✡ مغضوبین ارض ابلیس و یهود لفظ #ابلیس که عَلَم جنس است برای #شیطان، از مادهٔ «باء، لام، سین» و از بابِ «اَبْلَسَ، یُبْلِسُ، اِبْلاس» است. در روایتی از ابوبصیر آمده است که طاووس یمانی از امام باقر علیه‌السلام وجه تسمیهٔ ابلیس را پرسید. امام علیه‌السلام فرمودند: این وجه تسمیه به‌واسطهٔ این است که او «مبلوس» یعنی «مأیوس از رحمت ایزد» است [الإحتجاج (للطبرسی)، ج٢، ص٣٢٩]. و اگر معنای «اَبْلَسَ» را در کتاب لغت هم جست‌وجو کنید، خواهید دید که یکی از معانی آن «دور شدن از رحمت الهی» است. «اَبْلَسَ مِنْ رَحْمَةِ اللهِ»، یعنی: از رحمت خدا مأیوس و نااُمید شد. این نااُمیدی از رحمت الهی، باعث شد تا ابلیس که موجودی غیرمجازی و حقیقی است، زنده و دارای شعور است، مکلّف و نامرئی است، دست به #فریب‌کاری بزند، صنعتِ #اغواگری را پیشهٔ خود سازد و با #تزیین_گناه مردم را به معصیت و خلاف‌کاری فرا خواند. از آن‌جا که یأس و نااُمیدی، دروازهٔ اصلی برای خروج از دائرهٔ رحمت و مغفرت الهی است و در عین حال دروازهٔ اصلی برای ورود به دنیایی پر از تکبّر، نخوت، تمرّد، خودخواهی، خودمحوری و سرپیچی از دستورات الهی می‌باشد، جمعی از مفسّرین عالی‌مقام «قَدْ یئِسُوا مِنَ الْآخِرَةِ» را «نااُمیدی از رحمت و مغفرت پروردگار» معنا کرده‌اند. و اما نکتهٔ عجیب، هماهنگی و ارتباط تنگاتنگ معنا و رفتار در #ابلیس و #یهود است: «وَ إِذَا خَلَوْا إِلَی شَیاطِینِهِمْ» [سورهٔ بقره، آیهٔ ١۴]؛ و چون با شیطان‌های خویش خلوت کنند... و شیطان‌ها، در تعبیری که امام باقر علیه‌السلام دارند، کَهَنه و بزرگان یهودند [بحارالأنوار، ج٩، ص۶۴]. ✍ علی خلیل اسماعیل https://eitaa.com/alisalsobh