تبیین چهل مسألۀ #اعتقادی
💠 اصل اوّل: #توحید
مسأله 1: اثبات وجود خداوند و وحدانیت او
🔸با دلایل فراوانی، میتوان وجود خداوند و یگانگی او را اثبات کرد که در اینجا به دو برهان برای اثبات وجود خداوند و اثبات توحید اشاره میگردد.
🔸الف) برهان فطرت: روح خداجویی و خدایابی در عمق جان انسان حاکم است و در بن بستها یعنی وقتی که دست آدمی از همۀ اسباب ظاهری کوتاه میشود، نمایان میشود.
🔸هنگامی که حجابهای مادّی از میان برداشته شود و غفلتها زایل گردد و توجّه حاصل شود، انسان میتواند خدای سبحان را با چشم فطرت ببیند، مانند تشنهای که پس از نوشیدن آب، رفع عطش را با علم حضوری مییابد. همۀ انبیاء الهی آمدهاند تا این حالتِ توجّه را دائمی کنند. همچنین وقتی انسان به مدد فطرت خود، اصل وجود خداوند را در مییابد، وحدت مطلق آن ذات مقدّس را نیز درک میکند. چنانچه تا کنون کسی در حال اضطرار، به دو مبدأ فیض دهنده پناه نبرده است، بلکه همه در این حالت، بهطور فطری یک خدا را خواندهاند.
🔸ب) برهان نظم: هیچ عاقلی تردید ندارد که نظمی دقیق بر جهان هستی حکمفرماست. و نیز هیچ عاقلی وجود نظم را زاییدۀ تصادف و اتّفاق نمیداند. بنابراین عقل از روی ضرورت حکم میکند که عالم وجود، مدبّری حکیم دارد.
🔸همچنین نظم حاکم بر جهان هستی حاکی از وحدانیت نظم دهندۀ آن است؛ زیرا اگر دو خدا وجود داشته باشد، باید هر یک مستقلاً در جهان تأثیر گذارد و نظم واحدی که در عالم وجود حکمفرماست، وجود دو ناظم مستقل را رد میکند.
#عصاره_دین(رسالۀ جوان و نوجوان)
آیتالله العظمی مظاهری
🆔 @almazaheri
تبیین چهل مسألۀ #اعتقادی
💠 اصل اوّل: #توحید
مسأله 2: اقسام توحید
🔸الف) توحید ذاتی: ذات خداوند متعال بی همتاست و خدایی جز او نیست.
🔸ب) توحید صفاتی: هیچ ترکیبی در ذات وجود حقتعالی راه ندارد و صفات خداوندمتعال عین ذات اوست. صفات موجودات دیگر نظیر علم و قدرت انسان، به ذات آن موجودات اضافه شده است، ولی ذات خداوند همۀ کمالات و صفات را در خود دارد و اگر کسی وجود خداوند را مرکب از ذات و صفات بداند، او را محتاج فرض کرده است که چنین فرضی با اصل خدا بودن او مغایرت دارد.
🔸ج) توحید عبادی: عبادت و پرستش مخصوص خداوند متعال است و هیچ معبودی جز ذات پاک او وجود ندارد.
🔸د) توحید افعالی: مؤثّری جز خداوند متعال در جهان هستی وجود ندارد و هر فعل و هر اثری که در عالم وجود پدیدار میشود، از ارادۀ حق تعالی سر چشمه گرفته است. البته این بدان معنا نیست که «واسطۀ فیضی» در جهان وجود ندارد، بلکه موجودات در یکدیگر تأثیر دارند؛ امّا تأثیرشان در یکدیگر از ناحیۀ خداوند متعال است.
#عصاره_دین(رسالۀ جوان و نوجوان)
آیتالله العظمی مظاهری
🆔 @almazaheri
تبیین چهل مسألۀ #اعتقادی
💠 اصل اوّل: #توحید
مسأله 3: توحید افعالی در عالم تشریع
🔸در توحید افعالی توجّه به این نکتۀ اساسی، ضروری است که همانطور که ربوبیت در دایرۀ تکوین مختص ذات اقدس خداوند است، ربوبیت در عرصۀ تشریع نیز مختص به او است. به عبارت دیگر وضع قانون و حکومت که به آن «ربوبیت تشریعی» میگویند، مختصِّ ذات احدیت است؛ زیرا به حکم عقل، هیچکس حقِّ تسلط بر دیگران را ندارد، مگر مالکالملوک یا کسی نظیر انبیاء و اوصیاء«ع» که از جانب او حقِّ تسلط و جعل قانون را داشته باشد.
