🔰 صحبت های کمتر شنیده شده از رهبری در موضوع حجاب/ حکومت وظیفه دارد جلوی بدحجابی را بگیرد. 🔹ما که نگفتیم اگر کسی در خانه خودش روسریش را برداشت، تعقیب می کنیم. 🔹کاری که در عموم جامعه صورت می گیرد، تعلیم عمومی است. برای حکومت اسلامی تکلیف ایجاد می کند 🔹حرام کوچک و بزرگ ندارد حرام شرعی نباید به صورت آشکار شکل بگیرد. حکومت اسلامی مثل حکومت امیرالمومنین (علیه السلام) وظیفه دارد جلویش را بگیرد 🔹این منطقی که میگوید مردم خودشون انتخاب کنند، درباره شراب فروشی هم هست. #حجاب_درکلام_ولی @asserajolmonir ✌️🌹

با صرف نظر از مطالب مطرح شده درباره خصوص #حجاب، سه نکته درباره این رویکرد، مهم است: ۱. بقای دغدغه عمل به دین برای کسی که کم و بیش با مشکلات عملی آن مواجه شده و آشنایی‌هایی دارد، ستودنی است. ۲. آفت اساسی برداشتهای رایج از چنین مطالبی، عبارت است از: * گذر نکردن از نگاه سنتی و فقه ثابتات، و نرسیدن به #فقه_رشد و فقه فرهنگی و تربیت‌مدار، * و اقدام به امر و نهی و تعقیب و مجازات، در شرایط خلأ یا ضعف طرح و برنامه تربیتی فردی و اجتماعی. ۳. وظیفه‌ی اهمّ حکومت و حاکمان دینی آن است که باب اجتهاد و اظهار نظر عالمان درباره مسائل فرهنگی را باز کنند و مستمرا از تضارب آرای موافق و مخالف در ارتقای فهم خود و تصمیمات و اقدامات حکومتی بهره ببرند، تا حاکمان در رده‌های مختلف، گرفتار استبداد و تقلید کورکورانه رأی نشوند. https://eitaa.com/anbaz60 https://t.me/anbaz60

✍🏻 بهترینی که انتخاب آخر بودن را ننگ نمی داند! • اگر بدانی خواستگارت، شما را بعد از دست رد چند نفر دیگر خواسته، نه اش می گویی! • اگر بدانی سخنران یا مداح جور نشده که تو را دعوت کرده اند، قبول نمی کنی! • با وجودی که می دانی بهترین نیستی و رتبه ات بعد از برترهاست! اما باز برای خودت ننگ می دانی انتخاب آخر باشی! • خداوند اما، با وجود اینکه زیباترین و برترین است، اغلب انتخاب آخر ما آدم ها بعد از همه سرخوردگی ها ست! اما ننگش نمی گیرد ! • مثل انتخاب اول ها تحویل می گیرد و خودش را به تغافل می زند و اصلا به روی بنده سرخورده و عمر از دست داده و زیان و ضرر چشیده نمی آورد. • این زرنگی بنده است که دستِ بالا بگیرد و بگوید: خاب الوافدون علی غیرک یعنی تازه بقیه که به انتخابهای غیر از تو رسیدند ضرر کردند و به زودی نا امید شده، تورا انتخاب می کنند، من با انتخاب نشدنم زودتر تورا انتخاب کردم! #ماه_رجب محسن قنبریان ۱۴۰۰/۱۱/۱۴ ☑️ @m_ghanbarian

زیارت #امام_حسین علیه السلام در شش وقت: شب و روز اول #رجب شب و روز نيمه رجب شب و روز نيمه #شعبان 🕌 هر گاه خواستى زيارت كنى ابا عبد الله الحسين (عليه السلام) را در اين اوقات غسل كن و پاكيزه‏ترين جامه‏هاى خود را بپوش و بايست بر در قبه مطهره آن حضرت رو به قبله و سلام كن بر جناب رسول خدا (صلى الله عليه و آله) و بر امير المؤمنين و بر حضرت فاطمه و بر امام حسن و امام حسين و بر باقى امامان (صلوات الله عليهم أجمعين) پس داخل شو و بايست نزد ضريح مقدس و صد مرتبه بگو: اللَّهُ أَكْبَرُ ... پس بگو: السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ خَاتَمِ النَّبِيِّينَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ سَيِّدِ الْمُرْسَلِينَ‏ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ سَيِّدِ الْوَصِيِّينَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ابْنَ فَاطِمَةَ سَيِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَلِيَّ اللهِ وَ ابْنَ وَلِيِّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا صَفِيَّ اللهِ وَ ابْنَ صَفِيِّهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حُجَّةَ اللهِ وَ ابْنَ حُجَّتِهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا حَبِيبَ اللهِ وَ ابْنَ حَبِيبِهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا سَفِيرَ اللهِ وَ ابْنَ سَفِيرِهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا خَازِنَ الْكِتَابِ الْمَسْطُورِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا وَارِثَ التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِيلِ وَ الزَّبُورِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَمِينَ الرَّحْمَنِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا شَرِيكَ الْقُرْآنِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا عَمُودَ الدِّينِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَابَ حِكْمَةِ رَبِّ الْعَالَمِينَ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَابَ حِطَّةٍ الَّذِي مَنْ دَخَلَهُ كَانَ مِنَ الْآمِنِينَ‏ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا عَيْبَةَ عِلْمِ اللهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا مَوْضِعَ سِرِّ اللهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا ثَارَ اللهِ وَ ابْنَ ثَارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ السَّلَامُ عَلَيْكَ وَ عَلَى الْأَرْوَاحِ الَّتِي حَلَّتْ بِفِنَائِكَ وَ أَنَاخَتْ بِرَحْلِكَ بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي وَ نَفْسِي يَا أَبَا عَبْدِ اللهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الْمُصِيبَةُ وَ جَلَّتِ الرَّزِيَّةُ بِكَ عَلَيْنَا وَ عَلَى جَمِيعِ أَهْلِ الْإِسْلَامِ فَلَعَنَ اللهُ أُمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ لَعَنَ اللهُ أُمَّةً دَفَعَتْكُمْ عَنْ مَقَامِكُمْ وَ أَزَالَتْكُمْ عَنْ مَرَاتِبِكُمُ الَّتِي رَتَّبَكُمُ اللهُ فِيهَا بِأَبِي أَنْتَ وَ أُمِّي وَ نَفْسِي يَا أَبَا عَبْدِ اللهِ أَشْهَدُ لَقَدِ اقْشَعَرَّتْ لِدِمَائِكُمْ أَظِلَّةُ الْعَرْشِ مَعَ أَظِلَّةِ الْخَلَائِقِ وَ بَكَتْكُمُ السَّمَاءُ وَ الْأَرْضُ وَ سُكَّانُ الْجِنَانِ وَ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ صَلَّى اللهُ عَلَيْكَ عَدَدَ مَا فِي عِلْمِ اللهِ لَبَّيْكَ دَاعِيَ اللهِ إِنْ كَانَ لَمْ يُجِبْكَ بَدَنِي عِنْدَ اسْتِغَاثَتِكَ وَ لِسَانِي عِنْدَ اسْتِنْصَارِكَ فَقَدْ أَجَابَكَ قَلْبِي وَ سَمْعِي وَ بَصَرِي سُبْحانَ رَبِّنا