🌺 تفسیر آیه2⃣1⃣ سوره #الحاقة از تفسير شریف المیزان 🔰لِنَجْعَلَهَا لَكمْ تَذْكِرَةً وَ تَعِيهَا أُذُنٌ وَعِيَةٌ2⃣1⃣ 🔸اين آيه بيان مى كند كه چرا ايشان را در كشتى هاى نجات سوار كرد، پس ‍ ضمير در #نجعلها به كلمه #حمل كه از جمله #حملناكم استفاده مى شود برمى گردد، به اعتبار اينكه حمل مذكور رفتارى است از خدا با بشر، پس در حقيقت معناى جمله اين است كه اگر ما اين رفتار را با شما كرديم براى اين بود كه اين رفتار خود را تذكره اى - مايه تذكرى - براى شما قرار دهيم، تا از آن عبرت بگيريد، و اندرز شويد. 🔸و كلمه #تعيها از مصدر #وعى است، و #وعى به معناى ريختن چيزى در ظرف است، و مراد از (وعى اذن براى آن حمل) اين است كه: مردم داستان حمل كشتى نوح را در گوش و هوش خود جاى دهند و از يادش نبرند، تا اثر و فايده اش كه همان تذكر و اندرز گرفتن است مترتب شود. 🔸در اين آيه با هر دو جمله اش به هدايت ربوبى به هر دو نوعش (ارائه طريق) و (رساندن به مطلوب) اشاره شده است، توضيح اينكه يكى از سنت هاى عامه ربوبى كه در سراسر عالم جارى است اين است كه هر نوع از انواع موجودات را به كمال لايقش و آن هدف نهايى كه بر حسب وجود خاص به خودش متوجه آن است برسد، و به همين منظور آن موجود را به جهازات و ابزارى مجهز كرده كه او را در رسيدن بدان هدف كمك كند، همچنان كه قرآن كريم فرمود: (الذى اعطى كل شى ء خلقه ثم هدى) #طه_۵۰ یعنی پروردگار من کسی است که هر چیزی را که خلقتش دادوهدایتش هم کرد، و نيز فرموده: (الذى خلق فسوى و الذى قدر فهدى) (خدایی که خلق کرد وتنا عیار وبدون نقص خلق کرد، واندازه گیری نموده سپس هدایت کرد) #اعلی_۳ كه توضيح آن در تفسير دو سوره #طه و #اعلى و غير آن دو گذشت. 🔸انسان هم در اينكه استكمالى تكوينى و راهى به سوى كمال وجوديش ‍ دارد، مانند ساير انواع موجودات مادى است كه همه به هدايت ربوبى به سوى كمال وجوديشان سوق داده مى شوند، چيزى كه هست انسان به هدايت ديگرى اختصاص يافته، و آن هدايت تشريعى است، آرى نفس ‍ انسانى استكمالى از طريق افعال اختيارى خود دارد، چون اين افعال اختيارى در اثر تكرار، اوصاف و حالات درونى در او پديد مى آورد، و در زندگى دنيائيش داراى ملكات و احوالى مى شود كه همين ملكات غايت و نتيجه زندگى او است، و با اين ملكات سرنوشت زندگى ابديش ‍ معين مى شود. 🔸و همين معنا باعث شده كه در بين تمامى موجودات خصوص او، مورد عنايت بيشترى قرار بگيرد و از راه ارسال رسولان و انزال كتب آسمانى برايش سنت دينى مقرر كنند و به سوى آن سنت راهنماييش كنند، تا بعد از فرستادن رسولان، ديگر مردم عليه خداى تعالى حجتى نداشته باشند، (لئلا يكون للناس ‍ على اللّه حجه بعد الرسل) #نساء_۱۶۵ كه تفصيل معنا در بحث هايى كه پيرامون مسأله نبوت (در جلد دوم اين كتاب، و در جاهاى ديگر) داشتيم گذشت. 🔸و همه اينها، هدايت به معناى راه نشان دادن و اعلام صراط مستقيم است، كه خود انسان بدون راهنمايى خداى تعالى نمى تواند آن را پيدا كند، همچنان كه فرمود: (انا هديناه السبيل اما شاكرا و اما كفورا) #دهر_۳ حال اگر اين راه را دنبال بكند، و از آن منحرف نشود، به زندگى طيب و سعيدى خواهد رسيد، و اگر از دستش بدهد و از آن اعراض كند به شقاوتى دائمى مى رسد، و حجت خدايى به هر حال عليه او تمام مى شود، همچنان كه فرمود: (ليهلك من هلك عن بينه و يحيى من حى عن بينه) (تا هر کس هلاک می شود دانسته هلاک شود، و آنکس هم که زنده می گردد با دلیل زنده شود) #انفال_۱۴۹. 🔸حال كه اين معنا روشن شد معلوم گرديد كه يكى از سنت هاى الهى اين است كه بشر را از راه ارائه طريق به سوى سعادت حياتش هدايت كند. جمله (لنجعلها لكم تذكره) به همين معنا اشاره مى كند چون تذكره به معناى است كه راه سعادت او را به يادش بياورند، و اين مستلزم آن نيست كه آدمى تذكر هم پيدا بكند، و حتما راه سعادت را پيش بگيرد، ممكن است تذكر در او اثر بكند، و ممكن هم هست اثر نكند. 🔸يكى ديگر از سنت هاى الهى اين است كه همه موجودات را به سوى كمالشان هدايت كند، و به سوى آن نقطه به حركتشان در آورد، و به آن نقطه برساند، جمله (و تعيها اذن واعيه ) به همين معنا اشاره دارد، چون ﷼وعى - فرا گرفتن - يكى از مصاديق هدايت شدن به هدايت ربوبى است و اگر خداى تعالى اين وعى را به خودش نسبت نداد، همانطور كه تذكره را به خود نسبت داد، براى اين بود كه منظور از تذكره اتمام حجت است كه كار خداست، و اما وعى و فرا گرفتن، كار مستقيم او نيست، هر چند كه هم ممكن است به او نسبت داده شود و هم به خود انسان، و ليكن سياق آيه سياق دعوت و بيان اجر و ثواب است، اجرى كه بر اجابت دعوت مترتب مى شود، و اجر و مثوبت از آثار وعى است البته بدان جهت كه فعل انسان و مستند به اوست،