#عصاره_دین(رسالۀ جوان و نوجوان)
آیتالله العظمی مظاهری
🆔 @almazaheri
تبیین چهل مسألۀ #اعتقادی
💠 اصل اوّل: #توحید
مسأله 4: الله مستجمع جمیع صفات کمال
🔸ذات مقدّس خداوند تبارک و تعالی، «مستجمع جمیع صفات کمالیه»، یعنی دارای همۀ صفات کمال است و هرگونه حُسن و جمالی که تصوّر شود، در ذات او موجود است. کلمۀ مقدّس «الله» اسمی برای چنین ذاتی است؛ بنابراین، او «مطلق کمال» و بلکه «کمال مطلق» است.
#عصاره_دین(رسالۀ جوان و نوجوان)
آیتالله العظمی مظاهری
🆔 @almazaheri
تبیین چهل مسألۀ #اعتقادی
💠 اصل اوّل: #توحید
مسأله 5: صفات ذات و صفات فعل
🔸صفات پروردگار متعال، از یك جهت به دو قسم تقسیم مىشود: «صفات ذات» و «صفات فعل».
🔸مقصود از صفات ذات، صفاتى است كه در توصیف خداوند به آنها، به چیز دیگرى نیاز نیست، مانند قدرت، علم و حیات. و مقصود از صفات فعل، صفاتى است كه در توصیف خداوند به آنها به چیز دیگرى نیاز است، مانند خالقیت و رازقیت، زیرا تا فعلى به نام «خلقت» و «روزى دادن» از خداوند صادر نشود، نمىتوان او را «خالق» و «رازق» نامید.
🔸البتّه همه صفات فعل نیز از ذات و كمالات ذاتى خداوند متعال سرچشمه مىگیرد. بنابراین همه صفات خداوند به طور عینیت و بساطت در ذات او موجود است و كلیۀ آنها صفات ذاتیهاند، ولى افعالى همانند رحمت، رزق، خلقت، مغفرت و... را که از خداوند صادر مىشود، در اصطلاح صفات فعل مىنامند.
#عصاره_دین(رسالۀ جوان و نوجوان)
آیتالله العظمی مظاهری
🆔 @almazaheri
تبیین چهل مسألۀ #اعتقادی
💠 اصل اوّل: #توحید
مسأله 6: صفات جمال و صفات جلال
🔸در اصطلاح علم كلام و اعتقادات، صفات خداوند را در یك تقسیم بندى دیگر به «صفات جمال» و «جلال» یا «صفات ثبوتى» و «صفات سلبى» نیز تقسیم نمودهاند.
🔸مراد از صفات جمال، صفاتى است كه در ذات اقدس الهى به عینیت موجود است، مانند علم، قدرت، حیات و مانند آنها.
🔸و مراد از صفات جلال، صفاتى است كه خداوند متعال داراى آن صفات نیست و اجلّ و اقدس و برتر از آن است كه متّصف به آن صفات باشد، مانند تركیب، جسمانیت، بودن در مكان و زمان و مانند آنها.
🔸البته این تقسیم بسیار نارساست، زیرا اطلاق صفت به امور عدمى صحیح نیست، یعنى امور عدمى را نمىتوان صفت دانست، مثلاً اگر درباره كسى كه علم، قدرت و حیات دارد، بگوییم: «او شش صفت دارد: علم دارد، جهل ندارد، قدرت دارد، عجز ندارد، حیات دارد، ممات ندارد»، نه تنها عقل چنین گفتارى را قبول نمىكند، بلكه در محاورات و گفتگوهاى عادّىِ مردم، نیز آن را اشتباه مىدانند.
#عصاره_دین(رسالۀ جوان و نوجوان)
آیتالله العظمی مظاهری
🆔 @almazaheri