إِنْ كانَ وَعْدُ رَبِّنا لَمَفْعُولًا أَشْهَدُ أَنَّكَ طُهْرٌ طَاهِرٌ مُطَهَّرٌ مِنْ طُهْرٍ طَاهِرٍ مُطَهَّرٍ طَهُرْتَ وَ طَهُرَتْ بِكَ الْبِلَادُ وَ طَهُرَتْ أَرْضٌ أَنْتَ بِهَا وَ طَهُرَ حَرَمُكَ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ أَمَرْتَ بِالْقِسْطِ وَ الْعَدْلِ وَ دَعَوْتَ إِلَيْهِمَا وَ أَنَّكَ صَادِقٌ صِدِّيقٌ صَدَقْتَ فِيمَا دَعَوْتَ إِلَيْهِ وَ أَنَّكَ ثَارُ اللهِ فِي الْأَرْضِ وَ أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ بَلَّغْتَ عَنِ اللهِ وَ عَنْ جَدِّكَ رَسُولِ اللهِ وَ عَنْ أَبِيكَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ وَ عَنْ أَخِيكَ الْحَسَنِ وَ نَصَحْتَ وَ جَاهَدْتَ فِي سَبِيلِ اللهِ وَ عَبَدْتَهُ مُخْلِصاً حَتَّى أَتَاكَ الْيَقِينُ فَجَزَاكَ اللهُ خَيْرَ جَزَاءِ السَّابِقِينَ وَ صَلَّى اللهُ عَلَيْكَ وَ سَلَّمَ تَسْلِيماً اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ صَلِّ عَلَى الْحُسَيْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِيدِ الرَّشِيدِ قَتِيلِ الْعَبَرَاتِ وَ أَسِيرِ الْكُرُبَاتِ صَلَاةً نَامِيَةً زَاكِيَةً مُبَارَكَةً يَصْعَدُ أَوَّلُهَا وَ لَا يَنْفَدُ آخِرُهَا أَفْضَلَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ أَوْلَادِ أَنْبِيَائِكَ الْمُرْسَلِينَ يَا إِلَهَ الْعَالَمِينَ‏ آنگاه قبر مطهر را ببوس و روى راست خود را بر قبر گذار و بعد از آن روى چپ را آنگاه دور قبر بگرد و طواف كن و چهار جانب قبر را ببوس.

آنگاه برو بسوى قبر على بن الحسين (عليه السلام) و بايست نزد قبر آن جناب و بگو: السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الصِّدِّيقُ الطَّيِّبُ الزَّكِيُّ الْحَبِيبُ الْمُقَرَّبُ وَ ابْنَ رَيْحَانَةِ رَسُولِ اللهِ السَّلَامُ عَلَيْكَ مِنْ شَهِيدٍ مُحْتَسِبٍ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكَاتُهُ مَا أَكْرَمَ مَقَامَكَ وَ أَشْرَفَ مُنْقَلَبَكَ أَشْهَدُ لَقَدْ شَكَرَ اللهُ سَعْيَكَ وَ أَجْزَلَ ثَوَابَكَ وَ أَلْحَقَكَ بِالذِّرْوَةِ الْعَالِيَةِ حَيْثُ الشَّرَفُ كُلُّ الشَّرَفِ وَ فِي الْغُرَفِ السَّامِيَةِ كَمَا مَنَّ عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ وَ جَعَلَكَ مِنْ أَهْلِ الْبَيْتِ الَّذِينَ أَذْهَبَ اللهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِيراً صَلَوَاتُ اللهِ عَلَيْكَ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكَاتُهُ وَ رِضْوَانُهُ فَاشْفَعْ أَيُّهَا السَّيِّدُ الطَّاهِرُ إِلَى رَبِّكَ فِي حَطِّ الْأَثْقَالِ عَنْ ظَهْرِي وَ تَخْفِيفِهَا عَنِّي وَ ارْحَمْ ذُلِّي وَ خُضُوعِي لَكَ وَ لِلسَّيِّدِ أَبِيكَ صَلَّى اللهُ عَلَيْكُمَا پس بچسبان خود را بر قبر و بگو: زَادَ اللهُ فِي شَرَفِكُمْ فِي الْآخِرَةِ كَمَا شَرَّفَكُمْ فِي الدُّنْيَا وَ أَسْعَدَكُمْ كَمَا أَسْعَدَ بِكُمْ وَ أَشْهَدُ أَنَّكُمْ أَعْلَامُ الدِّينِ وَ نُجُومُ الْعَالَمِينَ وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكَاتُهُ‏ پس رو كن بسوى شهدا و بگو: السَّلَامُ عَلَيْكُمْ يَا أَنْصَارَ اللهِ وَ أَنْصَارَ رَسُولِهِ وَ أَنْصَارَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ وَ أَنْصَارَ فَاطِمَةَ وَ أَنْصَارَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ وَ أَنْصَارَ الْإِسْلَامِ أَشْهَدُ أَنَّكُمْ‏ لَقَدْ نَصَحْتُمْ للهِ وَ جَاهَدْتُمْ فِي سَبِيلِهِ فَجَزَاكُمُ اللهُ عَنِ الْإِسْلَامِ وَ أَهْلِهِ أَفْضَلَ الْجَزَاءِ فُزْتُمْ وَ اللَّهِ فَوْزاً عَظِيماً يا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَكُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِيماً أَشْهَدُ أَنَّكُمْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّكُمْ تُرْزَقُونَ أَشْهَدُ أَنَّكُمُ الشُّهَدَاءُ وَ السُّعَدَاءُ وَ أَنَّكُمْ الْفَائِزُونَ فِي دَرَجَاتِ الْعُلَى وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكَاتُهُ‏ بعد از آن بازگرد و بيا نزديك سر مبارك آن حضرت و نماز زيارت بكن و دعا كن براى خود و پدر و مادر خود و براى برادران مؤمن.

اگر وقتی که غیبت می کنیم، بانک ها به طور خودکار اموال ما را از حسابمان برداشته و به حساب کسی که غیبت او را می کنیم واریز کنند... بدون شک بخاطر حفظ اموالمان ساکت می شویم. آیا این اموال فانی در دنیای فانی، از اعمال باقیِ ما در دنیای باقی، با ارزش تر و عزیزترند؟! ⛔️ #غیبت_نکنیم ┈••✾•🌿🌸🌿•✾••┈

🪙 شوهرْ عوضی و شوهرِ عوضی، دو روی یک سکه! شوهرْ عوضی (عوض کردن شوهر بشکل بازی و تنوع) قطعا پدیده ای مدرن و همزاد با هم‌باشی ها و ازدواج سفید و... است. نقش آفرینان اصلی ترش ستاره های مجازی و بستره رونق اش سینما و سریال های مبتذل و حواشی اش هست. شوهرِ عوضی (که دست به خشونت های داعشی بزند) هم ربطش به خشونت های مدرن و مبادی فلسفی اش بیشتر است تا غیرتِ جهان سنت، چه رسد به اسلام! جای خود ثابت شده: خشونت های به سبک داعش، اثر نهیلیسم و پوچ گرایی اروپایی است نه مذهب گرچه در مثل داعش خود را در نمای مذهب نشان می دهد. به همین خاطر این نوع خشونت در جریان های سکولار اروپا هم با نماهای غیرمذهبی و حتی ضد مذهبی مثل فاشیست در حال بازتولید است. بریدن سر همسر توسط شوهر به سبک داعش هم همینگونه است، هم ذاتی اش با نهیلیسم بیشتر از سنت یا دین است. نشان به این نشان که قتل های به این فجیعی از متجاوزهای به عنف و خفاش شب ها هم سرمیزند آیا آنها هم روی قربانی خود غیرت دارند! #دختر_اهوازی محسن قنبریان ☑️ @m_ghanbarian

مصاحبۀ خبرگزاری تسنیم با حجت الاسلام #علیرضا_قائمی‌نیا دربارۀ معایب معرفت‌شناختی و الهیاتی فضای سایبر https://b2n.ir/s17143 در پست بعدی، متن مصاحبه را نقل می کنم. بخش هایی از متن در صوت و فیلم نیست و بخش هایی از مصاحبه در متن نیامده است. https://eitaa.com/anbaz60 https://t.me/anbaz60 وبلاگ: http://sdinparasti60.parsiblog.com/

