#معرفی_اندیشمندان 🔷️هشام جعیط (۱۹۳۵-۲۰۲۱) 💠هشام جعیط، متفکر برجسته تونسی و یکی از مهم‌ترین اندیشمندان معاصر جهان عرب، در سال ۱۹۳۵ متولد شد. او دانش‌آموخته فلسفه و علوم انسانی از دانشگاه‌های فرانسه بود و در طول زندگی حرفه‌ای خود در دانشگاه‌های تونس، آمریکا، و کانادا به تدریس پرداخت. جعیط با رویکردی انتقادی و تحلیلی، به بررسی مسائل تاریخی، سیاسی، و اجتماعی جهان اسلام و عرب پرداخت و آثار او به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: پژوهش‌های تاریخی تخصصی و تأملات سیاسی-اجتماعی. ❇️یکی از زمینه‌های اصلی فعالیت جعیط، پژوهش‌های تخصصی او در تاریخ اسلام به ویژه دوران میانه است. او در این پژوهش‌ها از روش‌های جدید پژوهش تاریخی استفاده کرده و توانایی علمی گسترده‌اش را به نمایش گذاشته است. از جمله آثار مهم او در این حوزه می‌توان به طرح تحقیقاتی درباره کوفه و شکل‌گیری شهرهای عربی-اسلامی اشاره کرد. کتاب "الفتنة: جدلیة الدین و السیاسة فی الاسلام المبکر" یکی از آثار برجسته جعیط است که در آن به بررسی دیالکتیک دین و سیاست در صدر اسلام پرداخته و تلاش کرده است تا ارتباط میان این دو حوزه را در تاریخ اولیه اسلام روشن کند. 🆔 @ArabWorldWatch

هشام جعیط، الفتنة: جدلية الدين و السياسة في الاسلام المبکر، بیروت: دار الطليعة، ۱۹۹۲.

⚡️ پیشنهاد هفته 🔹 مقاله: فهم معناشناختیِ جنبش‏های اسلامی معاصر؛ مطالعه موردی جنبش صحوه عربستان سعودی، داوود فیرحی، سید رضا حسینی، نشریه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی تابستان 1402 🔸️ تمرکز اصلی پژوهش پیش‌رو فهم معناشناختی جنبش اسلامی صحوه در دوره‌های متقدم و متأخر است. 🔹️ در حقیقت از آنجا که غرب آسیا همواره شاهد تحولات سریع و پی‌درپی بوده به طوری که تأملات نظری از تحولات عینی عقب می‌مانند، لذا فهـم نظری این تحولات شایان توجه است از این‌رو پژوهش حاضر در تلاش برای فهم تغییر و تحولات فکری جنبش اسلامی صحوه که جزء جنبش‌های فکری-سیاسی کمتر شناخته‌شده به زبان فارسی است با استمداد از چارچوب نظری شبکه‌ی معناشناسی قرآنی توشیهیکو ایزوتسو، اسلام‌شناس ژاپنی است. 🔸️در معناشناسی معنا از ارتباط علّی و متقابل میان واژگان مختلف حاصل می‌شود که از دل این ارتباط یک شبکه معنایی شکل می‌گیرد. 🔹️با بهره‌گیری از این چارچوب نظری گذار از شبکه معناشناختی متقدم صحوه با محوریت اسلام سیاسی در دهه‌ی 80 و 90 میلادی به شبکه معناشناختی متأخر صحوه با محوریت اسلام مدنی آستانه‌ی قرن بیست‌ویکم قابل رهگیری است. این گذار معناشناختی موجد دگردیسی جهان‌بینی معناشناختی -به تعبیر ایزوتسو- جنبش صحوه از خشونت به مدارا است. 🔸️پژوهش پیش رو این گذار را در میانه‌ی مناسبات گاه پیچیده میان صحویون، علمای وهابیت، رسمی خاندان پادشاهی سعودی و همچنین نیروهای جهادی در سه دهه‌ی اخیر پی می‌گیرد. 🔹 برای دریافت نسخه کامل این مقاله اینجا کلیک کنید. 🆔 @KSA_Narrator

