🔴شب قدر و پاکسازی و زيباسازی جان
✍️احمدحسين شريفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔸اوج ميهمانپذيري خداي متعال در ماه رمضان، در شبهاي قدر است. ميهمان نيز بايد در اين شبها، شايستگي خود را از هر جهت نشان دهد. به همين دليل، اعمال خاصي در اين شب وارد شده است که در مجموع پنج دستهاند:
1)پاکسازي جسم و جان: أ) غسل پيش از غروب آفتاب، ب) صد مرتبه ذکر «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَيْه» همراه با توجه و تمرکز بر مضمون آن، ج) احيا و شبزندهداري. به تعبير زيباي مولوي:
مهمان توام ای جان زنهار مخسب امشب
ای جان و دل مهمان زنهار مخسب امشب
روی تو چو بدر آمد امشب شب قدر آمد
ای شاه همه خوبان زنهار مخسب امشب
ای سرو دو صد بستان آرام دل مستان
بردی دل و جان بستان زنهار مخسب امشب
ای باغ خوش خندان بی تو دو جهان زندان
آنی تو و صد چندان زنهار مخسب امشب
2)اعتراف به توحيد و خداباوري: دعاي «يا ذَا الَّذِي كانَ قَبْلَ كُلِّ شَيْءٍ، ثُمَّ خَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ، ثُمَّ يَبْقى وَ يَفْنى كُلُّ شَيْءٍ، يا ذَا الَّذِي لَيْسَ فِي السَّمواتِ الْعُلى وَ لا فِي الْأَرَضِينَ السُّفْلى، وَ لا فَوْقَهُنَّ وَ لا بَيْنَهُنَّ وَ لا تَحْتَهُنَّ إِلهٌ يُعْبَدُ غَيْرُهُ، ...»
3)ابراز ضعف و ناتواني و هيچ بودن خود: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَمْسَيْتُ لَكَ عَبْداً داخِراً لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي ضَرّاً وَ لا نَفْعاً، وَ لا أَصْرِفُ عَنْها سُوءً، أَشْهَدُ بِذلِكَ عَلى نَفْسِي، وَ أَعْتَرِفُ لَكَ بِضَعْفِ قُوَّتِي، وَ قِلَّةِ حِيلَتِي، ...»
4)توسل به واسطههاي فيض الهي: أ) توسل به قرآن و واسطه قرار دادن آن و بر سر گذاشتن آن: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكِتابِكَ الْمُنْزَلِ، وَ ما فِيهِ وَ فِيهِ اسْمُكَ الْأَكْبَرُ، وَ أَسْماؤُكَ الْحُسْنى ...» ب) توسل به ديگر واسطههاي فيض الهي يعني پيامبران و اوليايي الهي و اهل بيت(ع): «اللَّهُمَ بِحَقِ هذا الْقُرْآنِ، وَ بِحَقِّ مَنْ أَرْسَلْتَهُ بِهِ، وَ بِحَقِّ كُلِّ مُؤْمِنٍ مَدَحْتَهُ فِيهِ، وَ بِحَقِّكَ عَلَيْهِمْ فَلا أَحَدَ أَعْرَفُ بِحَقِّكَ مِنْكَ، بِكَ يا اللَّهُ، بِمُحَمَّدٍ، بِعَلِيٍّ، بِفاطِمَةَ، ...» ؛ و زيارت مخصوص سيدالشهداء در شبهاي قدر.
5)زيباسازي جان با ذکر خدا: أ) نماز (دو رکعت، در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره توحيد، و بعد از نماز هفتاد مرتبه استغفر الله و اتوب اليه»؛ ب) صد رکعت نماز؛ ج) دعاي جوشن کبير (خواندن هزار اسم خداوند) و د) ساير ادعيه مثل ابوحمره ثمالي و ....
