▬📝 @AhkameMazhabi﷽▬ 💐🍃🌿🌸🍃🌾🌼 🍃🌺🍂 🍂🍃 🌸 ✋ پنج نکته درباره #نماز_قضا 1⃣👈 تمام نمازهاى خوانده نشده يا باطل خوانده شده، كه وقت آن گذشته بايد قضا شوند. 2⃣👈تمام نمازهاى قضا را مى ‏توان به #جماعت خواند و لازم نيست كه نماز امام با مأموم هماهنگ باشد يعنى نماز قضاى صبح را مى ‏توان به نماز اداى ظهر امام جماعت اقتدا كرد. 3⃣👈نمازهاى #قضا را در هر وقت مى ‏توان خواند، مثلاً قضاى نماز مغرب و عشا را در روز هم مى ‏توان خواند. 4⃣👈نماز #قضا تابع اصل است مثلاً اگر نماز چهار ركعتى قضا شده بايد چهار ركعتى قضا شود و اگر #جهرى بوده جهرى و اگر #اخفاتى بوده، اخفاتى بايد قضا شود. 5⃣👈در سفرى كه نماز شكسته است قضاى نمازهاى چهار ركعتى را بايد #كامل به جا آورد. 📗 #منابع: ۱.تحريرالوسيله ج ١ ص ٢٢٣ ۲.تحریرالوسیله ج ۱ ص ٢٦٥ ۳.تحریرالوسیله ج ۱ص ٢٢٤ •┈┈••✾❀🕊💓🕊❀✾••┈┈• 🔴به #احکام_مذهبی بپیوندید👇 🆔👉http://eitaa.com/joinchat/2079260673C374ee73d3d

احکام یومالش ک یو مالشک به روزی گفته می شود که معلوم نیست آخر ماه شعبان است یا اول ماه مبارک رمضان در چنین روزی اولاً واجب نیست که انسان روزه بگیرد ولی درصورتیکه فردی خواست که روزهداری کند نمیتواند نیت روزه ماه مبارک رمضان کند بلکه باید نیت قضا و یا مانند آن )مثلاً مستحبی( بنماید اما چنانچه معلوم شد آن روز ماه مبارک رمضان است این روزه خودبهخود تبدیل به روزه ماه رمضان خواهد شد. نکته دیگر آن است که نیت روزه ماه رمضان لازم نیست بهصورت روزانه و قبل از هر سحر باشد بلکه فرد میتواند در ابتدای ماه برای همه ماه نیت روزه کند. نکته پایانی در مورد نیت روزه آن است که لازم نیست انسان نیت روزه را بر زبان آورد و یا حتی آن را در قلب گذراند بلکه همینقدر که برای انجام فرمان الهی از مبطلات روزه امساک میکند کافی است. 4 حکم افرادی که به خاطر بیماری رمضان گذشته روزه نگرفت هاند . پیامبر اکرم )ص( میفرمایند: دعای روزه دار هنگام افطارش :» دَعوَةُ الصّائِمِ تُستَجابُ عِندَ إِفطارِهِ « مستجاب می شود )مکارم الأخلاق، ج 1 ، ص 69 ) کلیه افرادی که سال گذشته ماه رمضان به خاطر بیماری موفق به روزهداری نشدهاند به سه دسته تقسیم میشوند : 1. گروه اول افرادیاند که این بیماری تا ماه رمضان سال جدید امکان قضا کردن را به آنها نمیدهد ولو بهصورت پراکنده؛ ولی به خاطر بیماری نمیتوانند روزهبگیرند؛ این افراد طبق نظر همه مراجع روز قضا ندارد و فقط یک مد طعام بهعنوان فدیه پرداخت میکنند. 2. گروه دوم افرادی هستند که در ماه رمضان بهصورت مقطعی چند روزی بیمار شدهاند و نتوانستهاند آن روزها روزهبگیرند؛ این افراد اگر روزه خود را تا ماه رمضان بعدی قضا کنند تکلیفی ندارند؛ اما اگر قضا نکنند علاوه بر اینکه قضای این روزها باقی است یک مد طعام نیز بهعنوان کفاره تأخیر باید پرداخت کنند. سؤال میکنند که آیا تأخیر انداختن ادای این روزههای واجب تا رمضان سال بعد )قضا نکردن آن روزههایی که باید تا رمضان بعدی بگیرند( 5 معصیت هست یا خیر؟ بسیاری از مراجع تقلید فرمودند: بله این کار معصیت است یعنی روزههای قضا تا رمضان سال بعد باید قضا شود و اگر کوتاهی کرد علاوه بر اینکه قضای روزه در ذمهاش هست و فدیه باید پرداخت کند معصیت نیز کرده است. 3 . سوم کسانی هستند که چند روزی در ماه مبارک رمضان بیمار بودند و امکان غذا بوده کوتاهی کردند اما بعداً طوری بیمار شدهاند که تا پایان عمر امکان قضا کردن روزههایشان را ندارند. تکلیف این افراد چیست؟ این افراد باید یک مد طعام بابت هرروز پرداخت کنند و وصیت کنند که روزه قضای آنها را نیز بهجا آورند. نکته دیگر آنکه اگر بر عهده انسان کفاره واجب باشد مثل فدیه، اگر تا سالیان سال آن را ادا نکند چیزی بر آن اضافه نمیشود و مثلاً همان یک مد طعام را باید بپردازند. منظور از یک مد طعام برای کفاره تأخیر یا فدیه طبق نظر اکثر مراجع تقلید 750 گرم از گندم، نان، برنج یا خرما و مانند آنکه باید به فقیر تحویل داده بشود. 6

ولی ترک روزه واجب بدون عذر کفاره دارد. 6 . نماز قضا را در سفر میتوان خوانده ولی روزه قضا را در سفر نمیتوان گرفت. 7 . خواب مبطل نماز هست ولی مبطل روزه نیست. 8. در مسجدالحرام، مسجدالنبی، حرم امام حسین علیهالسلا م و مسجد کوفه میتوان نماز را ب هصورت کامل )مثلاً 4 رکعتی( خواند ولی روزه نمیتوان گرفت. 9. کسی که غسل میت بر عهده اوست نمیتواند نماز بخواند ولی روزه میتواند بگیرد. 12 روزه بدون نیت : بااینکه روزه از عبادات است و از اول تا به آخر عمر باید همراه با نیت باشد ولی در برخی موارد نیاز به نیت نیست و بدون نیت انجام میشود و البته درست است: 1 . اگر مسافر قبل از ظهر به وطن برسد میدانیم روزه در سفر حرام است پس وقتیکه فردی در سفر است نیت روزه ندارد حال اگر پیش از ظهر به وطن رسید و تا آنوقت کارهایی که روزه را باطل میکند را انجام نداده باشد پیش از ظهر موظف است نیت روزه کند و روزهاش درست است پس میبینید بخشی از روز را بدون نیت بود. 2 . اگر مریض پیش از ظهر خوب شود تا زمانی که مریض است نیت روزه ندارد اگر پیش از ظهر خوب شد و تا آنوقت کاری که روزه را باطل میکند ا نجام نداده باشد از پیش ا ز ظهر نیت روزه میکند و روزه درست است درحالیکه ساعاتی قبل نیت روزه نداشت. 3 . اگر کسی در ماه رمضان یک روز کامل خوابید براثر خستگی و حالآنکه تصمیم داشت فردا آن روز روزه بگیرد روزهاش درست است و باید نمازهایی که نخوانده است را قضا کند. 4 . کسی که میخواهد روزه قضا بگیرد تا پیش از ظهر فرصت نیت دارد پس اگر تا پیش از آن نیت نداشت و یا اینکه مردد بود ولی 13 اگر تا پیش از ظهر نیت کنند ولی کارهایی که روزه را باطل میکند انجام نداده باشد روزهاش درست است. 5 . کسی که میخواهد روزه مستحبی بگیرد نیت روزه نداشت و یا آنکه مردد بود ولی دقایقی قبل از غروب تصمیم گرفت روزه مستحبی بگیرد و تا آنوقت کارهایی که روزه را باطل میکند انجام نداده باشد فرمودهاند که روزهاش درست است. 14 احکام قرآ ن 1 . مستحب است تلاوت قرآن در طول سال بهخصوص ماه مبارک رمضان که بهار قرآن که پیامبر فرمودند تلاوت یک آیه در ماه در ماه مبارک رمضان فضیلت اش مساوی است با یک ختم قرآن در غیر ماه مبارک رمضان. 