💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل دوم جلسه 9 🔹 سلوك الهی اگر به عنوان عرفان باشد، آغاز و انجام آن از معرفت بیرون نیست، معروف آن هم اسمای حسنای الهی است... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل دوم جلسه 9 🔹 #سلوك_الهی اگر به عنوان عرفان باشد، آغاز و انجام آن از معرفت بیرون نیست، معروف آن هم اسمای حسنای الهی است و عارف هم جان شیفته و قلب مُتجَلّی دارد. آیات قرآن كریم بخشی مربوط به مسائل علمی است، بخشی هم مربوط به مسائل هنری است، بخشی هم مربوط به مسائل اخلاقی است، بخشی هم مربوط به مسائل فلسفی و حكمی است و بخشی هم مربوط به مسائل عرفانی است. آیه سوره مباركه «انبیاء» كه دارد ﴿وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَی‏ءٍ حَی﴾ اصلِ حیات از آب است، این برای سلوك علمی عالمان تجربی است. آیه‌ای كه می‌گوید: ﴿اللَّهُ خالِقُ كُلِّ شَی‏ءٍ﴾؛ یعنی هر چه مصداق شیء است «كان» تامّه او؛ یعنی اصل هستی او از خدای سبحان است كه محور بحث، مسائل فلسفی است. 🔹 كسی كه #سلوك_فلسفی_و_حكمی دارد، با این آیات هماهنگ است و كسی كه در زیبایی جهان خلقت, زیبایی فلسفی و هنر فلسفی؛ نه خیالی و عقلی، نه وهمی كار می‌كند، آیاتی از قبیل ﴿أَحْسَنَ كُلَّ شَی‏ءٍ خَلَقَهُ﴾ محور بحث اوست. كسی كه در مسئله تهذیب و تزكیه و مانند آن تلاش و كوشش می‌كند، آیاتی از قبیل ﴿إِنَّ اللَّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ وَ إیتاءِ ذِی الْقُرْبی﴾ و سایر مسائلی كه ما را به واجبات تشویق می‌كند یا از محرّمات برحذر می‌دارد و به فضایل اخلاقی هشدار می‌دهد، محور بحث آنهاست؛ اما كسی كه سلوك الهی و عرفانی دارد، آغاز و اثنا و پایان سیر او آیاتی از این قبیل كه ﴿فَأَینَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ﴾ خواهد بود؛ او در عرفان كار می‌كند و عرفان بالاتر از اخلاق است، یك؛ عرفان جهاد اكبر است، دو؛ تلاش و كوشش عارف آن است كه عقل را در پرتو قلب هدایت كند، سه؛... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1393 آپارات: https://aparat.com/v/5M1fW #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل دوم جلسه 10 🔹 سلوك علمی خیلی دشوار نیست، زیرا ابزار این سلوك، مفاهیم حصولی است؛ خواه معلوم علوم تجربی باشد یا نیمه‌تجربی یا تجریدی كلامی یا تجریدی فلسفی، حتی تجریدی عرفان نظری... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل دوم جلسه 10 🔹 سلوك علمی خیلی دشوار نیست، زیرا ابزار این سلوك، مفاهیم حصولی است؛ خواه معلوم علوم تجربی باشد یا نیمه‌تجربی یا تجریدی كلامی یا تجریدی فلسفی، حتی تجریدی عرفان نظری؛ اما در سلوك عملی سخن از علم شهودی است، زیرا عقل عملی; یعنی قلب از تجلیه و تخلیه و تحلیه و مانند آن شروع می‌كند تا اینکه به مراتب گوناگون فنا رسد؛ اینها عمل است نه علم، یك؛ این اعمال مجرّد هستند نه مادّی، دو؛ عمل مجرّد با شهود همراه است، سه. ممكن نیست چیزی مجرّد باشد و مشهود، شاهد و شهود نباشد. كارِ قلب كاری علمی است; منتها علم شهودی، بر خلاف كار عقل كه كار عقل علم حصولی است; ولی كار قلب كه از آن به عنوان عقل عملی یاد می‌شود و آغاز آن هم تجلیه و تخلیه و تحلیه و مانند آن است و به فنا منتهی می‌شود که فنای آثاری و افعالی و اوصافی و ذاتی، اینها كار است؛ منتها مجرّد است و عین شهود؛ اگر كار بود و مجرّد حتماً عالِم است و چون متن كار است، موجود خارجی است و علم آن هم علم شهودی می‌شود. 