قیصر امینپور
_زادهٔ ۲ اردیبهشت ۱۳۳۸
_ درگذشته ۸ آبان ۱۳۸۶
نویسنده، مدرس دانشگاه و شاعر معاصر ایرانی بود.
#روزنگار
(استاد ادبیات)
روحشان شاد و یادشان گرامی 🕊
#روزنگار
#روزنگار
۱۴ تیر؛ روز قلم
با کمی جستجو به دو دلیل برای انتخاب این تاریخ، بهعنوان روز قلم میرسیم:
سیزدهم تیرماه در ایران باستان جشن تیرگان بوده است.
در تقویم پیشینیان به غیر از ماههای سال، برای روزهای هر ماه نیز اسامی خاصی در نظر گرفته میشد؛ که این نامها تشابه زیادی به نام ماههای سال داشت. به همین خاطر در هرماه سال یکبار نام آن ماه با نام یکی از روزهای ماه یکی میشد. این یکی شدن اسم روز با اسم ماه برای پیشینیان ارزش فراوانی داشت و چنین روزهایی را مقدس شمرده و آن را جشن میگرفتند.
برای مثال روز سیزدهم تیرماه را تیر مینامیدند و هروقت که به روز سیزدهم تیرماه میرسیدند، این روز را روز تیرگان میخواندند و آن را با مراسمهای آیینی جشن میگرفتند. روایتهای بسیاری دربارۀ این روز وجود دارد. از جمله اینکه گفته میشود آرش کمانگیر در همین روز (سیزدهم تیرماه) بود که به قلۀ دماوند رفت، تیر در چلۀ کمان گذاشت و به سمت توران پرتاب کرد. تیری که یک شبانهروز در راه بود تا در نهایت بر درخت گردویی نشست و مرز ایران و توران را مشخص کرد.
دلیل نخست این است که در چنین روزی، هوشنگشاه -پادشاه پیشدادی- در جشن تیرگان با گردآوری کاتبان و نویسندگان آنها را بهرسمیت شناخت و گرامی داشت. و گفته میشود در همین روز بود که هوشنگشاه به مردم دنیا دستور داد تا در جشن، لباس کاتبان را بر تن کنند و مقامشان را عزیز بدارند.
(آثار الباقیه، ابوریحان بیرونی، فصل ۹، جشن تیرگان)
اما در تقویم رسمی ایران ۱۴ تیرماه روز قلم است که در سال ۱۳۸۱ پس از پیشنهاد انجمن قلم ایران و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی بهثبت رسید.
دلیل دوم: عُطارِد، کاتب ستارگان
با کمی کندوکاو و تأمل در اشعار فارسی با نمونههای فراوانی روبرو میشویم که عطارد را نویسنده و دبیر فلک و سیارات دانستهاند. بیت زیر را بهعنوان مثال از دیوان لسانالغیب، حضرت حافظ میآوریم:
"ای که انشاء عطارد صفت شوکت توست
عقل کل چاکر طغراکش دیوان تو باد"
(دیوان حافظ، غزل شماره ۱۰۸)
چرا عطارد را کاتب ستارگان میدانستند؟
پاسخ این پرسش، برمیگردد به نام دیگر این سیاره: یعنی عطارد.
عطارد در گذشته با نام (تیر) شناخته میشده و بههمین دلیل جشن تیرگان را روز مخصوص سیاره تیر (عطارد) مینامیدند.
احتمالاً این نامگذاری مرتبط با جشن تیرگان و بهرسمیت شناختن کاتبان توسط هوشنگشاه بوده است.
✍🏻حانیه یوسفی
@anjoman_adabiyat_uni_of_Qom
#روزنگار
۱۶ تیر؛ زادروز بیژن الهی
بهتصویر درختی
که در حوض
زیر یخ زندانیست،
چه بگویم؟
#بیژن_الهی
🆔 @anjoman_adabiyat_uni_of_Qom
#روزنگار
🔹۱۸تیر؛ روز ملّی ادبیات کودک و نوجوان
در ادامه متنی که میخوانید توسط یکی از اعضای انجمن نوشته شدهاست:
ادبیات آب و دانه روح است. جان آدمی تشنه که شد، قلم ادبیات را آفرید.
شعر سرود و قصه بافت و هر چه دل تنگش میگفت «بگو» را گفت و درد آدمی را در گوش ورق زمزمه کرد. اینگونه سینه هر شعر از راز بشر پر شد و حافظه هر قصه از روزگار او لبریز.
ادبیات، این دالان هزارخم، در به روی کوچک و بزرگ گیتی گشود و جان هر کس را به خطی میهمان کرد. برای انسان بالغ پیاله شراب بود و برای کودک تازهالفباآموخته جرعهای شربت بهار نارنج.
