چو کس با زبان دلم آشنا نیست       چه بهتر که از شکوه خاموش باشم       چو یاری مرا نیست همدرد ، بهتر       که از یاد یاران فراموش باشم       #دکتر_علی_شریعتی @arayehha

پول میدهندتا دیگران برایش خدا رابپرستند واو به بهشت برود! و ثواب نماز و روزه آنها را ببرد براستی که عجب حماقتی است جهل مذهبی! از دین ریا بی نیازم بنازم به کفری که ازمذهبم میتراود. #علی_شریعتی #۲آذر / #زادروز @arayehha

‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ‍ ۲ آذر سالروز درگذشت غلامحسین ساعدی (زاده ۲۴ دی ۱۳۱۴ تبریز -- درگذشته ۲ آذر ۱۳۶۴ فرانسه) نویسنده او نوشتن را ابتدا به صورت گزارش و تفسیر در هنگامه‌ نوجوانی آغاز و با نشریات فریاد، صعود و ... همکاری کرد و اولین بار در ارتباط با همین نوشته‌ها به زندان افتاد. نخستین آثارش را از ۱۳۳۴ در مجلات ادبی به‌چاپ رساند که در ابتدا به‌عنوان نمایشنامه‌ نویسی چیره دست "با نام مستعار گوهر مراد" شهرت یافته بود،‌ با نگارش داستان‌های زیبایی چون «گدا» «دو برادر» و «آرامش در حضور دیگران» جایگاه خود را به‌عنوان یکی از خلاق‌ترین داستان‌نویسان ایران نیز تثبیت کرد. آثار وی دستمایه‌ برخی از بهترین فیلم‌های بلند سینمای ایران قرار گرفته است که از جمله‌ آنها می‌توان فیلم‌های "گاو" "ساخته‌ داریوش مهرجویی ۱۳۴۸" آرامش در حضور دیگران "ساخته‌ ناصر تقوایی ۱۳۴۹" و دایره‌ مینا "ساخته‌ داریوش مهرجویی ۱۳۵۳" را نام برد. در امرداد ۱۳۳۲ وارد دانشکده‌ پزشکی تبریز شد و در اواخر سال‌های دانشکده، فعالیت هنری و ادبی را مجدانه پی‌گیری کرد. وی در دهه‌ چهل که دوره‌ای خاص در ادبیات ایران محسوب می‌شود، رشد کرد و به تحصیل خود در رشته روانپزشکی ادامه داد. عمده‌ فعالیت‌های قلمی ساعدی در حوزه نمایشنامه نویسی است و به همراه تنی چند همچون بیضایی، رادی و نصیریان، پیش زمینه‌ تئاتر را بنیان نهادند. بخش دیگر از نوآوری او در زمینه تئاتر، چاپ آثار پانتومیم باعنوان لال‌بازی‌هاست. ساعدی در اوایل دهه‌ پنجاه گاهنامه‌ الفبا را به همراه تنی چند منتشر کرد و در سال ۱۳۵۶ همزمان با احمد شاملو در چاپ مجله‌ ایرانشهر در خارج از کشور همکاری داشت. بعد از انقلاب نیز داستان‌های او هم چنان در کتاب جمعه، ویژه‌ هنر و ادبیات چاپ می‌شد. او در دهه‌ شصت از ایران به فرانسه رفت. آرامگاه وی در گورستان پرلاشز در کنار صادق هدایت است. @arayehha

