مغضوبین ارض
تغلیظ و وجوب مجانبت
٢. رسول خدا (ص) و تصریح
عَدِیّ پسر حاتم، که جوانی است تازهمسلمان، میگوید:
آمدم خدمت رسول خدا (ص) در حالیکه صلیبی از طلا در گردن من بود؛ قَالَ: أَتَیتُ رَسُولَ اللَّهِ ص وَ فِی عُنُقِی صَلِیبٌ مِنْ ذَهَبٍ.
حضرت مرا صدا زد و فرمود: این «بُت» را از گردنت در آور؛ يَا عَدِيُّ اِطْرَحْ هَذَا اَلْوَثَنَ مِنْ عُنُقِكَ.
و من نیز چنین کردم؛ فَطَرَحْتُهُ [١].
و این در حالیاست که رسول خدا (ص) اَفصَحِ متکلّمان و سرورِ سخنوران است. آن جناب دربارهٔ خودشان میفرمایند: اَنَا اَفْصَحُ الْعَرَبِ وَ الْعَجَمِ [٢].
با این حال، در جایی که خوف نفوذ #تفکر_یهودی میرود بهجای کنایه و تعریض، از #زبان_تصریح استفاده میکنند.
امام صادق (ع) و تصریح
همچنین در روایتی به نقل از یزید بن خلیفه چنین آمده است که:
امام صادق (ع) او را در طواف کعبه میبیند، در حالیکه «بُرْطُلَه»ای [٣] بر سر دارد؛ قَالَ: رَآنِی أَبُو عَبْدِاللَّهِ ع أَطُوفُ حَوْلَ الْکَعْبَةِ وَ عَلَیَّ بُرْطُلَةٌ.
امام (ع) با دیدن #کلاه_یهودی بر سر یزید بن خلیفه، خاموشی اختیار نمیکند، زبان به کنایه هم نمیگشاید، وقتی لباسی مبلّغِ زیِّ #یهودی است و در جایی که سلامت فرد و جامعه در معرض خطر است، کنایه و تعریض محلّی از اِعراب ندارد.
یزید بن خلیفه میگوید بعد از اینکه امام (ع) مرا با کلاه یهودی مشاهده کرد، فرمود:
فَقَالَ لِی بَعْدَ ذَلِکَ قَدْ رَأَیتُکَ تَطُوفُ حَوْلَ الْکَعْبَةِ وَ عَلَیْکَ بُرْطُلَةٌ؟ طواف خانهٔ خدا با کلاه یهودی؟!
امام در ادامه و با جملهای حاکی از توبیخ میفرماید: لَا تَلْبَسْهَا حَوْلَ الْکَعْبَةِ فَإِنَّهَا مِنْ زِیِّ الْیَهُودِ [۴].
امام (ع) در نهیِ استفاده از #برطله، به جهت اینکه مورد استفادهٔ #یهود است و زیّ آنان بهشمار میرود، از #زبان_تصریح استفاده میکند.
پینوشتها:
[١] مجمع البیان، ج۵، ص٣٧.
[٢] بحارالأنوار، ج١٧، ص١۵٨.
[٣] این نام در روایتها و منابع فقهی، به نوعی کلاه بلند که معمولاً یهودیان بر سر میگذاشتهاند، اطلاق شده است.
[۴] من لایحضره الفقیه، ج٢، ص۴١٠ - تهذيب الأحكام، ج۵، ص١٣۴.
علی خلیل اسماعیل
https://eitaa.com/alisalsobh