🔹 در این مراحل شخص می‌بیند كه چه كسی دارد او را می‌برد؛ ﴿وَ إِنْ مِنْ شَی‌ءٍ إِلاَّ عِنْدَنَا خَزَائِنُهُ﴾ را از نزدیك مشاهده می‌كند, ﴿ما مِنْ دَابَّةٍ إِلاَّ هُوَ آخِذٌ بِناصِیتِها﴾ را از نزدیك مشاهده می‌كند, ﴿إِنَّ رَبِّی عَلی‏ صِراطٍ مُسْتَقیمٍ﴾ را از نزدیك مشاهده می‌كند, خود را در بستر صراط مستقیم می‌بیند, زِمام خود را به دست «الله» می‌بیند، اما همچنان اختیار او محفوظ است كه اگر لحظه‌ای بیراهه برود همان‌جا سقوط می‌كند. این سلوك نه با جبر آشناست و نه با تفویض, بلکه با توحید افعالی آشناست؛ توحید افعالی آن است كه فاصله بین جبر و تفویض كه طبق بیانات نورانی امام سجاد(سلام الله علیه) «أَوْسَعُ مِمَّا بَینَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ» است... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1393 آپارات: https://aparat.com/v/rUN8c #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 1 🔹 سلوك الهی یك امر ضروری و قطعی است، همان‌طوری كه صدور الهی یك امر ضروری و قطعی است... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 1 🔹 سلوك الهی یك امر ضروری و قطعی است، همان‌طوری كه صدور الهی یك امر ضروری و قطعی است; یعنی همان‌طوری كه هر موجودی صادر یا ظاهر از خداست، هر موجودی به سَمت خدا در حركت است و به لقای الهی بار می‌یابد; منتها در صدور الهی كار فقط كار خالق است و به اراده او انجام می‌شود، در سلوك الهی گرچه در درون و باطن كار، كار خداست، ولی انسانِ سالك موظف است كه راه صحیح را انتخاب كند و درست آن راه را طی كند؛ نه «سابق» باشد و نه «متأخِّر»، همان‌طوری كه در بیان نورانی امام سجاد در صلوات‌ شعبانیه آمده است كه «متقدّم» به مقصد نمی‌رسد و «متأخّر» هم «زاهق» است و كسی كه «لازم» است «لاحق» است، در سلوك الهی هم ‌چنین است. بنابراین سلوك الهی قطعی است، همان‌طوری كه صدور الهی قطعی است؛ منتها در صدور كار فقط كار خالق است و او آفرید، در سلوك درست است او محرِّك است، ولی متحرّك هم بی‌اراده و نیت نخواهد بود، این مطلب اول بود. 🔹 مطلب دوم آن است كه اگر ما راه، راهنما و همراه را انتخاب نكنیم، دیگری برای ما انتخاب می‌كند; یعنی اگر ما نرویم، ما را می‌برند! ما اگر خواستیم برویم یا به لقای الهی بار می‌یابیم كه «جنّة اللقاء» است: ﴿فَادْخُلی فی عِبادی ٭ وَ ادْخُلی جَنَّتی﴾، ـ ان‌شاءالله ـ بهره ما خواهد شد و اگر متحرِّك میانی بودیم: ﴿ادْخُلُوها بِسَلامٍ آمِنینَ﴾، ـ ان‌شاءالله ـ وارد بهشت خواهیم شد و امّا اگر ما را بردند: ﴿خُذُوهُ فَغُلُّوهُ ٭ ثُمَّ الْجَحیمَ صَلُّوهُ﴾ دامن‌گیر ما می‌شود.... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1394 آپارات: https://aparat.com/v/08Jc6 #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 2 🔹 در سلوك الهی بهترین كار آن است كه ما برویم، وگرنه ما را می ‌برند و اگر ما را بردند به دل‌خواه خود می ‌برند و اگر رفتیم به دل‌خواه خود می ‌رویم... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 2 🔹 در سلوك الهی بهترین كار آن است كه ما برویم، وگرنه ما را می ‌برند و اگر ما را بردند به دل‌خواه خود می ‌برند و اگر رفتیم به دل‌خواه خود می ‌رویم. یك سالك الهی وقتی به دل‌خواه خود حركت می‌كند، مسیر را تشخیص می‌دهد، با همراهانی به سر می‌برد كه معصوم‌ هستند، آن همراهان به فكر هم‌قافله‌ می باشند و هرگز همراهان خود را رها نمی‌كنند: ﴿فَأُولئِكَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیهِمْ مِنَ النَّبِیینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفیقاً﴾. در سیر «الی الله»، همراهانِ انسان، انبیا و اولیا هستند که با هم وارد بهشت می‌شوند؛ منتها به امامت آنها، این‌چنین نیست كه سالك الهی تنها باشد و احساس غربت كند، کم‌کم محرّك خود را هم می‌بیند. 