2 . در قرآن 4 سوره وجود دارد که اینها آیه سجده واجب دارند یعنی اگر آنها رو بشنویم باید سجده کنیم که به این میگویند سجده تلاوت. 3 . جنب حائض و نفساء هم میتوانند قرآن بخوانند اشکالی ندارند فقط باید دو نکته را رعایت کنند یک بدنشان به قرآن اصابت نکند و یکی آنکه آن چهار سوره سجده واجب را نخوانند. 4 . نکته چهارم در قرآن سورهای است با نام سوره برائت یا توبه که بسمالله ندارد وقتی قرآن میخوانیم و به این سوره رسیدیم نباید بسمالله الرحمن الرحیم بگوییم. 5 . نکته پنجم قرائت قرآن یعنی اینکه کلمات بر زبان جاری شود پس صرف نگاه به آیات مبارک و یا آهسته خواندن قرآن بهنحو یکه شخص صدای خود را نشنود این قرائت قرآن بهحساب نمیاید. 6 . نکته آخر اینکه در اگر در ماه مبارک رمضان اگر قرآن میخوانیم و اشتباه خواندیم روزه اشکال پیدا نمیکند و این دروغ بستن به خدا و پیغمبر محسوب نمیشود. 15 آیا هر گناهی روزه را باطل میکند؟ - قسمت او ل یکی از سؤالاتی که در رابطه با روزه مطرح می شود آن است که آیا هر گناهی روزه را باطل میکند یا نه؟ پاسخش این است که گناهان و کارهای حرام دودسته هستند برخی از آنها ارتباط مستقیم با روزه دارد و آن را باطل میکند که در این صورت علاوه بر آنکه باید قضای آن روزه را بگیرد باید کفاره نیز بپردازد. 7 بعضی از گناهان مثل دروغ بستن به خدا و پیغمبر و ائمه یا بهعنوانمثال خود ارضایی علاوه بر اینکه روزه را باطل کرده و باید بعداً آن را قضا کند، کفاره نیز بر وی واجب خواهد شد یعنی برای هرروز 60 روز بهاضافه یک روز روزه قضا یعنی 61 روز و یا اطعام دهی 60 فقیر. 8 اما برخی از گناهان گرچه گناه و حرا ماند اما روزه را باطل نمیکند یعنی روزهی شخص صحیح است و اگر آن گناه را انجام داد نیاز به قضا کردن روزه نیست ولی این به معنای آن نیست که انسان وقتی روزه میگیرد مجاز باشد که گناه هم انجام دهد چون چنین روزهای مقبول درگاه حقتعالی قرار نمیگیرد چنانچه امیر بسا روزهداری که از روزهاش جز گرسنگى « : المومنین علی )ع( میفرمایند » و تشنگى نصیبى نیابد 9 بیحجابی، ظلم، دروغ و امثال آن روزه را باطل نمیکند اما قبول هم قرار نمیگیرد. مهم آن است که روزهای ما فایدهای 7 در برخی موارد مثل جماع با حائض و نفسا کفاره جمع بر فرد واجب می شود . 8 چنانچه بیان شد در برخی موارد کفاره جمع بر فرد واجب م یشود یعنی علاوه بر 60 روز روزه، باید 60 فقیر را نیز سیر کند . 9 کَم مِن صائمٍ لَیسَ لَهُ مِن صِیامِهِ إلاّ الجُوعُ و الظَّمَ أُ )نهج البلاغة: الحکمة 145 ) 16 هم داشته باشند و نتیجهاش این باشد که خدای متعال آن را قبول کند پس باید مواظب باشیم:

1. مبطلات روزه را انجام ندهیم که معمولاً همینطور است و البته رعایت میشود. 2 . نکته دوم آن است که مراقبت کنیم در ماه مبارک رمضان گناه و کار حرام هم از ما صادر نشود. 17 آیا هر گناهی روزه را باطل میکند؟ - قسمت دوم: ح قالناس اما م علی علیهالسلام فرمود: روزه پرهیز از حرا مها است همچنانکه شخص از خوردنی و نوشیدنی پرهیز میکند. 10 عرض شد که گناه قبولی روزه را با مشکل مواجه میکند گناه اقسا می دارد که برخی از آنها حقالناس و برخی از آن حقالله است. گاهی ح قالله است مثل نماز و ا مثال نماز. گاهی برخی سؤال میکنند که روزه را میگیرد ولی در نماز سستی میکند و گاهی نماز را نمیخواند. اینها روزه را باطل نمیکند ولی این روزه دیگر مقبول نخواهد بود. گاهی هم ح قالناس است مثل امور مالی. از ابعاد خرد گرفته تا ابعاد کلان. مثلاً فرض بفرمایید ماشینی که درجایی پارک شده و خودروی شما وقتیکه عبور میکند به آن ماشین برخورده کرده و خط چه ای به آن خودرو وارد می شود؛ در این صورت حتی ا گر صاحبش را هم پیدا نکردید مدیون هستید و باید جبران کنید. 10 اَلصّ یا مُ اجْتِنابُ الَمحارِمِ، کَما یَمْتَنِ عُ الرَّجُلُ مِنَ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ )میزا ن الحکمه، باب 2359 ، حد ی ث 10952 ) 18 بنابراین باید ح قالله و حقالناس جبران شود تا روزه و عبادات ما موردقبول قرار گیرد. چند نکته راجع به حقالناس عرض می شود: حقالناس یعنی بدهی مالی. اگر به هر عنوانی و شکلی ما به مردم بدهکار شدیم اولاً درپی این باشیم که طلبکار خودمان را پیدا کنیم و این دین را به خود او بپردازیم بنابراین اینطور نیست که با دادن صدقه و یا صرف توبه کردن حق مردم در اموال ما از بین میرود بلکه اولاً باید فحص و جستجو کرد تا طلبکار را پیدا شود مثل مالی که شما پیدا کردید و باید آن را اعلام کنیم و باید یک سال اعلام شود اگر صاحبش )طلبکار( پیدا نشد و آدرسی و تلفنی از نداشتیم نوبت میرسد به اینکه مال را از طرف طلبکار به فقیر مطمئن اهل نماز و روزه صدقه دهیم که به این میگویند رد مظالم یعنی آن مظلمه و باری که روی دوش ما هست را از دوشمان برداریم از طریق صدقه دادن از طرف صاحبش به فقیر مطمئن. البته بنا بر احتیاط با اجازه مجتهد هم باید باشد. 19 نکاتی درباره معذورین روزه در احکام شرعی، برخی از افراد ) 6 گروه( از روزه ماه مبارک رمضان معذور بوده و نباید روزهبگیرند البته عذر این افراد به معنی عدم تکلیفشان نیست بلکه این دسته از افراد هرچند به دلایلی شرعی روزهدار نیستند، معالأسف نباید تظاهر به روزهخواری داشته باشند و درملأعا م روزه خوانی کنند بلکه اگر نیتشان این باشد که خدایا اگر من این عذر را نمیداشتم قطعاً از روزهداران بودم، انشاءالله ثواب روزیداری در کارنامه عملشان درج خواهد شد. اما نکته دوم آن است که افرادی که عمداً بدون عذر شرعی اقدام روزهخواری میکنند اولاً این افراد گناه بزرگی را مرتکب میشوند ثانیاً این افراد باید توبه کنند ثالثاً تمام این روزههایی را که خوردهاند را قضا کنند و رابعاً روزهخواری کفاره سنگینی دارد؛ برای هرروز روزهخواری باید 60 روز روزه بگیرد که طبق نظر اکثر علماء 31 روز آن پشت سرهم باشد و یا سیر کردن 60 فقیر؛ لذا کفاره روزهخواری عمدی بسیار سنگین است و حتی اگر علاوه بر روزهخواری، تظاهر به روزهخواری نیز کرده باشند، گناه دیگری نیز علاوه بر گناه قبل، در پرونده اعمالشان ثبت خواهد شد و البته طبق قانون شرع مقدس اسلام و همچنین قانون مجازات اسلامی، تظاهر به روز خواری جرم است و تعزیر در پی خواهد داشت. 20 گروههای معذور از روز ه 6 گروه معذورند برای گرفتن روزه و میتوانند روزه را بخورند که آنها احکام خاص دارند: 1 . گروه اول کسانی هستند که کل سال را مریضاند هم ماه مبارک رمضان هم فاصله 11 ماه تا ماه رمضان سال بعد را. در ادبیات گفته می شود. حکم مریض » مریض سال « فقهی به این افراد سال آن است که روزهای برگردنشان نیست و البته قضا هم ندارد ولی به ازای هرروز باید فدیه )یک مد طعام یا همان 750 گرم مواد غذایی خام( بپردازد. 