♦️ اجرای حدود و تعزیرات در آینه دین گریزی (قسمت اول)
🎙 استاد سید حبیب مرتضوی
✂️ برش هایی از متن:
🔻 مقدمه
1- چرایی تشریع نظام کیفری در دین اسلام، حفظ دین، اقامه عبادات و تشکیل جامعه سالم بر اساس سالم سازی محیط اجتماع و پیشگیری از جرائم است و اسلام بدین منظور از راه تقنین و آشنایی دادن مکلفین به وظایف فردی و اجتماعی و جعل ثواب و عقاب أخروی به تناسب رفتارهای آنها پیش آمده و در صورت عدم تأثیر این مقوله بر رفتارسازی و حرکت آنها در چهارچوب شریعت، به سراغ مجازات دنیوی که عبارت از حدود و تعزیرات و قصاص و دیات و کفارات است، آمده تا با اجرای آنها، بزهکاران را تأدیب و از مصالح اساسی دین و جامعه پاسداری کرده باشد.
به تعبیر مرحوم مجلسی، پنج چيز است كه در شريعت جميع پيغمبران حفظ آنها لازم و متحتم بوده: اول دين، دوم نفس، سيّم مال، چهارم نسب، پنجم عقل. و حفظ دين به اقامۀ عبادات است، و كشتن كافران و مرتدّان و جارى گردانيدن حدود و تعزيرات بر جمعى كه اينها را سبك شمارد، و حفظ نفس به قصاص كردن و ديه گرفتن است، چنانچه حق تعالى فرموده است «وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ يا أُولِي الْأَلْبابِ»(بقره: 179) يعنى از براى شما در قصاص كردن زندگى هست اى صاحبان عقول، زيرا كه اگر كشنده را بعوض مقتول نكشند، و جراحت كننده را بعوض جراحت نكنند، يا ديه نگيرند كشتن و فساد در عالم بسيار مىشود. و حفظ نسب به نكاح و ملك يمين از كنيزان، و منع از زنا و لواط و امثال آنها كردن، و حد مرتكب آنها جارى گردانيدن است. و حفظ مال به اجراى عقود شرعيه و منع نمودن از غصب، و دزدى در مال مردم، و حد خدا را بر مرتكب آنها جارى گردانيدن است. و حفظ عقل كه امتياز انسان از سائر حيوانات به آن است، به منع از آشاميدن شراب و سائر چيزهاى مست كننده، و جارى گردانيدن حد است، بر آشامنده آنها(مجلسی، 1362ش، 10).
2- بر اساس نظریه تبعیت احکام از ملاکات، قوانین شرع تابع مصالح و مفاسد واقعی بوده و با تغییر و شدت و ضعف آنها، احکام هم دچار تغییر می شوند. این ملاکات گاه از طریق شرع مقدس برای مسلمانان بیان شده و گاه با فرض پذیرش توانایی عقلا در کشف و درک ملاکات شرعی به ویژه در اعمال غیر عبادی، توسط عقل آنها کشف می شود.
3- از مهمترین متغیرهایی که در استنباط احکام شرعی و ملاکات آنها موثر بوده و بدین سبب همواره مورد اهتمام فقها قرار گرفته، عنصر زمان و مقتضیات آن می باشد. اهمیت این أمر به حدی است که برخی متفکران دینی، نظام قانونگذاری اسلام را یکسان ندانسته و آنها را به احکام ثابت و متغیر تقسیم نموده اند.(مطهری، 1370ش،ج2، ص77)
4- با توجه به این مفروض که مسئله اجرای حدود و تعزیرات، مخصوصا در سالهای اخیر، با واکنش منفی افکار عمومی مردم نسبت به دین اسلام و منویات آن مواجه شده و در نتیجه موجب گریزان شدن مردم و نفرت آنان از این شریعت گردیده است، می توان تضعیف دین و ایجاد نفرت از آن را به عنوان یکی از مقتضیات زمانی که بر اجرای حدود و تعزیرات و سایر احکام شرعی، تأثیر گذار بوده و در مسیر استنباط احکام فقهی موثر واقع می شود را مورد بررسی قرار داد.
🔸 با توجه به مقدمات ذکر شده و با ذکر این نکته که نوشتار پیش رو در خصوص دو قسم حدود و تعزیرات از اقسام پنج گانه نظام کیفری اسلامی منعقد شده است، سوالاتی که مطرح می شود این است که زمانی که اجرای حدود و تعزیرات، فارغ از جنبه های سیاسی آن، دستاویزی برای تبلیغات سنگین علیه دین اسلام و رویگردانی مردم از آموزه های اسلام و در نتیجه دین گریزی آنها قرار بگیرد، آیا شریعت همچنان بر اجرای احکام حدود و تعزیرات تأکید دارد یا آنکه تا فراهم شدن مجدد زمینه فکری و فرهنگی لازم از اصرار بر اجرای آن خودداری می کند.
