📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 نقدی بر هرمنوتیک فلسفی گادامر ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ این مقاله نقد مختصری است بر پاره‌ای از دیدگاه‌های گادامر که به‌عنوان «هرمنوتیک فلسفی» مشهور گردیده و طی آن دربارۀ هستی‌شناسی فهم و تاریخ‌مندی ذاتی فهم نظریه‌پردازی شده است. از جنبه‌های مختلفی می‌توان به تحلیل و نقد آرای ایشان پرداخت؛ اما به‌دلیل ظرفیت محدود یک مقاله، موضوعات خاصی انتخاب و دربارۀ آن به بحث نشسته‌ایم. ♦️ در این نوشتار از سه جهت به نقد نظریۀ تاریخ‌مندی فهم پرداخته شده است؛ ابتدا بحث مهم نسبی‌گروی مطرح و علی‌رغم انکار گادامر، با دلایل متقن، نسبی‌گروی معرفت‌شناختی از لوازم انکارناپذیر هرمنوتیک فلسفی دانسته شده است؛ سپس به نگاه گادامر به معنای «حقیقت» در علوم انسانی پرداخته و آن را مورد نقد قرار داده است؛ این مسئله از مباحث بسیار مهم و سرنوشت‌ساز در علوم انسانی است که شایستۀ تحقیقی ریشه‌ای و گسترده است. ایراد خودشکن‌بودن نظریۀ گادامر مبنی بر تاریخ‌مندی ذاتی فهم از دیگر مباحثی است که این مقاله بر آن اصرار دارد و در نهایت به موضوع مهم ذهن‌گرایی در نظریۀ گادامر پرداخته و این ایراد را با توجه به مبانی گادامر در مسئلۀ فهم وارد نمی‌داند؛ گرچه اصل مبنا قابل بحث است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/310634 #مقاله #هرمنوتیک_فلسفی #گادامر 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 دلالت متون دینی از نگاه نواعتزالیان ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ نص دینی، اعم از کتاب و سنت از ابتدا دو منبع اصلی و عمده شناخت دین مبین اسلام بوده است و حجیت کتاب و همچنین حجیت سنت واقعی_ در قبال سنت منقول_ مورد اجماع علمای فریقین است؛ البته اخباریان فهم کتاب را در معصومان منحصر می دانند؛ اما همین کتاب و سنت واقعی در نگاه بسیاری از نواعتزالیان، هم در کیفیت شکل گیری و هم در بقا به انحای مختلف دارای اشکال بوده، در حجیت بسیاری از آموزه های آن دو، دست کم برای غیر زمان پیامبر تشکیک، بلکه انکار شده است. ♦️ در این مقاله به دلیل ضیق مجال تنها به نقد و بررسی حیث سیالیت دلالت و معنای نصوص دینی از نگاه اعتزال‌نو پرداخته شده است؛ آنچه اکنون در اختیار ماست، متن کتاب آسمانی و متون روایی است که حامل و ناقل سنت است. در نظر این گروه دلالت متون و از جمله متون دینی، نه تابع وضع و اراده مؤلف و مولا، بلکه سیال و تابع شرایط زمانه است و معنای متن در طی زمان تغییر یافته، از این رهگذر آموزه های دینی نیز تاریخ‌مند و زمان‌مند می گردد؛ مقاله حاضر ضمن بررسی این مسئله در هرمنوتیک فلسفی به دلیل اثر‌پذیری برخی از نواعتزالیان از آن و پس از بیان گفته های اعتزالیان جدید، به نقد این ایده پرداخته است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://zehn.iict.ac.ir/article_16414.html #مقاله #تاریخمندی #نص_دینی 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 تاثیر هرمنوتیک و مبانی آن بر مباحث اصول فقه ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ با ورود موضوعات و بحث های فلسفی غرب به حوزه های علمی جهان اسلام، مسائل و مباحث جدید فراروی دانشمندان این حوزه قرار گرفته است. یکی از این علوم که بحث های زیادی را در حوزه فهم، معرفت و تفسیر در علوم اسلامی برانگیخته است، دانش هرمنوتیک است. ♦️ مقاله حاضر به برخی از این مباحث و مسائل فقط در حوزه ارتباط این دانش با دانش اصول فقه می پردازد. در این مقاله پس از توضیح اجمالی مفردات موضوع و بیان تمایزات اساسی میان دو رویکرد مهم در هرمنوتیک ، نخست دیدگاهی که مدعی عدم ارتباط میان دانش هرمنوتیک و علم اصول می باشد، به نقد کشیده شده است. در مرحله دوم، جایگاه بحث هرمنوتیک نسبت به علم اصول و اینکه آیا از مبادی علم اصول بوده یا از مسائل آن، تبیین شده است و پس از آن چگونگی تاثیر هرکدام از دو رویکرد اساسی در هرمنوتیک ، یعنی هرمنوتیک کلاسیک و هرمنوتیک فلسفی بر مباحث اصولی به طور مستقل مورد بحث واقع شده است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/335501 #مقاله #هرمنوتیک #اصول_فقه #روش_شناسی 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 ماهیت حکم حکومتی و برآیند روش شناختی آن ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ تبیین ماهیت و مختصات حکم حکومتی و برآیند روششناختی آن از مباحث مهم و مورد ابتلا در زمان حاضر میباشد. این مقاله