🔴 کرونا و تقویت #دولت_ملت ها در برابر جهانی سازی
🔹سالهاست که نظریه جهانی سازی در مراکز فکری و علمی بحث می شود که نتیجه آن تضعیف حاکمیت «دولت - ملت» هاست.
🔸یونان باستان متشکل از دولت شهرهایی بود که به صورت مستقل حکومت می کردند. دولت شهرها، با رأی مردم اداره می شد. البته زنان، کودکان، برده ها و غیربومی ها شهروند درجه دو محسوب می شده و حق رأی نداشتند.
🔹تشکیل حکومت ها و امپراطوری های مختلف در طول تاریخ به روند سنتی ادامه داشت. حکومت های پراکنده که زمین و جغرافیای حکمرانی خود را معمولاً با قدرت نظامی نگه داشته بودند. در هر قلمرو تعدادی حکومت کوچک که همه تحت قیمومیت یک حکومت مرکزی بوده اند تشکیل می شد. نوع حکومت ها هم خلاصه می شد در: حکومت های موروثی، سلطنتی، دیکتاتوری، خلافت و دینی.
🔸مفهوم «دولت - ملت» از سقوط کلیسای مسیحیت به این طرف شکل گرفت. «دولت ملی» یعنی یک دستگاه سیاسی در قلمروی ارضی معینی دارای حق حاکمیت است و میتواند این حق را با قدرت نظامی پشتیبانی کند. در این نوع دولت، جمعیت کشور شهروند محسوب میشوند. گیدنز: ۱۳۸۴، ص ۳۴۱
🔹شاید بتوان گفت "چزاره بورجیا" شاهزاده حاکم واتیکان اولین فردی بود که دولت ملی را پیاده کرد. یکی از دلایل علاقه نیکولو ماکیاولی به بورجیا در اوایل قرن 16 میلادی همین ساختاری بود که بورجیا بنا نهاد.
🔸بدین ترتیب پیمان وستفالی، پس از پایان جنگهای سی ساله مذهبی در قرن 16 اروپا (۱۶۱۸–۱۶۴۸) فی مابین کشورهای اروپایی منعقد شد و برای اولین بار در تاریخ، حق حکمرانی کشورها(دولت ها) بر یک جغرافیای مشخص به رسمیت شناخته شد. ناسیونالیسم(ملی گرایی) حاصل شکل گیری دولت ملی بود.
🔹مفهوم دولت ملت ها در اروپا محصور نماند و به اقصاءنقاط جهان بالاخص شرق گسترش یافت. مدل حکمرانی در ایران و عثمانی و ... از مدل حاکمیت سنتی به «دولت ملت» تغییر پیدا کرد و عثمانی به چندین کشور تقسیم شد.
🔸با رشد ارتباطات بین المللی و پیشرفت رسانه ها در چند دهه اخیر، مفاهیمی چون «جهانی شدن» و «جهانی سازی» مطرح شد و اندیشمندان زیادی مدعی شدند مفهوم «دولت ملت» کم کم از عرصه سیاسی رخت بر می بندد و همه قدرت ها ذیل قدرت های جهانی –هژمونی آمریکا- تعریف می شوند.
🔹تشکیل سازمان های سیاسی و اقتصادی با این هدف در غرب رسماً انجام شد و دولت آمریکا سرمایه گذاری های کلانی در این زمینه انجام داد. ساخت فیلم های هالیوودی با هزینه های بسیار بالا با این هدف و طرح نظریات به ظاهر علمی و نگارش هزاران جلد کتاب و مقاله و نرم افزار تنها بخشی از تلاش های دولت ایالات متحده است.
🔸وضع قوانینی برای کم کردن قدرت سیاسی دولت ها به بهانه قوانین بین المللی و دخالت در حاکمیت داخلی کشورها به شدت افزایش یافت. آمریکایی ها به شدت سعی کردند پروژه جهانی سازی خود را با کمرنگ کردن حقوق دولت ها پیش ببرند و از ظرفیت های سازمان های بین المللی برای حاکمیت ارزش ها و استانداردهای لیبرال دموکراسی آمریکایی بسیار استفاده کنند. بدین ترتیب روابط سیاسی و اقتصادی دولت ها، روابط بانکی، تجارت، صادرات، واردات، فوتبال، پزشکی، آموزش، حقوق زنان، حقوق کودکان و ... تحت تأثیر سیاست های کلان جهانی سازی آمریکا قرار گرفت.
🔹با این تعریف اگر روال به همینگونه پیش برود دولت ها هیچ حقی ندارند در سرزمینی که حاکم آن هستند سیاست های خود را پیش ببرند بلکه باید مجری سیاست ها و استانداردهای جهانی خواهند بود.
🔸ویروس #کرونا اما این روند را بهم ریخت. آمریکایی که ادعا می کرد نجات دهنده و سرور و رهبر جهان است در اولین قدم، ارتباطات جهانی خود را قطع و به امور داخلی خودش مشغول شد. دولت های غربی یک به یک محموله های ماسک و ضدعفونی و تجهیزات پزشکی سایر دولت ها را ربودند و عملاً دولت ها به این نتیجه رسیدند تنها خودشان باید به فکر مملکت خودشان باشند و حرف زدن از سازمان های جهانی و امید داشتن به دولت هایی چون آمریکا، سراب است.
🔹به نظر می رسد در پساکرونا دولت ها همه به فکر قوی کردن ساختار سیاسی و اقتصادی و اجتماعی خود بیافتند. دولت ها به این نتیجه رسیده اند که کماکان بهداشت و درمان و آموزش برعهده حاکمیت داخلی خواهد بود و واگذاری بهداشت و آموزش به استانداردهای دیگران به صلاح نخواهد بود.
🔸بازنگری در کوچک سازی دولت و بازگرداندن حق دولت در عرصه اقتصاد نیز مهم ترین دستاوردهای کرونا خواهد بود و کماکان تأمین 5 ارزش اساسیِ امنیت، عدالت، آزادی، نظم و رفاه برعهده دولت خواهد بود.
✅ داود مدرسی یان