معایب معرفت‌شناختی و الهیاتی فضای سایبر در گفت‌وگو با علیرضا قائمی‌نیا ۲۰ بهمن ۱۴۰۰ - ۱۰:۵۵ اخبار فرهنگی اخبار دین ، قرآن و اندیشه علیرضا قائمی‌نیا می‌گوید: سیطره فضای سایبر بر حیات بشر همه چیز را دگرگون کرده و با جایگزین کردن "ایمان‌گرایی" به جای "ایمان" به ظهور مفاهیمی چون خدا و روح دیجیتال منتهی شده است. به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تأملات نظری درباره فضای سایبر و فراهم آوردن بستری معرفتی برای ژرف‌‌کاوی و بازاندیشی در این خصوص، به رغم تمامی اهمیت و ضرورتی که دارد تاکنون کمتر مورد توجه اندیشمندان و متفکران ما بوده است و آثار تألیفی در این زمینه یا به کلی مفقود است و یا اگر هم هست چندان کم‌شمار و یا کم‌جان و لاغر است که در حکم "النادر کالمعدوم" است. در این میان اما کتاب "الهیات سایبر"، نوشته حجت‌الاسلام علیرضا قائمی‌نیا، دانشیار گروه معرفت‌شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در حوزه آثار معرفت شناختی فضای سایبر از جایگاه متمایز و منحصر به فردی برخوردار است. قائمی‌نیا در این کتاب توانسته است به کمک تحلیل‌های فلسفی، کلامی و معرفت شناختیِ آراء متفکران مسلمان و فیلسوفان غرب، با تبیین ماهیت و چیستی این فضا، عمده مشکلات دین‌شناختی و الهیاتی آن‌ را احصاء کرده و به فراخور هر مسأله راه حل‌هایی ارائه دهد.

1️⃣ کتاب "الهیات سایبر" قرار است به چه نیاز مبرم معرفتی پاسخ بدهد و انتظار دارید که به چه نتایج عملی مشخصی منتهی شود؟ آیا اساسا چشمداشت نتایج عملی از یک اثر نظری و معرفتی انتظار بجا و بحقی است؟ ✅ الهیات سایبر همان طور که از نامش پیداست به مسائل الهیاتی و کلامی می‌پردازد که مرتبط با فضای سایبر یا فضای مجازی است. فضای سایبر اهمیت زیادی برای عصر ما و خود ما دارد چون ما الان به یک معنا در عالم سایبر زندگی می‌کنیم و عالم سایبر زیست‌جهان ما را تشکیل می‌دهد. آن عالمی که در آن زندگی می‌کنیم، واکنش نشان می‌دهیم، سخن می‌گوییم و ارتباط برقرار می‌کنیم به نحوی از انحاء تحت سیطره فضای سایبری است. این فضا تمام ابعاد زندگی بشر جدید را فراگرفته و ما تمام امور علمی، اقتصادی، تجاری، ارتباطی خودمان را در این فضا سامان می‌دهیم و دامنه آن هم روز به روز گسترش بیشتری پیدا می‌کند. طبیعی است که این فضا برای خودش مزایا و معایبی دارد، مزایایش را می‌بینم؛ همین سرعتی که در انجام کارها هست، ارتباط راحت‌تری که ما به واسطه این فضا با کسانی که در آن سوی کره زمین هستند برقرار می‌کنیم و... همه این‌ها چیزهایی هستند که در دنیای قدیم یا اساسا میسّر نبود و یا به این سهولت انجام نمی‌شد. یکی از ویژگی‌های مهم سایبر دموکراتیزه شدن اطلاعات است یعنی اطلاعات عمومی شده و در دسترس همه قرار گرفته است. این نکته مهمی است ولی این فضا برای خودش معایبی هم دارد، من تلاش کرده‌ام که آن معایبی که بر این فضا مترتب است، خصوصا معایبی که معرفت‌شناختی و دینی هستند را تا حدی دسته‌بندی کنم و راه حل‌هایی هم پیشنهاد بدهم. طبیعی است که مهمترین ویژگی معرفت‌شناختی فضای سایبر جایگزین شدن اطلاعات به جای معرفت است. "معرفت" باورِ صادقِ موجه است، از حیث معرفت‌شناسی در فضای سایبر ما با چیزی به اسم باور صادق موجه ارتباط نداریم بلکه صرفا با اطلاعات و