدیث_شبلی
حرم امن الهی و سرزمین حج، خصوصیات و ویژگیهایی دارد که هیچ نقطه ای از زمین چنین ویژگیهایی ندارد
در این سرزمین نمیتوان بدون #احرام از #میقات گذشت و وارد #منطقهتوحید و #مهبطوحی گردید
گرچه برخی از امور، موقتاً و در حال احرام بر انسان حرام است،(۳) ولی برخی از امور مطلقاً حرام است
مطابق بیان امام سجاد(ع)، در #حدیث_شبلی، حجگزار باید هنگام احرام بستن #قصد کند هر چه را خدا بر وی حرام کرده، او هم بر خود تحریم کند(۴)
منظور همه #گناهان است، پس احرام در میقات یعنی خدایا من تعهد میکنم که همه محرمات را بر خود تحریم کرده، برای همیشه آنها را ترک کنم(۳)
نظر به اینکه در موارد متعددی در این کتاب به حدیث معروف شبلی اشاره شده لذا در این بخش متن کامل حدیث شبلی نقل میشود(۵)
بخش اول
لَما رَجَعَ مَولانا زَیْنُ العابِدینَ (علیه السلام) مِن الحَجِّ اسْتَقْبَلَهُ الشِبْلیُّ
فَقالَ(ع) له: حَجَجْتَ یا شِبلیُّ؟
قالَ: نَعَمْ یا ابْنَ رَسُولِ اللّهِ
فَقال(ع): اَنَزَلْتَ المیقاتَ وَ تَجَرَّدْتَ عَنْ مَخِیطِ الثِّیابِ وَ اغْتسَلْتَ؟
قالَ: نَعَم
قالَ(ع): فَحینَ نَزَلْتَ المیقاتَ نَوَیْتَ اَنَّکَ خَلَعْتَ ثَوْبَ الْمَعْصِیَةِ وَ لَبِسْتَ ثَوْبَ الطاعَة؟
قالَ: لا
قالَ(ع): فَحینَ تَجَرَّدْتَ عَنْ مَخِیطِ ثِیابِکَ نَوَیْتَ اَنَّکَ تَجَرَّدْتَمِنَ الِّریاء وَ النِّفاقِ وَ الدُّخُولِ فی الشُّبَهاتِ؟
قالَ: لا
قالَ(ع): فَحینَ اغْتَسَلْتَ نَویْتَ اَنَّکَ اغْتَسَلْتَ مِنَ الْخَطایا وَ الذُّنُوبِ؟
قالَ: لا
قال(ع)َ: قالَ فما نَزَلْتَ المیقاتَ وَ لا تَجَرَّدْتَ عَن مَخیطِ الثِّیابِ وَ لا اغْتَسَلْتَ
#ترجمه:
هنگامی که #امام_سجاد علیه السلام از سفر #حج بازگشت شخصی به نام #شبلی که او نیز حج گزارده بود، به استقبال امام شتافت
امام(ع) از او پرسید: ای شبلی! آیا حج گزاردی؟
شبلی گفت: آری فرزند پیامبر!
امام(ع) فرمود: آیا به #میقات(۶) فرود آمدی و جامه های دوخته(۷)را از تن درآوردی و غسل کردی؟
شبلی گفت: آری
امام(ع) فرمود: آن گاه که به میقات فرود آمدی و جامه هایت را درآورده، #غسلاحرام کردی و خواستی #لباساحرام بپوشی آیا چنین نیت کردی که #لباسگناه را نیز از خویشتن دورگردانی و #جامهاطاعتخداوند را در برکنی؟
شبلی گفت: نه!
امام (ع) فرمود: آن هنگام که جامه های دوخته را از تن بیرون میآوردی، آیا قصد کردی که از #ریا و #نفاق و امور شبهه ناک نیز به درآیی؟
شبلی گفت: نه!
امام(ع) فرمود: هنگامی که آلودگیهای بدن خویش را با غسل میزدودی، آیا در این اندیشه بودی که خویشتن را نیز از رذیلتها و گناهان بشویی؟
شبلی گفت: نه!
