تفکر انتقادی چیست و چطور این مهارت رو به فرزندم و یا دانش اموزانم آموزش دهم و یا آن را تقویت کنم؟
( قسمت دوم )
۸ راهکار ساده برای آموزش تفکر انتقادی به کودکان
اگر شما فرزندی دارید که نگران آینده‌اش هستید و یا معلم دلسوزی هستید که برای پرورش فکری دانش‌آموزانش اهمیت قائل است، احتمالا به چگونگی آموزش تفکر انتقادی به کودکان هم فکر کرده‌اید. چراکه امروزه پرورش تفکر انتقادی یکی از مهم‌ترین اهداف تعلیم و تربیت در کشورهای پیشرفته است. زیرا تفکر انتقادی می‌تواند به‌عنوان یک توانمندی ویژه در زندگی شخصی و اجتماعی افراد و مهارتی ضروری برای موفقیت تحصیلی و شغلی شناخته شود و اهمیت آموزش تفکر انتقادی به کودکان امروزه دیگر بر هیچ‌کس پوشیده نیست.
اما تفکر انتقادی به زبان ساده یعنی چه؟
تفکر انتقادی یکی از شاخه‌های مهارت حل مسئله است که به کودک شما آموزش می‌دهد در آینده بتواند مشکلاتش را راحت‌تر از هم‌سن و سالانش حل کند و در برابر چالش‌های پیش‌روی زندگی‌اش تصمیمات بهتری بگیرد. درواقع آموزش تفکر انتقادی در کودکان باعث می‌شود کودک بتواند با جمع آوری اطلاعات و شواهد موجود، مسائل را از زاویه های مختلفی نگاه کند و در آخر بتواند تصمیمی منطقی در برابر آن مسئله بگیرد. به عبارت دیگر، تفکر انتقادی در کودکان یعنی آن‌ها بتوانند هنر ارزیابی کردن را یاد بگیرند. به این معنی که بتوانند ارزیابی‌شان از مسائل مختلف را به بهترین و منطقی‌ترین شکل ممکن انجام دهند.
▪️چرا آموزش تفکر انتقادی به کودکان اهمیت دارد؟
۱...مصونیت در برابر فشار همسالان:
کودکان تحت‌تأثیر فشار همسالان قرار می‌گیرند و یکی از راه‌هایی که باعث می‌شود کودکان کمتر تحت‌تأثیر این فشار و دوستانشان قرار بگیرند، این است که تفکر انتقادی قوی و پرورش‌یافته داشته باشند. در این صورت آن‌ها رفتارهای هم‌سن و سال‌های خودشان را به‌طور منطقی ارزیابی می‌کنند و بدون فکر دنباله‌رو هم‌سن و سال‌های خود نمی‌شوند.
۲...قوی‌تر بودن در حل مشکلات:
تفکر انتقادی در کودکان باعث می‌شود آن‌ها مسائل را از زاویه‌های مختلفی ببینند و بتوانند راه‌حل‌های مختلفی را درنظر بگیرند و با ارزیابی هر کدام از راه‌حل‌ها، بهترین آن را انتخاب کنند.
۳...داشتن روابط بهتر با دیگران:
زمانی‌که تفکر انتقادی در کودکان قوی باشد، آن‌ها می‌توانند دوستان بهتری انتخاب کنند، ازطرفی می‌توانند روابط پایدارتر و با ارزش‌تری هم بسازند.
۴...دوری از آشفتگی ذهن:
وقتی کودکان بتوانند در حل مشکلاتشان بهتر عمل کنند، طبیعتا ذهنشان کمتر درگیر آشفتگی خواهد شد و آرامش بیشتری نیز خواهند داشت.
۵...مصونیت در برابر پیامدهای منفی بمباران اطلاعات در عصر امروز!
بدون تعارف تکنولوژی برای ما مزایای فوق‌العاده‌ای داشته است. اما در کنارش یک سری معایب هم دارد. مثلا اینکه در فضای رسانه محتواهای زیادی تولید می‌شوند که بعضی از آن‌ها تفکرات اشتباه را برای کودکان پدید می‌آورند یا توقعات آن‌ها را بالا می‌برد. ازطرفی بعضی از این محتواها اخبار و اطلاعات غلط را منتشر می‌کنند. تقویت تفکر انتقادی در کودکان باعث می‌شود آن‌ها بتوانند نقادانه به این محتواها نگاه کنند و هر محتوایی را باور نکنند و از آن تأثیر نپذیرند و مسیر زندگیشان را به خاطر ترندهای موجود در جامعه از دست ندهند.
