📝#نگاهی_به_دریا| جایگاه دستگاه استنباطی امام در حل مسائل مستحدثه! 🔰استاد علی فرحانی ✍نویسنده:احسان چینی پرداز ◽️بنابر اینکه دین اسلام دین خاتم است و قرار است که تمام مسائلی را که دخیل در استکمال حقیقی انسان هستند پاسخ دهد و موضع خود را نسبت به آنها مشخص کند، در هر زمانی باید این امر توسط علماء از متن شریعت مقدس تولید شده و به جامعه عرضه شود. ◽️با اینکه این وظیفه در اطوار مختلف توسط علماء انجام شده است و امروز نیز سوالات مهمی به وجود آمده و نیازمند کاری عمیق و سخت است اما هنوز به نقطه انجام نرسیده است. ◽️به دیگر بیان، همانطور که در علم کلام گفته شده است و پشتوانه برهانی نیز دارد، هر آنچه که مربوط به فعل اختیاری انسان است ، تاثیر در تحصیل هدف خلقت داشته و در نیل انسان به مقصود نهایی او دخیل است. ◽️بنابر اینکه کشف طریق استکمال به آزمون و خطا واگذار نشده است و– حداقل- معظمی از علوم انسانی جدید ما مربوط به فعل اختیاری انسان اند و در سعادت و شقاوت او هم اثر دارند می بایست منبع شرعی هم داشته باشند و موضع شرع شریف نسبت به آنها به وضوح بیان شود. ◽️تفاوت مساله امروز با دیگر مسائلی که در اطوار متعدده بوده این است که برخی از کسانی که وارد در این عرصه شدند مشکل اساسی را نبود ادله کافی می دانند. زیرا بسیاری از مسائلی که امروز مطرح است در زمان شارع سوال اش هم مطرح نبوده است تا بخواهد روایتی هم دراین باب وجود داشته باشد. ◽️اما مشکل به همین جا ختم نشده بلکه اگر جواب این سوالات داده نشود و کیفیت تلقی این علوم از منبع وحی، تبیین نشود آن وقت است که نگاه های نادرست به دین درست شده و اصل اساسی پاسخگویی دین به تمامی نیاز های بشر از بین رفته و کارآمدی تام آن زیر سوال می رود. ◽️حال باید گفت راه حل اساسی در مبانی اصولی و دستگاه استنباطی یک فقیه می باشد. همانطور که واضح است علم اصول تاثیر مستقیم و تعیین کننده ای در طریق و نحوه استنباط داشته و بالجمله #پلیس_چهار_راه_استنباط است! ◽️در واقع یک فقیه حین مواجهه با ادله دو مساله مهم را پیگیری می کند: یکی مساله حجیت ادله و توثیق منابع است دیگری هم مساله دلالت ادله می باشد. این دو مساله که از اساسی ترین مسائل استنباط است درگرو مبانی اصولی و دستگاه استنباطی فقیه جواب پیدا می کند. ◽️به طور مثال مبنایی که مبتنی بر ممیزیت شهرت قدمائیه است و در نتیجه شهرت قدمائیه را شرط در اعتبار و صحت ادله می داند و صرف توثیق سندی را برای تمسک به دلیل مجزی و مکفی نمی داند، منابع موثق پیشروی خود را در پاسخگویی به مسائل مستحدثه بسیار محدود کرده است. ◽️ بدیهی است بسیاری از مسائلی که امروز مطرح است اصلا در آن زمان مطرح نبوده تا بخواهد وارد در باب الاحکام وسائل الشیعه و یا وافی ملا محسن فیض شده و شهرت فتوایی پیدا بکند. لذا است که چنین شخصی در تولید مسائل جدید با چالشی جدی روبرو است! ◽️و یا فقیهی که مبنای او در حجیت خبر واحد آیه نبأ باشد، در نتیجه آن حدوسط حجیت خبر واحد بر مدار « عادل امامی» می داند و حتی وثاقت راوی را هم کافی نمی داند .در نتیجه چنین دیدی، بسیاری از منابع ادله محدود شده و شاید به راحتی پاسخگو نباشد. ◽️اما تاثیر علم اصول به صرف توثیق منابع و مساله حجیت ادله پایان نمی پذیرد بلکه به وسیله مباحث الالفاظ خود متکفل زبان شناسی شرع مقدس است. ◽️حق این است که زبان گفتاری شرع یک زبان خاص است که در محیط خود تعریف میشود و این زبان و محیط گفتار، با محیط های دیگر عقلائی بسیار تفاوت داشته و در نتیجه احکام متفاوتی هم دارد. ◽️این مهم اقتضاء دارد که زبان گفتار معصوم و محیط تقنین شریعت اسلام معلوم شده و نهایتا دلالت کلام معصوم هم در آن فضا معنا شود. ◽️به طور مثال بسیاری از روایات و ادله قضایای شخصیه ای هستند که محفوف به قرائن فردیه و زمانیه و مکانیه سائل می باشند. ◽️ این در حالی است که چنین روایاتی به خودی خود منطبق بر زمان ها یا مکان ها و شرائط دیگر نمیشود و صرف وجود این قرائن مانع از ظهور ساز بودن اصل اشتراک احکام می باشد، در اینجا است که یک فقیه زبردست برای خارج کردن روایت از قرائن سه گانه مذکور، و به دست آوردن حکم تقنینی و حقیقی آن نیاز به یک دلالت شناسی و زبان شناسی عمیق روایات دارد که البته حصول آن متوقف بر مباحث الافاظ علم اصول می باشد. ◽️در نهایت باید گفت دستگاه استنباطی امام راحل یک دستگاه منسجم و پاسخگویی است که این الگوریتم کاملا ملتفت به مسائل دلالی و توثیقی فوق بوده و به گونه ای است که می تواند پاسخگویی مسائل مستحدثه باشد. #در_مدرسه_امام_خمینی #پای_درس_استاد #اصول 🔉@almorsalaat👇👇