💠بخش مطالعات ایران المرکز العربي للأبحاث ودراسة السياسات - قطر برگزار می‌کند: 🔷️همایش سالانه بخش مطالعات ایران با موضوع: 🔻علوم اجتماعی و انسانی در ایران، ظرفیت‌ها و محدودیت‌ها ✅️ ۹ و ۱۰ اکتبر امسال 👇 کتابچه همایش و خلاصه مقالات در فرسته‌ی بعدی 🆔 @ArabWorldWatch

🆔 @ArabWorldWatch

🔷️سعید حوی(۱۹۳۵-۱۹۸۹) از مؤسسين اخوان المسلمين شعبه سوريه و کسی که مدتی نیز رهبری جهانی اخوان را بر عهده داشت. 🔷️ از نکات جالب آن است که وی هم سلفی است و هم گرایش صوفی دارد و در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی با امام خمینی(ره) نیز دیدار داشته است. 💠 از سعید حوی یک دوره تفسیر ترتیبی قرآن تحت عنوان "الأساس في التفسير" نیز منتشر شده است که با محوریت نظریه‌ی وحدت موضوعی سوره و قرآن می‌باشد. (مشابه تفسیر في ظلال القرآن سيد قطب؛ پیشنهاد پژوهش: تفسیر سیاسی-جهادی و نگرش سیستماتیک به متون دینی) 🔻وی تالیفات مهمی دارد که در فرسته‌ی بعدی زندگی‌نامه‌ی خودنوشت‌ وی تحت عنوان: "هذه تجربتي وهذه شهادتي" ارسال می‌گردد. 🆔 @ArabWorldWatch