داده‌هایی که معنادار هستند، سروکار داریم و چه بسا که اصلا فرصت نداریم که بخواهیم صدق و کذب آن‌ها را بررسی کنیم چون جریان اطلاعات در فضای سایبر فوق العاده قوی است، شما می‌بینید گاهی آبشارهای اطلاعاتی پیدا می‌شود و یک باره سیلی از اطلاعات می‌آید که به هیچ وجه نمی‌توانید مقابل آن مقاومت کنید؛ نمونه‌اش همین شایعاتی است که هراز چندگاهی در جامعه به راه می‌افتد و وقتی راه افتاد دیگر نمی‌شود با آن مقابله کرد چون باید زمان از آن بگذرد. در فضای سایبر چنین اتفاقی می‌افتد و ما جریان‌های اطلاعات و کلان داده‌ها و آبشارهای اطلاعاتی داریم که تعامل معرفتی با این‌ها نمی‌شود کرد. بنابراین یک مشکل اصلی که پیدا می‌شود این است که کسی که در این فضا زندگی می‌کند با چه معیارها و هنجارهایی می‌تواند این اطلاعات را سبک و سنگین کند. از سوی دیگر این فضا جذابیت‌های زیباشناختی بالایی دارد چون درد و رنج‌هایی که در زندگی روزمره می‌بینید، در این فضا وجود ندارد اما به موازات این امر، فراغت هم از انسان سلب می‌شود و طبیعی است که استفاده حداکثری از این فضا مشکلات زیادی برای بشر به وجود می‌آورد. همین که انسان درگیر در این فضا نمی‌تواند به کارهای ضروری‌اش برسد و معنای زندگی برایش تغییر پیدا می‌کند خیلی دامنه‌دار و مهم است لذا برخی اندیشمندان ایده "مینمالیسم دیجیتال" را مطرح کرده‌اند که به استفاده حداقلی از تکنولوژی و فضای مجازی و ابزارهای دیجیتال اشاره دارد. طبیعی است مشکل پوچی و بی‌معنایی در فضای مجازی خطری جدی است که در بیشتر کشورها از جمله در کشور ما میان جوانان رشد کرده است.

2️⃣ این جایگزین شدن اطلاعات به جای معرفت که در فضای سایبر شاهدش هستیم از طریق چه سازوکار و تحت چه مکانیسمی به پوچی و معناباختگی حیات منجر می‌شود؟ ✅ ببینید! این مسأله دلایل متعددی دارد که من آن‌ها را در اثر خودم بررسی کرده‌ام؛ مختصر این که این امر هم دلایل فلسفی دارد هم دلایل عملی. از جمله دلایل فلسفی و نظری‌اش یکی همین جاگیر شدن اطلاعات به جای معرفت است و دوم اینکه سرگرم شدن به کلان داده‌ها به سلب اراده انسانی منجر می‌شود. شما تصور کنید که دارید متنی را می‌خوانید که در حین آن پیامی در یکی از این شبکه‌ها می‌آید که اصلا ربطی به کار شما ندارد اما آن را دنبال می‌کنید و دوباره پیام‌های دیگری می‌آید و به همین ترتیب دچار یک تسلسل بی پایان در فضای سایبر می‌شوید که از اساس هم ربطی ربطی به کار شما ندارد و فقط وقت شما را می‌گیرد و توجه شما را به چیزهای دیگر معطوف می‌کند. خود این مسأله تبعات فلسفی و وجودی عمیقی دارد که باید در آن درنگ کرد. به طور کلی تعلق وجودی پیدا کردن به فضای سایبر مشکل جدی بشر امروزی است و تبعات این تعلق وجودی در سایر ساحت‌های زیستی بشر هم راه پیدا کرده است. من این اصطلاح را از فلسفه خودمان گرفته‌ام که می‌گویند معلول نسبت به علت خودش سرتاپا فقر است چون علت، معلول را به وجود آورده است. این نسبت در جامعه امروز میان بشر جدید و فضای سایر وجود دارد و بشر نمی‌تواند بدون فضای مجازی زندگی کند و وابستگی کامل وجودی به آن پیدا کرده است.

