#مشهورات_2 ✍ محمد متقیان 💢درباره روایت مشهور؛ وَ انْظُرْ إِلَى مَا قَالَ وَ لَا تَنْظُرْ إِلَى مَنْ قَالَ_1💢 🔸در شماره قبل، منابع خاصه و عامه از روایت مشهور گزارش شد. با توجه به اینکه منبع اولیه این روایت نزد خاصه، کتاب #غررالحکم است، مقدمه این کتاب را در چند نکته گزارش می‌کنیم. ▫مقدمه مؤلف؛ 1⃣ظاهر عبارات این است که آمدی تمیمی شیعه بوده است، هرچند درباره امیرالمؤمنین(سلام الله علیه) تعبیر «کرم‌الله‌وجهه» دارد، لیکن به قرینه آنچه که ابن‌شهرآشوب، اجازه نقل او را در ردیف اصحاب برمی‌شمارد و معنای متداول اصحاب نیز شیعه‌اثنی‌عشری بوده است، می‌توان چنین احتمالی را مورد توجه قرار داد. 2⃣ آمدی، در این مقدمه غرض خود از نگارش کتاب را، بیان جاحظ می‌داند - در نقل خوارزمی در شماره قبل گذشت- که کلمات حکیمانه حضرت امیر را در صد حکمت محدود کرده است. او چنین اعتراض می‌کند: «كيف غشى عن البدر المنير؟ و رضى من الكثير باليسير؟ و هل ذلك إلّا بعض من كل؟ و قلّ من جلّ و طلّ من وبل.» و بعد اشاره می‌کند که من مقدار کمی از کلمات حضرت را توانستم جمع‌آوری کنم که، در این کتاب به 11 هزار کلمه می‌رسد. 3⃣ او به روش تدوین کتاب اشاره می‌کند؛ حذف اسانید، ترتیب کلمات به ترتیب حروف معجم، ترتیب کلمات به نحو مسجع برای اینکه به راحتی در اذهان باقی بماند و هرکسی که الفاظ را می‌بیند برایش گوارا باشد. ▫بررسی سندی کتاب؛ 1⃣ همانطور که تمیمی آمدی در مقدمه کتاب اشاره می‌کند، روایاتی که جمع‌آوری کرده است، مُسنَد بودند لیکن او آنها را حذف نموده است به خاطر اینکه، کتابی برای فرهنگ عمومی می‌خواسته است بنویسد. لیکن با توجه به اینکه، غالب روایات این کتاب در منابع دیگر روایی موجود نیست و فقط برخی از آنها را می‌توان در نهج البلاغه و تحف العقول پیدا نمود، و البته مقدار کمی از روایات هم در کتب اربعه مانند کافی در ضمن اخبار مطولی موجود بودند. با این وضعیت، آیا می‌توان گفت که آمدی اِسناد و طریق به کتب و مصنفات داشته است؟ شاید محتمل این باشد که، کتبی مانند نهج البلاغه، تحف العقول و غررالحکم منابعی داشته‌اند که، در کتب اربعه وارد نشده است و در برخی کتب با رویکرد اخلاقی جمع‌آوری گشته است. 2⃣با توجه به اینکه، ابن شهر آشوب، اجازه نقل غررالحکم را از آمدی اخذ کرده است، بعید است که، منابع این کتاب غیر از طریق اجازات باشد. حال اجازات به چه نحوی بوده است؛ همراه با قرائت بوده یا سماع یا فقط اجازه نقل بوده، کیفیت معلوم نیست. لیکن وجاده‌ای بودن منابع هم دور از ذهن نیست، یعنی از منابعی که در دسترس علمای حدیث بوده است، نقل روایت نماید بدون آنکه در طریق نقل قرار گرفته باشد. 3⃣البته روشن است که، بنای اصحاب بر تسامح در خصوص اخبار با مضامین اخلاقی بوده است. اخباری که، محتوای آنها قابل اصطیاد از کتاب و سنت می‌باشد و امکان جعل و دس و تحریف هم در آنها بسیار کمتر است. از این روی، بررسی‌های سندی، جنبه علمی پیدا می کند تا ثمره عملی. @alfigh_alosul