ضمن توضیح اجمالی ماهیت حکم حکـومتی، بـه تبیین فرایند رسیدن حاکم به حکم حکومتی پرداخته اسـت و مراحـل اسـتنباطی آن را از مرحله تشخیص مصادیق موضوعات تفکیک نموده است . ♦️ در روند مباحث ، گـزارههـایی درباره ماهیت حکم حکومتی و روششناسی آن اثبات خواهد شد؛ از جمله اینکـه حکـم حکومتی قسمی از احکام شرع نیست ، بلکـه قسـیم آن اسـت و موقـت بـودن ذاتـی حکـم حکومتی نیست . بخشی از فرآیند رسیدن به حکم حکومتی از قسم فقه استنباطی میباشـد و بخشی از آن مبتنی بر تشخیص موضوع یا تشخیص مصادیق موضوع است ؛ بنـابراین در این بخش ، تعبد راه ندارد و در تشخیص آن میتوان به همه روشهای عقلایی ـ حتی اگر قیاس و استحسان باشد ـ تمسک جست. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1061354 #مقاله #فقه_حکومتی #روش_شناسی 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 کارکرد های عقل عملی در اصول فقه شیعه ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ کارکرد عقل عملي در اصول فقه گرچه في الجمله و به طور پراکنده در کتب اصولي مورد بحث قرار گرفته است؛ اما با اينکه مجموعه احکام عقل عملي مورد استفاده در اصول فقه، چه به نحو کلي، مثل اصل حسن و قبح عقلي و چه به نحو صغروي، مانند قبح تجري، قبح تفويت اغراض مولا و حسن احتياط، فراوان و داراي جهات مختلفي است، تفصيل بحث در هيچ يک از اين کتب به نحو موضوعي و يکجا مورد بحث و مداقه قرار نگرفته است. ♦️ در کتب مختلف شهيد صدر رحمه الله اين مساله تا حدودي جايگاه خود را باز يافته است و اخيرا جناب عمار ابورغيف يکي از شاگردان شهيد صدر در کتابي دو جلدي تحت عنوان «الاسس العقليه» بحث مستقلي با عنوان تطبيقات عقل عملي در اصول فقه مطرح نموده است. البته طبيعي است که جاي چنين مباحثي نه در علم اصول که در فلسفه علم اصول است و چنین علمی بسان سایر فلسفه های مضاف به علوم، هنوز در حوزه های علوم دینی جایگاه اساسی خود را نیافته است؛ گرچه محققان گرانمایه ای در این زمینه پیش قدم گردیده و در پی پایه گذاری این علوم برآمده اند. ♦️ در این نوشتار پس از تبیین مفردات موضوع و تعیین مراد از عقل عملی و تبیین موضوع و محدوده آن، به کارکرد های عقل عملی در مباحث اصولی اشاره گردیده است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/310668 #مقاله #عقل_عملی #حسن_و_قبح 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 اعتبار خبر واحد در علوم انسانی ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ بحث درباره منابع علوم انسانی یکی از مسائل فلسفه علوم انسانی است . طیف قائلان به امکان علوم انسانی اسلامی، متون و نصوص دینی را یکی از منابع این علوم معرفی میکنند. آنچه پیش از مباحث علم دینی و علوم انسانی اسلامی در گفتار اصولیان مطرح است ، بحث اعتبار حجیت خبرو امارات ظنی در اعتقادیات و در تفسیر قرآن کریم است . ♦️ نوع مطالب و ادله ای که درباره حجیت یا عدم حجیت خبر در تفسیر قرآن کریم مطرح است در علوم انسانی و سایر معارف دینی هم مورد توجه قرار میگیرد؛ لذا در این مقاله ترجیح داده شد اساس بحث در همان بستر مطرح و در پی آن مطالب و دیدگاه های جدید در علوم انسانی تحلیل گردد.به نظر می رسد اگر اعتبارو حجیت به معنای اصولی آن ، یعنی منجزیت و معذریت باشد، خبر واحد و هر امارة ظنی نمیتواند در تبیین مراد آیات قرآن یا علوم انسانی حجیت داشته باشد؛ زیرا مفسر قرآن و عالم علوم انسانی همانند یک دانشمند متکلم دنبال واقع است ؛ مشهور بین فقیهان و اصولیان هم عدم حجیت خبر واحد در غیر باب احکام است ؛ اما در این میان برخی از محققان به حجیت خبر واحد در تفسیر آیات قرآن قائل اند که در اینجا به نظر برخی از آن ها اشاره می شود. ♦️ این مقاله ابتدا نظر قائلان به حجیت را مطرح کرده، آن را به نقد می کشد؛ سپس به طرح دو دیدگاه دیگر در مسئله پرداخته، نقد های آن را آشکار می سازد. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/347497 #مقاله #علوم_انسانی #خبر_واحد 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 نگاهی نو به مولوی و ارشادی و برایند روش شناختی آن ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ این مقاله پس از تعیین جایگاه مولوی و ارشادی و این که آن ها وصف اوامر و نواهی اند و نه وصف حکم و بیان تعریف مختار و امتیاز آن از سایر تعاریف، به بحث مهم روش شناسی و سنجه های تشخیص اوامر و نواهی مولوی از ارشادی پرداخته است. ♦️ مطابق تعریف های مختلف از ارشادی و مولوی، سنجه های تمایز این دو نیز مختلف می شود. مقاله حاضر در پی اثبات این است که تغییر در معنا و روش شناسی مولوی و ارشادی از شیخ انصاری به این سو وارد مباحث اصولی شده و همین تغییرات باعث نقض و ابرام های فراوان در اصل تعریف و مصادیق ارشادی و مولوی گردیده است که قبل از شیخ انصاری در فقه شیعه و اهل سنت معنای ثابتی داشته و سنجه تشخیص آن هم مشخص بوده است. به اعتقاد نویسنده همان تعریف و سنجه ماقبل شیخ بهترین تعریف و سنجه در بحث مولوی و ارشادی است و می تواند تغییرات زیادی را در محتوای بسیاری از فتواها ایجاد کند. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/339129 #مقاله #روش_شناسی #مستقلات_عقلیه #حکم 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 وجود پیشین قرآن و پیامد های قرآن شناختی آن ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ یکی از مسائل بنیادی در علوم قرآن‌که به‌ویژه در مباحث اخیر این حوزه بسیار تأثیرگذار و موردبحث واقع شده مسئله وجود پیشین قرآن قبل از نزول تدریجی در ظرف خاص خود است؛ حال چه به‌عنوان یکی از واقعیات عالم در لوح محفوظ موجود بوده و ازآنجا به‌صورت تدریجی بر پیامبر نازل شده و یا این‌که از همان اوایل اوان بعثت به‌صورت دفعی در شب قدر از لوح محفوظ تا بیت‌المعمور یا ازآنجا بر پیامبر نازل شده باشد؛ در این میان اما کسانی که قرآن را زائیده دیالوگ با واقعیت‌های عینی زمان نزول می‌دانند گاه بالصراحه منکر وجود پیشین قرآن شده و چنانچه صراحتی هم نباشد لازمه قطعی دیدگاه آنان انکار وجود پیشین و هم نزول دفعی قرآن است. ♦️ این نظر می‌تواند منشأ مباحث و حتی اشکالات فراوانی نسبت به جاودانگی و جهان‌شمولی قرآن باشد و چه‌بسا مؤید یا حتی بنا بر برخی قرائت‌ها منتج نظریه تاریخ‌مندی قرآن گردد؛ مقاله حاضر پس از پیگیری روش اثبات وجود پیشین قرآن در پی اثبات وجود پیشین قرآن بر حوادث زمان نزول و تبیین نحوه آن وجود است؛ همچنین اشکالات وارد‌شده بر این دیدگاه مطرح و به نحو مستدل پاسخ داده خواهد شد. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 https://rjqk.atu.ac.ir/article_10552.html #مقاله #قرآن #وجود_پیشین #لوح_محفوظ 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 تحلیل خطابات قانونیه، آثار، اشکالات و پاسخ آن ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ در این مقاله پس از تبیین مفهوم و مبنای خطابات قانونیه، که از ابداعات فکری امام خمینی در اصول فقه است به چهار پرسش، پاسخ تفصیلی داده شده است: ادله و شواهد مبنا کدام است؟ آثار مترتب بر این مبنا در اصول فقه و به تبع آن در فقه چیست؟ چه ایراداتی بر این مبنا وارد شده است؟ چه پاسخ هایی به این اشکالات می توان داد؟ ♦️ از آثار قول به خطابات قانونیه به هفت اثر مهم اشاره شده است و در بررسی ایرادات وارده هشت ایراد مهم تر مطرح و جمعا شانزده پاسخ داده شده است و در نهایت اصل مبنا با اندک تصرفی در برخی از تقریرات نظریه، تثبیت شده است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/382115 #مقاله #خطابات_قانونیه #اندیشه_اصولی_امام_خمینی 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 ماهیت احکام امضایی با تاکید بر نقد نظر برخی از معاصران ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ بخشی از آموزه های اسلام در غیر حوزه عبادیات را امضائیات تشکیل می دهند؛ یعنی آن دسته از آموزه هایی که شارع دین بنای جدیدی در آنها تأسیس نکرده و مطابق مشی عقلا رفتار کرده است. ♦️ مقاله حاضر پس از تعریف حکم امضائی به طرح مباحثی در پیرامون ماهیت حکم امضائی در سه بخش پرداخته است؛ یکم تفاوت امضائیات با اوامر و نواهی ارشادی که در کلمات برخی از معاصرین به اشتباه یکی دانسته شده؛ دوم این که آیا امضائیات هم قسمی از احکام شرعی حساب می شوند یا صرفاً اموری عقلائی اند که نسبتی به شارع بماهوشارع ندارند؛ اثار هریک از دو قول کدام است؛ در این قسمت ضمن بررسی آثار دو دیدگاه نظر برخی دیگر از معاصران که احکام امضائی را صرفا امور عرفی عقلائی می دانند مورد نقد قرار گرفته است و سوم مسئله تقسیم امضائیات در دامنه شریعت به مطلوب و تحمیلی که از سوی برخی از محققین حقوقدان معاصر ادعا شده است؛ این دیدگاه نیز مورد مداقه و نقد قرار گرفته است. بطور خلاصه دستاورد این پژوهش نقد سه دیدگاه معاصر مرتبط با احکام امضائی است که دو مورد آن مسبوق به سابقه نبوده است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/410132 #مقاله #تاریخمندی #احکام_امضایی 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 عناصر رهزن و مؤلفه های فهم صحیح تفاوت های حقوقی زن و مرد در اسلام با تأکید بر دیدگاه های آیت الله معرفت ✍ #محمد_عرب‌صالحی ✍ سعید متفی فر 📌 چکیده: ♦️ کنار زدن عناصر رهزن و منحرف کننده از یک سو و بررسی مؤلفه های دخیل در فهم صحیح تفاوت های حقوقی زن و مرد نقش به سزایی در فهم درست فلسفه تفاوت ها و پاسخ به منتقدها دارد. ♦️ عناصر رهزن که در مقاله پیش رو بررسی شده عبارت هستند از: پیش فرض های اشتباه، جهل به تفاصیل احکام، عدم آشنایی با علم تفسیر، نگاه تاریخ مند به دین یا آموزه های آن و نیز تصور اصلاح پذیری دین به دست بشر، ابتدا باید این عناصر که مانند عینکی دید منتقدان را تحت تأثیر قرار داده زدوده شود و در مرحله بعد با بررسی مؤلفه های دخیل در فهم صحیح تفاوت های حقوقی زن و مرد نگاه صحیح و واقع گرایانه ای در اختیار قرار داد؛ لحاظ ویژگی های ذاتی زن و مرد در نظام حقوقی اسلام، توجه به حکمتِ عدالت محور الاهی در این تفاوت ها، توجه به این که اصل و قاعده در تشریع، شمولیت آن نسبت به تمام زمان ها و مکان ها و شرایط است، دقت در پافشاری های اسلام بر اجتماع سالم و پاک و سرانجام نگاه به نتیجه تجربه سختی که بشر در طول تاریخ پشت سر گذارده و سرنوشت تلخ زنان غرب در نتیجه دوری از نظام حقوقی الاهی، از مؤلفه هایی هستند که توجه به آن ها می تواند فهم صحیح و منصفانه ای از تفاوت های حقوقی زن و مرد در اسلام به دست دهد. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/391555 #مقاله #تاریخمندی #حقوق_زن_و_مرد 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 نسبت سنجی میان ایمان و عقل در نهج البلاغه ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی ✍🏻 محمد حسین مهدوی نژاد ✍🏻 افلاطون صادقی ✍🏻 محمد رستمی 📌 چکیده: ♦️ نهج البلاغه که تجلی گاه پیوند عمیق بین ایمان و عقل است، در بسیاری از گزاره های آن نیز تبیین عقلانی و رویکرد فلسفی مشهود است. سنجش نسبت میان ایمان و عقل از دو بعد وجودشناختی، معرفت شناختی و بررسی معنا، زوایا، منشاء و تعاملات این دو با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی در نهج البلاغه، مسئله این پژوهش است. ♦️ یافته های تحقیق نشان می دهد که در نهج البلاغه بخشی از ایمان، ناظر به احساسات و عواطف و بخشی ناظر به عقل عملی و بخش دیگر آن ناظر به عقل نظری است و بر خلاف اشاعره که ایمان را صرفا به عقل نظری معطوف نموده و معتزله که ایمان را منحصر در عقل عملی می دانند، ایمان هر دو عقل را در برگرفته و گزاره های ناظر به ایمان در نهج البلاغه با عقلانیت سازگاری و تعاضد داشته و لازمه ایمان آوری، عقلانیت است؛ هر چند که سهم عقل عملی در ایمان دینی بیشتر است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/448612 #مقاله #ایمان #نهج_البلاغه 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 نقد نگاه تطبیقی محمد ارکون به عقل اسلامی و عقل غربی ✍ #محمد_عرب‌صالحی ✍ سعید متقی فر 📌 چکیده: ♦️ یکی از موضوعات مورد توجه اندیشمندان اسلامی، واکاوی در علت‌های انحطاط جامعه‌ مسلمانان است که ضرورت و اهمیت پرداختن به آن، بر کسی پوشیده نیست. در این واکاوی برخی روشنفکران مسلمان عقل اسلامی را یکی از مهمترین علل انحطاط جهان اسلام می‌دانند. محمد ارکون از دو روش آسیب‌شناختی و تطبیقی برای نقد عقل اسلامی بهره می‌گیرد. ♦️ نوشتار حاضر، بررسی روش تطبیقی وی در نقد عقل اسلامی است. او در این روش با یکسان‌‌ پنداشتن عقل کلیسا و عقل اسلامی، می‌کوشد ناکارآمدی عقل دینی را اثبات کند. ارکون عقل دینی را با عقل‌های فلسفی،‌ علمی، مدرن و پست‌مدرن مقایسه کرده و معتقد است، به حاشیه رفتن عقل دینی در غرب توسط عقل‌های مذکور، علت آغاز پیشرفت‌های مادی غرب است. مقالة حاضر بعد از مفهوم‌شناسی واژگان کلیدی، در چهار بخش به نقد و بررسی نگاه تطبیقی ارکون بین عقل ‌اسلامی با عقل ‌فلسفی، عقل‌ علمی، عقل‌ مدرن و در نهایت عقل ‌پست‌مدرن می‌پردازد. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/342587 #مقاله #عقل_دینی #عقل_فلسفی 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰تحلیل‌ و نقد هستی‌شناسی و گستره کاربرد‌عقل در آراء قرآنی‌تفکیکیان‌متأخر ✍ #محمد_عرب‌صالحی ✍فریده پیشوایی 📌 چکیده: 🔸 هدف این مقاله تحلیل و نقد هستی‌شناسی عقل در آراء«تفکیکیان متاخر» یعنی پیروان کنونی این جریان فکری و تبیین کاستی‌های کاربست آن در فهم قرآن است و این موضوع را در آراء قرآنی مرحومان ملکی‌ میانجی تهرانی، حکیمی وآیت‌الله سیدان بررسی کرده است. نتایج این مطالعه که به شیوه توصیفی-تحلیلی مبتنی بر اطلاعات کتابخانه‌ای است، نشان می‌دهد تفکیکیان متاخر، ضمن مخالفت سرسختانه با عقلِ فلسفی به معنای خاص آن، عقلِ مورد پذیرش خود را با عناوین متمایزی همچون عقل فطری(عقل انواری)، خودبنیاد دینی و ضروری معرفی می‌کنند تا تفاوت آن را با عقل فلسفی نشان دهند، اما در واقع امر، عقل مطلوب ایشان، همان عقل تحلیل‌گر یا عقل مدرک بدیهیات است و در قالب قضایای منطقی، ارجاع عمومات و مطلقات به مخصصات و مقیدات و فهم قرآن با قرائن متصله و منفصله ظهور یافته است. 🔸نیز این فرضیه ثابت می‌شود که گرچه تفکیکیان متاخر نسبت به پیشینیان خود تا حدودی به عقل بهاء داده‌اند، اما این کارکرد باز هم حداقلی است و تنها در محدوده اثبات اصل برخی عقاید، درک حرمت، وجوب، حسن و قبح برخی امورکارآیی دارد. حاصل اینکه این جریان فکری، مبتنی بر تفکیک ازپیش‌ساخته خود در بین منابع تفسیر، دست عقل فلسفی را از دایره فهم و درک معانی عمیق قرآن کوتاه و نوعا به سطوح ظاهری معنای آیات اکتفاءکرده‌ است. لینک دریافت مقاله 👇🏻 🌐 https://rjqk.atu.ac.ir/article_14084.html #مقاله #تفکیکیان 🆔 @arabsalehi_ir

💯🗒 #بخوانید 🔰 تحلیل انتقادی مبانی و روش تفکیکیان معاصر در تفسیر قرآن ✍️ #محمد_عرب_صالحی ✍ فریده پیشوایی 📌 چکیده: 💢 جریان فکری «تفکیک» که از حیث زمانی به دو دوره متقدم و متاخر تقسیم می شود، ضمن نگاه سلبی به عقلِ فلسفی در فهم قرآن، صرفا تفسیر بر اساس سنتِ صحیح را می پذیرد. معاصران این جریان نسبت به متقدمان، رویکرد متعادل‌تری درپیش گرفته، با تعریف خاصی از عقل، کارکردهایی برای آن در تفسیر قائلند. 🔸 مقاله حاضر به روش اسنادی در گردآوری اطلاعات و با رویکرد انتقادی، مبانی و روش تفسیری ایشان را با محوریت آثارشان به صورت مصداقی ارزیابی کرده و درصدد اثبات این فرضیه است که مبنا و روش تفسیری تفکیکیان معاصر باوجود امتیازاتی مانند اهتمام ویژه به فهم الهی قرآن یا به کارگیری عقل تحلیل گر، با کاستی ها وآسیب هایی مواجه است. 📩 لینک دریافت فایل مقاله: ➡️ kalam.saminatech.ir/Article/40223 #مقاله 🆔 @iictchannel

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 دلالت متون دینی از نگاه نواعتزالیان ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ نص دینی، اعم از کتاب و سنت از ابتدا دو منبع اصلی و عمده شناخت دین مبین اسلام بوده است و حجیت کتاب و همچنین حجیت سنت واقعی_ در قبال سنت منقول_ مورد اجماع علمای فریقین است؛ البته اخباریان فهم کتاب را در معصومان منحصر می دانند؛ اما همین کتاب و سنت واقعی در نگاه بسیاری از نواعتزالیان، هم در کیفیت شکل گیری و هم در بقا به انحای مختلف دارای اشکال بوده، در حجیت بسیاری از آموزه های آن دو، دست کم برای غیر زمان پیامبر تشکیک، بلکه انکار شده است. ♦️ در این مقاله به دلیل ضیق مجال تنها به نقد و بررسی حیث سیالیت دلالت و معنای نصوص دینی از نگاه اعتزال‌نو پرداخته شده است؛ آنچه اکنون در اختیار ماست، متن کتاب آسمانی و متون روایی است که حامل و ناقل سنت است. در نظر این گروه دلالت متون و از جمله متون دینی، نه تابع وضع و اراده مؤلف و مولا، بلکه سیال و تابع شرایط زمانه است و معنای متن در طی زمان تغییر یافته، از این رهگذر آموزه های دینی نیز تاریخ‌مند و زمان‌مند می گردد؛ مقاله حاضر ضمن بررسی این مسئله در هرمنوتیک فلسفی به دلیل اثر‌پذیری برخی از نواعتزالیان از آن و پس از بیان گفته های اعتزالیان جدید، به نقد این ایده پرداخته است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://zehn.iict.ac.ir/article_16414.html #مقاله #تاریخمندی #نص_دینی 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 عناصر رهزن و مؤلفه های فهم صحیح تفاوت های حقوقی زن و مرد در اسلام با تأکید بر دیدگاه های آیت الله معرفت ✍ #محمد_عرب‌صالحی ✍ سعید متفی فر 📌 چکیده: ♦️ کنار زدن عناصر رهزن و منحرف کننده از یک سو و بررسی مؤلفه های دخیل در فهم صحیح تفاوت های حقوقی زن و مرد نقش به سزایی در فهم درست فلسفه تفاوت ها و پاسخ به منتقدها دارد. ♦️ عناصر رهزن که در مقاله پیش رو بررسی شده عبارت هستند از: پیش فرض های اشتباه، جهل به تفاصیل احکام، عدم آشنایی با علم تفسیر، نگاه تاریخ مند به دین یا آموزه های آن و نیز تصور اصلاح پذیری دین به دست بشر، ابتدا باید این عناصر که مانند عینکی دید منتقدان