امام(ع) فرمود: پس، نه به میقات فرود آمده ای و نه از لباس دوخته جدا شده ای و نه غسل کرده ای!
ص ۱ از ۶ صفحه
بخش دوم
ثُمَّ قالَ(ع): تَنَظَّفْتَ وَ اَحْرَمْتَ وَ عَقَدْتَ بِالْحَجِّ؟
قالَ: نَعَم
قالَ(ع): فَحینَ تَنَظَّفْتَ وَ اَحْرَمْتَ وَ عَقَدْتَ الْحَجَّ نَوَیْتَ اَنَّکَتَنَظَّفْتَ بِنُورِ التَّوْبَةِ الْخالِصَةِ للّهِ تَعالی؟
قالَ: لا
قالَ(ع): فحِینَ اَحْرَمْتَ نَوَیْتَ اَنَّکَ حَرَّمْتَ عَلی نَفْسِکَ کلَّ مُحَرَّمٍ حَرَّمَه اللّهُ عَزَّوَجَلَّ؟
قالَ: لا
قالَ(ع): فَحینَ عَقَدْتَ الْحَجَّ نَوَیْتَ اَنَّکَ قَدْ حَلَلْتَ کُلَّ عَقْدٍ لِغَیْرِ اللّهِ؟
قالَ: لا
قالَ لَهُ(ع): ما تَنَظَّفْتَ وَ لا اَحْرَمْتَ وَ لا عَقَدْتَ الْحَجَّ
ترجمه:
سپس امام(ع) به او فرمود: آیا نظافت کردی و #محرم شدی، (لباس احرام پوشیدی) و نیّت #حج کردی؟
شبلی گفت: آری
امام(ع) فرمود: آنگاه که نظافت میکردی و #احرام میبستی و #نیّت حج مینمودی، آیا قصدت این بود که با نور #توبه و بازگشتی خالصانه به سوی خداوند، پلیدیها وگناهان جانت را نیز بزدایی؟
شبلی گفت: نه!
امام(ع) فرمود: هنگام #محرم شدن در این اندیشه بودی که علاوه بر آنچه در حال #احرام، بر تو #حرام میگردد (هر چه را خداوند) برای همیشه حرام فرموده است نیز بر خویشتن حرام گردانی؟
شبلی گفت: نه!
امام(ع) فرمود: هنگام بستن پیمان حج، اندیشیدی که هر قید و بند غیر خدایی را از خویشتن بگشایی و تنها در گرو پیمان خداوند باشی؟
شبلی گفت: نه!
امام(ع) فرمود: پس، نه نظافت کردی و نه محرم شده ای و نه پیمان حج بستهای!
بخش سوّم
قالَ لَهُ(ع): اَدَخَلْتَ المِیقاتَ وَصَلَّیْتَ رَکْعَتَیِ الاِحْرامِ وَ لَبَّیْتَ؟
قالَ: نَعَمْ
قالَ(ع): فَحینَ دَخَلْتَ المِیقاتَ نَوَیْتَ اَنَّکَ بِنِیَّةِ الزِّیارَةِ؟
قالَ: لا
قالَ(ع): فحینَ صَلَّیْتَ الرَّکْعَتَینِ نَوَیْتَ اَنَّکَ تَقَرَّبْتَ اِلَیاللّه بِخَیْرِ الاَْعْمالِ مِنَ الصَّلاةِ وَ اَکْبَرِ حَسَناتِالْعِبادِ؟
قالَ: لا
قالَ(ع): فَحینَ لَبَّیْتَ نَوَیْتَ اَنَّکَ نَطَقْتَ للّهِ سُبْحانَهُ بِکُلِّ طاعَةٍ وَ صَمَتَّ عَنْ کُلِّ مَعْصِیَةٍ؟
قالَ: لا
قالَ لَهُ(ع): ما دَخَلْتَ المِیقاتَ وَ لا صَلَّیْتَ وَ لا لَبَّیْتَ
ترجمه:
امام(ع) به او فرمود: آیا به #میقات که وارد شدی، دو رکعت #نمازاحرام گزاردی و #لبیک گفتی؟
شبلی گفت: آری
امام(ع) فرمود: هنگام ورود به میقات، نیت و اندیشه ات نایل شدن به زیارت خداوند و وصول به لقای پروردگار بود؟
شبلی گفت: نه!