🔹 این ادعیه كه از ائمه (علیهم السلام) رسیده است، اینها در تبیین سلوك الهی است؛ گاهی مقدمات امور را به نام «صَمْت»، به نام کم خوری، به نام كم‌گویی، به نام اشك و مانند آن تعلیم می‌دهند و گاهی در تبیین كنترل اراده با ما سخن می‌گویند. 🔹 در جریان اشك كه در دعای «كمیل» آمده است: «وَ سِلَاحُهُ الْبُكَاء»، برای این است كه هرگز انسان مغرور و خودخواه توفیق سلوك الهی را ندارد؛ این سلاح برای آن است كه انسان را در جنگ اوسط و اكبر پیروز كند كه فرمود: «وَ سِلَاحُهُ الْبُكَاء». قبلاً هم ملاحظه فرمودید که سلاح بیرونی «آهن» و سلاح درونی «آه» است. در دعای «صباح» وجود مبارك امیرالمؤمنین(سلام الله علیه) عرض می‌كند که خدایا! اشك را در نهاد من غَرس كن كه میوه، شاخه و برگ این درخت اشك باشد، آن هم اشك سوزان! «وَ اغْرِسِ اللَّهُمَّ بِعَظَمَتِكَ فِی شِرْبِ جَنَانِی ینَابِیعَ الْخُشُوعِ وَ أَجْرِ اللَّهُمَّ لِهَیبَتِكَ مِنْ آمَاقِی زَفَرَاتِ الدُّمُوع‏»، «دُمُوع» كه جمع «دَمْع» است یعنی اشك، «زَفَرَات» آن اشك سوزان است و اشك سوزان در برابر اشك خنك است. «قُرّة» یعنی خُنكی و هوای سرد را می‌گویند هوای «قارّ». «قرّةالعین» یعنی شما خوشحال باشید و اشك شوق از چشمان شما جاری شود كه این اشك، اشك خنك است. اشك سوزان، اشك غم و اندوه و فراق و هجرت است. وجود مبارك امیرالمؤمنین(سلام الله علیه) در دعای «صباح» عرض می‌كند: خدایا! توفیقی عطا كن كه من بوستانی داشته باشم، نهال‌هایی داشته باشم، درخت‌هایی داشته باشم از درختِ اشك، آن هم اشك سوزان.... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1394 آپارات: https://aparat.com/v/G3WDC #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 3 🔹 انسان گاهی از نیاز خسته می‌شود، به ما گفتند راه باز است و این‌طور نیست كه این راه ملال‌آور باشد، بلکه راه طربناك و نشاط‌آوری است... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 3 🔹 انسان گاهی از نیاز خسته می‌شود، به ما گفتند راه باز است و این‌طور نیست كه این راه ملال‌آور باشد، بلکه راه طربناك و نشاط‌آوری است، راه سرور است، راه فشار نیست، سلوك الهی راه محبّت است. به ما گفتند تا آن‌جا كه نیاز به حال تو سازگار است، اهل نیاز باش و آن‌جا كه بَنا شد ناز كنی، آن‌جا هم میدان وسیع برای ناز هست؛ هم اهل نیاز باش و ناله كن: «زَفَرَاتِ الدُّمُوع‏»، یعنی اشك‌های سوزان داشته باش و هم اهل نشاط باش و ناز بكن. این دعای نورانی وجود مبارك ولی عصر(سلام الله علیه) كه به عنوان دعای «افتتاح» از آن حضرت نقل شده است، در آن هم دستور نیاز به ما دادند و هم دستور ناز. گاهی انسان خسته می‌شود و باید ناز كند؛ در همین دعای افتتاح آمده است كه خدایا! «مُدِلًّا عَلَیكَ»؛ می‌خواهم با تو دَلال، غَنج و ناز كنم، با تو حرف بزنم و گاهی از تو گِله كنم، گِله تو را به حضور تو ببرم و جای دیگر نبرم؛ اینكه گفتند: «وَ أَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِك»‏ این است. گفتند وقتی بچه گریه می‌كند و گاهی مادر او را تنبیه می‌كند، این مكتب است، این مدرسه است! ببینید كه این بچه از مادر كتك می‌خورد و به دامن مادر پناهنده می‌شود، چون غیر از مادر كسی را نمی‌شناسد. گفتند همین را سالكان الهی دارند و می‌گویند: «وَ أَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِك»‏؛ اگر تو قهر كردی، هیچ راهی ندارم جز پناهنده شدن به مِهر تو! «وَ أَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِك»‏؛ تا می‌رسد به جایی كه «وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْك»‏. به هر تقدیر در دعای «افتتاح» آمده است كه من اهل اِدلال هستم؛ اِدلال غیر از دلالت است، این از دَلال، غَنج و ناز است. 