🌻وندکاوی ۱۳؛ پیشوند «س»
در پیایند وندکاویها برای جالاکی زبان انقلاب (فارسی) پیشوند «س» را بررسی می کنیم. این پیشوند، معنای بهینگی است. ۴۵ نمونه آن را در پژوهشی بررسیده ایم؛ که دو نمونه را در اینجا پیشکش می کنیم:
◽️ س+ پاه
«پاه»، زادبَر (بن مضارع فرزندی) از ورزادبر (مصدر فرزندی) پاستن است؛ خود پاس، زاد پاختن است. س+ پاه یعنی پاخت بهینه برای ماندگاری و نگهداری از چیزی. و چه نیکوست نام «سپاه پاسداران» که سختی و درستی، سه بار در آن بازآوری شده است و براستی سپاس از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
◽️س+ کند+ ر
«کن»، زاد کَفتن است و «کان» اسم مصدر با میانوند «ا» یا از پیوند زادفت «ک» با «ان» جانما است؛ کان یعنی جای کندن (معدن و سنگ معدن) و کن+ ال و کان+ ال نیز یعنی کنده شده و «دُ+ کان» نیز یعنی برتر از کان (مغازه و بازرگانی). «د+ک+ ه» نیز شاید همانند «د+ ک+ ان» باشد. اما «س+ کند» یعنی کندن خوشتراش و بهینه و ساف و کانی و گوهر برتر: «دارایِ، گیتیداوری، خضر سکندرگوهری؛ عادلتر از اسکندری، کو خون دارا ریخته» خاقانی. یعنی تو «دارا» هستی، همان جناب «دارا» که داور جهان است و تو مانند خضر خوش تراش و بِه گوهرین و برگزیده هستی و دادگرتر از اسکندر هستی که او «دارا» را کشته است. این که حافظ میگوید: «نه هر که آینه سازد سکندری داند» س+کند+ر یعنی کسی که بهتر و استادانه تر از هر کسی چیزی را میکند و میتراشد. گویا این نخستین بار است که معنای «س+ کند+ ر» شناسایی میشود. فرد سکندر صفت نیز یعنی صفات مهذب و خوشتراش و ستوده دارد
#سخواژ
#فارسی_زبان_انقلاب
👈دنباله نوشته در ابرنگار