امام(ع) فرمود: آن هنگام که #نماز_احرام میخواندی، آیا نیت کردی که به وسیله نماز، که بهترین اعمال و برترین حسنات بندگان است، به خداوند نزدیک شوی و به او تقرب جویی؟
شبلی گفت: نه!
امام(ع) فرمود: هنگامی که #لبیک میگفتی، نیت و اندیشه ات این بود که زبانت را تنها به طاعات خداوند بگشایی و از همه گناهان فروبندی؟
شبلی گفت: نه!
امام(ع) فرمود: نه به میقات وارد شده ای و نه نماز گزارده ای و نه لبیک گفته ای!
بخش چهارم
ثُمَّ قالَ لَهُ (ع) : اَدَخَلْتَ الْحَرَمَ وَ رَأَیْتَ الْکَعْبَةَ وَ صَلَّیْتَ؟
قالَ: نَعَمْ
قالَ(ع): فَحینَ دَخَلْتَ الْحَرَمَ نَوَیْتَ اَنَّکَ حَرَّمْتَ عَلی نَفْسِکَکُلَّ غِیْبَةٍ تَسْتَغِیبُهَا المُسْلِمِینَ مِنْ اَهْلِ مِلَّةِالاِْسْلامِ؟
قالَ: لا
قالَ(ع): فَحینَ وَصَلْتَ مَکَّةَ نَوَیْتَ بِقَلْبِکَ اَنَّکَ قَصَدْتَ اللّهَ؟
قالَ: لا
قالَ(ع): فَما دَخَلْتَ الْحَرَمَ وَ لا رَأَیْتَ الْکَعْبَةَ وَ لا صَلَّیْتَ
ترجمه:
سپس امام(ع) به او فرمود: آیا به #حرم وارد شدی و #کعبه را دیدی و #نماز گزاردی؟
شبلی گفت: آری
امام(ع) فرمود: آن هنگام که به حرم وارد شدی، قصد کردی که #غیبت از مسلمانان و ملت اسلام و بی حرمتی به آبرو و شخصیت آنان را بر خویشتن حرام گردانی؟
شبلی گفت: نه!
امام(ع) فرمود: هنگامی که به #مکه رسیدی، چنین اندیشیدی و این گونه #نیت کردی که تنها به قصد خداوند آمده ای (نه به قصد شهرت و تجارت و…؟!)
شبلی گفت: نه!
امام (ع) فرمود: پس، نه به حرم وارد شده ای و نه کعبه را دیده ای و نه نماز گزارده ای!
بخش پنجم
ثُمَّ قالَ(ع): طُفْتَ بِالْبَیْتِ وَ مَسَسْتَ الاْرَکانَ وَسَعَیْتَ؟
قالَ: نَعَمْ
قالَ(ع): فَحینَ سَعَیْتَ نَوَیْتَ اَنَّکَ هَرَبتَ اِلَی اللّهِ وَ عَرَفَ مِنْکَ ذلِکَ عَلاّمُ الْغُیُوبِ؟
قالَ: لا
قالَ(ع): فَما طُفْتَ بِالْبَیْتِ وَ لا مَسَسْتَ
الاَْرْکانَ وَ لا سَعَیْتَ
ترجمه:
سپس امام(ع) فرمود: آیا کعبه را #طواف کردی و ارکان آن را #مسّ نمودی و #سعی به جا آوردی؟
شبلی گفت: آری
امام(ع) فرمود: هنگام سعی، چنین نیت کردی که به سوی خداوند میگریزی و به او پناه میبری و اوست که آگاه به نهان هاست، و بر این نیت و اندیشه ات آگاه است؟ (و تو را پناه میدهد)؟
#شبلی گفت: نه!
امام(ع) فرمود: پس، نه طواف کرده ای و نه ارکان را مسّ نموده ای و نه سعی به جا آورده ای!
ص ۲ از ۶ صفحه