💠 احتیاط 🔸 به ما فرمودند ﴿لَقَدْ كانَ لَكُمْ فی‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ﴾ كه مخاطب اوّلی و اصلی‌ آن همین حوزه ‌های علمیه و دانشگاه‌ ها هستند؛ خصوصیات آن بزرگوارها را معرفی كردند، فرمودند خصوصیت ‌های آنها دو قسم است: یك قسم كه در دسترس احدی نیست این ﴿ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ یؤْتیهِ مَنْ یشاءُ﴾ است,[1] ﴿اللَّهُ أَعْلَمُ حَیثُ یجْعَلُ رِسالَتَهُ﴾[2] آن نبوّت است, آن امامت است, آن خلافت كبراست, آ‌ن عصمت كلیه است آنها كه در دسترس كسی نیست؛ اما فرمود آن بهره‌ های رقیق از آن حقایق مقدور شما است؛ آن‌گاه كمالات اینها را شمردند فرمود آنها اهل بصیرت‌ اند, آنها اهل علم‌ الیقین ‌اند, آنها اهل عمل ‌اند, آنها ﴿أُولُوا الْأَلْبابِ﴾[3] هستند, آنها ﴿أُولِی الْأَبْصارِ﴾[4] هستند, آنها ﴿أُولِی النُّهی﴾[5] هستند, آنها ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾[6] هستند, آنها ﴿أُولُوا الْعَزْمِ﴾[7] هستند؛ همه این كمالات برای انسان‌ ها مخصوصیاً حوزویان ممكن است. 🔸 ﴿أُولِی النُّهی﴾ گفتند عقل را «نُهیه» می ‌گویند زیرا انسان را از زشتی نهی می ‌كند ﴿أُولِی النُّهی﴾ این است. عقل را حِجر گفتند، برای اینكه عقل تحجیر می ‌كند. دیدید در بیابان‌ های وسیع اگر كسی خواست یك مقدار از این زمین‌ ها را به خودش اختصاص بدهد و به عنوان احیای موات بگیرد تَحجیر و پرچین می ‌كند؛ اینكه در كتاب ‌های فقهی «حقّ‌التحجیر» را که ملاحظه كردید همین است. عقل, تحجیر می ‌كند، جلوی بیگانه را می‌ گیرد و مرزبندی می ‌كند. این بیان نورانی امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) كه احتیاط را معنا كرده است همین است، به كمیل فرمود كمیل! «أَخُوكَ دِینُكَ فَاحْتَطْ لِدِینِكَ»؛[8] فرمود برادرهای شناسنامه ‌ای زیادند، ولی انسان یك برادر بیشتر ندارد و آن #دین است، «فَاحْتَطْ لِدِینِكَ» احتیاط كن! می‌ گویند فلان شخص #محتاط است, محتاط است یعنی چه؟ یعنی وقتی زحمت كشید باغی درست كرد, درختی غرس كرد و این درخت‌ ها به ثمر نشستند برای صیانت از این باغ، دور این باغ را حائط رسم می‌ كند، یعنی دیوار می ‌كشد. آدم محتاط, آدمی است كه دینش را مثل آن درخت پرثمر بداند, یك; دور این دینش را دیوار بكشد, دو; كه هر كسی نیاید به دلخواه خودش از میوه‌ های دین او استفاده كند, سه. آدمی كه بی‌ حائط است، یعنی بی‌ دیوار است و دور دینش را دیوار نكشید آدم محتاطی نیست. حضرت فرمود: «أَخُوكَ دِینُكَ فَاحْتَطْ لِدِینِكَ». گاهی می ‌فرماید: «خُذِ اَلْحَائِطَةَ لِدِینِكَ»؛[9] یعنی وقتی دین داری دورش را دیوار بكش! اگر باغی دورش دیوار نباشد، هر عابر و ره گذری از میوه‌ آن استفاده می‌ كند اینكه در دسترس دیگران قرار می ‌گیرد و اینكه محفوظ نیست! ﴿هَلْ فی‏ ذلِكَ قَسَمٌ لِذی حِجْرٍ﴾[10] همین است، ﴿أُولُوا الْأَلْبابِ﴾ همین است, «اولوا العقول» همین است, ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ همین است. الآن یكی از القاب نورانی وجود مبارك ولی عصر (ارواحنا فداه) این است كه او #بقیة_الله است عنوان «بقیة الله» نظیر اسمای حسنای خدا توقیفی نیست. هر انسانی كه در اثر عنایت الهی از وجه ‌اللّهی برخوردار باشد آن «بقیة ‌الله» است؛ منتها بعضی‌ ها در درجه یك و دو, بعضی در درجه صد [قرار دارند]. [1] . سوره مائده، آیه 54؛ سوره حدید، آیه 21. [2] . سوره انعام، آیه 124. [3] . سوره بقره، آیه 269؛ سوره آل عمران، آیه 7. [4] . سوره حشر، آیه 2. [5] . سوره طه، آیه 54. [6] . سوره هود، آیه 116. [7] . سوره احقاف، آیه 35. [8] . امالی(للمفید)، متن، ص283. [9] . بحار الانوار، ج2، ص259. [10] . سوره فجر، آیه 5. #بقیة_الله #اهل_بصیرت #وجه_الله #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 درس اخلاق تاریخ: 1394/11/24 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 بقیة الله 🔸 از القاب برجسته آن ذات قدسی «بقیة الله» است؛ حالا یا چون #خلیفة_الله است، مظهر «هو الباقی» است یا چون ﴿وَ أَمَّا مَا ینفَعُ النَّاسَ فَیمْكُثُ فِی الأرْضِ﴾[1] است، «هو البالقی» است یا چون موجودِ «عند الله»ی است: ﴿مَا عِندَكُمْ ینفَدُ وَ مَا عِندَ اللَّهِ بَاقٍ﴾[2] است؛ به هر تقدیر او #بقیة_الله است و شاگردانی که در دامنه این قلّه به سر می برند، آنها نه تنها سهمی از «بقیة الله»ی دارند، آنها ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ هستند! 🔸 تعبیر قرآن از جامعه فقها و علما و حکما و محققان این نیست که آنها عالِم هستند، چون خیلی ها عالِم هستند. تعبیر قرآن این نیست که اینها باقی هستند که در نهج البلاغه آمده است: «الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِی الدَّهْر».[3] قرآن به همان دلیل که حرف اول و آخر را می زند، برای عالمان دین مقامی قرار داده است که گرچه به حسب ظاهر خبر است؛ ولی در واقع انشا است؛ یعنی بکوشید: ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ بشوید! ﴿فَلَوْلاَ كَانَ مِنَ الْقُرُونِ مِن قَبْلِكُمْ﴾، ﴿أُولُوا﴾؛ یعنی ﴿أُولُوا﴾، ﴿أُولُوا بَقِیةٍ ینْهَوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فِی الأرْضِ﴾،[4] نه تنها باقی باشید، نمیرید، نه تنها «بقیة الله» باشید، صاحب مُلک و مِلک بقا باشید! ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ باشید که غنی تر و قوی تر از ﴿أُولِی الأبْصَارِ﴾[5] است، قوی تر و غنی تر از ﴿أُوْلِی الألْبَابِ﴾[6] است، بقا مِلک شما باشد! می توانید #باقی_بودن را تصاحب کنید، این چه مقامی است؟ فرمود، چرا یک عده ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ نشدند؟ یک؛ چرا ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ به وظیفه شان عمل نکردند و جلوی فساد را نگرفتند؟ دو؛ ﴿فَلَوْلاَ كَانَ مِنَ الْقُرُونِ مِن قَبْلِكُمْ﴾، چرا ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ درست نکردند؟ چرا حوزه ای درست نکردند که «اولوا بقیة الله» مظهر «بقیة الله» شود، شاگرد «بقیة الله» شود، ولی «بقیة الله» شود، جزء ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ شود؟ چرا چنین کاری نکردند؟! اگر چنین کاری کردند، چرا امکاناتی به آنها ندادند که جلوی فساد را بگیرند؟ ﴿فَلَوْلاَ كَانَ مِنَ الْقُرُونِ مِن قَبْلِكُمْ أُولُوا بَقِیةٍ﴾ که ﴿ینْهَوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فِی الأرْضِ﴾، نه تنها در یک شهر، در نتیجه شاگردان ولی عصر کسانی هستند که مظهر «هو الباقی» باشند، #مظهر_بقای_الهی باشند و نائب «بقیة الله» باشند، در محدوده ولایت، ولی «بقیة الله» باشند، در حوزه شاگردان آن حضرت، جزء ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ باشند که #بقا در اختیار آنها باشد، ماندنی باشند! این اصل اول. 🔸 جامعه ای ماندنی است که #فکر_ماندنی داشته باشد، فکری که با بنای عقلا و عرف و امثال آن است که اگر از محدوده شریعت بگذریم، به کشور چین و ژاپن برسیم، هم همین حرف هاست! این دیگر «بقیة الله» نیست، این دیگر ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ نیست، فرمود شما چرا جامعه ای نساختید که در آن ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ تربیت شود؟ صاحبان بقا بشوند؟ ﴿أُوْلِی الألْبَابِ﴾؛ یعنی لُب، مِلک اوست، ﴿أُولِی الأبْصَارِ﴾؛ یعنی بصیرت و بصیر بودن، مِلک و مُلک اوست، ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾؛ یعنی بقا مِلک اوست، دیگران را می توانند زنده نگه بدارند، کسی ولی بقاست که جلوی مرگ دیگران را بگیرد. ممکن است خود باقی باشد؛ اما نتواند جامعه ای را زنده کند، جامعه ای را نگه بدارد: ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ #مردان_الهی هستند که مالک و مَلِک بقا هستند و می توانند جامعه را سر پا نگه بدارند، فرمود شما می توانید این باشید! این هم دو. اولاً فرمود شما تک تک در حوزه های شخصی بخواهید: ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ تربیت کنید، این مقدور نیست: نهنگ آن بِه که با دریا ستیزد ٭٭٭ ز آب خرد ماهی خرد خیزد[7] اگر بخواهید فکر نو؛ یعنی فکر عمیق علمی این را پیدا کنید، ناچار هستید ده ها سال، حرف های دیگران را جمع کنید، #یک؛ به عرض دیگران برسانید، #دو؛ تعامل متقابل بین شما و دیگران باشد، #سه؛ آن عُرضه را از خود داشته باشید که حق را از ناحق تشخیص بدهید، #چهار؛ آن حق را تحقیق کنید به احق برسانید، #پنج؛ تا بشوید باقی، #شش؛ بعد بشوید: ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾، #هفت؛ تا بتوانید جامعه را زنده کنید. [1]. سوره رعد، آیه7. [2]. سوره نحل، آیه96. [3]. نهج البلاغة(للصبحی صالح)، حکمت147. [4]. سوره هود، آیه116. [5]. سوره حشر، آیه2. [6]. سوره بقره، آیه179 و 197. [7]. نظام، خمسه، خسرو و شیرین، بخش48. #بهار_مهدوی #مردان_الهی #مظهر_بقا #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سخنرانی در همایش اساتید حوزه علمیه قم تاریخ: 1395/02/30 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 والیان بقا 🔹 یكی از بهترین القاب وجود مبارك ولی عصر (ارواحنا فداه) همین #بقیة_الله است. این بقیة الله قبل از اسلام هم مطرح بود در اسلام هم مطرح است؛ منتها خاتِم و خاتَمش وجود مبارك امام زمان است. 🔹 قرآن كریم از عالمان دین در ادوار گذشته به عنوان ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ یاد می ‌كند عالمان دین و روحانیون بقیة الله‌ اند؛ منتها وجود مبارك ولی عصر بالاصاله است اینها بالتبع, آن حضرت بالحقیقه است اینها بالمجاز. یك روحانی می ‌تواند بقیة الله باشد؛ زیرا او لله فكر می ‌كند، لله عمل می ‌كند و لوجه الله سخن می ‌گوید و #وجه_الله هم ماندنی است. بعضی ها جزء اولواالألباب ‌اند بعضی جزء اولواالأبصارند بعضی كذا و كذا بعضی جزء اولوا بقیه ‌اند. 🔹 كسانی كه صاحب مقام بقیة اللّهی ‌اند، اینها جزء اولوا بقیه ‌اند یعنی #والی_بقایند مالك بقایند خدا بقا را به اینها تملیك كرده است. چون این بیان در قرآن كریم آمد، وجود مبارك حضرت امیر (سلام الله علیه) فرمود: «الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ مَا بَقِی الدَّهْرُ». خب چه چیزی بهتر از اینكه انسان نمیرد و از بین نرود؟! گرچه هیچ كس از بین نمی ‌رود ولی از خاطره ها محو می‌ شوند و نسیاً منسیاً می ‌شوند اما عالمان دین همچنان زنده ‌اند. 🔹 چه چیزی را قرآن كریم #باقی می ‌داند؟ مطابق آیه سوره «نحل» كه فرمود: ﴿مَا عِندَكُمْ ینفَدُ وَمَا عِندَ اللَّهِ بَاقٍ﴾، قرآن کریم آنچه #عند_الله است را باقی می‌داند. اگر كسی الهی #فكر كرد و الهی #عمل كرد چه در امّت های گذشته چه در این امّت می ‌شود: ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ یعنی بقیة الله؛ منتها #شاگرد_امام_زمان خودش است شاگرد پیغمبر عصر خودش است. آن علمای قبلی كه اولوا بقیه بودند شاگرد پیغمبر زمانشان بودند، الآن اگر كسی جزء ﴿أُولُوا بَقِیةٍ﴾ باشد جزء شاگردان وجود مبارك حضرت است. #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سوره مبارکه فرقان جلسه 31 تاریخ: 1390/12/16 🆔 @a_javadiamoli_esra