را تحت تأثیر قرار داده زدوده شود و در مرحله بعد با بررسی مؤلفه های دخیل در فهم صحیح تفاوت های حقوقی زن و مرد نگاه صحیح و واقع گرایانه ای در اختیار قرار داد؛ لحاظ ویژگی های ذاتی زن و مرد در نظام حقوقی اسلام، توجه به حکمتِ عدالت محور الاهی در این تفاوت ها، توجه به این که اصل و قاعده در تشریع، شمولیت آن نسبت به تمام زمان ها و مکان ها و شرایط است، دقت در پافشاری های اسلام بر اجتماع سالم و پاک و سرانجام نگاه به نتیجه تجربه سختی که بشر در طول تاریخ پشت سر گذارده و سرنوشت تلخ زنان غرب در نتیجه دوری از نظام حقوقی الاهی، از مؤلفه هایی هستند که توجه به آن ها می تواند فهم صحیح و منصفانه ای از تفاوت های حقوقی زن و مرد در اسلام به دست دهد. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/391555 #مقاله #تاریخمندی #حقوق_زن_و_مرد 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 نقد و بررسی معنویت گرایی ✍ #محمد_عرب‌صالحی ✍ محمد کاشی زاده 📌 چکیده: ♦️ رویکرد معنویت‌گرا به دین که برخی از روشنفکران ایران با عنوان پروژه «عقلانیت و معنویت» مطرح کرده اند، با گوهر دین دانستن معنویت قصد دارد تعامل دین با دنیای مدرن را سامان بخشد و بین این دو مهربانی ایجاد کند. تلقی مذکور با اصیل دانستن بعد معنوی دین و تعریفی فرادینی از معنویت در ایجاد همزیستی مسالمت آمیز میان افراد معنوی جهان از هر دین و آیینی میکوشد و از سوی دیگر دین و دینداران را از به اصطلاح تنگناهای قالبی که به زعم ایشان ، شریعت به آنان تحمیل کرده ، رها کند. این رویکرد مبتنی بر نگاه کارکردگرا، با مغفول نهادن پشتوانه های نظری دین ، خواستار تبیین نوعی معنویت سازگار با مبانی فکری جدید در دنیای مدرن است . ♦️ به نظر میرسد به رغم آنکه مهم ترین مولفه ادعایی ایـن رویکرد، تعامل معنویت و عقلانیت بیان شده است ، نمیتوان آن را رویکردی عقلانی خواند؛ زیرا بر گزاره هایی مبتنی است که از راه تجربی اثبات پذیر نیست و انسان مدرن را در تضاد با اصالت عقل خودبنیاد به تقلید و تعبد در این حوزه فرا میخواند. در این رویکرد، مولفه ها سازگاری و یکپارچگی لازم را ندارند و کل ادعا را دچار خودویرانگی میکنند. بعد دیگر چالشی، ناکارآمدی نظریه در مقام عمل است. مقاله حاضر رویکرد مذکور را در حوزة معنایی، کارکردها، مولفه های ساختاری و غایات ، تحلیل و بررسی میکند. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/349509 #مقاله #عقلانیت #معنویت 🆔 @arabsalehi_ir

#بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 «توحید اجتماعی»، ماهیت، تعریف و نسبت آن با «توحید اعتقادی» ✍#محمد_عرب‌صالحی ✍فریده پیشوایی 📌چکیده 🔸«توحید اجتماعی» اصطلاحی متأخر، نوپدید و برخاسته از اندیشه مسلمانان نواندیش و مصلحان اجتماعی است و دانش لازم هنوز درباره آن تولید نشده است؛ به همین جهت، تبیین ماهیت و ارائه تعریف آن ضروری می­نماید. اهمیت پرداختن به توحید اجتماعی از یک سو در جایگاه خاص آن در «کلام اجتماعی» و از سوی دیگر خلأ طرح کلی برای زندگی بر اساس آموزه­‌های وحیانی و لزوم پاسخ­گویی به نیازهای نوپدید جوامع اسلامی است از این رو در مقاله حاضرتلاش می­شود ماهیت و تعریف «توحید اجتماعی» روشن گردد. 🔸یافته­‌های مقاله نشان می­دهد «توحید اجتماعی» که زیرمجموعه «کلام اجتماعی» تعریف می­شود، ابعاد معرفتی و شناختی توحید در ساختار کلان جامعه است که با خوانش «توحید اعتقادی» با رویکرد اجتماعی آشکار می­شود. در این رویکرد اجتماعی، توحید، افزون بر جنبه اعتقادی، به مثابه یک طرح، الگو و بینش کلیِ رهایی­‌بخش، عمل­‌زا، تحول­‌آفرین و دارای تأثیر در تمام ابعاد زندگی انسان و جوامع بشری فهم می­شود. لازمه این فهم از توحید، حاکمیت مطلق الله، عدم اکتفا به وضع موجود و تلاش برای رساندن جامعه به هدف اصلی آفرینش و درنهایت تحقق جامعه توحیدی است. کلیدواژه‌ها توحید اجتماعی ماهیت تعریف توحید اعتقادی کلام اجتماعی دریافت مقاله👇 http://qabasat.iict.ac.ir/article_253569_f3c8d7600f5a0350a00be7f1ec915fad.pdf 💐💐💐💐 🆔 @arabsalehi_ir