🔹 در مناجات «شعبانیه» كه قبل از ماه مبارك رمضان مطرح شده بود، آن‌جا هم مسئله نیاز مطرح بود و هم مسئله ناز؛ در مناجات ائمه(علیهم السلام) كه سیره خاصّ آن ذوات قدسی(سلام الله علیهم) است، این است كه در مناجات شعبانیه جای ناز هم هست؛ به خدا عرض می‌كنند كه «الهِی انْ اخَذْتَنِی بِجُرْمِی اخَذْتُكَ بِعَفْوِك‏»؛ خدایا! اگر مرا مؤاخذه كنی و به من بگویی چرا گناه كردی؟ من هم مؤاخذه می‌كنم و می‌گویم تو چرا نبخشیدی؟! این برای هر سالكی نیست.... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1394 آپارات: https://aparat.com/v/GTIoj #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 4 🔹 بحث‌های قبلی سلوك الهی، ما را به وادی «حیرت» رساند. قبلاً سخن از جمع بین ناز و نیاز بود، دعاهای اهل بیت(علیهم السلام) گاهی مربوط به نیاز است كه «عُبَیدُكَ بِفِنَائِكَ مِسْكِینُكَ بِفِنَائِك‏» و مانند آن مطرح است... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 4 🔹 بحث‌های قبلی سلوك الهی، ما را به وادی «حیرت» رساند. قبلاً سخن از جمع بین ناز و نیاز بود، دعاهای اهل بیت(علیهم السلام) گاهی مربوط به نیاز است كه «عُبَیدُكَ بِفِنَائِكَ مِسْكِینُكَ بِفِنَائِك‏» و مانند آن مطرح است. 🔹 گاهی مربوط به ناز است كه در دعای «افتتاح» آمده است: «مُدِلًّا عَلَیكَ»؛ یعنی اِدلال كنم، دَلال كنم، غَنج و ناز كنم، در مناجات شعبانیه هم آمده است: «الهِی انْ اخَذْتَنِی بِجُرْمِی اخَذْتُكَ بِعَفْوِك‏»؛ اگر مؤاخذه كنی كه چرا گناه كردی، من هم مؤاخذه می‌كنم كه تو چرا نبخشیدی؟! و مستحضر هستید این دَلال به زبان خود خداست; زیرا هر انسانی به این مقام نمی‌رسد كه با خدا دَلال كند؛ یك، وقتی به قُرب الهی بار یافت، مشمول قُرب نوافل می‌شود؛ دو، وقتی مشمول قُرب نوافل شد، خدا در مقام فعل كه فصل سوم است نه مقام ذات و نه مقام اوصاف ذاتی، مقام فعل كه فصل سوم است كه «منطقة الفراغ» عرفان است، آنجا خدای سبحان می‌فرماید: «لِسَانَهُ الَّذِی ینْطِقُ بِهِ» من زبان او هستم! پس اگر در مناجات شعبانیه، عبدِ سالكِ، سلوك الهی می‌گوید: اگر تو مؤاخذه كردی كه چرا گناه كردی، من هم مؤاخذه می‌كنم كه تو چرا نبخشیدی «وَ انْ اخَذْتَنِی بِذُنُوبِی اخَذْتُكَ بِمَغْفِرَتِك»؟!‏ این به زبان الهی است، نه زبان خود شخص! 🔹 این مراحل در جلسه قبل به عرضتان رسید، اینکه انسان با جمع ناز و نیاز وارد حیرت می‌شود كه این چه خدایی است كه گاهی ما در آستان او می‌گوییم: «إِلَهِی أَنَا الْفَقِیرُ فِی غِنَای فَكَیفَ لَا أَكُونُ فَقِیراً فِی فَقْرِی‏»‏ من در نیازمندی خود حتی نیازمندم و نمی‌توانم مالك این نیازمندی‌ خود باشم، چه رسد به شئون دیگر! كسی كه «عُبَیدُكَ» است، «فَقِیرُك‏» است، «ذَلیلُک» است، «مُسْتَجِیرُك‏» است، «مُسْتَكِینك» است، «اللَّائِذُ بِك‏» است این چیزی ندارد، آن وقت چگونه چنین كسی كه فقیر محض است، می‌تواند ناز كند؟ وارد حیرت میشود.... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1394 آپارات: https://aparat.com/v/pISeh #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 5 🔹 در محورهای سلوك الهی به عرض شما رسید كه این حالت‌ها و این مقاطع هم یكسان نیست؛ همان‌طوری كه در معاد مواقف فراوانی دارد، در سیر هم ‌چنین است که گاهی مقطع، مقطعِ نیاز است و گاهی مقطع، مقطعِ ناز... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 5 🔹 در محورهای سلوك الهی به عرض شما رسید كه این حالت‌ها و این مقاطع هم یكسان نیست؛ همان‌طوری كه در معاد مواقف فراوانی دارد ـ پنجاه موقِف است كه شاید هر كدام هزار سال طول بكشد و می‌شود مواقِف پنجاه هزار ساله ـ در سیر هم ‌چنین است که گاهی مقطع، مقطعِ نیاز است و گاهی مقطع، مقطعِ ناز. 🔹 این دعاهای اهل بیت (علیهم السلام)، گاهی به ما دستور نیاز می‌دهند و می‌گویند: «فَقِیرُك‏»، «عُبَیدُكَ»، «مِسْكِینُكَ»، «ذَلیلُک» و امثال آنها و گاهی هم در دعای «افتتاح» همان‌طوری كه ملاحظه فرمودید، اجازه ناز می‌دهند كه «مُدِلًّا عَلَیكَ»، اِدلال و دَلال، یعنی غَنج و ناز. گاهی در مناجات شعبانیه به ما می‌گویند با خدای سبحان ناز كنید و بگویید: «وَ انْ اخَذْتَنِی بِذُنُوبِی اخَذْتُكَ بِمَغْفِرَتِك» و اینها توجیه شد كه هر كسی به این زبان گویا نیست و كسی این زبان را پیدا می‌كند كه به قُرب نوافل بار یابد و در قُرب نوافل ـ زبان این شخص ـ در مقام فصل سوم خدا زبان اوست؛ یعنی مقام فعل كه «منطقةالفراغ» است و چون زبان، زبان الهی است، این شخص مجاز است كه ناز كند و گاهی هم وارد «حیرت» می‌شود. «حیرت» فقها و حكما اینها مطرح شد. 🔹 «حیرت» عرفا و سالكان الهی درباره معلوم آنها كه در مورد خداست، مطرح است؛ اگر بگویند که جهان، سایه اوست می‌بینند، این تشبیه نارساست; زیرا سایه چند امر می‌خواهد كه در مقام سنجش خلق با خالق ‌چنین چیزی نیست و این «حیرت» هست! در تعبیرهای حضرت امیر(سلام الله علیه)، در روایات یا ادعیه و در كلمات دیگران و شاگردان اهل بیت(علیهم السلام) هم آمده است كه از جهان گاهی به عنوان «مَرایا»، گاهی به عنوان «الْمَرَائِی‏»، گاهی به عنوان «مَرئی» و گاهی به عنوان «مِرآة» یاد می‌كنند.... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1394 آپارات: https://aparat.com/v/0DX2R #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 6 🔹 سلوك الهی یك بخش آن علمی و بخش دیگر آن عملی است؛ در ادعیه و زیارات و مناجات‌ها كه ناظر به بخش عملی است، با نظم خاصی این سلوك الهی ارائه شد... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 6 🔹 سلوك الهی یك بخش آن علمی و بخش دیگر آن عملی است؛ در ادعیه و زیارات و مناجات‌ها كه ناظر به بخش عملی است، با نظم خاصی این سلوك الهی ارائه شد؛ بخش‌هایی كه مربوط به سلوك علمی است، باید از تتبّع موارد مختلف به دست بیاید. 🔹 در جریان سلوك عملی، مناجات شعبانیه و مانند آن راهگشای خوبی است؛ ائمه(علیهم السلام) در این مناجات شعبانیه به ما فرمودند كه سالكِ عملی وقتی در مسیر سیر و صیرورت قرار گرفت، در ابتدا چون از خدا دور است، گرچه خدا به او نزدیك است، «هُوَ أَقْرَبُ إِلَینَا مِنْ حَبْلِ الْوَرِید»، ولی او از خدا دور است که ﴿ینَادَوْنَ مِنْ مَكَانٍ بَعِیدٍ﴾، اول خدا را با ندا و دعا می‌خواند، می‌گوید: «اللّهُمَّ یا اللَّهُ یا رَبِّ» و مانند آن كه این مرحله دعا و نداست، چون این سالك از مقصد و مقصود دور است و هر دوری ندا می‌دهد، این سالك اول اهل نداست؛ این بخش، بخش منادات است و این مرحله، مرحله منادات. از مرحله منادات كه گذشت، چون نزدیك شد، نوبت به مناجات می‌رسد؛ وقتی نزدیك شد و احساس قُرب كرد، گرچه مقصد و مقصود نزدیك بود، ولی «او نمی‌دیدش و از دور خدایا می‌کرد»، حالا كه نزدیك شد از دور «خدایا»، «یا ربّ»، «یا الله»، «اللهمّ» و مانند آن نمی‌گوید، بلکه نجوا دارد. در مناجات شعبانیه اول ندا و دعاست، بعد نجواست كه با خدا مناجات می‌كند، نزدیك است و از دور نیست كه بگوید: «خدایا»! وقتی مرحله نجوا تمام شد، آن‌گاه نوبت به سكوت می‌رسد... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1394 آپارات: https://aparat.com/v/4jX3u #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 7 🔹 سلوك الهی همان‌طوری كه مستحضرید، مراحل علمی و مراحل عملی دارد كه تا حدودی بخشی از این مراحل عملی گذشت. در مراحل علمی این‌چنین نیست كه هیچ كسی راه نداشته باشد یا همگان راه داشته باشند... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 7 🔹 سلوك الهی همان‌طوری كه مستحضرید، مراحل علمی و مراحل عملی دارد كه تا حدودی بخشی از این مراحل عملی گذشت. در مراحل علمی این‌چنین نیست كه هیچ كسی راه نداشته باشد یا همگان راه داشته باشند یا مراتب همگان یكسان باشد. همان‌طوری كه در علوم حصولی چه نقلی و چه عقلی مراتب متعدّد و متفاوت است، در علم حضوری مراتب و مراحل متعدّد و متفاوت است، سلوك الهی هم این‌چنین است؛ بعضی‌ها می‌خواهند طبق براهین نقلی بفهمند، بعضی‌ها می‌خواهند طبق براهین عقلی بفهمند و برخی‌ها هم طبق هر دو برهان و طبق دستوری كه به سالكان الهی داده شد، می‌خواهند ببینند و برسند. 🔹 در علوم حصولی بعضی‌ها مطلبی را براساس تقلید عالم‌ هستند و از كسی كه شایسته مرجعیت است تقلید می‌كنند؛ این علم، علم صحیحی است، منتها تقلیدی است. برخی‌ها وارد مراكز علمی می‌شوند و چیزی را در حدّ اجتهاد تجزّی می‌فهمند که می‌شوند مجتهد متجزّی، برخی‌ها از این مرحله بالاتر می‌روند و می‌شوند مجتهد مطلق، اینها عالِم‌ هستند; ولی آن كسی كه مجتهد مطلق است دو قسم است: یا در همان اجتهاد مطلق می‌ماند که این می‌شود جزء علما، تعبیراتی نظیر اینكه ﴿إِنَّما یخْشَی اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ﴾ و مانند آن شامل حال اینها هم می‌شود، اینها هم آثار علمی و هم بركات عملی دارند؛ از این مرحله بالاتر، یعنی از عالِم و مجتهد بالاتر كسی است كه قائم به اجتهاد باشد و قائم به علم باشد؛ نه تنها عالِم باشد، بلكه قیم علم باشد، قوام او به علم باشد و قوام علم هم به او باشد که از اینها قرآن به عنوان قائم به علم یاد می‌كند: ﴿لِقَوْمٍ یعْلَمُونَ﴾. ما قومی به نام تازی و فارسی، عرب و عجم و سریانی و یونانی و مانند آن داریم، امّا قوم عالِم و عاقل نداریم! قوم عالم، یعنی قائم به علم! قوم عاقل، یعنی قائم به عقل! آن‌كه قائم به علم است، هرگز كار سفیهانه و جاهلانه از او نشأت نمی‌گیرد... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1394 آپارات: https://aparat.com/v/0ZQPM #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 8 🔹 اگر سلوک الهی بخواهد تبیین نظری شود و به صورت یک کتاب درسی در حوزه‌ها و دانشگاه‌ها مطرح شود، باید یک سلسله نظم‌های منطقی آن را همراهی کند، چون هیچ استدلالی بدون منطق نخواهد بود... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 8 🔹 سلوک الهی بخشی مربوط به نظر و بخشی هم مربوط به عمل هست که تا حدودی فرق اینها و مراتب هر کدام اجمالاً اشاره شد. در سلوک عملی آنچه از «مناجات شعبانیه» برمی‌آید، مقاطع مختلفی بود که در نوبت قبل گذشت. امّا آنچه مربوط به سلوک نظری است این است که اگر سلوک الهی بخواهد تبیین نظری شود و به صورت یک کتاب درسی در حوزه‌ها و دانشگاه‌ها مطرح شود، باید یک سلسله نظم‌های منطقی آن را همراهی کند، چون هیچ استدلالی بدون منطق نخواهد بود. 