🔸و چه زيبا سروده است شاعر جوان آييني معاصر، محمد فردوسي:
امشب ای خالق یکتا همه را میبخشی
در شب قدر، خدایا همه را میبخشی
ای کریمی که همه ریزه خور خوان تواند
سفرهات هست مهیّا همه را میبخشی
گر چه ما غرق گناهیم ولی از سر لطف
میکنی باز مدارا همه را میبخشی
به علی، احمد و زهرا، به حسین و به حسن
تو، به این حُرمت اَسما همه را میبخشی
مِهر و کینه دو پر و بال عروج دل ماست
به تولّی و تبرّی همه را میبخشی
شیعهی حیدر و آتش ... چقَدَر بیمعناست
مطمئنّم که به مولا همه را میبخشی
دست خالی نرود هیچ کسی از اینجا
تو در این لیلهی احیا همه را میبخشی
پر توبه بده تا سوی تو پرواز کنم
تا ببینم که چه زیبا همه را میبخشی
من زمین خوردهام امّا نه شبیه عبّاس
به زمین خوردن سقّا همه را میبخشی
#شب_قدر
@Ahmadhoseinsharifi
🌹
🔶شب قدر عارفان؛ تجربه سلوکی لسانالغيب
✍️احمدحسين شريفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔹«شب قدر» از نگاه عارفان، «شب تجلی» حضرت حق است. يعني زماني است که «سالک» بعد از مدتها رياضت، توانايي دريافت تجليات حضرت حق را پيدا ميکند و به مرحلة «عرفان» ميرسد. به اعتقاد عارفان فقط سالکان راستيناند که ميتوانند از شب قدر بهرهاي برگيرند. و دست نامحرمان و غيرسالکان از چنين مقامي کوتاه است:
آن شب قدری که گویند اهل خلوت امشب است
یا رب این تاثیر دولت از کدامین کوکب است
تا به گیسوی تو دستِ ناسزایان کم رسد
هر دلی از حلقهای، در ذکر یا رب یا رب است
[گيسو در اصطلاحات عرفاني يعني «رشته و روشي که در طريق سلوک و طلب، سالک را به حق ميرساند»]
🔹از نگاه عارفان، هر سالکی به اندازهی ظرف وجودی خود و به ميزان رياضت و تلاش و کوششی که متحمل شده است، ميتواند از اين تجلی بهره گيرد:
سالکی ممکن است توانايی دريافت «تجلی افعالی» حضرت حق را داشته باشد. در سايهی برخورداری از چنين تجلیای است که سالک میتواند حقيقت «لا حَولَ وَ لا قُوَةَ الّا بِاللهِ» و رمز و راز «وَاللهُ خَلَقَکُمْ وَ ما تَعْمَلُون» را دريافت کند. و اين حقيقت را با تمام وجود بيابد که «لا مُؤَثِرَ فِي الوُجُودِ الّا اللهُ».
در شب قدر ار صبوحی کردهام عیبم مکن
سرخوش آمد یار و جامی بر کنار طاق بود
[اگر در شب تجلي حضرت حق از خود بيخود شدم و خودي در ميان نديدم و هر چه ديدم تجلي يار بود، بدان سبب است که «حضرت حق با کمال شوق تجلي پيدا کرد و جام مي محبت در کنار طاق دل ما موجود بود»]
اما سالکانی که از ظرفيت وجودی بالاتری برخوردار باشند، ممکن است به مرتبهی «تجلی اسمائی و صفاتی» حضرت حق برسند. اينان به جايی میرسند که همه اسماء و صفات، اعم از رحمت و غضب و عفو و عطا و علم و قدرت و امثال آن را فانی در اسماء و صفات حق و همهی عالم را مظهر صفات جلال و جمال الهی میبينند. به همين دليل نهايت خشوع و خضوع از يک طرف و سُرور و انس با حضرت حق را از طرف ديگر پيدا میکنند.
شب قدری چنين عزيز شريف
با تو تا روز خفتنم هوسست
در اينجا حافظ درجه بالاتری از درک فيوضات شب قدر را ذکر میکند و میگويد در چنين شبی از سر شب تا به صبح در آغوش معشوق بوده است. منظور از خفتن با معشوق، يعنی غايب شدن از خود و غرق در معشوق شدن. نه خوابيدن ظاهری! اينها همه محصول درک شب قدر و محصول آن رنجها و سختیهای سلوکانهای بود که حافظ متحمل شده بود.
از ديگر ثمرات اين وصول، اين است که ديگر، رنج فراق و دوری يار به پايان میرسد و سالک به مقام سلام و روشنايی و نورانيت افعالی و اسمائی و صفاتی میرسد؛ و منتظر وصول به مرتبهی حق اليقين و مقام بقاء بالله است.