🔺 جهت مطالعه این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/ejra-hodod-va-tazirat-dar-ayene-din-gorizi/
#تعزیرات
#حدود
#دین_گریزی
#سید_حبیب_مرتضوی
🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻:
ایتا:
https://eitaa.com/andishemaa
تلگرام:
https://t.me/andishemaa
اینستاگرام:
https://www.instagram.com/andishemaa
❇️ اجرای حدود و تعزیرات در آینه دین گریزی (قسمت دوم)
🎙 استاد سید حبیب مرتضوی
✂️ برش هایی از متن:
♦️ مقدمه
1- مسئله اجرای برخی از حدود و تعزیرات، مخصوصا در سالهای گذشته، با واکنش منفی افکار عمومی برخی مسلمانان و غیر مسلمانان، نسبت به دین اسلام و دستورات آن مواجه گردیده و در نتیجه موجب بدآیند و نفرت آنها از این شریعت و منویات آن شده است. بدین سبب با توجه به امکان تأثیرگذاری چنین بازتابی در مسیر استنباط أحکام فقهی و به خصوص در أحکام مجازاتهای اسلامی، با هدف پاسخ به پرسش های مذکور در قسمت اول این مقاله، در رابطه با نسبت میان اجرای حدود و تعزیرات با وهن دین و گریزان شدن مردم از آن، سخن به میان آمد.
2- در شماره پیشین، بیان گردید که این مقاله در ضمن دو گفتار به بررسی نسبت میان اجرای حدود و تعزیرات با مسئله دین گریزی می پردازد. در گفتار اول با هدف دستیابی به تصویری کلی از میزان اهمیت ملاک و مصالح حدود و تعزیرات و همچنین دستیابی به میزان اهمیت و ملاک موضوعات منصوصه ای که بر حکم به لزوم اجرای فوری حدود و تعزیرات مقدم شده اند، گزارشات روایی و فتوایی را با هدف تنقیح مناط و الغاء خصوصیت از آن موارد خاصه، بیان و مورد بررسی قرار دادیم و در نهایت قاعده ای را در پاسخ به پرسش های ذکر شده، با مضمون تعطیلی پذیر بودن حدود و تعزیرات در تزاحم با ملاکات أهمی چون وهن دین و نفرت و با توجه به همین شواهد اصطیاد کردیم.
در گفتار دوم که به عنوان گفتار حاضر پیش روی شماست، با توجه به ارتباط وهن دین و گریزان شدن مردم از آن با مسئله اجرای حدود و تعزیرات، حرمت گریزان کردن مردم از دین به عنوان یکی از قواعد فقهی محل بحث واقع شده و ادله و محدوده تأثیر گذاری آن در اجرای مجازات ها، مورد بررسی قرار می گیرد.
🔸 گفتار دوم: قاعده «حرمت ایجاد نفرت از دین»
🔸 حرمت ایجاد نفرت از دین که تحت عنوان قاعده حرمت تنفیر از دین مطرح می شود، یکی از عناوین فقهی ریشه دار در فقه می باشد. با توجه به اهمیت و تأثیر این بحث در حدود و تعزیرات و نقش آنها در بدآیند مردم و تنفیر آنها از دین، گفتار دوم بر آن است که برخی مبانی و ریشه های فقهی این قاعده را مورد بررسی قرار دهد.
🔸 در گفتار سابق، شواهد روایی و فتوایی متعددی را که بیانگر تقابل موضوعات شرعی با اجرای حدود و تعزیرات بوده و موجب سقوط فعلیت آنها و یا موجب عدم فعلیت برخی کیفیت هایی که مراعات آنها در اجرای آنها لازم بود، بیان کردیم. درگفتار حاضر، موضوع شرعی خاصی به نام «وهن دین و گریزان کردن مردم از آن» را که در جایگاه تزاحم و تقابل با بسیاری از واجبات شرعیه مخصوصا وجوب اجرای حدود و تعزیرات و کیفیات وارده در آن قرار می گیرد را تحت عنوان قاعده «حرمت ایجاد نفرت از دین» بررسی می کند.
🔸 تبیین قاعده
🔸 مفاد قاعده حرمت ایجاد نفرت از دین را بدین شکل می توان تبیین کرد که هر عملی که موجب گریز انسان ها از دین اسلام باشد ولو حکم شرعی الزامی باشد، باید از انجام آن خودداری کرد مگر اعمالی که شارع در هیچ حالی راضی به ترک آنها نیست. این قاعده به طور کلی، عموم مردم و به طور خاص زمامداران و فقهاء را از طرفی به لزوم توجه به اغراض کلی شریعت و مقاصد مستقل هر حکم شرعی و از طرف دیگر، به لزوم آینده بینی و توجه به آثار و پیامدهای عمل و فتوا تنبیه می دهد و آنان را در این قبال مسئول می داند.
🔸 در حقیقت این قاعده در فرضی که تطبیق بر حکم شرعی منفِّر می شود، درصدد بیان این مطلب است که برای اجرای احکام دینی همواره نوعی آمادگی و پذیرش ذهنی از سوی مردم ضروری است و اگر این عدم همراهی و عدم آمادگی در آنها موجب گریزان شدن آنها از اصل آیین و دین گردد، باید از اجرای آن در جامعه حذر کرد.
🔺 جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://andishehma.com/ejra-hodod-va-tazirat-2/
#تعزیرات
#حدود
#دین_گریزی
#سید_حبیب_مرتضوی
🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻:
ایتا:
https://eitaa.com/andishemaa
تلگرام:
https://t.me/andishemaa
اینستاگرام:
https://www.instagram.com/andishemaa