..............
🔸روش‌های آموزش تفکر انتقادی به کودکان
اولین قدم این است که خودتان دنبال پاسخ این سؤال بروید: چگونه تفکر انتقادی داشته باشیم؟
به عبارتی اول باید یاد بگیرید خودتان مهارت تفکر انتقادی داشته باشید، تا بتوانید در آموزش تفکر انتقادی به کودک موفق عمل کنید. در همین راستا می‌توانید از این ۸ راهکار استفاده کنید:
۱ـ به کودکتان اجازه مخالفت دهید:
بعضی از افراد به محض اینکه بچه‌های ساکت و حرف گوش‌کن می‌بینند، کلی از آن بچه تعریف می‌کنند و فکر می‌کنند که چقدر خوب است که کودکشان حرف گوش‌کن و مطیع باشد، چون در این صورت به راحتی می‌توانند کودک را کنترل کنند. اما اتفاقا اگر کودکتان کاملا مطیع باشد، در آینده چالش‌های زیادی با او خواهید داشت. چون که یک کودک کاملا مطیع، تمام نگاهش به والدینش است و هیچ تفکری از خودش نخواهد داشت و درنتیجه تفکر انتقادی در او شکل نخواهد گرفت.
پس یکی از راهکارهای آموزش تفکر انتقادی در کودکان این است که گاهی اوقات بگذارید فرزندتان خودش فکر کند و خودش تصمیم بگیرد.
@amozeshtarhdars
#تفکر_انتقادی
#حل_مسئله
تفکر انتقادی چیست و چطور این مهارت رو به فرزندم و یا دانش اموزانم آموزش دهم و یا آن را تقویت کنم؟
( قسمت سوم )
مثلا دوست دارد لباس زردش را با شلوار سبزش بپوشد و این ترکیب از نظر شما زیبا نیست؟ اشکالی ندارد. بگذارید در مواقعی که انتخابش به خودش یا اطرافیانش آسیبی نمی‌رساند، خودش تصمیم بگیرد. در این صورت در آینده، فرزندی خواهید داشت که به راحتی تحت‌تأثیر جامعه قرار نمی‌گیرد.
البته باید این را هم در نظر داشته باشید که هر مخالفتی به معنی تفکر انتقادی نیست. برای بالا بردن تفکر انتقادی در کودکان، باید به آن‌ها فهماند که مخالفت‌های آن‌ها باید منطقی باشند و آسیبی به دیگران نرسانند.
۲ـ از بازی‌های تفکر انتقادی برای کودکان استفاده کنید:
شاید فکر کنید که بازی برای بچه‌ها فقط تفریح است، اما درواقع این بازی‌ها هستند که به بچه‌ها درس زندگی می‌دهند. بازی‌ها، قسمت‌های مختلف ذهن بچه‌ها را به چالش می‌کشند و باعث رشد ذهنی آن‌ها می‌شوند. یکی از صدها مهارتی که می‌توان با بازی به کودکان یاد داد، تفکر انتقادی است. شما می‌توانید به کمک بازی‌های تفکر انتقادی در کودکان حس چالش را برایشان ایجاد کنید. ازطرفی بازی کردن با کودکتان در آینده تبدیل به گفت‌وگوهای عمیق خواهد شد و راه را برای صمیمیت در دوران نوجوانی با فرزندتان باز خواهد کرد.
بازی‌های تفکر انتقادی برای کودکان خیلی متنوع هستند و شما حتی با خلاقیت خودتان می‌توانید برای تقویت تفکر انتقادی در کودکان بازی ابداع کنید. مخصوصا اگر شما معلم باشید برای آموزش تفکر انتقادی به کودکان می‌توانید از این بازی‌ها استفاده کنید. مخصوصا چون در مدرسه تعداد بچه‌ها زیاد است و بازی‌های گروهی به صورت کلی برای تقویت تفکر انتقادی بسیار عالی و مؤثر هستند. این بازی‌ها البته با توجه به سن کودکان متفاوت است. اما برویم به‌سراغ چند بازی تفکر انتقادی که عبارتنداز:
شکل دل‌خواهت و بساز:
در این بازی بچه‌ها با وسایلی مثل لگو یا خمیربازی و… چیزهایی خلاقانه درست می‌کنند و یاد می‌گیرند که می‌شود با استفاده از وسایل مشابه، اشکال متفاوتی درست کرد.
