#مناهج #مقدمه_واجب
در جلسه امروز که اولین جلسه از بحث مقدمه واجب بود، یک مقدمه از مقدماتی که امام بیان می کنند، طرح شد.
مرحوم آخوند خراسانی در ابتدای مبحث مقدمه واجب در کفایه می فرماید: «الظاهر أن المهم المبحوث عنه في هذه المسألة البحث عن الملازمة بين وجوب الشيء و وجوب مقدمته»
حضرت امام بیان می دارند که بحث در ملازمه بین وجوب شئ و وجوب مقدمات واقعیه آن نیست. بلکه از آنجا کهآمر را فاعل بالقصد می دانیم و فاعل بالقصد بر اساس علم خود، فعل انجام می دهد و علم او حصولی است و امکان خطا دارد، لذا اینگونه نیست که حکم به وجوب آنچه که واقعا مقدمه است کند، بلکه به آن چیزی که آن را مقدمه می پندارد، حکم می کند.
امام می فرماید: «الأمر الأوّل في مدار البحث في المقام. ما يمكن أن يكون محطّ البحث فيها هو تحقّق الملازمة بين الإرادة المتعلّقة بذي المقدمة مع إرادة #ما_يرى المولى مقدمة، لا الملازمة بين إرادة ذي المقدمة مع إرادة المقدمة»
استاد در بیان مراحل فاعل بالقصد (تصور، تصدیق، شوق, عدم المانع، اراده، صدور فعل) بیان کردند که در مورد این مراحل دو قول وجود دارد: قول اول این است که هر کدام از این مراحل علت مرحله بعدی است. اما این قول صحیح نیست. قول حق این است که هر کدام از این مراحل، متمم فاعلیت فاعل است و علت واقعی خود نفس است.
بر اساس تحقیق در انواع فاعلیت بدست می آید که مشکل اصلی مرحوم آخوند در مسئله جبر و اختیار در کفایه، این است که ایشان فاعلیت، فاعل مختار را در فاعلیت بالقصد منحصر کرده اند و نتوانسته اند نحوه دیگری را تصور کنند. حال آنکه فاعلیت نفس در تحقق مراحل فعل اختیاری، بالرضاست.
استاد پس از بیان این نکته بیان داشتند که باید این مباحث و مشابه آن از علم اصول حذف شود.
چرا که از طرفی مربوط به علم دیگری است و باید با قواعد آن علم مورد بررسی قرار گیرند و در علم اصول اصل موضوع گرفته شود.
ثانیا پرداختن به این مسائل ما را از غرض اصلی علم اصول که پرداختن به قواعد مربوط به صدور و دلالت ادله است، باز می دارد و مسائل زیادی در فقه هستند که متاسفانه در علم اصول مورد بحث قرار نمی گیرد.
در ضمن بحث به ملاک میزان خواندن ادبیات عرب حوزه نیز پراختند.
نکته مهم دیگری را که استاد در ابتدای بحث بیان می کنند این است که امهات مباحثی را که در این بحث می خوانیم و همچنین مباحث گذشته را در تدریس کتاب اصول الفقه مرحوم مظفر بیان کرده اند. لذا اگر کسی آن جلسات را به خوبی بخواند، سطح خوبی از علم را دارا خواهد شد.
@almorsalaat