افضل اعمال در شبهای قدر، علم است یا دعا و قرائت قرآن؟
✅
1. علم در ادبیات دینی نور است و نور، مسیر زندگی درست انسان را روشن میکند.
🌹 الْعِلْمُ نُورٌ يَقْذِفُهُ اللَّهُ فِي قَلْبِ مَنْ يَشَاءُ (مصباح الشريعة، ص 16)
🌹 ... وَ الَّذينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعى بَيْنَ أَيْديهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا وَ اغْفِرْ لَنا إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ (تحريم 8)
2. چه بسا در اعمال شبهای قدر، روایت صریحی بر مطلوبیت مذاکرۀ علم نباشد، اما از آیات و روایات فراوانی استفاده میشود که انسان باید با فهم و بصیرت حرکت کند. پس طلب علم، میتواند ذکر حقیقی خدا، طلب هدایت به راه شایسته و بایسته و دعای خیر از درگاه خدا باشد که از اعمال قطعی شبهای قدر است.
🌹 قلْ هذِهِ سَبيلي أَدْعُوا إِلَى اللهِ عَلى بَصيرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَني وَ سُبْحانَ اللهِ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكينَ (يوسف 108)
🌹 عن أمیر المؤمنین: يَا كُمَيْلُ مَا مِنْ حَرَكَةٍ إِلَّا وَ أَنْتَ مُحْتَاجٌ فِيهَا إِلَى مَعْرِفَةٍ (تحف العقول، ص 171)
🌹 عن أَمِير الْمُؤْمِنِين (علیه السلام): الْمُتَعَبِّدُ عَلَى غَيْرِ فِقْهٍ كَحِمَارِ الطَّاحُونَةِ يَدُورُ وَ لَا يَبْرَحُ وَ رَكْعَتَانِ مِنْ عَالِمٍ خَيْرٌ مِنْ سَبْعِينَ رَكْعَةً مِنْ جَاهِلٍ لِأَنَّ الْعَالِمَ تَأْتِيهِ الْفِتْنَةُ فَيَخْرُجُ مِنْهَا بِعِلْمِهِ وَ تَأْتِي الْجَاهِلَ فَيَنْسِفُهُ نَسْفاً وَ قَلِيلُ الْعَمَلِ مَعَ كَثِيرِ الْعِلْمِ خَيْرٌ مِنْ كَثِيرِ الْعَمَلِ مَعَ قَلِيلِ الْعِلْمِ وَ الشَّكِّ وَ الشُّبْهَةِ (الإختصاص، ص 245)
🌹 عن الإمام الْبَاقِر (علیه السلام): تَذَاكُرُ الْعِلْمِ سَاعَةً خَيْرٌ مِنْ قِيَامِ لَيْلَةٍ (همان)
3. قاعدۀ تربیت چنین است که باید به اندازۀ نیاز در میدان عمل، به دنبال علم باشیم و نباید علم ما از عقل ما بیشتر باشد.
این مطلب در روایات نیز آمده و بعضی از علمای ربانی بر آن تأکید کردهاند:
🌹 عن النبی (صلوات الله علیه و آله): مَنْ عَمِلَ بِمَا يَعْلَمُ وَرَّثَهُ اللهُ عِلْمَ مَا لَمْ يَعْلَم (الفصول المختارة، ص 107)
بنابراین میان دو فرد زیر، اوّلی افضل است:
اول: کسی که دانش کمی دارد، ولی به اندازۀ دانشش حرکت میکند
دوم: کسی که دانش زیادی دارد، ولی کمتر از مقتضای دانشش میرود.
4. بنابراین شاید بتوان چنین گفت:
برای کسی که نمیداند در عالَم چه کاره است و باید چه کاری کند، افضل اعمال، طلب علمی است که دستش را به چراغی تابناک و پایش را به مسیری روشن در زندگی برساند. حتی میارزد اگر کل شبهای قدرش را حقیقتا در طلب این #زهرهرخ #ماهرو خرج کند.
اما کسی که دست کم اضطرار خود را در پیشگاه مالک حق هستی دریافته است، باید با همین نور، پیش برود و هر چیزی، از جمله نور بیشتر را از خورشید فیّاضِ علم بخواهد:
🌹 فتَعالَى اللهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ وَ لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضى إِلَيْكَ وَحْيُهُ وَ قُلْ رَبِّ زِدْني عِلْماً (طه 114)