بازی‌های فکری:
بازی‌های فکری از بازی‌های مناسب برای تفویت تفکر انتقادی در کودکان هستند. این بازی‌ها انواع مختلفی دارند و باعث می‌شوند کودکان از مهارت حل مسئله و تفکر انتقادی استفاده کنند.
بازی‌های طبقه‌بندی کردن:
در این بازی‌ها بچه‌ها یک گروه خاص از اشیاء یا جانداران را با فکر خودشان تقسیم‌بندی می‌کنند. این طبقه‌بندی باعث می‌شود کودکان با الگوها آشنا شوند که طبیعتا برای تقویت تفکر انتقادی‌شان مفید است.
قصه‌گویی:
به کودکتان کمک کنید تا قصه بگوید. خودتان داستان را شروع کنید و بعد از او بخواهید که خودش را جای شخصیت اصلی قصه بگذارد و با تصمیماتش قصه را جلو ببرد. یا مثلا می‌توانید خودتان قصه‌ای را بگویید و در اوج داستان تصمیم را به فرزندتان واگذار کنید. خوبی قصه‌گویی این است که علاوه‌بر تقویت مهارت تفکر انتقادی در کودکان باعث افزایش مهارت‌های زبانی هم می‌شود.
۳ـ موقعیت‌های فرضی برایش ترسیم کنید:
شما می‌توانید برای کودکتان یک سری موقعیت‌های فرضی را توصیف کنید که در آن باید تصمیم‌گیری انجام دهد. از او بخواهید مزایا و معایب هر تصمیم را بگوید و در آخر تصمیم نهایی را بگیرد. مثلا می‌توانید بپرسید اگر مقداری پول داشت آن را برای چه چیزی خرج می‌کرد؟ یا مثلا اگر مقدار معینی پول داشته باشد و بخواهد بین چند وسیله خاص آن را خرج کند کدام را انتخاب می‌کند؟ طراحی کردن این موقعیت‌های فرضی نیازمند خلاقیت خود شما هست که بتوانید موقعیت‌های فرضی مناسب با سن و شخصیت کودکتان طراحی کنید.
۴ـ معکوس عمل کنید:
برای این کار شما باید گزاره‌ای را که کودک از غلط بودن آن آگاه است را بگویید تا کودتان حرفتان را اصلاح کند. مثلا بگویید: «به نظرم خوبه آدم صبح تا شب پای تلویزیون بشینه و فیلم نگاه کنه و هیچ کاری نکنه.» حالا نوبت فرزند شماست که شما را نقد کند و یاد بگیرد چگونه می‌تواند حرف‌های دیگران را مؤدبانه و منطقی نقد کند.
۵ـ سؤال پیچش کنید!
کلا سؤال پرسیدن برای تقویت تفکر انتقادی عالی است. مخصوصا وقتی این سؤال‌ها زیاد باشند. سعی کنید پشت سرهم از کودکتان سؤال بپرسید تا تفکر انتقادی در کودک تقویت شود. مثلا می‌توانید از او یک سؤال بپرسید و باتوجه به جوابش، سؤالی دیگر مطرح کنید و این چرخه را ادامه دهید.
به‌طور مثال بپرسید: اگر کسی در خیابان به تو خوراکی دهد آن را می‌گیری؟ ( احتمالا باتوجه به آموزش‌های قبلی شما می‌گوید نه). بعد در ادامه بگویید اگر خیلی گرسنه‌ات بود و آن خوراکی خیلی خوشمزه بود و دوست داشتی چه؟ اگر آن شخص خیلی مهربان به نظر می‌رسید چه؟ کسی در خانه را زد در را باز می‌کنی؟ اگر بگوید من دوست مادرت یا پدرت هستم چه؟
@amozeshtarhdars
#تفکر_انتقادی
#حل_مسئله
6.DOC
6.44M
طرح درس برگزیده کشوری💫
شیمی ۳ و آزمایشگاه
درس استوکیومتری روابط کمی در واکنش های شیمیایی
روش های تدریس بکار رفته....