2 . گروه دوم کسی که فقط ماه مبارک رمضان مریض است و نمیتواند روزه بگیرد و بقیه سال را سالم است در این صورت روزه چنین فردی قضا داشته و باید در مدت باقیمانده تا ماه رمضان سال آینده باید قضای روزههای نگرفته را بگیرد وگرنه در صورت تأخیر تا رمضان سال بعد باید فدیه بدهد. 3 . گروه سوم مسافر است کسانی که در ماه مبارک رمضان برخی از روزها را در مسافرت بودند و ناچار آن را بخوردند روزه آنها قضا دارد و این دسته باید روزههای خود را تا رمضان سال آینده قضا کند. 4 . گروه چهارم خانمهایی هستند که در ماه مبارک رمضان به خاطر عذر شرعی )عادت ماهیانه( روزه نمیگیرند آنها هم جزو کسانی 21 هستند که باید تا سال آینده حتماً این روزههایشان را قضا کند. دقت شود چنین روزهایی که روزههایش فوتشده نماز قضا ندارد ولی روزه قضا دارد.

5 . گروه پنجم خانمهای شیرده و باردار هستند که در برخی موارد مجازند که روزهشان را بخورند البته این تصور که برخی خیال کنند بهمحض شیردهی و یا بارداری باید روزه را خورده و افطار کنند تصور غلطی هست. این دسته صرفاً به خاطر ضرر عقلایی که جنین، طفل شیرخوار و یا خودشان را تهدید میکند، میتواند روزه را خورده که البته هرکدام تکالیف و احکام خاص خود را دارند. این بسته به این دارد که چنین خانمهایی در طول سالیان دوران بارداری و بعد زایمان و یا شیردهی مریض سال محسوب میشوند یا نه و بر اساس هر یک احکام قضا و یا فدیهی مجزایی دارند. 6 . گروه ششم پیر مردان و پیرزنان هستند که دودستهاند: دسته اول کسانی هستند که اصلاً نمیتوانند روزه را بگیرند یعنی مثل بچه خردسال هستند که روزهشان نه قضا دارد و نه تکلیفی به عهده اینهاست. دسته دوم پیرمرد و پیرزنی هستند که میتوانند روزه را بگیرند ولی برایشان سخت بوده و مشقت دارد. چنین افرادی تکلیفشان همانند مریض سال است یعنی روزههای فوتشده قضا ندارد ولی به ازای هرروز باید فدیه )کفاره سبک ارزانقیمت( پرداخت کنند. 22 درهرصورت کسانی که قضای روزه بر گردنشان هست )مریض سال نباشند( درصورتیکه تا رمضان سال بعد به دلیل تنبلی روزه نگرفتند علاوه بر آنکه روزه را باید قضا کنند، به ازای هرروز باید فدیه بپردازند البته اینطور نیست که اگر قضای روزه را چند سال به تأخیر اندازد به ازای هرسال باید فدیهای جداگانه بپردازد بلکه همان یک فدیه به ازای هرروز کفایت میکند. 23 بیماران یکی از گرو ههای معذور یکی از گروههای معذور بیماران هستند که عذر دارند اما سؤال این است که آیا هر بیماری عذر از روزه است و شخص میتواند روزه را خورده و بهاصطلاح افطار کند؟ پاسخ منفی است هر بیماری عذر نیست. بیماریها دو جورند: 1. برخی از بیماریها اصلاً ربطی به روزهداری ندارد )مثل مشکل دیسک کمر و یا مفاصل و ...( چنین بیماریهایی خود دور گون هاند: الف: مصرف دارو در این بیماریهای خللی در روزهداری ایجاد نمیکنند یعنی فرد میتواند با اجازه پزشک زمان مصرف داروهای خود را پس از مغرب و تناول افطار و یا پیش از اذان صبح قرار دهد و مشکلی هم در این زمینه برایش ایجاد نمیشود. در این صورت فرد باید روزه گرفته و نباید روزه را بخورد. ب: مصرف دارو در این بیماری در روزهداری خلل ایجاد میکنند. به این معنا که الزام در مصرف دارو در طول روز وجود دارد؛ مثلاً پزشک تأکید دارد که این دارو مثلاً 24 رأس ساعت 10 صبح و یا الزاماً در میانه روز مصرف شود. در این صورت فرد نباید روزه بگیرد و حتماً باید به دستور پزشک عمل کند. 2 . برخی از بیماریها هستند که بهصورت کامل در ارتباط با روزه هستند یعنی روزهداری آن بیماری را سختتر و بدتر میکند؛ مثلاً فرد مشکلات کلیوی و یا معده و یا ... دارد که در این صورت فرد نباید روزه بگیرد. چه مصرف دارو داشته باشد و چه نداشته باشد. ملاک برای تشخیص اینکه آیا بیماری برای فرد ضرر دارد و یا هست و نیازی بهیقین صددرصدی نیست » احتمال ضرر « ؟ نه ولی احتمالی باید باشد که عقلایی باشد به این معنا که افراد دیگر هم همین احتمال ضرر را بدهند که اصطلاحاً به آن خوف عقلایی گفته میشود. اش دو چیز است: » منشأ « نکته پایانی آن است که این خوف و ترس یک تجربه خود شخص است یعنی تجربه کرده و میترسد که روزه بگیرد یعنی ممکن است روزه برایش ضرر داشته باشد که در این صورت نباید روزه بگیرد )که البته این خوف عقلایی هست( دوم نظر پزشک متخصص بیغرض: که اگر اعلام کرد که روز برای تو ضرر دارد و این فرد از گفته پزشک دچار خوف و نگرانی و ترس شد، )که 25 البته این خوف عقلایی هست( در این صورت نباید روزه بگیرد. این فرد میتواند در طول سال در ایام خنک و کوتاه اگر توانست روزه را قضا کند و اگر در طول سال هم نتوانست، در این صورت اصطلاحاً می شود مریض سال که در مریض سال روزه و قضا ندارد ولی برای هرروز ) 750 گر م( فدیه و بهصورت مواد غذایی به فقیر خواهد داد. )که پیشازاین توضیح آن گذشت.( 26 حکم مرض در روزه ماه مبارک رمضان قرآن کریم میفرمایند: فَمَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَرِیضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّ ة مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ: یعنی افرادی که مریض هستند و یا مسافر هستند نباید در ماه مبارک رمضان روزه گرفته و بعداً قضای روزههای خود را باید بگیرند. یکی از سؤالاتی که بسیار مطرح میشود آن است که ملاک مریض بودن چیست؟ 4 ملاک در تشخیص مریض از نگاه شرع وجود دارد: 1 . اگر سالم باشد ولی مطمئناً با روزه مریض شود 2 . اگر با روزه مرض شدت پیدا کند 3 . اگر با روزه علاج بیماریاش مشکل شود 4 . اگر مریض باشد و بهواسطه روزه دیرتر خوب شود اگر این معیارها نباشد و هیچ ارتباطی بین روزه و بیماری وجود نداشته باشد، روزه گرفتن واجب است. هرچند قبلاً هم اشاره شد که مبنا در این ملاکها احتمال ضرر عقلایی است و نیازی بهیقین صددرصدی نیست و