#بخوانید #مقاله_علمی_ترویجی 🔰 تحلیل معنای «توحید اجتماعی» از رهگذر تبیین مؤلفه‌های آن در قرآن با تاکید بر اندیشه‌های آیت‌الله خامنه‌ای (دامت برکاته) ✍️#محمد_عرب‌صالحی ✍️فریده پیشوایی 📌چکیده 🔶«توحید اجتماعی» از مجموعه موضوعات کلام اجتماعی و مورد توجه متفکران معاصر است که در گرایشی نوین، فهمی اجتماعی از توحید را پیشنهاد می­دهد که معنا و مؤلفه­‌های آن چندان روشن نیست. آیت الله خامنه­‌ای ازجمله اندیشمندانی است که در کلام اجتماعی ورود داشته و بر اساس قرآن، در این زمینه طرح بحث کرده­‌اند؛ ازاین­‌رو در مقاله حاضر تلاش شده با تأکید بر اندیشه ایشان، معنای توحید اجتماعی از رهگذر بیان مؤلفه­‌های آن در قرآن استخراج شود؛ زیرا توحید اجتماعی مقوله­‌ای غیربسیط و ذوابعاد است. نتایج این مطالعه که به روش توصیفی- تحلیلی و متکی بر اطلاعات کتابخانه­ای انجام شده است، نشان می­دهد در دیدگاه آیت الله خامنه­‌ای، ایمان به وحدانیت خداوند اعتقاد ذهنی و فردی صرف نیست، بلکه صبغه اجتماعی می­‌یابد. بر‌این اساس پذیرش ربوبیت الهی(توحید ربوبی) و نفی هرگونه حاکمیت غیر الله(توحید عبودی) دو مؤلفه­ اصلی توحید اجتماعی می­‌باشند که مطابق آیات قرآن، سایر مؤلفه­‌ها همچون هدف­‌داری خلقت و مسئولیت­‌زایی نسبت به جامعه و عالم هستی، پذیرش حاکمیت مطلق الله در همه ابعاد زندگی اجتماعی و فردی، جهت­‌گیری اعمال و عواطف به‌سوی الله، قوام­‌یابی و جهت­‌گیری اجتماعی سایر عناصر دین، زیرمجموعه مؤلفه توحید ربوبی­‌اند و نفی حکومت طاغوت­‌ها و لزوم تشکیل نظام الهی، نفی هرگونه انحصارطلبی و امتیازخواهی و نفی تئوری­‌های غیر الهی، زیرمجموعه مؤلفه توحید عبودی به­‌شمار می­‌روند که در یک نگاه کلی، معنا و ماهیت توحید اجتماعی را آشکار می­‌سازند. 📌کلیدواژه‌ها توحید اجتماعی معناشناسی قرآن آیت‌ الله خامنه‌ای مؤلفه جامعه توحیدی لینک دریافت مقاله http://meftah.whc.ir/ دوفصلنامه مفتاح شماره ۸ 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 تحلیل و نقد بنیان های اندیشه نواعتزالی در نظریه تفسیری امین خولی ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی ✍🏻 سید محمود طیب حسینی ✍🏻 فریده پیشوایی ✍🏻 فاطمه قنبری 📌چکیده: ♦️ از بنیان های نظریه تفسیر ادبی امین خولی، اندیشه های نواعتزالی است. این مقاله با رویکرد تحلیلی-انتقادی مبتنی بر داده-های اسنادی، ضمن معرفی نظریه خولی، مختصات جریان فکری نومعتزله را در نظریه خولی که در رهیافت های تفسیری بعد او، موثر بوده، آشکار و نقد کرده است. از امتیازات مبانی نواعتزالی خولی، رویکرد تفسیر اجتماعی نظریه اوست. در مقابل کاستی های ناشی از جریان نومعتزله، چالش هایی را متوجه آن ساخته ازجمله نگاه نوآورانه در تمام ابعاد دین، گسست پیوند با سنت تفسیری، نسبی بودن فهم ها از قرآن و غلبه متن محوری در تفسیر. همچنین فقدان نگاه وحیانی به عقل از آسیب های این نظریه است؛ ضمن اینکه توجه افراطی به فهم مخاطبان اولیه و غفلت از فرهنگ سازی قرآن، زمینه ساز گرایش به تفسیر فرهنگی خواهد شد. ♦️ بنیان های نواعتزالی نظریه خولی همچون عدم تنقیح مبانی فهم متن و تبیین جهان بینی، آن را فردمحور کرده است. در نگاه نومعتزله قرآن به عنوان متنی زنده فارغ از جنبه های الهیاتی، موضوع پژوهش قرار گرفته، در نتیجه هویت وحیانی آن سلب می شود. نظریه خولی نیز از این آسیب در امان نبوده و این مساله در آثار شاگردان و متاثران از نظریه او مشاهده می شود. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/452910 #مقاله #اعتزال_نو #امین_خولی #تفسیر_ادبی 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_تخصصی 🔰 تحلیل محتوای کیفی کتاب «نقد قرآن» دکتر سها (با تاکید بر مبانی فکری مولف) ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی ✍🏻 فریده پیشوایی 📌 چکیده: ♦️ کتاب «نقد قرآن» نوشته دکتر سهاست که در سالهای اخیر در فضای مجازی منتشر شده است. نه نویسنده کتاب شناخته‌شده است و نه معلوم است که یک شخص است یا یک لجنه و مسلمان است یا غیرمسلمان. به هر روی به زعم نگارنده یا نگارندگان شبهاتی به قرآن وارد است. این مساله ضرورت توجه به نقد این کتاب را روشن می‌سازد. در این میان بیش از پاسخِ موردی به شبهات، شناسایی مبانی فکری نگارنده یا نگارندگان این کتاب که بنیانهای شبهات را شکل می‌دهند و نقد آنها ضروری می‌نماید. ♦️ در این پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد عرفی، تمها یا همان مضامین نهفته و ناپیدای دال بر مبانی فکری شکل‌دهنده شبهات، آشکار میشود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد 7 مقوله بهره‌گیری از منابع غیر معتبر، تحمیل دیدگاههای شخصی، طرح اعتقادات کفر آمیز، نفی اصول اعتقادی، علم‌زدگی و ساینتیزم، عدم ارائه مستندات علمی و متقن و عدم آشنایی با قواعد علوم قرآن و تفسیر، حاصل ترکیب مفاهیمی14گانه است. این مفاهیم از نشانه ها منتج شدند. از پیوند نشانه ها، مفاهیم و مقولات، تمهای اصلی یعنی تفسیر به رای، ارتداد، عقلانیت صوری دنیای مدرن و فقدان استانداردهای علمی تفسیر بدست می‌آید. با استناد به مقولات و تم‌های بدست آمده می توان به صورت مشترک به بسیاری از شبهات پاسخ داد. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/466811 #مقاله #قرآن #دکتر_سها 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_ترویجی 🔰 خواص امت و جنگ جمل ✍🏻 #محمد_عرب‌صالحی 📌 چکیده: ♦️ نخبگان و خواص در هر جامعه­‌ای، نقش کلیدی و اثربخشی دارند که از دیگر قشرهای جامعه، بسیار عمیق تر و تأثیر آن درازمدت­‌تر است؛ به ویژه که پویایی و حرکت دیگر قشرها، با رهبری و هدایت آنان صورت می­گیرد و در نتیجه کارکرد بسیار پرتوانی دارند. اگر خواص و نخبگان از جایگاه دینی و مذهبی برخوردار باشند، این مسأله تأثیر چند برابر خواهد داشت. ♦️ نوشتار حاضر با روی­کرد تحلیلی، به تحقیق در زمینه نقش خواص در جنگ جمل پرداخته است. خواص در سه زمینه نظامی، فکری-فرهنگی و اقتصادی، فعالیت گسترده­‌ای داشتند لذا به سابقه شخصیتی آنها، تأثیر شگرف آنان در حرکت دادن مردم و تحریک آنان بر ضد حکومت امام علی (ع) توجه گردیده و در ادامه، به عوامل انحراف خواص پرداخته شده است. لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://ensani.ir/fa/article/303499 #مقاله #خواص #جنگ_جمل 🆔 @arabsalehi_ir

💯🗒 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 نقد ادله و مبانی قرآنی نظریه دولت محمد خلف الله ✍️ #محمد_عرب‌صالحی ✍فریده پیشوایی 📌 چکیده: 🔸 هدف پژوهش حاضر نقد مبانی و ادلّة نظریه خلف­ الله، متجدد مصری و از ادامه­ دهندگان حلقه فکری المنار است. وی با اتکاء بر مبانی اجتهادی مصلحان عرب و بر پایة کاربرد واژگان قرآنی و قواعد شرعی مستنبط از آن، ضمن سلب منصب حاکمیت از پیامبر ص معتقد است پس از ختمِ نبوت، با واگذاری امور دنیوی مانند اداره جامعه به عقل بشر، معیارِ صدور احکام، مصلحت عام است که توسط کارشناسان (اهل حل­ و­ عقد: اولوالامر) تشخیص داده می­شود. این نظریه الهام­ بخش برخی متفکران عرب و ایرانی معاصر در ایده «حذف دین از حکومت» بوده‌است. 🔸 یافته­ های این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر آیات قرآن و بهره­ گیری از منابع اهل سنّت انجام شد، نشان می‌دهد که این نظریه مبتنی بر قواعد ساختگی و تحلیل­های غیرعلمی است و مستدل به ادلّه­ای محکم از کتاب و سنّت نیست. برداشت­های تفسیری خلف­ الله نیز تفسیر به­ رأی است؛ نتیجه این‌که خلف­ الله و هم­فکرانش با وجود نواندیشی­ در زمینه تشکیل دولت در جامعه اسلامی، هم‌چنان وامدار اندیشه کلاسیک اهل سنّت در حجیّت قول اهل حل‌وعقد­­ بوده‌‌اند و تفاوت آن‌ها تنها در خوانش جدید و نظام­ مند این اندیشه و مبتنی بر تفسیر غیرصحیح از قرآن و قواعدی است که پایه و اساس متقن قرآنی ندارد #مقاله لینک دریافت مقاله http://ensani.ir/fa/article/492978/ 🆔 @arabsalehi_ir

📄 #بخوانید #مقاله_علمی_پژوهشی 🔰 نقد دیدگاه ابوزید پیرامون حدوث کلام الهی و تلازم آن با تاریخمندی قرآن ✍ #محمد_ عرب‌صالحی ✍رقیه شجاعی 📌چکیده ابوزید به عنوان یکی از نظریه پردازان نومعتزله، بعضاً آموزه های قرآن را تاریخمند دانسته و در راستای اثبات نظریه خود، ادلّه‌ مختلفی اقامه نموده است؛ از جمله اینکه کلام الهی را حادث و مخلوق در نظرگرفته و نتیجه آن را تاریخیت قرآن می داند. او تلاش می‌کند که از طریق فعل دانستن صفت تکلّم، آن را به مسئله حدوث قرآن ارتباط داده و از رهگذر آن به تاریخی بودن قرآن استناد کند. در این راستا وی منکر وجود پیشین قرآن در لوح محفوظ شده و مراد از وجود قرآن در لوح محفوظ را معنای مجازی آن گرفته است. باعتقاد او لوح محفوظ همان قلوب مومنین است. این مقاله که به روش توصیفی تحلیلی و انتقادی نگاشته شده است بر آن بوده تا با مداقّه در اصل بحث حدوث و قدم قرآن، اولاً درکی صحیح از آن ارائه نماید و سپس با اقامه دلایل و شواهدی از آراء فلاسفه و دانشمندان و صراحت های قرآن، در قالب پاسخهای حلّی و نقضی ثابت کند که ارتباطی بین حدوث و تاریخیت قرآن برقرار نیست. نتیجه آنکه بحث حدوث کلام الهی تاثیری بر تاریخمندی قرآن به آن معنایی که مراد ابوزید است، ندارد و ادله و شواهد جناب ابوزید بر این مسأله تمام مخدوش است. 📌کلیدواژه‌ها ابوزید حدوث و قدم کلام الهی تاریخمندی لوح محفوظ لینک اصلی دریافت مقاله 👇🏻 🌐 http://qabasat.iict.ac.ir/article_249091.html و http://ensani.ir/fa/article/493196/ 💐💐💐 🆔 @arabsalehi_ir