شب قدر است و طی شد نامة هجر
سلام فیه حتی مطلع الفجر
و بالاخره اوحدی از عارفان و اولياء الهی ممکن است به کاملترين مرحلهی توحيد و آخرين مرحلهی ممکن صعود انسانی يعني دريافت «تجلی ذاتی» حضرت حق برسند. در اين مرحله است که سالک به مقام فنای فی الله و بقای بالله نايل میشود؛ و هيچ خودی را در ميان نمیبيند؛ به تعبير امام خمينی(ره) «هر چه میبيند او را میبيند». حقيقت اين کريمه را میبيند که «هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْباطِن»
🔹حافظ در يکي از مهمترين، عميقترين و عرفانيترين غزليات خود، همه تجربه عارفانه خود در مواجهه با شب قدر را با زيبايی تمام بيان کرده است. تصريح میکند که شب قدر را پس از مدتها رنج و صبر و تلاش و کوشش و البته به برکت دعای سحرخيزان، درک کرده است؛ و البته خود را نيز مستحق چنين منزلتی میداند و مدعی است که اين مقام معنوی بینظير، يعنی درک تجليات حضرت حق، محصول بردباریهای فراوانی است که در راه سلوک الی الله داشته است:
دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند
و اندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند
بيخود از شعشعة پرتو ذاتم کردند
باده از جام تجلي صفاتم دادند
چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی
آن شب قدر که این تازه براتم دادند
بعد ازين روي من و آينة وصف جمال
که در آنجا خبر از جلوهی ذاتم دادند
من اگر کام روا گشتم و خوشدل چه عجب
مستحق بودم و اينها به زکاتم دادند
هاتف آن روز به من مژدهی اين دولت داد
که بدان جور و جفا صبر و ثباتم دادند
اين همه شهد و شکر کز سخنم میريزد
اجر صبريست کزان شاخ نباتم دادند
همت حافظ و انفاس سحرخيزان بود
که ز بند غم ايام نجاتم دادند
#شب_قدر
#حافظ
#عرفان
@Ahmadhoseinsharifi
🌹
🔴چه کسانی از خیرات و برکات شب قدر محروماند؟
🖊احمدحسین شریفی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
رشیدالدین میبدی (م۵۳۰) در تفسیر کشف الاسرار (مشهور به تفسیر خواجه عبدالله انصاری) در ذیل سوره قدر، درباره شب قدر میگوید:
«اندر این شب ... فريشتگان از آسمان بزير آيند بعدد سنگريزه جهان، و جبرئيل روح- الامين در پيش ايستاده، اينست كه ربّ العالمين گفت:
تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ ...
و آن فريشتگان و جبرئيل با ايشان گرد عالم ميگردند و بهمه جايها در آيند، و بهمه خانههاى مؤمنان در شوند.
خانهاى كه در آنجا، «مى» بود،
يا «مدمن الخمر» [شرابخوار] بود،
يا فرزندى عاق بود بر پدر و مادر،
يا قاطع رحم بود،
يا در آن خانه سگى بود، يا تصاوير،
يا كسى كه نماز نكند،
يا دو مسلمان كه با يكديگر بهجرت باشند و سخن نگويند؛
فريشتگان درين خانهها نروند و از خيرات و بركات اين شب محروم باشند.»
#شب_قدر
@Ahmadhoseinsharifi
🌹
🔴شب نواختن بندگان و هنگام ناز عاشقان
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
رشیدالدین میبدی (م۵۳۰ق) در تفسیر کشف الاسرار (که به تفسیر خواجه عبدالله انصاری معروف است) در ذیل تفسیر سوره قدر مینویسد:
اندرين شب ... وز دوست خطاب مىآيد كه: «ليقم القانتون اين المستغفرون»؟
كجااند جوانمردان شب خيزان كه در آرزوى مواصلت ما بىخواب و بىآرام بودهاند
و در راه عشق ما شربت. بلا نوشيدهاند؟
تا ما خستگى ايشان مرهم نهيم و اندرين شب قدر ايشان را با قدر و منزلت باز گردانيم!
كه امشب شب نواختن بندگانست، وقت قبول توبه عاصيانست، موسم و ميعاد آشتى جويانست هنگام ناز عاشقان و راز محبّانست.
همه شب داعيان را اجابت است، سائلان را عطيّت است، مجتهدان را معونت است، مطيعان را مثوبت است، عاصيان را مغفرت است، محبّان را كرامت است.»
#شب_قدر
@Ahmadhoseinsharifi
🌹
🟢 شب بیست و سوم:
🔸«آن شبِ قدری که گویند اهلِ خلوت امشب است»
🖊احمدحسين شريفي
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔹امشب اوج ميهمانداری خدای مهربان است؛ خدای متعال بار عام داده است؛ سفره رحمت و کرم خود را در بالاترین سطح گسترده است. هر کسی به تناسب شایستگی و لیاقت خودش میتواند از این خوان گسترده بهره برگیرد.