و غسل جنابت بر آنها واجب شود 6 از همان لحظه آنها مکلفاند که این بلوغ، بلوغ جنسی است هرچند ممکن است به 15 سال تمام نرسیده باشند. 4 هر چند شرایط دیگری همچون حائض شدن نیز هست که عملاً موضوعیت ندارد . 5 برخی آن را 8 سال 8 ماه و 20 روز هم نوشته اند . 6 و یا روییدن موی خشن زیر شکم . 7 معمولاً در پسران آخرین نشانه بلوغ )که معمولاً سایر نشانهها قبل از ظهور و بروز میکنند(، بلوغ سنی است یعنی اگر دیگر نشانههای دیگری وجود نداشت آنگاه 15 سال قمری تمام اگر بگذرد، فرد مکلف است. 15 سال قمری مطابق است با 14 سال و 6 ماه و تقریباً 15 روز در این صورت نماز و روزه در این سن لازم خواهد بود. گاهی فردی سؤال میکند: که من نمیدانستم و جاهل به مسئله بودم و در سن 13 سالگی و یا 14 سالگی به سن بلوغ رسیده بودم فکر میکردم که حتماً باید 15 سالم تمام شود و روزههایم را نگرفتم و یا کامل نگرفتهام در این صورت چنین افرادی اولاً باید روزهها را قضا کند ولی در این صورت کفاره ندارد. والدین انشاءالله توجه کنند فرزندان را قبل از رسیدن به سن تکلیف را تشویق کنند و به نماز و روزه عادت کرده بر این امر پایدار باشند. 8 مواردی که روزه در آن صحیح اس ت مواردی هست که در آن سؤال می شود که آیا روزه در آنها صحیح است یا خیر که در اینجا به 10 مورد اشاره می شود: 1 . مورد اول خون دادن و حجامت اگر موجب ضعف شدید نباشد باعث بطلان روز نخواهد بود . 2 . مورد دوم آزمایش خون و نمونهگیری است که مبطل روزه نیست. 3 . سوم سونوگرافی اگر در روز ماه مبارک رمضان مبطل روزه نیست. 4. چهارم موردی است که گاهی غذا از داخل معده به حلق بر میگردد و یا ممکن است فرد استفراغ کند که دو حالت دارد اگر بیاختیار و ناخودآگاه باشد روزه را باطل نمیکند ولی آنچه ا ز دهان بیرون میآید حتماً باید تخلیه شود و دهان هم شستشو شود و مواظب باشد که چیزی دوباره برنگردد که در این صورت روزه باطل نخواهد بود اما حالت دوم آن است که فرد تعمداً استفراغ کند که روزه را باطل میکند. 5 . مورد دیگر استفاده از شیاف است که مبطل بر روزه نیست و مانعی ندارد. 6 . مورد بعدی داروی قطرهای است که بسیاری از افراد از قطره چشم یا گوش یا قطره بینی استفاده میکنند. دقت شود که هر سه مورد راه به حلق دارند و ممکن است به محتویات دارو وارد حلق شود لذا شخص روزهدار 9 باید مواظبت کند که قطره به حلق وارد نشود. اگر مواظبت کرد و وارد حلق نشود مبطل روزه نخواهد بود. 7 . مورد بعدی مسواک زدن در روز ماه مبارک رمضان است. البته بهتر است که انسان قبل از اذان صبح مقدمات روزه را فراهم کند و مسواک بزند و اگر خلا لدندان لاز م هست انجام دهد. نفس مسواک زدن مبطل روزه نیست ولی اگر فرد بنا بر دلایلی در طول روز مسواک زد باید مواظبت کند تا مواد خمیر و همینطور آب به حلقش وارد نشود که در این صورت مانعی برای روزه ندارد. 8. مورد بعدی چشیدن غذاست که اگر خانمی مجبور است که غذا را بچشد تا شوری یا مزه آن را احساس کند مانعی برای روزه ندارد بهشرط آنکه مواظبت کند که غذا به حلق نرسد. 9. مورد نهم شستن دهان هست که به هر دلیلی که باشد )برای انجام امور مستحبی در وضو و یا برای انجام امور غیر مستحبی مثلاً تر کردن دهان ( مانعی ندارد بهشرط آنکه مواظبت کند آب به حلق نرسد. 10 . مورد آخر این است که در روز ماه مبارک رمضان کشیدن و پر کردن دندان و اینگونه موارد هم مبطل روزه نیست بهشرط آنکه مواظبت کند موادی که پزشک استفاده میکند و همینطور آب یا خون و امثال اینها عمداً به حلق نرسند که در این صورت مانعی برای روزه نخواهد بود. 10 مسواک زد ن مسواک زدن به سه دسته تقسیم می شود: 1. مسواک زدن مستحب. فقها فرمودند که مستحب است که قبل از وضو، قبل از نمازخواندن و غسل و ... مسواک زده شوند. تا آنجا که فقها فرمودند که اگر دهان بوی نامناسب دارد خوب است که فرد مسجد نیاید. 2. مسواک زدن واجب: آنوقتی است که فرد بخواهد روزه بگیرد و میداند که اگر سحر مسواک نزند و یا خلال نکند در روز بیاختیار غذا وارد حلق می شود چنین شخصی واجب است که سحر مسواک بزند تا در طول روز غذا وارد حلق نشود. 3. مسواک زدن حرام: آنوقتی است که فردی است که فرد محرم شده است و در حال احرام است. ) میدانیم که خونی کردن بدن در حال احرام جایز نیست( حال فرد با علم به اینکه اگر مسواک بزند در این حالت لثهها خونی میشوند نباید مسواک بزند. 11 فرق نماز و روز ه فر قهای نماز و روزه: 1 . شخص مریض روزه نمیگیرد ولی نمازش را باید بخواند 2 . مسافر نباید روزه بگیرد ولی نمازش را باید بخواند. 3 . کسی که نماز قضا دارد میتواند نماز مستحبی بخواند اما کسی که روزهی قضا دارد نمیتواند روزهی مستحبی بگیرد. 4 . خانمها در ایام حیض نفاس نه نماز میخوانند و نه روزه میگیرند؛ ولی وقتی پاک شدند نمازها را قضا نمیکنند ولی روزهها ر باید قضا کنند 5. ترک نماز و روزه بدون عذر گناه دارد ولی ترک نماز واجب کفاره نداشته