🆔 @ArabWorldWatch

فرق اساسی میان بعث سوریه و بعث عراق مرحله تکوین آنها بود. بعث عراق تعارض اصلی خود را با عبدالکریم قاسم، کمونیستها و کردهای بارزانی تعریف میکرد که این ریشه در تعارضات بین قاسم و بعثی‌ها در پایان دهه ۱۹۵۰ داشت که اوج آن در صف‌بندی‌ها در پی کودتای نافرجام "عبدالوهاب شواف" تحقق یافت. در آن کودتا بعثی‌ها خود را همپیمان اخوانیست‌های عراق و حتی حوزه علمیه نجف تعریف میکردند؛ بعدها هم لااقل تا دوران ژنرال عارف روابط خوبی بین نجف و بغداد برقرار بود. علاوه براین صدام در دهه ۱۹۹۰ ذیل برنامه رستگاری به اخوانیسم نزدیک شد و حتی بعدها داعش هم از دل حزب بعث عراق بیرون آمد. بالعکس آنچه در عراق رخ میداد؛ بعث سوری و بویژه شبکه افسران علوی که از دوران قیمومیت فرانسه بر شامات قدرت داشتند، خود را بعنوان یک نیروی سکولار و دوستدار ارزشهای فرانکوفون در برابر اخوانی‌ها و جریان نوگرای دینی تعریف میکرد و حال تعارضات فرقه‌ای نیز باعث میشد تا شکاف بعثی-سلفی شدیدتر باشد. ماجرای سلفیگری جهادی در سوریه که امروز ابومحمد جولانی رسیده‌است چه بسا در چند دهه پیش و تعالیم انجمن الغراعه و سپس تعالیم شیخ ناصرالدین البانی در دمشق ریشه داشت. با مهاجرت البانی از سوریه به اردن تعارض اساسی بین دو شاخه اخوان‌المسلمین در سوریه شکل گرفت: شاخه حلب که تحت تاثیر تصوف آناتولی و حتی آرای چپ اسلامی مصطفی السباعی بود و شاخه حما که به سلفیت نزدیک شده بود. از دهه ۱۹۶۰ و پس از کودتای حزب بعث، سلفیت حما بوسیله گروه "طلیعه المقاتله" که شاخه شبه‌نظامی اخوانیستهای این شهر بودند رشد یافت. مرد اول سلفیگری در حما، شیخ مروان حدید بود که با جدا شدن از حزب سوسیالیست سوریه و پس از بازگشت از مصر تحت تاثیر آرای سیدقطب قرار گرفت و به سلفیت جهادی در پایان دهه ۱۹۶۰ رسید. شهر حما تا دهه ۱۹۸۰ با توجه به پایگاه اصلی اخوان‌المسلمین و نیز حمایتهای عراق از آنان کانون ناآرامیها بود که سرانجام به اعتراضات بزرگ در این شهر در سال ۱۹۸۲ منجر شد. در طول تمام این سالها بعث سوریه با اخوانیسم و سلفیت تباین ذاتی داشت. حتی تحولات دهه ۱۹۹۰ و بازگشت مجاهدین از افغانستان هم باعث رشد سلفیت در سوریه نشد. در دهه ۱۹۹۰ دولت با توسعه اسلام متصوف بوسیله مفتی اعظم سوریه "شیخ احمد کفتارو" ‌که ۴۰ سال در این منصب بود سعی کرد تا سوریه از فضای سلفیت دور باشد؛ تا جاییکه ابومصعب سوری بعنوان یکی از مهمترین نظریه‌پردازان جهاد معاصر و مشاور بن‌لادن نیز در دهه ۱۹۹۰ راهی به سوریه نیافت و اقامت در اروپا را ترجیح داد. ولی در دهه ۲۰۰۰ یک عامل باعث شد تا دولت سوریه به توسعه سلفیت دست بزند و آن حمله امریکا به عراق و ترس بشار اسد از تکرار این غائله در سوریه بود؛ در نتیجه از بهار ۲۰۰۳ "احمد کفتارو" و "سعید رمضان البوطی" خطبای نزدیک به دولت، از جهاد در عراق حمایت کردند و این خطی بود که دستگاه امنیتی سوریه هم به آن علاقه داشت بسیاری از نیروهای جهادی که عمدتا تونسی بودند از طریق خاک سوریه به عراق گسیل شدند و بعدها جریان انصارالشریعه بعنوان شاخه القاعده در تونس را تاسیس کردند. از جمله این افراد حسن‌البریک و ابواسامه التونسی بودند. در گذر از این، ارتباط بعث سوریه و سلفیها تا آنجا پیش رفت که حتی بعدها عده‌ای در ابتدای بهار عربی بشار را متهم کردند که با آزادی تاکتیکی برخی از سلفیست‌ها از زندان صیدنایا در پی ایجاد انشقاق در صف معارضین سوری بوده‌است. ✅@Seidnima70

🔷️اگر روزی بنا باشد در مورد تحولات دینداری و معنویت‌های نوپدید شیعی در عراق بنویسیم قطعا خطیب مشهور شیخ علی المیاحی از چهره‌های اصلی خواهد بود. لینک آخرین مصاحبه تلویزیونی وی: ❇️https://youtu.be/YGujyKH3AnI?si=TviyVTS0qwU3tdfd 🆔 @ArabWorldWatch