🔹 این منطق معروف ارسطویی که حکمت مشّاء با آن کار می‌کند، این فقط می‌تواند در فقه، در اصول، در اخلاق، در کلام و در حکمت مشّاء کاربرد داشته باشد؛ زیرا محور منطق مشّاء مفهوم است و این علوم یاد شده با مفاهیم کار دارند، با مفهوم می‌شود منطق را استخدام کرد و از منطق کار گرفت؛ امّا وقتی سخن از مصداق و عین خارجی شد، منطق ارسطو باز پاسخگو نیست؛ لذا برای حکمت متعالیه که سخن از «حَمْل» «حقیقت و رقیقت» به میان می‌آید، منطق مشّاء کافی نیست و از حکمت متعالیه اگر بگذریم به مراحل عرفان نظری برسیم حتی منطقی اگر برای حکمت متعالیه تبیین شود کافی نیست. توضیح مطلب این است که اقسامی برای «حَمْل» مطرح است که تا کنون پنج قِسم آن به دست آمده است، البته این حصر، حصرِ استقرائی است نه حصر عقلی و ممکن است دقیق تر و بیش از این هم ممکن باشد. 🔹 قسم اول همان اتحاد ذاتی است که بین دو مفهوم است؛ یعنی «حَمْل» اولی ذاتی است که موضوع و محمول هر دو مفهوم می باشند؛ نظیر «حَمْل» حدّ بر محدود که تفاوتشان به اجمال و تفصیل و مانند آن است. موضوع مفهوم است، محمول هم مفهوم است و در فضای ذهن این دو به هم گِره می‌خورد و به خارج هم راه ندارند که این می‌شود «حَمْل» اولی ذاتی. قسم دوم «حَمْل» شایع صناعی است که از طرف موضوع مصداق خارجی است و از طرف محمول مفهوم است، البته مصداق خارجی‌ که می گوییم، یعنی... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1394 آپارات: https://aparat.com/v/SQd4G #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 9 🔹 سلوك الهی، بخشی به عمل و بخشی به نظر وابسته است، اگر كسی خواست درباره سلوك الهی تحقیق كند، ناچار است كه سلوك نظری را خوب تبیین كند تا در سلوك عملی، قدم به قدم راهنما باشد... . 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 9 🔹 سلوك الهی، بخشی به عمل و بخشی به نظر وابسته است، اگر كسی خواست درباره سلوك الهی تحقیق كند، ناچار است كه سلوك نظری را خوب تبیین كند تا در سلوك عملی، قدم به قدم راهنما باشد. در ادعیه و مناجات، مراحل سلوك عملی تبیین شده است، ولی درباره سلوك نظری به طور پراكنده و متفرّقاً، در آیات و روایات هست و به صورت دسته‌بندی شده نیست یا ما به آن دسترسی پیدا نكردیم. 🔹 در جریان سلوك نظری، این اقسام پنج‌گانه «حَمْل» را آن صاحب‌نظر باید بررسی كند كه در اوایل برای تبیین از «حَمل اوّلی ذاتی» كمك بگیرند بعد، از «حَملِ شایع» استمداد كنند بعد، از «حَملِ حقیقت و رقیقت» بر مبنای حكمت متعالیه كمك بگیرند بعد، وارد حوزه عرفان نظری ‌شوند؛ سخن از «حَملِ صورت آینه» است با «شاخص» بعد، ضعیف‌تر از همه كه مرحله پنجم است، سخن از «ظِل و ذی‌ظِل» است؛ این دو نكته لازم است كه ملحوظ باشد. 🔹 وقتی سالك الهی یا عارف و اهل شهود می‌گوید، جهان «آینه» است یا جهان «ظِل» است، منظور این که آینهٴ عرفانی با آینهٴ عُرفی یكی نیست. در عُرف اگر گفتند «آینه»، یعنی شیشه‌ای است كه پشت آن جیوه است، قطری و قابی دارد كه صورت در این مجموعه ـ این شیشه با این خصوصیات ـ منعكس می‌شود، این شیشه را آینه می‌گویند; ولی در عرفان وقتی گفتند آینه، به آن صورت می‌گویند آینه، نه به این شیشه‌ای كه پشت آن جیوه است، «مرآة»، یعنی وسیله دیدن! در عرف وقتی به این شیشه آینه می‌گویند، برای اینكه این وسیله است تا انسان صورت خود را در آن ببیند. چاره آن دل عطای مبدلی است ٭٭٭ دادِ او را قابلیت شرط نیست... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1394 آپارات: https://aparat.com/v/HUpKZ #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 10 🔹 سلوك الهی همان‌طوری كه مباحث آن گذشت، به دو بخش نظر و عمل تقسیم می‌شود که هركدام از اینها مراتبی دارد؛ اگر این سلوك الهی بخواهد به صورت فنّی تبیین و تدریس شود، چاره‌ای جز تبیین سلوك نظری نیست و.... 👇👇👇👇