این یعنی اینکه فردی احتمال قوی و عقلایی بدهد که یکی از این 4 ملاک برایش صدق کند، نباید روزه بگیرد. چه کسی ملاک است؟ خود فرد و یا پزشک؟ 27 قرآن کریم میفرماید: بَلِ الْإِنْسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِیرَة : انسان از حال خودش آگاهتر است و خود اوست که در تخصیص موارد فوق ملاک است و نه فرد پزشک. مگر آنکه خود فرد نتواند تشخیص دهد در این صورت باید به پزشک مطمئنی باید مراجعه کند که در این صورت نظر و رأی پزشک برایش حجت خواهد بود اگر مریض روزه بگیرد تکلیفش چیست؟ اگر کسی میدانست مریض است )یکی از 4 ملاک در موردش صادق بود( ولی بااینحال روزه گرفت، روزهاش باطل است چراکه چنین عبادتی مبغوض حق تعالی است. چنین فردی باید بعداً روزه آن روز را قضا کند. کسانی که مریض هستند آیا قضا بر آنها واجب هست یا نه؟ دو حالت دارد: الف: از این رمضان تا رمضان سال بعد یکسره مریض بوده و اصلاً خوب نشده در این صورت، روزههای آنها قضا نداشته و فقط به ازای هرروز فدیه ) 750 گرم( دارد. ب: اما کسانی که در میانسال خوب میشوند در این صورت فقط باید قضای روزههای خود را گرفته و فدیه بر گردن آ نها نیست. 28 روزه دختران کم سن و سال دختران در 9 سال تمام قمری به تکلیف میرسند 11 و بنابراین باید تما می واجباتشان را مانند افراد بزرگسال انجام دهند ولی به دلیل کمی سن دختران بعضی از آنها ممکن است توان روزه گرفتن را نداشته باشند. اینچنین دختران دو دسته هستند که احکام آنها با هم متفاوت هست: الف: دختران تازهبالغی هستند که اگر روزهبگیرند موجب بیماری شده و یا ضعف شدیدی که منجر به بیماری میشود و حتی اگر از پزشک متخصص نظرخواهی شود خواهند گفت که این دختر نباید روزه بگیرد. این افراد جزوه بیماران محسوب میشوند؛ بنابراین لازم نیست در روزهای گرم رمضان روزه بگیرد بلکه باید منتظر باشد که ایامی که روزها کوتاه و هوا خنک هست روزهایش را قضا کند. ب: دسته دوم دختران تازهبالغی هستند که اگر روزهبگیرند مریض نمیشوند ولی توان گرفتن روزه را هم ندارند به این معنا که تحمل روزه را تا وقت افطار ندارند؛ حال یا به دلیل ا ین ا ست که روزها طولانی ا ست بهویژه زمانی که ماه ر مضان در تابستان و یا روزهای بلند فصل بهار قرار میگیرد یا به دلیل گر می هوا. این دسته نمیتواند روزه را بخورد و باید سحر نیت روزه داشته باشد و سحری خورده و روزه را بگیرد و در بین روز اگر دیگر توان روزهداری نداشته و برایش قابلتحمل نبود اگر به دلیل تشنگی است 11 با 8 سال و 8 ماه حدود 81 رو ز 29 مقداری آب و اگر به دلیل گرسنگی است مقداری غذا به آن مقداری که از آن وضعیت حاد خارج شود میخورد. این افطار کردن روزه کفاره ندارد ولی قطعاً قضای این روزه را باید بگیرد. و اما نکته پایانی: اگر ما بخواهیم که این دختران ما این واجب الهی را انجام دهند باید کمکشان کنیم هم به لحاظ ذهنی و هم به لحاظ جسمی. از یکسو باید تغذیه مناسب داشته باشند لذا حتماً بیدارشان کنیم برای اینکه سحری مناسب بخورند در روز هم استراحت کامل کند اما درهرصورت میتوانیم با یک سری مقدمات آنها را به گرفتن روزه تشویق کنیم. 30 آیا ضعف مجوز افطار روزه هست ؟ در ماه مبارک رمضان اصل اولیه تعهد به انجام واجبات الهی یعنی روزه هست و البته سایر کارهای زندگی باید تحت شعاع این واجب قرار گیرد و بههیچعنوان روزه فدای کارهای دیگر نشود. از جمله مواردی که سوال میشود بهویژه توسط دانشجویان یا دانش آموزان و یا حتی برخی ورزشکاران در ماه مبارک رمضان. گاهی این ماه مبارک مصادف با فصل امتحان دادن آنها می شود و میگویند اگر من روزهبگیریم مشکل برای امتحانات ما ایجاد میشود بنابراین روزه را میخوریم یا بعضی از افراد مثل ورزشکارانی که زمان انجام تمرینهای ورزشی آنهاست یا گاهی مسابقات در روز ماه مبارک رمضان. میگویند چون تمرین ما سنگین و سخت است بهناچار باید روزه را بخوریم. اینها همگی مصداق روزهخواری عمدی محسوب میشود و کفارهی سنگین گرانقیمت دارد یعنی برای هرروز 60 روز بهاضافه یک روز روزه قضا یعنی 61 روز و یا اطعام دهی 60 فقیر. بنابراین هیچیک از مواردی که از آنها یاد شد مجوز برای خوردن روزه در ماه مبارک رمضان نیست البته راهکارهای شرعی وجود دارد. 12 12 مثل مسافرت شرع ی 31 نکته دیگری که بعضیها عنوان میکنند مسئله ضعف است. این افراد میگویند ما چون روزه میگیریم ضعف پیدا میکنیم بنابراین روزه را میخوریم. ضعف برای روزهدار دو جور است: • یک ضعف موقت است که معمولاً افراد بعدازظهر ماه مبارک رمضان هرچه به زمان مغرب نزدیک شوند ضعف میکنند یا حتی ممکن است سوی چشمشان کم شود که البته وقتی افطار کردند این ضعف برطرف میشود و بینایی چشم به حالت اول بر میگردد که در این صورت مجوز خوردن روزه نیست البته این ضعف متعارف و معمولی است که با افطار کردن برطرف میشود. • اما نوع دوم ضعفی است که شدید بوده و باعث میشود که شخص یک عارضه دائمی پیدا کند که اگر واقعاً چنین چیزی

باشد بیماری حساب میشود و این مجوز خوردن روزه هست مثلاً فرض بفرمایید کسی است که وقتی روزه میگیرد ضعف بهاندازهای برای او مستولی می شود که بعد از ماه مبارک رمضان قوای بدنش را از دست از دست میدهد و تحلیل میرود این مجوز خوردن روزه هست یا مثلاً بینایی چشمش ممکن است قدری کم شود که بعد از ماه مبارک رمضان هم دوباره سر جایش نیاید اینها بیماری است و مجوز برای خوردن روزه خواهد بود بنابراین نباید روزه را بگیرد و در ایا م سال اگر توانست غذا میکند 32 اگر نتوانست و مریض سال بود قضا نداشته و فقط فدیه 750 گرم مواد غذایی )به نقلی حدود یک کیلو( را به فقیر دارد. 33 روزه بیمارا ن سه نکته در رابطه با روزه بیمار 1 . اگر روزه برای شخص ضرر داشته باشد نباید بگیرد حال این ضرر ممکن است به سه شکل مطرح شود: الف: بیماری جدیدی برایش ایجاد میکند. ب: تشدید بیماری میشود. ج: بیماری دیر خوب میشود. 2 . آن چراکه در روزه بیمار اهمیت دارد نفس مرض نیست بلکه ضرر داشتن است چه بسیار فردی که سالم است اما روزه برایش ضرر داشته و نباید بگیرد و چه بسیار فردی که بیمار است روزه برایش ضرر ندارد و چنین فردی باید روزه بگیرد. 3 . ملاک شناخت اینکه روزه برای شخص ضرر دارد یا نه؟ خود شخص است و نظر سایرین ازجمله پزشک معالج فی النفسه حجت نیست بلکه رأی پزشک معالج صرفاً ظن ایجاد میکند که درنهایت خود فرد است که بر اساس تجربه و یا دلایل اهلفن، احتمال )عقلایی( ضرر محتمل میدهد. 