تلفیقی ..سخنرانی...پرسش و پاسخ...کارگروهی...نمایش فیلم و انیمیشن....الگوی دریافت مفهوم....الگوی حل مسئله...الگوی یادسپاری....الگوی پیش سازمان دهنده
@amozeshtarhdars
#روش_تدریس
#تدریس_فعال
#طرح_درس
#دبیری
#حل_مسئله
20.DOC
909.8K
شیمی سوم تجربی و ریاضی
روش های تدریس بکار رفته
حل مسئله و اکتشافی
@amozeshtarhdars
#روش_تدریس
#تدریس_فعال
#طرح_درس
#دبیری
#حل_مسئله
32.DOC
4.26M
طرح درس برگزیده کشوری💫
جشنواره ی الگوهای برتر تدریس⚡️
شیمی ۳و ازمایشگاه
کلوییدها و پاک کننده ها
روش تدریس....حل مسئله و دريافت مفهوم
@amozeshtarhdars
#روش_تدریس
#تدریس_فعال
#طرح_درس
#دبیری
#حل_مسئله
2.47M
🔸روش تدریس حل مسئله🔸
#روش_تدریس
#تدریس_فعال
#حل_مسئله
#جورج_پولیا
#جان_دیویی
#کارورزی
@amozeshtarhdars
🔸روش تدریس حل مسئله🔸
مراحل روش حل مسئله‌ی جان دیویی:
1- مشخص کردن ابعاد مسئله توسط آموزگار برای دانش‌آموزان؛
2- گردآوری داده‌ها و اطلاعاتی توسط دانش‌آموزان برای فرضیه‌سازی؛
3- ساختن فرضیه؛
4- آزمودن فرضیه و ثبت نتایج آن؛
5- نتیجه‌گیری و تعمیم موارد اثبات شده.
مراحل روش حل مسئله‌ی جورج پولیا:
1- ادراک و فهم مسئله از راه معطوف ساختن توجه دانش‌آموز به آن، شرح و توضیح عبارات کلیدی، بیان مسئله به زبان ساده (توسط دانش‌آموزان)، مشخص کردن موارد معلوم و مجهول مسئله، تشخیص شرایط و محدودیت‌ها؛
2- طراحی حل مسئله (که نوعی نقشه‌کشی برای حل مسئله است)؛
3- اجرای نقشه‌ی راهبردی همراه با ارائه‌ی آموزش‌های جانبی و سازمان‌دهی امکانات موردنیاز و مقایسه‌ی عملکردها؛
4- بازنگری و کنترل (که شامل مقایسه نقشه‌ها، تشریح جواب مسئله، مقایسه‌ی جواب‌ها، یافتن ارتباط جواب با اهداف مسئله و تعمیم نتایج برای حل مسائل مشابه).
#روش_تدریس
#تدریس_فعال
#حل_مسئله
#جورج_پولیا
#جان_دیویی
#کارورزی
@amozeshtarhdars
Image to PDF ۲۰۲۴۰۳۰۵ ۰۳.۲۵.۵۶.pdf
211.2K
طرح درس علوم پایه پنجم ابتدایی نور و رنگ به روش حل مسئله جان دیویی
@amozeshtarhdars
#روش_تدریس
#تدریس_فعال
#طرح_درس
#جان_دیویی
#حل_مسئله
#کارورزی
Image to PDF ۲۰۲۴۰۳۱۳ ۰۱.۱۰.۲۹.pdf
223.6K
طرح درس با روش تدریس حل مسئله با الگوی جورج پولیا
پایه پنجم....راه های دفاع بدن
@amozeshtarhdars
#روش_تدریس
#تدریس_فعال
#طرح_درس
#جورج_پولیا
#حل_مسئله
#کارورزی
Image to PDF ۲۰۲۴۰۳۱۳ ۰۱.۰۰.۳۸.pdf
460.9K
طرح درس با روش تدریس حل مسئله با الگوی جان دیویی
علوم پایه پنجم رنگ های نور
@amozeshtarhdars
#روش_تدریس
#تدریس_فعال
#طرح_درس
#جان_دیویی
#حل_مسئله
#کارورزی
471zarbtaghsim.pdf
286.4K
نمونه طرح درس ریاضی با الگوی تدریس حل مسئله جورج پولیا
مهارت حل مسئله ( مدل چهار مرحله ای پوليا)
1 ) فهميدن مسئله :
يعني تشخيص داده ها و خواسته های مسئله و ارتباط بين آن‌ها
2) طرح ريزی كردن :
قصد كردن برای حل مسئله ( انتخاب راهبرد )
3 ) حل مسئله :
با توجه به راهبرد انتخاب شده و فهم مسئله به حل آن اقدام می کنیم.
4 ) برگشت به عقب :
راه حل و روشهائی را كه در حل مسئله از آن‌ها استفاده شده را مجددا بررسی و امتحان كرده تا جواب به دست آمده همان خواسته ی مسئله باشد .
#طرح_درس
@amozeshtarhdars
#کارورزی
#تدریس_فعال
#روش_تدریس
#جورج_پولیا
#حل_مسئله