3️⃣ در حقیقت نسبت میان علت و معلول در فضای سایبر عوض شده است و انسان آن نقش فاعلی خودش را در این فضا از دست داده و به نوعی مغلوب و مقهور آن شده است. ✅ بله نسبت کاملا عوض شده و یک حالت پذیرش و انفعال صرف نسبت به این فضا ایجاد شده است و این وابستگی‌ها مشکل ایجاد می‌کند که یکی از بارزترین آن‌ها از بین رفتن قدرت انتقادی بشر است گرفتن چون طبیعی است که کسی که در فضای کلان داده‌ها سیر می‌کند فرصت ندارد که این اطلاعات را ارزیابی کند، ابزارهای آن را هم ندارد. درست مثل این است که شما همه اطلاعات، حتی اطلاعات تخصصی را به زبانی ساده در اختیار همگان قرار داده‌اید و این یک مشکل است. مشکل دیگر این است که فضای سایر انسان را وارد توده بزرگتری از مردم کرده است شما قبل از اینکه فضای سایبر بیاید با دایره دوستان و خانواده و همکارانتان ارتباط داشتید اما الان وقتی وارد فضای سایبر می‌شوید با همه کسانی که در اینترنت هستند تعامل دارید و این انسان را درگیر یک توده بزرگ‌تر کرده است که این توده بزرگ‌تر اصالت را از زندگی انسان می‌گیرد چون شما نمی‌توانید با طبیعت و همه آن موجوداتی که در جهان خارج هستند و با خودهای واقعی انسان‌ها ارتباط برقرار کنید. این‌ها مشکلات جدی است که در واقع این فضا برای انسان به وجود آورده است و طبیعی است مفاهیم دینی هم تحت سیطره این وضعیت مشکل پیدا می‌کنند. مفاهیمی مثل "خود"، "خدا" و... همه این‌ها دستخوش تغییر می‌شوند. من در کتاب خودم به نحو مستوفا به این مسائل پرداخته‌ام و به مفاهیمی هم که تحت عنوان‌هایی مثل "خدای دیجیتال"، "روح دیجیتال" مطرح می‌کنند، پرداخته‌ام. این را هم اضافه کنم که در فضای سایر شما نمی‌توانید کاملا تابع منطق باشید چون ورود در این فضا درست مثل این است که وارد جمعی می‌شوید که در آن جا هر کس چیزی می‌گوید و شما مجال پیدا نمی‌کنید استدلال کنید و لذا ایمانی که در فضای سایر پیدا می‌شود از سنخ جدیدی است که من اسم آن را "ایمان دیجیتال" گذاشته‌ام و این ایمانی است که نمی‌تواند مبتنی بر عقل باشد بلکه نوعاً مبتنی بر گرایش است و در واقع شما براساس گرایش و تمایلی که دارید ایمان می‌پذیرید. ادعا نمی‌کنم که در این فضا مباحث تخصصی درنمی‌گیرد چون طبیعی است که گاهی بحث‌های تخصصی راجع به ایمان، و دینداری هم در فضای سایبر صورت می‌گیرد ولی شما می بینید که گاهی یک نفر با یک شایعه‌ای راجع به دین، مفاهیم و شخصیت‌های دینی یک باره کل نظام باورهایش را تغییر می‌دهد.