34 روزه مشاغل سخ ت یکی از مواردی که مورد سؤال قرار میگیرد روزه مشاغل سخت هست. مشاغلی از قبیل کشاورزی روی زمینهایی که زیر تابش مستقیم آفتاب هست مخصوصاً در فصلهای گرم سال یا کسانی که در معدن کار میکند یا کسانی که در بعضی از کارخانههایی کار میکنند که کارشان بسیار سخت است یا افرادی که در نانوایی و امثال اینها کار میکنند؛ سؤال میکنند که روزه گرفتن برایمان سخت است حکم شرعی چیست؟ اولاً اینها باید توجه داشته باشند که نمیتوانند روزه را بخورند بنابراین باید سحر نیت روزه را داشته باشند. البته در مورد این افراد، اگر تمسک به یکراه شرعی برای روزه خوردن مثل مسافرت شرعی ممکن باشد، میتوانند از آن استفاده کنند مثلاً قبل از ظهر و اول صبح مسافت حداقل 8 فرسخ رفتوبرگشت را انجام بدهند و در رأس چهار فرسخی روزهشان را میتوانند ازنظر شرعی بخورند و به سرکارشان برگردند. اما گاهی توسل به راهکاری شرعی اینچنینی ممکن نیست. در این صورت میتوانند: 1 . مرخصی سالشان را در ماه رمضان قرار بدهند. 2. نوبتکارشان را عوض کنند مثلاً فردی که میتواند زمان کار خود را به بعد از افطار و یا تا قبل از گرم شدن هوا قرار دهد. 35 در غیر این موارد اگر هیچ راهکاری برای چاره این مشکل وجود نداشت روزه را باید بگیرند و مشغول کار هم بشوند ولی در میان کار اگر تحمل روزهداری برایشان سخت شد و به لحاظ شرعی تشنگی و مشقت غیرقابلتحملی برایشان ایجاد شد )در اصطلاح فقهی به آن حرج گفته می شود( در این صورت میتوانند مقداری آب بخورند تا از وضعیت حاد و اضطرار خارجشده و این روزه را باید قضا کنند ولی کفاره ندارد. بنابراین روزه امر مهمی است که به بهانههای واهی و راههایی که خود مان گاهی برای خود مان میتراشیم قابلخوردن و افطار و شکستن نیست. 36 مسافرت در ماه مبارک رمضان یکی از موضوعاتی که در رابطه با روزه در ماه رمضان مطرح میشود مسافرت در ماه مبارک رمضان است. نکته اول آنکه مسافرت هرچند ضروری نباشد در ماه ر مضان اشکالی ندارد و گناه نیست حتی برای فرار از روزه؛ ولی مکروه است؛ اما سفرهای ضروری مثل سفرهایی که افراد به خاطر شغلشان انجا م میدهند این سفرها حتی مکروه هم نیست. اما گاهی سفرهایی در ماه مبارک رمضان ممکن است انجام شود که افراد در آن باید روزشان را بگیرند که در این موارد فرد مجاز نیست که روزهاش را بخورد و نمازش را شکسته بخواند افرادی که کثیر السفر هستند یعنی مستمراً مسافرت میکنند مثل رانندههای برونشهری یا کسانی که راننده هم نیستند ولی شغلشان خارج از محل سکونت و وطنشان هست و معمولاً چند روز را در هفته ناچارند مسافر شرعی را بروند و بیایند مثلاً 45 کیلومتر یا بیشتر اینها کثیر السفرند و نمازشان را باید تمام بخوانند و روزشان را باید بگیرند البته اینکه چند روز در هفته باید در سفر باشند تا کثیر السفر به ایشان گفته شود باید به فتوای مرجع تقلید خود مراجعه کنند چراکه فتاوای آقایان مراجع در این ز مینه مقداری باهم متفاوت است. نکته دیگر افراد عادی در ماه مبارک رمضان اگر بعد از اذان ظهر از وطن خارج شوند روزهشان درست است و نباید آن را افطار کنند و در صورت 37 افطار روزه، حکم روزهخواری عمد را خواهند داشت؛ اما اگر فرد قبل از اذان ظهر از شهر خارجشده و بهاندازه مسافت شرعی 8 فرسخی یعنی حدوداً 45 کیلومتری از شهر فاصله گرفت میتواند روزه خود را افطار کند. اینچنین فردی درصورتیکه میخواهد روزه خود را نگاه داشته باشد باید

تا پیش از اذان ظهر به وطن خود بازگشته و یا آنکه به مقصدی که قصد 10 روز اقامت را در آن کرده برسد در غیر این صورت روزهاش شکسته است و بعداً باید قضای آن روزه را اعاده کند. 38 احکام مسافر – وط ن یکی از مسائل احکام مسافر بحث وطن هست؛ اما وطن اصلی در ادبیات شرعی به چه معناست؟ بهطور مختصر بهجایی که انسان در آن متولدشده باشد و محل سکونت والدین انسان باشد و در آن رشد و نمو کرده باشد وطن اصلی انسان خواهد بود هرچند این مسئله بین مراجع تقلید اختلاف بوده و آن چراکه عرض شد قدر جامع فتاوای مشهور آیات عظام هست. اما بحث دیگری در وطن وجود دارد که اتفاقاً امروزه نیز بسیار شایع است وطن دوم و یا وطن اتخاذی هست. وطن اتخاذی بهجایی گفته می شود که انسان جهت کار و یا زندگی انتخاب کرده باشد. در مورد شرایط تحقق این وطن اختلافنظرهایی وجود دارد مثلاً مقام معظم رهبری جایی را که انسان حداقل یک سال در آن زندگی کرده باشد را وطن اتخاذی میداند برخی از آیات عظام نیز این مسئله را منوط به عرف کرده و عدهایی هم شرط دوام در ماندن را شرط کردهاند لذا توصیه می شود که به هر فرد به رسالههای عملیه مراجع خود رجوع کند. نکته آخر اینکه در رابطه با حداکثر تعداد وطن هر فرد اختلافنظر بین علماء وجود دارد عدهای حداکثر 2 وطن و عدم هم بیشتر را جایز میدانند. در وطن نماز کامل است و فرد در ماه مبارک رمضان باید از مبطلات روزه امساک کند. 39 عادت ماهیانه بانوان، مسافران – معذورین روزه یکی از گروههای معذور خانمهایی هستند که در ایا م عادت ماهیانه هستند. در ماه مبارک رمضان این افراد روزه و نماز ندارند اما نمازهای این ایام قضا ندارد ولی روزهایشان قضا دارد. فرقی هم ندارد که تمام روز را عادت ماهیانه باشند یا بخشی از آن را حتی بعد از اذان صبح این ایام تمام شود روزه آن روزشان باطل است یا قبل اذان مغرب خون ببیند روزهای که در آن روز گرفتهاند باطل خواهد بود و در هر صورت فقط چنین روزههایی فقط قضا دارد مگر آنکه قضای روزه را تا رمضان سال بعد به تأخیر اندازد که در این صورت علاوه بر قضای روزه پرداخت فدیه نیز بر آن خانم واجب خواهد شد. معذور دیگر مسافر هست مسافری که صبح از وطن خارج میشود اگر قصد سفر شرعی داشته باشد یعنی بنای او بر این باشد که هشت فرسخ شرعی را برود و برگردد یعنی حدود 44 الی 45 کیلومتر اگر چنین بنایی داشته باشد اولاً نمیتواند در وطن مبطلات روزه را ا نجام دهد مثلاً صبحانه بخورد بلکه باید روزه را داشته باشد و یا مبطلات انجام ندهد. ثانیاً باید از مبدأ خارجشده تا سرحد 24 یا 25 کیلومتری بایستد، بخورد و برگردد؛ بنابراین نمیتواند به این عنوان که من مسافرم و قصد مسافت شرعی دارم در وطن خود روزه را افطار نماید. 