طه جابر العلوانی (1935) طه جابر العلوانی، یکی از متفکران برجسته و پرکار جهان اسلام، در سال ۱۹۳۵ در فلوجه عراق به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در دانشکده شریعت و حقوق دانشگاه الازهر در مصر آغاز کرد و مدارک کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای خود را در رشته‌های مرتبط با شریعت و فقه اسلامی از این دانشگاه معتبر اخذ کرد. پس از پایان تحصیلات، العلوانی به تدریس فقه و اصول در دانشگاه‌های مختلف پرداخت و از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۵ به عنوان استاد فقه در دانشگاه محمد بن سعود در ریاض فعالیت داشت. در سال ۱۹۸۱، طه جابر العلوانی با همکاری چند تن از همفکران خود، مؤسسه بین‌المللی اندیشه اسلامی را تأسیس کرد و خود ریاست آن را بر عهده گرفت. این مؤسسه به یکی از مراکز مهم پژوهش و ترویج اندیشه اسلامی در سطح بین‌المللی تبدیل شد و نقش مهمی در شکل‌دهی به گفتمان اسلامی معاصر داشت. العلوانی همچنین عضو شورای بنیان‌گذاران رابطه عالم اسلامی در مکه و مجتمع بین‌المللی فقه اسلامی در جده بود و به دلیل جایگاه علمی و فکری خود، به ریاست شورای فقهی آمریکای شمالی منصوب شد. وی از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۲ ریاست دانشگاه علوم اسلامی و اجتماعی در ویرجینیا را بر عهده داشت که بعدها به دانشگاه قرطبه تغییر نام یافت. در این دانشگاه، او به عنوان استاد کرسی امام شافعی در زمینه فقه، اصول و فقه مقارن به تدریس و پژوهش مشغول بود. فعالیت‌های علمی و فکری العلوانی شامل شرکت در کنفرانس‌های علمی متعدد، نگارش مقالات و تألیف کتاب‌های متعددی است که در زمینه‌های مختلف فقه، اصول و اندیشه اسلامی نوشته شده‌اند. #معرفی_چهره‌ها 🆔 @ArabWorldWatch

«رقابتی سیاسی در لباس فقه؛رویارویی نهادهای دینی» 🔸یکی از نهادهای دینی مهم جهان عرب«الاتحاد العالمي لعلماء المسلمين» در قطر با گرایش های اخوانی است که در سال 2004تاسیس و مدت طولانی ریاست آن با قرضاوی بود. اخیراً کمیته فتوا و اجتهاد آن فتوایی مبنی بر«وجوب جهاد عینی علیه اسرائیل» با امضای رئیس این نهاد«شیخ قره‌داغی»منتشر کرده که با واکنش شدید«دارالافتاء مصر» به رهبری«شیخ نظیر عیاد»مواجه شده است. 🔸محورهای فتوای اتحاد العلماء: ۱. وجوب جهاد الكيان الصهيوني وكل من يشترك معه على الأرض المحتلة...وذلك بالتدخل العسكري...وذلك فرض متعين. (وجوب جهادعینی علیه اسرائیل) ۳.الواجب الشرعي على الحكومات في دولنا هو التدخل الفوري عسكريا واقتصاديا وسياسيا لإيقاف هذه الإبادة والتدمير( وجوب مداخله فوری نظامی اقتصادی دولت های اسلامی) 🔹برخی نقدهای دارالافتاء ۱. الجهاد مفهوم شرعي دقيق،له شروط وأركان... وليس من حق جهة أو جماعة بعينها أن تتصدر للإفتاء في هذه الأمور الدقيقة(صدور فتوای جهاد شرایطی دارد که هر کسی صلاحیت آن را ندارد) ۲.من قواعد الشريعة الإسلامية الغرَّاء أن إعلان الجهاد واتخاذ قرار الحرب والقتال لا يكون إلا تحت راية،ويتحقق هذا في عصرنا من خلال الدولة الشرعية والقيادة السياسية، وليس عبر بيانات صادرة عن كيانات(اعلام جهاد از طریق دولت مستقر مشروعیت دارد نه یک اتحادیه) ۳.وأي تحريض للأفراد على مخالفة دولهم ...دعوة إلى الفوضى(تحریک افراد به خروج بر تصمیمات حکومت چیزی جز هرج مرج به دنبال ندارد) #فتوا #جهاد #فقه 🔻منظاری ایرانی؛ منظری عربی @Arabworld2023 https://eitaa.com/joinchat/917045908C8d9086eed1