#پرونده_علمی_4 #ارتداد_4 ✍ محمد متقیان ✅ماهیت ارتداد 2⃣ ارتداد در آیات قرآن_1 آیات متعددی در لسان وحی و کتاب مبین، مشیر به معنا و مفهوم «ارتداد» وارد شده‌اند. در برخی از این آیات، از مشتقات لفظ «ارتداد» استفاده می‌شود و در برخی دیگر، با تعابیری متفاوت، آن معنا و مفهوم انتقال می‌یابد؛ 🔅 البقرة : 217 يَسْئَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرامِ قِتالٍ فيهِ قُلْ قِتالٌ فيهِ كَبيرٌ وَ صَدٌّ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ وَ كُفْرٌ بِهِ وَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ إِخْراجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ وَ الْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ وَ لا يَزالُونَ يُقاتِلُونَكُمْ حَتَّى يَرُدُّوكُمْ عَنْ دينِكُمْ إِنِ اسْتَطاعُوا وَ مَنْ #يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دينِهِ فَيَمُتْ وَ هُوَ كافِرٌ فَأُولئِكَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فيها خالِدُون‏. 🔅 المائدة : 54 يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا مَنْ #يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكافِرينَ يُجاهِدُونَ في‏ سَبيلِ اللَّهِ وَ لا يَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتيهِ مَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَليم‏. 🔅 المائدة : 21 يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتي‏ كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَ #لاتَرْتَدُّوا عَلى‏ أَدْبارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرين‏. 🔅 محمد : 25 إِنَّ الَّذينَ #ارْتَدُّوا عَلى‏ أَدْبارِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّيْطانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَ أَمْلى‏ لَهُم‏. ✅بررسی دلالی؛ 🔹در آیات متعددی از واژه «ارتداد» و مشتقات آن استفاده شده است، لیکن فقط در 4 آیه منقول، به #ارتداددینی اشاره می‌شود. در همه این آیات، موضوع ارتداد دینی طرح می‌شود و درباره آن احکامی صادر یا اینکه توصیفاتی مطرح می‌گردد. 🔹 در دو آیه اول؛ ارتداد با متعلق خود یعنی "عَنْ دينِهِ"، وارد شده است، که به معنای بازگشت از دینی است که، اخذ کرده‌اند. تعبیر «عَنْ دينِهِ» اشاره لطیفی است به این نکته که، فرد مرتد از دین #خودش بازگشت می‌کند، یعنی از چیزی که آن را اخذ نموده است، بازگشت #ازآن دارد. در دو آیه دوم؛ ارتداد با متعلق دیگری یعنی «عَلى‏ أَدْبارِكُمْ» یا «عَلى‏ أَدْبارِهِمْ» وارد شده است. در این دو آیه، بازگشت #بر است. بازگشت بر چیزی که پشت سرگذاشته‌اند. 🔹پس در این آیات، یک معنای ارتداد و بازگشت از چیزی است و یک معنای ارتداد و بازگشت بر چیزی است. یعنی انسان، در هیچ حالی خالی از موضع‌گیری و اعتقاد نیست. وقتی از عقیده‌ای بازمی‌گردد، در حقیقت به عقیده‌ای دیگر که آن را پشت سرنهاده بود بازمی‌گردد، نه آنکه، فقط از چیزی برگردد و تمام. بلکه از چیزی برمی‌گردد و به چیزی دیگر که آن را ورای خود قرار داده و به آن پشت کرده بود، بازگشت می‌کند. با این توضیح، می‌توان ارتداد را «بازگشت از حق به باطل» تعریف نمود، باطلی که پشت سر قرار داده شده بود. پس ارتداد یا بازگشت در کلام وحی، در میانه #از و #بر باید معنا شود. 🔹علاوه بر اشاره به متعلق ارتداد، باید به معنای لغوی ارتداد نیز که در مطلب پیشین گذشت، اشاره نمود. در آن مطلب گذشت که، ارتداد معنای مطاوعه‌ای و اثرپذیری دارد که به این معنا در کلام راغب نیز اشاره شده بود؛ «الرَّدُّ: صرف الشي‏ء بذاته، أو بحالة من أحواله، يقال: رَدَدْتُهُ فَارْتَد» حال با دقت در این معنای مطاوعه‌ای که، #برگشت‌پذیری معنا می‌شود، و توجه به این نکته که، هر اثرپذیری نیازمند یک مؤثری است، آیا همین معنا را می‌توان در آیات منقوله، پیگیری نمود؟ 🔹در صورتی که معنای مطاوعه‌ای ارتداد لحاظ گردد باید فقرات مذکور؛ "منْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دينِهِ"، را اینگونه معنا نمود؛ آن فرد را از چیزی منع نمودند و او از آن برگشت. البته نیازی نیست که، آن «رادّ» عاملی بیرونی باشد، بلکه نفس انسان خود را از چیزی بازمی‌دارد و از آن بازمی‌گردد؛ "ردّ نفسه عن دینه فارتدّ عن دینه". در همین موقف، باید معنایی که برای «ردد» از کتب لغت معنا شد، لحاظ گردد؛ «الرَّدُّ: مَصْدَرُ رَدَدْتُ. و اسْمٌ لِمَا رُدَّ بَعْدَ أخْذِه، و الجَمِيعُ الرُّدُوْدُ.» هر ردی بعد از اخذ چیزی و روی‌آوردن به چیزی، معنا دارد. ↩ بنابراین #ارتداددینی یعنی، بازگشت از چیزی بر چیزی. حقیقت این بازگشت هم، انعکاس و اثر ردی است که انجام می‌شود. و آن ردّ نیز در مقام اخذ چیزی و استقبال به چیزی صورت می‌گیرد. فلذا اگر کسی، اقبال به چیزی نداشته باشد، معنا ندارد که بگویند او را از آن چیز منصرف ساختند یا ردّ کردند و ارتداد در آنجا معنا ندارد. @alfigh_alosul