عقل‌نوشته‌های انقلابی
#ترجمان
🎯 تاریخچۀ مختصر منطقه‌ای که روزگاری یک نوار نبود
🔴 دیروز فصل تازه‌ای از درگیری‌ها در غزه آغاز شد. مبارزان فلسطینی در پنجاهمین سالگرد جنگ گستردۀ سال ۱۹۷۳، طی عملیاتی گسترده به اراضی اشغالی نفوذ کردند و در مقابل، ارتش رژیم اشغالگر قدس حملات هوایی گسترده‌ای را در آسمان غزه شروع کرد. اگرچه از برخی جنبه‌ها درگیری‌های دیروز بی‌سابقه بوده است، اما تاریخ معاصر غزه صحنه‌های مشابه فراوانی به خود دیده است. برای فهمیدن آنکه چه در حال رخ دادن است، مروری مختصر بر تاریخ غزه که امروز بزرگترین زندان روباز جهان نامیده می‌شود، ضروری است.
🔴 نورا عرکات، استاد حقوق دانشگاه تمپل، می‌نویسد: سیاست‌های اسرائیل در برخورد با فلسطینیان از اصلی دو وجهی نشأت می‌گیرد: بدست آوردن بیشترین مقدار از اراضی فلسطینیان با کمترین میزان جمعیت فلسطینی و متمرکز کردن بیشترین تعداد ممکن از فلسطینیان در کمترین اراضی ممکن.
🔴 اسرائیل، بی‌توجه به سکونتگاه‌های جغرافیایی یا قانونی فلسطینیان، آنان را اخراج می‌کند، از حقوق خود محروم می‌سازد یا در مناطق کوچک متمرکز می‌کند. این اقدامات در همه‌جای این سرزمین در جریان است، اما با راهبردهایی مختلف: در منطقۀ کرانه باختری رود اردن با اقدامات نظامی، در شرق اورشلیم با ترکیبی از اقدامات نظامی و اداری، و در غزه با محاصره و جنگ‌های دوره‌ای. غزه که روزگاری بزرگترین شهرستان کشور فلسطین بود، امروز«نوار» باریکی است که در ساحل شرقی دریای مدیترانه به محاصره افتاده است.
🔴 پیش از سال ۱۹۴۰، غزه بیشتر از ۹۰ شهر و روستا داشت و ۳۸ بار بزرگ‌تر از نوار باریک کنونی بود، نظامیان صیهونیست بیشتر این شهر‌ها را ویران کردند. تا زمان استقرار اسرائیل، غزه که تا آن زمان نیز خسارات بسیار دیده بود، نزدیک به ۲۵ درصد از جمعیت پناهندگان فلسطینی را که از خانه‌های خود اخراج شده بودند در خود جای داد و جمعیت آن از ۸۰ هزار نفر به ۲۸۰ هزار تن رسید. این عدد حالا به حدود ۲ میلیون نفر رسیده است، امری که غزه را به پرتراکم‌ترین منطقهٔ جهان بدل کرده است.
🔴 از زمان پایان «جنگ ۱۹۴۸» تا سال ۱۹۶۷، غزه توسطِ مصرِ جمال عبدالناصر اداره می‌شد. در این دوران بود که نوار غزه به تعبیر محقق فرانسوی، ژان پیر فیلیو، به «بستری آماده برای ملی‌گرایی فلسطینی» و مکانی برای مقاومت بر علیه استعمار اسرائیلی بدل شد. اسرائیل به شکل روزافزونی غزه را تهدیدی علیه خود می‌دانست، نخستین تلاشش برای فتح غزه را در سال ۱۹۵۶ و در جریان «جنگ سینا» را به کار بست، تلاشی ناموفق، چرا که اسرائیل ناچار شد تحت فشار شدید آمریکا، نیرو‌هایش را تنها بعد از گذشت ۴ ماه عقب بکشد.
🔴 ده سال بعد، در جریان «جنگ ۱۹۶۷»، اسرائیل غزه را با موفقیت برای مدتی اشغال کرد. شش سال بعد، شیخ احمد آل یاسین، حماس را به‌منزلۀ شاخه‌ای از اخوان‌المسلمین در غزه تأسیس کرد. بااین‌حال حماس تا ۱۶ سال بعد، یعنی سال ۱۹۸۹، دست به هیچ عملیات نظامی‌ای نزد. سال ۱۹۹۱، سالی تعیین‌کننده برای اهالی غزه بود. در این سال با پایان‌یافتن جنگ خلیج فارس، کویت مهاجران فلسطینی را به دلیل حمایت یاسر عرفات از عراق، اخراج کرد و کل صادرات غزه به کشورهای عربی متوقف شد. اوضاع اقتصادی بسیار وخیم شد و انبوهی از خانواده‌ها مجبور به دریافت کمک‌های غذایی شدند.
🔴 در سال ۱۹۹۱، اولین انتفاضۀ فلسطینیان نیز در عزه آغاز شد. از آن زمان اسرائیل سیاست محاصرۀ غزه را در پیش گرفت و حلقۀ این محاصره را روز به روز تنگ‌تر کرد. تا کریسمس سال ۱۹۹۴، اسرائیل غزه را مهر و موم کرده بود، با این هدف که آن را رها کند و اجازه دهد دولت فلسطینی بسیار کوچکی در آنجا تشکیل شود. علی‌رغم این ادعاها هیچ‌گاه اسرائیل غزه را رها نکرد. در دو دهۀ اول قرن بیست‌و‌یکم اسرائیل، به بهانه‌های مختلف، حداقل هفت حملۀ نظامی بزرگ را علیه غزه ترتیب داده است که طی آن‌ها هزاران فسطینی کشته شده‌اند.
📌 آنچه خواندید برگرفته از نوشته‌ای از نورا عرکات است که ترجمه فارسی آن با عنوان «تاریخچه مختصر جنگ‌های منطقه‌ای که زمانی نوار یک نبود » در وب‌سایت ترجمان منتشر شده است.
@tarjomaan