40 نکته دیگر آنکه گاهی برخی از افراد سؤال میکنند که ما در ماه مبارک رمضان مسافر هستیم مثلاً لازم است 5 روز بهجایی مسافرت کنیم آنگاه نذر روزه میکنیم تا در این روزهها بتوانیم روزهبگیریم. در پاسخ باید گفت در ماه مبارک رمضان نمیتوان نذر روزه نمود. 41 بقاء بر جناب ت- ۱ یکی از مبطلات روزه بقاء عمدی بر جنابت هست در این ز مینه چند نکته عرض می شود. الف: کسی که قبل از نماز صبح بیدار شده و فهمیده که غسل جنابت بر عهده اوست باید تا قبل از اذان صبح غسل کند چراکه اگر در همین حالت بهوقت اذان برسند علاوه بر آنکه روزه وی باطل است، کفاره ابطال عمدی روزه نیز بر گردن وی خواهد آمد. نکته دوم اگر فراموش کرد که غسل جنابت بر گردن اوست و به همین حالت چند روزی را روزه گرفت و بعداً متوجه شد تمام آن روزها را باید قضا کند ولی کفاره ندارد. نکته سوم اگر کسی از خواب بلند شد و دید که غسل بر گردنش واجب شده ولی غسل کردن تا به اندازهای به تأخیر انداخت که دیگر فرصتی برای غسل کرده نمانده بود، این فرد باید بجای غسل تیمم کند که در این صورت این فرد معصیت کرده ولی روزه اش درست است. نکته دیگر هم آن است که اگر فردی که غسل بر گردن اوست تصور میکرد که وقت کافی برای غسل کردن دارد و مشغول غسل جنابت شد ولی در میانه غسل متوجه شد که اذان صبح شده است در این صورت روزه وی صحیح است. 42 بقاء بر جناب ت- 2 یکی از سؤالاتی که مطرح می شود آن است که ا گر شخصی محتلم )جنب( شود و بعد بخوابد و تا اذان صبح هم بیدار نشود حکم روزه ماه رمضان او چه خواهد بود؟ جواب این مسئله دو صورت دارد: الف: فرد بداند اگر بخوابد تا اذان صبح بیدار نخواهد شد ب: فرد احتمال دهد اگر بخوابد تا اذان صبح بیدار می شود. الف: در صورت اول حکم مسئله بهصورت زیر خواهد بود: در این فرض طبق نظر مشهور مراجع عظام روزه فرد باطل است و علاوه بر اینکه قضا دارد، کفاره نیز بر گردن فرد است. ب: در صورت دوم در این فرض اکثر مراجع تقلید خوابیدن را جایز میدانند مگر در شرایطی که فرد دوباره بیدار شود و بخواهد دوباره بخوابد که این فرض محل اختلافنظر علماء است. 13

13 امام، رهبر ی، وحید، زنجانی ، خویی: می تواند بخوابد و تفاوت ی ب ین خواب ها وجود ندارد. سیستان ی ، صا فی ، تبریزی: اگر عادت ی ا اطم ینا ن به بیدا ر شدن ندارد، بنابر اح تیا ط واجب نبا ی د بخوابد و بر ا ی جواز فرق ی ب ین خواب ها وجود ندارد . مکارم: می تواند بخوابد و لی بنابر اح تیا ط واجب در دفعه دوم که بیدا ر شود نخوابد تا غسل کند . 43 روزه و اذان صبح -قسمت او ل قبل از اذان صبح برای انجام فریضه روزه باید قدری احتیاط کرد و زودتر امساک کرد و اگر لازم است دهان را شستشو داد و مسواک زد تا اینکه اول اذان صبح این اطمینان حاصل شود که مشکلی نخواهد داشت. حال سؤالی که مطرح هست این است که اگر در حین اذان صبح فرد همچنان مشغول خوردن باشد حکم وی چیست؟ اینها سه دسته هستند: دسته اول آنهایی هستند که حکم را میداند و میداند که از اول اذان نباید بخورد بنابراین حکم را میداند و البته میداند که آلان صبح شده یعنی اذان صبح را دارند میگویند و البته تعمداً همچنان به خوردن ادامه میدهد این مسئله روزهخواری عمدی حساب میشود. چنین فردی اولاً باید در ادامه روز همچنان امساک کند ولی بعداً باید اینم روز را قضا کرده و علاوه بر آن کفاره روزهخواری عمدی را نیز بدهند. دسته دوم افرادی هستند که میدانند صبح شده یعنی تلویزیون را یا رادیو صدای اذان را میشنود ولی مسئله را نمیداند یعنی بلد نیست و خیال میکنند که تا آخر اذان صبح میشود سحری خورد بنابراین جاهل به مسئله هستند. آن شخص آن روز را حتماً باید روزه بگیرد و البته بعداً قضا کند و اینکه آیا کفاره دارد یا نه؟ اگر چنین شخصی که حکم را بلد نیست یعنی جاهل ب هحکم است دو حالت دارد: یا جاهل قاصر است یعنی به هر دلیلی 44 حکم به وی نرسیده در این صورت ورزه او صرفاً قضا دارد ولی اگر جاهل مقصر باشد یعنی عمداً کوتاهی کرده و حکم را یاد نگرفته در این صورت این نحوه روزهخواری حکم روزهخواری تعمدی را داشته که در این صورت علاوه بر قضای روزه، کفاره روزهخواری نیز بر فرد واجب می شود. سوم کسانی هستند که به هر دلیل مثل فقدان رسانه رادیو و تلویزیون متوجه اذان نمیشود و البته بدون تحقیق سحری میخورد ولی بعداً متوجه می شود که صبح شده بود. چنین شخصی آن روز را روزه میگیرد و البته آن روز قضا دارد ولی کفاره ندارد. 45 روزه و اذان صبح- قسمت دو م عرض شد که موقع سحر مقداری قبل از اذان صبح انسان ا مساک کند تا روزه با مشکل مواجه نشود این در رابطه با امساک بود اما نکته دیگر در رابطه با نماز صبح است. طبق احتیاطی که همه آقایان مراجع میفرمایند، نماز صبح باید مقداری بعد از اذان صبح خوانده شود؛ بنابراین جهت اقامه نماز صبح بهتر در حدود 10 دقیقه از ابتدای پخش اذان از رسانهها صبر کرد و بدین ترتیب انجام فریضه صبح را با اندکی تأخیر صورت داد. البته هرکسی باید افق محل خودش را رعایت کند و امساک روزه را با توجه به افق محل زندگی خودش رعایت کند لذا معنایی ندارد که فرد با افق شرعی مکانی غیر از محل زندگی خودش امورات شرعی مثل نماز و روزه را انجام دهد. در رابطه با افطار کردن سؤال میکنند که آیا وقتی مؤذن اذان را شروع میکند ما میتوانیم افطار کنیم؟ پاسخ این است که اگر این اطمینان وجود دارد که گفتن اذان روی حساب بوده و قابلاطمینان است و واقعاً مغرب شده است فرد میتواند بهمحض شروع اذان مغرب افطار کند و نیازی نیست صبر کند اما اگر راهی جهت اطمینان به اینکه اذان شده است یا خیر ندارد مثلاً بعد از اذان ظهر به مسافرت رفته و در حین اذان مغرب در جاده است که نه افق مکانی که در آن حضور دارد را میداند و نه زمان مغرب را. در این صورت فرد باید دقایقی صبر کند تا مطمئن شود که واقعاً مغرب شده است که در این صورت با شک و تردید افطار نکند در غیر این 46 صورت اگر افطار کرد ولی بعد معلوم شد که اذان نشده بود روزه فرد بهواسطه همین یکی دو دقیقه باطل خواهد شد فلذا آن روز را باید قضا کند در برخی موارد هم باید کفاره روزهخواری عمد هم به آن شخص تعلق میگیرد. 