✳️ فقه اجتماعی، تبیین و استخراج یک نگاه جدید نسبت به احکام شرع است
🖋 به قلم استاد محمد جواد ارسطا
✂️ برش هایی از متن:
🔺 فقه اجتماعی یک اصطلاح شناختهشده و تعریفشده در حوزه نیست و لازم است در ابتدا فقه اجتماعی را معنا کنیم. بنده در تعریف فقه اجتماعی بر چند عنصر تاکید دارم. اولین نکته این است که فقه اجتماعی یک رویکرد به مسائل فقهی است. در نقطه مقابل فقه اجتماعی نگرش دیگری داریم که از آن به نگرش فقه فردی تعبیر میکنیم.
🔺 پس اولین نکتهای که در باب فقه اجتماعی باید مورد توجه قرار گیرد این است که فقه اجتماعی یک رویکرد است. این رویکرد با سه عنصر از فقه فردی تمایز پیدا میکند. عنصر اول این است که در فقه اجتماعی هدف، تنظیم زندگی اجتماعی مردم است. پس اولین ویژگی فقه اجتماعی هدف آن است و بر اساس هدف از فقه فردی تمایز پیدا میکند. وویژگی دوم فقه اجتماعی آن است که در فقه اجتماعی علاوه بر مکلفی که یک شخص حقیقی میباشد با سه مکلف دیگر سروکار داریم. آن سه مکلف عبارتند از: شخص حقیقی با وصف شهروند بودن یعنی با تابعیت داشتن نسبت به یک دولت. مفهوم شهروند وقتی تحقق پیدا میکند که یک شخص حقیقی تابعیت یک دولت را پذیرفته باشد.
🔺 دومین مکلف؛ جامعه است. جامعه بر اساس دیدگاهی که علامه طباطبایی دارند یک وجود مستقل از اعضای تشکیلدهندهاش دارد که این استقلال، استقلال عرفی است. وجود جامعه یک وجود عرفی مستقل است، نه وجود تکوینی مستقل. این وجود عرفی مستقل را میتوان از راه آثاری که بر افراد میگذارد تشخیص داد. هر جامعهای به حسب آداب و رسوم حاکم بر آن جامعه بر افرادی که در آن زندگی میکنند اثر میگذرد. این اثر گذشته از اینکه بالوجدان برای ما محسوس است در روایات هم مورد توجه قرار گرفته است. اینکه برخی سرزمینها متصف به صفات مثبتی شدند و برخی متصف به صفات منفی، اینکه در روایات تاکید شده از دارالکفر به سمت دارالاسلام هجرت کنید دلیلش همین است. دارالکفر جامعهای است که در آن عقاید دینی حاکم نیست در نتیجه تاثیر منفی بر متدینانی که در آن زندگی میکنند میگذارد؛
🔺 بنابراین توصیه شده است مومنان از دارالکفر به دارالاسلام هجرت کنند. پس ما جامعه را دارای وجود عرفی مستقل میدانیم. راه پی بردن به این وجود مستقل آثاری است که بر افراد میگذارد. حتی ما خطاباتی در قرآن داریم که مخاطبش جامعه است؛ مثلا آیهای که میفرماید: «وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَهُ فَاقْطَعُوا أَیدِیهُمَا» مخاطبش جامعه است.
سه خصوصیت موضوعات فقه اجتماعی
🔺 پس فقه اجتماعی سه مکلف دیگر غیر از شخص حقیقی دارد؛ مکلف اول شخص حقیقی با وصف شهروندی، مکلف دوم جامعه، مکلف سوم عبارت است از دولت. دولت به عنوان نهاد تدبیرکننده زندگی اجتماعی مردم. ما نمیتوانیم در معادلات خودمان در بیان احکام شرعی دولت را لحاظ نکنیم. دولت تدبیرکننده امور اجتماعی مردم است. پس فقه اجتماعی یک رویکرد است که با چند ویژگی از فقه فردی تمایز پیدا میکند. ویژگی اول هدف بود، ویژگی دوم مکلفان بودند، ویژگی سوم عبارت است از خصوصیات موضوعات مورد توجه در فقه اجتماعی. موضوعاتی که در فقه اجتماعی مورد توجه قرار میگیرند دارای سه خصوصیت هستند؛ خصوصیت اول اینکه تکرارپذیرند، خصوصیت دوم اینکه به تدریج اثر میگذارند. خصوصیت سوم اینکه این موضوعات نیازمند تدبیر و مدیریت هستند. این سه خصوصیت موضوعات فقه اجتماعی است.
🔺 آنچه در قالب این سه ویژگی برای فقه اجتماعی بیان شد تلاشی برای منضبط کردن فقه اجتماعی است. هدف من این بوده که فقه اجتماعی انضباط پیدا کند. خیلی جاها از فقه اجتماعی سخن گفته میشود ولی به طور مشخص در مورد ویژگیهای فقه اجتماعی چیزی گفته نمیشود. ما باید این ویژگیها را به صورت منضبط ارائه دهیم تا میان فقه اجتماعی و فقه سیاسی تفکیک کنیم و روابط را به درستی تشخیص دهیم.
جهت مطالعه کامل این مقاله به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d8%ac%d8%aa%d9%85%d8%a7%d8%b9%db%8c%d8%8c-%d8%aa%d8%a8%db%8c%db%8c%d9%86-%d9%88-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%ae%d8%b1%d8%a7%d8%ac-%db%8c%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%ac%d8%af/
#فقه_اجتماعی
#احکام_شرع
#فقه_سیاسی
#ققه_فردی
#محمد_جواد_ارسطا
🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما
🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻:
ایتا:
https://eitaa.com/andishema
تلگرام:
https://t.me/andishemaa
✳️ رساله جامع ۴ جلدی حضرت آیت الله العظمی سید علی سیستانی منتشر شد
آیت الله سیستانی
✍️ بر اساس گزارش، روابط عمومی «سایت اندیشه ما» رساله توضیح المسائل جامع در چهار جلدی مظابق فتوای مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیة الله العظمی سید علی حسینی سیستانی منتشر شده است.
در این رساله جامع چهارجلدی، احکام شرعی مطابق با فتاوای حضرت آیت الله العظمی سیستانی آمده است و مقلدان ایشان می توانند از این کتاب استفاده نمایند.
گفتنی است در ابتدای این کتاب آمده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
این نسخه چهار جلدی رساله (توضیح المسائل جامع) مورد تأیید است و عمل به آن -ان شاءالله تعالی- مجزی است.
۲۷ شوال ۱۴۴۳
👇🏻 جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/resale-jame-4jeldi-ayatollah-sistani/
#آِیت_الله_سیستانی
#رساله
#توضیح_المسائل
#احکام_شرع
#احکام
🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما
🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻:
ایتا:
https://eitaa.com/andishema
تلگرام:
https://t.me/andishemaa