💢 عقل صغیر و عقل کبیر در نگاه #حکمت_اسلامی موجودیت انسان در پیوند با کلِ محیط(پیکر واحدِعالم) فعلیت می‌یابد. فصل حقیقی انسان که او را از سایر موجودات جدا میکند #نفس_ناطقه وقوه #عاقله و#عقل میباشد. این عقل امری فردی و #اتمیستی نیست که فقط در کالبد انسان بوده و تابع اراده بشر باشد. عقل جوهری مجرد است که صور کلی و نتایج قیاس را به انسان افاضه میکند. #عقلانیت یعنی رابطه اتصالی و متضایف دو وجود ادراکی. رابطه متقابل دو سنخ ادراک، یکی مُفاض(پذیرنده معرفت_انسان) که باید مقدمات و معدات کسب فیض ادراکی را داشته باشد، و دیگری مُفیض(عقل فعال)که مصدر فیض فهم و درک حقیقت است. بنابراین عقلانیت و خردورزی، به معنای فهم مفهومی حقیقت نیست، گرچه این امر ظاهر عقلانیت است، اما باطنش یک سنخ اتصال وجودی_حضوری میان مفاض با مفیض است. انسان در میانِ عقلانیت قرار دارد. تعقل تلاش ریاضی‌وار و کامپیوتری مغز انسان در کشف مجهولات نیست. بلکه کنش و مواجهه متضایف ادراکی بشر با باطنِ طبیعت(عقل فعال) میباشد. عقل کلی ما را در میان‌ گرفته، چنانچه به امواج معرفتی او متصل شویم و ظاهر جزئیات راخرق کنیم، به معنا که فیض اوست متصل می شویم. به باور #ملاصدرا حقیقت عقل برفراز انسان است، و او را در میان گرفته. چنانچه بشر بتواند با قدم فکر از جزئیات و محسوسات فراتر رود و مقدمات قیاس را درست تنظیم کند و خوب تحقیق کرده و درتحصیل معرفت کوشا باشد از پستوی جزئیات بیرون آمده و ازحیث وجودی ارتقاء یافته انوار خورشید عقل فعال که باطن طبیعت را منور کرده به او می رسد، و او به درک حقیقت نائل می شود. #عقل_کبیر یا #عقل_اکبر همان عقل فعال است که بشر در میان افاضات و امواج او زندگی می کند و به فعلیت می رسد. ما هرگاه فکر میکنیم در واقع سعی می کنیم به امواج عقل فعال متصل شویم و چنانچه بخواهیم معارف کلی را به یادآوریم باز هم باید به اومتصل شویم. #عقلانیت در اتصال دائمی با عقل فعال معنا می‌یابد. عقل انسان درنگاه صدرا، قوه انفعالی دریافت معنا و کلیات از عقل عاشر است. اما برخلاف #صدرا #حاج_ملاهادی_سبزواری اعتقاد داشت که عقل انسان صرفا کارکرد انفعالی و پذیرندگی فیوضات از عقل فعال را ندارد، بلکه قدرت انشاء و فعل بر ترسیم کلیات و صور حقایق را دارد. بدین معنا که درصورت اتصال با عقل فعال از لحاظ وجودی قوی می شویم. لذا عقل بشر قدرت بر انشاء صور کلی به وزان حقایق خارجی پیدا میکند. یعنی دیگر منتظر فیوضات عقل آسمانی نیست، بلکه خود شروع به فعالیت و کشف و استنباط حقایق از مقدمات فکر میکند. #عقل_صغیر یا #عقل_اصغر ذهن انسان است که چون به مرتبه شدید عقل (یعنی عقل فعال) متصل شده، خود تبدیل به عقلی فعال شده که می تواند حقایق را درخود ذخیره کند، و از تامل درآنها به نتایجی برسد و اموری را استنباط کند. ویژگی عقل صغیر، خطاپذیری آن است، گرچه عقل بشر دائما باید با عقل فعال آسمانی در ارتباط باشد تا از او قدرت وجودی اخذ کند، اما این عقل که به واسطه عنایت عقل عاشر قدرت انشاء کلیات را یافته، گاهی در راستای کشف حقیقت دچار خطا می شود. هرچه قدر انسان به تفکر و حرکت در کلیات بپردازد، از وهم و جزئیات دوری کند، و اوقات خویش را به تعلیم و تعلم و تزکیه نفس سپری کند، اتصال او با #عقل_فعال بیشتر شده، عقل صغیر قدرتش افزون می شود، و میتواند با قدم خویش جبال مرتفع حقیقت راطی کند. از تابعین نظریه #عقل_اصغر حاج ملاهادی سبزواری(ره) جناب #علامه_طباطبایی است. مرحوم علامه به عقل انسانی که قدرت برانشاء کلیات داشته باور دارد. #علامه_طباطبایی برمبانی پذیرش کنشِ استنباطی و فعال عقل صغیر ، نظریه ادراکات اعتباری و نحوه انتزاع معقولات ثانیه را بیان کردند. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