✅ عقل و عقلانیت دو علامه( مجلسی وطباطبایی) 🎙استاد محمد نصر اصفهانی ✂️ برش هایی از متن: 🔹 گفت‌وگو و مواجهه عقل و عقلانیت در آرای علامه مجلسی(ره) و علامه طباطبایی(ره) نشان می‌دهد که این دو عالم دینی در نوع عقلانیت، تعریف عقل، حیطه عقلانیت بشری و ارتباط میان عقلانیت و جهان‌شناسی دچار اختلاف نظر هستند. 🔹 منظور از عقلانیت در اینجا ساختار و چارچوب فکری است. در هر عقلانیتی، بدیهیات، قواعد، مستثنیات و مفاهیم خاصی وجود دارد که مخصوص همان عقلانیت است. بشر با انواع عقلانیت علمی، فلسفی، عرفانی، دینی و اسطوره‌ای زندگی و حقیقت را از یک یا چند طریق آن درک می‌کند. تفاوت اندیشه‌ورزان با دیگران در این است که اندیشه آنان از هماهنگی و انسجام برخوردار است، ولی دیگران متناسب با عقلانیت رایج زندگی می‌کنند. مسلمانان نیز از این قاعده مستثنا نیستند و اندیشمندان مسلمان نیز الگوی فکری مخصوص به خود را دارند. اینکه آیا می‌توان از عقلانیت بهتر سخن گفت، یا نسبت بین انواع عقلانیت چیست و آیا می‌توان در گفت‌وگوی بین انواع عقلانیت انتظار نتیجه مشخص داشت، جای گفت‌وگو بسیار است؛ با این حال، آنچه در این میان مهم به نظر می‌رسد، درک متقابل انواع عقلانیت است. 🔹 ما در این یادداشت درصدد هستیم تا به مقایسه عقل و عقلانیت دو علامه شیعه، یعنی علامه محمدباقر مجلسی (۱۰۰۶ ـ ۱۰۷۷) و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی (۱۲۸۱ ـ ۱۳۶۰) بپردازیم. بین این دو اندیشمند شیعه حدود ۳۰۰ سال فاصله وجود داشته، ولی افکار آنان در جامعه دینی ما زنده و قوی است. هر دو عقلانیت حضور دارند و محتوای آنها تغییر چندانی نکرده‌ است، با این تفاوت که عقلانیت علامه مجلسی(ره) حضور قوی‌تری از عقلانیت علامه طباطبایی(ره) در جامعه مذهبی دارد و بین این دو عقلانیت کمتر گفت‌وگوی جدی وجود داشته است. ما گفت‌وگو و مواجهه عقل و عقلانیت این دو علامه را از متن علامه مجلسی(ره) و پاورقی علامه طباطبایی(ره) در بحارالانوار استفاده کرده‌ایم. بگذریم از اینکه نقدهایی که علامه طباطبایی(ره) بر علامه مجلسی(ره) داشت، باعث ناراحتی هواداران عقلانیت علامه مجلسی(ره) شد و آنان مانع از ادامه گفت‌وگوی آنان شدند و این مواجهه فقط در هفت جلد از ۱۱۰ جلد بحارالانوار اتفاق افتاد. نگارنده در این یادداشت به تعدادی از این اختلاف نظرها درباره عقل و عقلانیت اشاره دارد. 🔻 نوع عقلانیت 🔸 علامه مجلسی(ره) به این نتیجه رسیده بود که همه حقایق در عقلانیت دینی موجود است. به همین دلیل، سعی داشت تا همه اندیشه‌های خود را از دل همین عقلانیت استخراج کند. ایشان در مقدمه کتاب بحارالانوار نوشته است که جوانی خود را صرف تحصیل علوم مختلفی کرده بود، ولی در نهایت متوجه شده که اولا همه علم در کتاب و اخبار اهل بیت(ع) رسالت موجود است و ثانیا فهمیده که کتاب خدا را جز از طریق ائمه(ع) نمی‌توان درست درک کرد. این دو مطلب باعث شده تا آنچه را که به قول خودش عمر خویش را در آن ضایع کرده است، ترک کند. (بحار مجلسی، ۱۴۰۳: ج۱، ۲ ـ ۳) 🔺 جهت مطالعه کامل این مطلب به لینک زیر مراجعه فرمایید: https://andishehma.com/aghl-aghlaniyat-do-allame/ #عقل #عقلانیت #علامه_طباطبایی #علامه_مجلسی #محمد_نصر_اصفهانی 🌐 تهیه شده توسط تیم اندیشه ما 🖇 مارا در شبکه های اجتماعی همراهی کنید 🙏🏻: ایتا: https://eitaa.com/andishemaa تلگرام: https://t.me/andishemaa اینستاگرام: https://www.instagram.com/andishemaa