و اکنون، در هجدهمین روز تابستان، بهبهانه روز ملّی ادبیات کودک و نوجوان میطلبد که اندکی از این شربت بهارنارنج بگوییم و تشنگی جانمان را برطرف کنیم:
مرد بزرگی که این روز را نامدار کرد، مهدی آذریزدی، نویسنده و بازنویس عالیقدر کشورمان است. زندهیاد آذریزدی با بیش از بیست عنوان کتاب برای کودک و نوجوان، پرکارترین نویسنده کودک و نوجوان ایرانی شناخته میشود. علاوهبر تصحیح مثنوی مولوی که کاری است برای بزرگسالان، چند مورد از کتابهای او که برای کودک و نوجوان به رشته تحریر درآمده را نام میبریم:
قصههای خوب برای بچههای خوب،
قصههای تازه از کتابهای کهن،
مجموعه قصههای ساده،
گربه ناقلا،
گربه تنبل، و
مثنوی.
ادبیات کودک از آن زمان که لالاییها و ترانهها خوانده میشدند، وجود داشت اما با گذر زمان و بر اثر رشد فکری اهل قلم جایگاه کودک در ادبیات بهوضوح پیدا و آثار مستقلی با توجه به عواطف، احساسات، سن و شخصیت کودکان خلق شد. با آنکه در روزگار کهن بنمایه آثاری که برای کودکان تعریف میشد باید و نبایدها و طرز فکر بزرگترها بود و پس از آن در دوره اسلامی تغییرات ناچیزی در حد اضافه شدن فصولی در باب تربیت کودک به آثار ادبی فاخر، به وجود آمد ولی هر چه به دوران معاصر نزدیکتر میشویم با رشد فکری و گسترش دانش روانشناسی شاهد آثار ادبی ویژه کودکان هستیم که به صورت مستقل تألیف و منتشر شده است. البته باید گفت که از دوران مشروطه و پس از ورود صنعت چاپ به ایران و گسترش اندیشههای آزادیخواهانه، تجدید نظر در روشهای تربیتی، تأسیس مدارس همگانی و ورود سواد در میان عامه مردم بود که این استقلال شکل گرفت. در واقع پیش از آن آثار ادبی تنها در اختیار اشراف و بزرگزادگان بود. با اینحال اتفافات مهمی که در دوران مشروطه پیشآمد و همچنین تلاشهای ارزشمند کسانی مثل صادق هدایت، صبحی مهتدی، جبار باغچهبان، عباس یمینی شریف، صمد بهرنگی و دیگران این اختصار از میان رفت و اکنون در این دوره که ما شاهد آن هستیم ادبیات کودکان ایرانی را میتوان درحال گسترشی چشمگیر بهحساب آورد که نویسندگان، شاعران و منتقدان مخصوص به خود را پیدا کردهاست.
امید آن است که روز ملی ادبیات کودک و نوجوان در میان جامعه ایرانی بهانهای باشد برای هدیه دادن و آموختن فرهنگ و ادب غنی فارسی به فرزندان و آیندهسازان این سرای کهن، چرا که تا ایران و ایرانی زنده و پابرجاست رویای خلق دوباره فردوسیها بعید و دستنیافتنی نیست.
✍🏻#سارا_بهرامی_راد
🔻انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم
🆔 @anjoman_adabiyat_uni_of_Qom
#روزنگار
سالگرد درگذشت #مهدی_اخوان_ثالث
تو چه دانی که پس هر نگه سادهی من
چه جنونی، چه نیازی، چه غمیست ؟
یا نگاه تو، که پر عصمت و ناز
بر من افتد ، چه عذاب و ستمیست
دردم این نیست ولی
دردم این است که من بیتو دگر
از جهان دورم و بیخویشتنم
پوپکم! آهوکم!
تا جنون فاصلهای نیست از اینجا که منم!
🆔@anjoman_adabiyat_uni_of_Qom
#روزنگار
۲۷شهریور؛ روز شعر و ادب پارسی، بزرگداشت استاد شهریار
پیرم و گاهی دلم یاد جوانی میکند
بلبل شوقم هوای نغمه خوانی میکند
همتم تا میرود ساز غزل گیرد به دست
طاقتم اظهار عجزو نا توانی میکند
بلبلی در سینه مینالد هنوزم کاین چمن
با خزان هم آشتی و گلفشانی میکند
ما به داغ عشقبازیها نشستیم و هنوز
چشم پروین همچنان چشمک پرانی میکند
نای ما خاموش ولی این زهره شیطان هنوز
با همان شور و نوا دارد شبانی میکند
گر زمین دود هوا گردد همانا، آسمان
با همین نخوت که دارد آسمانی میکند
سالها شد رفته دمسازم ز دست اما هنوز
در درونم زنده است و زندگانی میکند
با همه نسیان تو گویی کز پی آزار من
خاطرم با خاطرات خود تبانی میکند
بیثمر هرساله در فکر بهارانم ولی
چون بهاران میرسد با من خزانی میکند
طفل بودم دزدکی پیر و علیلم ساختند
آنچه گردون میکند با ما نهانی میکند
میرسد قرنی به پایان و سپهر بایگان
دفتر دوران ما هم بایگانی میکند
"شهریارا" گو دل از ما مهربانان نشکنید
ورنه قاضی در قضا نامهربانی میکند
#شهریار
روز شعر و ادب فارسی گرامیباد.
🔻انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم
🆔 @anjoman_adabiyat_uni_of_Qom