🔴انسانشناسي و تبيين پديدهها و کنشهاي انساني
🖊احمدحسين شريفي
🔸#تبيين يا علتکاوي پديدهها و کنشهاي انساني را مهمترين رسالت و کارکرد علوم انساني دانستهاند. اهميت و جايگاه برجستة آن به اين دليل است که اولاً، همه کارکردهاي پيشين يعني تعريف، توصيف و تفسير به يک معنا مقدمه و شرط لازم براي تبيين و کشف چرايي يک کنش است؛ و همه مراحل بعدي يعني پيشبيني، ارزشگذاري و کنترل نيز کاملاً متأثر و وابسته به اين مرحلهاند. به همين دليل است که مدلها و انواع مختلفي براي تبيين در علوم انساني و اجتماعي بيان شده است. تبيين آماري، انگيزهاي، کارکردي، ساختاري و انتخاب عقلانی از آن قبيلاند. ما پيشتر در کتاب «روششناسي علوم انساني اسلامي» دربارة انواع مختلف تبيين و حقيقت تبيين در #علوم_انسانی و همچنين اصول روششناختي حاکم بر تبيين به تفصيل سخن گفتهايم.
🔸در اينجا صرفاً ميخواهيم به اين حقيقت اشاره کنيم که تبيين در علوم انساني به شدت متأثر از #انسانشناسي محققان است. توضيح آنکه اگر انسان را موجودي مجبور بدانيم، جايي براي تبيينهاي انتخاب عقلاني و تبيينهاي علّي و انگيزهاي باقي نميماند. بلکه بيشتر بايد به سراغ تبيينهاي آماري و کارکردي و يا نهايتاً ساختاري رفت. اما اگر انسان را موجودي مختار دانستيم در آن صورت اکتفا به تبيينهاي آماري و کارکردي و ساختاري براي تحليل کنشهاي او، نادرست است. هر کدام از ذو بطون و چندساحتي دانستن يا ندانستن انسان، دلالتهاي روشني در تبيين کنشها و پديدههاي انساني دارند. اينکه #انسان را داراي سرشتي پاک و خوب بدانيم يا سرشت ناپاک و بد، و يا اينکه فصل مميز انسان از ساير حيوانات را ناطقیت بدانيم یا مدنیت یا تاله و یا تکامل پذیر، تأثيري مستقيم در تبيين پديده هاي انساني دارد. (از مجموعه درسگفتارهاي انسانشناسي فلسفي و علوم انساني)
🆔https://eitaa.com/ahmadhoseinsharifi
🌹