برای بهرهمندی هر چه بیشتر از این سفره معرفت و معنویت چند کار ویژه سفارش شده است:
یک. گفتگو درباره معارف و آموزههای سعادتبخش دین؛ شیخ صدوق در امالی (ص۶۲۹ مجلس ۹۳) میفرماید:
«من أحيا هاتين الليلتين بمذاكرة العلم فهو أفضل»
دو. پاکسازی جسم: غسل اول شب (به هنگام غروب آفتاب) و آخر شب (پیش از اذان صبح)
سه. احیاء و شبزندهداری؛ که خیلی تأکید شده و اجر و پاداشی فراوان برای بیداری امشب بیان شده است. در حدیثی از پیامبر اکرم در وسائل الشیعه چنین نقل شده است که
«مَنْ أَحْيَا لَيْلَةَ الْقَدْرِ غُفِرَتْ لَهُ ذُنُوبُهُ وَ لَوْ كَانَتْ عَدَدَ نُجُومِ السَّمَاءِ وَ مَثَاقِيلَ الْجِبَالِ وَ مَكَايِيلَ الْبِحَار» (ج۸، ص۲۱)
چهار. خداشناسی و توحید: خواندن دعای جوشن کبیر که توحید به معنای تام کلمه است. افزون بر آن سیدابن طاووس در اقبال نیز ادعیهای را برای امشب نقل کرده است که همگی بر مدار توحیدند: به عنوان نمونه از پیامبر اکرم این دعا را برای شب بیست و سوم ماه رمضان نقل میکند:
سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِكَةِ وَ الرُّوحِ، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الرُّوحِ وَ الْعَرْشِ، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرَضِينَ، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْبِحارِ وَ الْجِبَالِ، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ يُسَبِّحُ لَهُ الْحِيتانُ وَ الْهَوامُّ وَ السِّباعُ فِي الآكامِ، سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ سَبَّحَتْ لَهُ الْمَلائِكَةُ الْمُقَرَّبُونَ. سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ عَلا فَقَهَرَ، وَ خَلَقَ فَقَدَرَ، سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ، سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ، سُبُّوحٌ سُبُّوحٌ، سُبُّوحٌ، قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ، قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ، قُدُّوسٌ قُدُّوسٌ، قُدُّوسٌ، أَنَّ تُصَلِّيَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَغْفِرَ لِي وَ تَرْحَمَنِي، فَإِنَّكَ أَنْتَ الْأَحَدُ الصَّمَدُ.
پنج. ابراز ناتوانی و ضعف و هیچ بودن خود دربرابر خدای متعال:
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَمْسَيْتُ لَكَ عَبْداً دَاخِراً لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعاً وَ لَا ضَرّاً وَ لَا أَصْرِفُ عَنْهَا سُوءاً أَشْهَدُ بِذَلِكَ عَلَى نَفْسِي وَ أَعْتَرِفُ لَكَ بِضَعْفِ قُوَّتِي وَ قِلَّةِ حِيلَتِي فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْجِزْ لِي مَا وَعَدْتَنِي وَ جَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِنَ الْمَغْفِرَةِ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ وَ أَتْمِمْ عَلَيَّ مَا آتَيْتَنِي فَإِنِّي عَبْدُكَ الْمِسْكِينُ الْمُسْتَكِينُ الضَّعِيفُ الْفَقِيرُ الْمَهِينُ اللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْنِي نَاسِياً لِذِكْرِكَ فِيمَا أَوْلَيْتَنِي وَ لَا لِإِحْسَانِكَ فِيمَا أَعْطَيْتَنِي وَ لَا آيِساً مِنْ إِجَابَتِكَ وَ إِنْ أَبْطَأْتَ عَنِّي فِي سَرَّاءَ وَ ضَرَّاءَ أَوْ شِدَّةٍ أَوْ رَخَاءٍ أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ بَلَاءٍ أَوْ بُؤْسٍ أَوْ نَعْمَاءَ إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعاء»
شش. توسل به واسطههای فیض الهی به ویژه قرآن کریم و آموزهها و معارف نهفته در این کتاب الهی؛ توسل به معصومان علیهم السلام به ویژه امام حسین علیه السلام و امام زمان روحی له الفداء که گفتهاند امشب را به هر میزان که میتوانیم این دعا را برای سلامتی امام زمان بخوانیم:
اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ فِي هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِي كُلِّ سَاعَةٍ وَلِيّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِيلًا وَ عَيْناً حَتَّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فِيهَا طَوِيلا
#شب_قدر
#ماه_رمضان
@Ahmadhoseinsharifi
🌹
🔸«قدر» و «عدل»
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔹برترین ملائکه الهی و نیروهای خیر در هستی، در شب قدر، شب شهادت «عدل مجسم»، به محضر حضرت «عدل منتَظَر» شرفیاب میشوند و همه امور عالم را با او در میان میگذارند.
🔸افتخار باورمندان به سلسله امامت آن است که نخستین امامشان «عدل مجسم» بود و واپسین امامشان «عدل منتظر» است و صدها سال است که خود نیز به «عدلیه» معروفند.
🔻خدایا سرنوشت ما را چنان مقدر کن که همواره در مسیر تحقق عدالت باشیم و همچون مولایمان امیرالمؤمنین نیز در همین راه به شهادت برسیم.
#شب_قدر
#عدالت
@Ahmadhoseinsharifi
🌹