47 کفاره یکی از واجبات مال ی کفاره احکام خاصی برای خودش دارد کفاره یکی از مصادیق واجبات مالی است و از صدقه واجب است بنابراین سؤال میکنند که آیا میتوان کفاره غیر سادات را به سادات داد یا خیر؟ در یک قانون کلی، صدقات واجب مثل کفارات غیر سید را نمیتوان به سادات داد؛ بنابراین غیر سید نمیتواند کفاره، فدیه و فطریه خود را به سید دهد. نکته دیگر آن است که هیچیک از واجبات مالی را نمیتوان به واجب النفقه داد بلکه هرگونه کمک به ایشان را باید از جیب داد در این صورت نمیتوان کفاره را به پدر و یا مادر فقیر و یا فرزند فقیر داد ولی میتوان کفارات به داماد داد چراکه داماد واجب النفقه نیست. در کل واجب النفقه شامل پدر و مادر، جد و جده و بالاتر و فرزند و نوه و پایینتر هست. لذا واجبات مالی را نمیتوان به ایشان داد. مسئله دیگر در کفارات آن است که الزاماً در کفارات باید جنس داده شود

و دادن پول صحیح نیست. مگر اینکه مطمئن باشد که فقیر با این پول به آن مقداری که لازم است همان جنسی را که فرد میخواهد میخرد مثلاً شما میخواهید بهعنوان کفاره نان به فقیر بدهید ) 750 گرم و یا طبق احتیاط حدود یک کیلو( در این صورت اگر به فقیر پول داده می شود آن فقیر الزاماً با آن پول نان تهیه کند نه آنکه با آن پول برنج بخرد چراکه با پول یک کیلو نان شاید نتوان صد گرم برنج هم تهیه کرد. در این صورت آنچه را که بر عهده شماست از گردن شما برداشته نخواهد شد. ✅پرداخت کفاره راهکارهایی دارد ازجمله: 1 . به فقیری بدهید که مطمئن هستید که این کار را از طرف شما انجام میدهد. 2 . راه دوم آن است که خودتان جنس را بخرید و به او بدهید. 3 . راه سوم هم این است که اگر میخواهید نان باشند با نانوایی که آشنایی هست و مورداطمینان است قرار بگذارید و مقدار پولی را که به وی میدهیم بفرمایید تا فقرایی که میآیند و مطمئن هست که آنها فقیر مؤمن هستند نان به آنها بدهد. 4 . راه دیگر همان است که دفاتر آقایان مراجع که کفار را میگیرند به دفاتر بدهید که آنها وکیل هستند از طرف شما میتوانند نان را تهیه کنند و بپردازند. ✅فقیر کیست ؟ در ادبیات » فقیر « یکی از سؤالاتی که مطرح می شود آن است که منظور از مسائل احکام در ارتباط با کفارات، سهم سادات، زکات و ... چه کسانی هستند؟ جواب: تعریف فقیر از نگاه دینی: کسی که طبق شأن خودش و بهصورت متعارف، خرج سالش را نتواند به دست آورد. لذا این مسئله با مفهوم خط فقر در ادبیات مراجع اقتصادی متفاوت هست. این فقر میتواند حاصل آن باشد که فرد بیکار است و یا شغل مناسب شأن خود ندارد. این مسئله شامل افراد تنبل که به دنبال پیشهای نمیروند نمیشود. مطابق این تعریف افرادی فقیر محسوب میشوند که از تأمین احتیاجات ضروری زندگی در حد شأن بازماندهاند. اما این احتیاجات ضروری از نگاه دینی شامل چه مسائلی میشود؟ 1 . مسکن 2 . پوشاک 3 . خوراک 4 . وسایل موردنیاز زندگی مثل بخاری، یخچال و ... اگر فردی از تأمین هرکدا م از این 4 مورد بازبماند فقیر محسوب میشود بنابراین بر اساس آنچه گفته شد ممکن است فردی صاحب مسکن و یا حتی خودرو باشد اما فقیر محسوب شود چراکه ممکن است براثر حادثهای از تأمین یکی از موارد فوقالذکر بازبماند مثل استاد فنی کار روزمزدی که در اثر فراگیری ویروس کرونا از تأمین نیازهای خوراک و پوشاک خانواده خود بازمانده است. ✅فدیه یا همان کفاره ارزان قیمت موارد مختلفی در روزهداریم که شخص باید فدیه دهد. فدیه به معنای کفاره ارزانقیمت سبک است که مشتمل بر 750 گرم نان، جو، گندم و امثال اینها از مواد خام غذایی است. ✅اما چند نکته در رابطه با فدیه و تفاوت آن با فطریه: 1 . فدیه به سبب عذری و یا دلیلی بر بعضی افراد دارای شرایط خاص واجب می شود مثل شخصی که قضای روزه رمضان سال قبل را تا سال بعد به تأخیر اندازد اما زکات فطره بر همه واجب است بدینصورت که زکات فطره بدهد و یا برایش بدهند مگر فقرا. البته باید دقت شود که فدیه بر خود فرد واجب می شود و خودش باید آن را ادا کند مثلاً خانمی که به خاطر تأخیر روزه ماه مبارک رمضان تا سال بعد باید فدیه بپردازد، این فدیه بر عهده شوهرش نیست هرچند اخلاقاً شایسته است این کار توسط شوهر صورت گیرد؛ اما در زکات فطره افرادی که نا نخور محسوب شده و تحت تکفل یک نانآور باشند چیزی بر عهده آنها نیست بلکه نا نآور خانواده لازم است زکات فرد را بپردازد. 2 . در کفاره حتماً باید طعام داده شود )گندم، جو، خرما( اما در زکات فطره میتوان قیمتش را نیز پرداخت نمود. 3 . فدیه وقت معینی ندارد ولی زکات فطره چنین نیست؛ یعنی از شب عید فطر تا قبل از ظهر عید فطر بلکه بنا بر احتیاط واجب تا قبل از نماز عید فطر. 4 . هستند ولی زکات فطره خیر » فقرا « مصرف فدیه فقط و فقط )هرچند: امام، رهبری، زنجانی، نوری، بهجت، فاضل و خویی: معتقدند مستحب است به فقرا بدهند- در این فرض موارد مصرف زکات در رسالههای عملیه به تفضیل بیانشده است؛ اما آقایان سیستانی، وحید، صافی، مکارم، گلپایگانی: معتقدند بنا بر احتیاط واجب به فقرای شیعه داده شود.( نکته: درهرصورت کلاً واجبات مالی را نمیتوان به واجب النفقه داد فرزندان، همسر، پدر و مادر و ... واجب النفقه هستند. داماد و فا میل واجب النفقه نیستند. آیا کفاره را میتوان به فقیر شهرهای دیگر داد؟ یا باید به فقرای همان شهر داد ؟ کُلُّ عَمَلِ ابْنِ « : نقل هست از امام صادق علیهالسلام که خداوند میفرماید :» آدَمَ لَهُ إلّا الصِّیامَ؛ فَإنَّهُ لی وَ أنا أجْزی بِهِ تمام کارهای آدمیان برای خودشان است؛ مگر روزه که برای من است و من خود پاداش آن را می دهم. یکی از سؤالات پرتکرار پیرامون ا حکام روزه این مسئله است که آیا ا شکال دارد که فرد کفاره روزه خود را به شهر دیگری انتقال دهد مثلاً فردی در شهری زندگی میکند ولی زادگاهش جای دیگری است و افراد فقیری را