💠 ویژه برنامه #سلوک_الهی 🔸 درآمدی بر عرفان عملی 🔸 فصل سوم جلسه 10 🔹 سلوك الهی همان‌طوری كه مباحث آن گذشت، به دو بخش نظر و عمل تقسیم می‌شود که هركدام از اینها مراتبی دارد؛ اگر این سلوك الهی بخواهد به صورت فنّی تبیین و تدریس شود، چاره‌ای جز تبیین سلوك نظری نیست و استدلال هم همیشه با قضایا و قیاس همراه است، قضایا و قیاس هم با موضوع و محمول و «حَمْل» مرتبط هستند، «حَمْل» آن وحدت «علیٰ کثرةٍ» است. تاكنون پنج قِسم «حَمْل» تبیین شد؛ «حَملِ اوّلی ذاتی»، «حَملِ شایعِ صناعی»، «حَملِ حقیقت و رقیقت»، «حَملِ مرآة و ذی‌المرآة»، «حَمل ظِل و ذی‌ظِل»، البته ممكن است از این دقیق‌تر هم كشف شود. كسی كه اهل سلوك است و این راه را طی كرده است، اولیای الهی و اهل بیت عصمت و طهارت هستند. 🔹 اوّلین شرط آن زهد است كه در دعای ندبه و مانند آن آمده است: «بَعْدَ أَنْ شَرَطْتَ عَلَیهِمُ الزُّهْدَ فِی دَرَجاتِ هذِهِ الدُّنْیا الدَّنِیة»، بی‌میلی و بی‌رغبتی اوّلین شرط است، نه اینكه انسان ترك كند ولی علاقه‌مند باشد؛ ترك علاقه و ترك تعلّق مهم است، آن‌كه گفت: غلام همّت آنم که زیر چرخ کبود ٭٭٭ ز هر چه رنگ تعلق پذیرد آزادست از این مرحله بالاتر آن است که «ز هرچه رنگ تعین پذیرد آزاد است». اگر هر چه متعین بود و این شخص به آن دل نبست، یعنی رهایی مطلق شد، می‌شود آزاد! یك انسان می‌تواند در سلوك نظری آزاداندیش باشد و در سلوك عملی به طور آزاد و مانند آن گرایش داشته باشد؛ این «بَعْدَ أَنْ شَرَطْتَ عَلَیهِمُ الزُّهْدَ فِی دَرَجاتِ هذِهِ الدُّنْیا الدَّنِیة» همین است و اینكه گفته شد «صَمْت» و سكوت از شرایط است، یك بیان نورانی از حضرت امیر(سلام الله علیه) رسیده است كه «لَا خَیرَ فِی الصَّمْتِ عَنِ الْحُكْمِ كَمَا أَنَّهُ لَا خَیرَ فِی الْقَوْلِ بِالْجَهْل‏»؛ همان‌طوری كه گفتار جاهلانه نارواست، سكوت از حكمت و نصیحت و به‌جا هم نارواست؛ این در مراحل ابتدایی است. 🔹 امّا وقتی به مقام والا بار یافت، جز «صَمْت» و سكوتِ محض هیچ چیزی كارآمد نیست؛ انسان نه با خود مجاز است سخن بگوید و نه با غیر خود! چون در آن مرحله نه خود را می‌بیند و نه غیر خدا را... . 📚 ویژه برنامه ماه مبارک رمضان سال تولید: 1394 آپارات: https://aparat.com/v/kHtDw #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @a_javadiamoli_esra

💠 مرید محبوب 🔹 یك انسان خودخواه هرگز توفیق #سلوك_الهی را ندارد؛ بعد از اینكه از خودخواهی در آمد كه یك نفی پُر بركت است، بعد كارهای اثباتی می‌ ماند. در دعای نورانی #صباح حضرت امیر (سلام الله علیه) آمده است كه خدایا! من تمام شئون خودم را «عَقَلْتُهَا بِعِقَالِ مشیئتك».‏ 🔹 در فلسفه، كار اندیشوران عقل است و عقل آن است كه در بخش اندیشه، زانوی جموح و چموش خیال و وَهم را «عِقال» می ‌كند؛ این «اعْقِلْهَا وَ تَوَكَّل»‏ همان است. حكیم به فكر عِقال كردن زانوی #وهم_و_خیال است امّا در دعای «صباح» وجود مبارك حضرت امیر (سلام الله علیه) دارد كه همه شئون خودم را با عِقال مشیت تو معقول كنم؛ یعنی وهم من بشود عقل، خیال من بشود عقل، شهوت من بشود عقل، غضب من بشود عقل! اگر آن عقل در همه امور حاكمیت پیدا كرد، وهمِ او هم وهم معقول یعنی بجا می شود _ نه وهم یعنی عقل _ خیالِ او هم خیال معقول یعنی بجا می شود؛ شهوت او هم شهوت معقول یعنی بجا می شود و غضب او هم غضب معقول یعنی بجا می شود. اگر كسی #سالك است باید خود را در اختیار آن محرِّك بگذارد كه هر جا او می ‌خواهد ببرد؛ اگر شئون ما به #عقال_مشیت_او، عِقال شده است، دیگر بدون اراده او حركت نمی‌ كنیم. #روز_نوشتن_دعاى_صباح_توسط_امیر_المؤمنین #آیت_الله_العظمی_جوادی_آملی 📚 سلوک الهی فصل سوم جلسه 2 تاریخ: 1394/03/25 🌐 http://news.esra.ir 🆔 @a_javadiamoli_esra