‍ ‍ ‍ ‍ ۲ آذر زادروز پرویز شهریاری (زاده ۲ آذر ۱۳۰۵ کرمان — درگذشته ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۱ تهران) ریاضیدان،  نویسنده، مترجم، معلم ریاضیات، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی او در محله‌ای فقیرنشین زاده شد و دوران کودکی‌اش به‌لحاظ مالی بسیار سخت گذشت آنچنان که در آن زمان برای امرار معاش به‌کارهای سنگین بدنی و کارگری همچون کوزه‌گری، بنایی، آجرپزی و کار در راه‌آهن پرداخت. در خرداد ۱۳۲۳ از دانشسرای مقدماتی کرمان فارغ‌التحصیل شد و دبیر بسیار سرشناسی در رشته ریاضیات بود. وی به‌چهره ماندگار آموزش نوین ریاضیات در ایران تبدیل شد و در سال ۱۳۳۲ از دانشکده علوم دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت معلم به‌فارغ‌التحصیلی رسید. در سال ۱۳۳۹ اولین کلاس کنکور در ایران با نام "گروه فرهنگی خوارزمی" و کمی بعد "دبیرستان پسرانه خوارزمی" را تاسیس کرد. در سال ۱۳۴۰ "دبیرستان مرجان" را تاسیس کرد. در سال ۱۳۴۲ با همکاری ۱۷۰ نفر از معلمان "انتشارات خوارزمی" را بنیان نهاد. در سال ۱۳۵۰ "گروه فرهنگی مرجان" را با همکاری ۷۰۰ نفر معلم راه اندازی کرد. در سال ۱۳۵۳ "انتشارات توکا" را با جمعی از دوستان تاسیس کرد و "مدرسه عالی علوم اراک" را با کمک دکتر عبدالکریم قریب و دکتر حسین گل‌گلاب راه‌اندازی کرد. استاد شهریاری به‌زبان فرانسه مسلط بود و زبان روسی را در مدت کوتاه ۹ ماه و آنهم به‌صورت خودآموز فراگرفت و آنگاه دست به‌تالیف و ترجمه علاوه بر تدریس ریاضیات زد. نخستین ترجمه‌ای که از او به‌چاپ رسید، کتاب تاریخ حساب، نوشته رنه‌تانون فرانسوی در سال ۱۳۲۹ بود که بسیار سلیس و روان بود. وی سردبیری  و راه‌اندازی بیش از ۵ نشریه از جمله "سخن علمی" "چیستا" "دانش و مردم" "آشتی با ریاضیات" و "آشنایی با دانش" را در کارنامه خود داشت. از دیگر افتخارات او موارد زیر است: در سال ۱۳۴۵ دریافت نشان درجه یک علمی. در سال  ۱۳۸۰ دریافت نشان افتخارملی از سوی انجمن آثار و مفاخر ملی‌ایران. در سال ۱۳۸۱ دریافت دکترای افتخاری ریاضیات از سوی دانشگاه کرمان. در سال ۱۳۸۴ برگزیده مراسم چهره‌های ماندگار در رشته آموزش ریاضیات. در سال ۱۳۸۷ دریافت عنوان برترین ریاضیدان زنده ایران از سوی انجمن ریاضی ایران. (این انجمن با انجمن‌های ریاضی ایالات متحده آمریکا و فرانسه همکاری دارد.) او ۴۰۰ کتاب تالیف و ترجمه کرد. بیش از ۱۰۰۰ مقاله از او در نشریه‌های علمی و فرهنگی به چاپ رسید. آرامگاه وی قصر فیروزه در شرق تهران است. @arayehha

‍ ۲ آذر زادروز محمود جعفری دهقی   (زاده ۲ آذر ۱۳۲۹ خمین) شاعر، نویسنده، زبان‌شناس، مترجم  و استاد دانشگاه   تحصیلات: کارشناسی ادبیات فارسی از مدرسه عالی ادبیات و زبانهای خارجی ۱۳۵۷. کارشناسی ارشد، فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه شیراز ۱۳۶۴. دکتری فرهنگ و زبانهای باستانی دانشگاه لندن ۱۳۷۶.  او از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۹ در دانشگاه‌های شیراز و تهران تدریس کرد و مدتی نیز در سال ۱۳۷۴ در دانشگاه لندن به تدریس ادبیات فارسی پرداخت. وی همزمان از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰ مدرس گروه تاریخ در دانشگاه شهید بهشتی بود. همچنین مدتی نیز  در دانشگاه فارابی قزاقستان و دانشگاه تهران به تدریس ایران‌شناسی پرداخت. او مسئول راه‌اندازی گروه ایران‌شناسی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و انجمن علمی ایران‌شناسی است و از سال ۱۳۹۷ ریاست انجمن علمی ایران‌شناسی را به عهده دارد. از جمله فعالیت‌های علمی او انتشار ترجمه کتاب دادستان دینی (متن اصلی به زبان پهلوی) به انگلیسی در انتشارات استودیو ایرانیکا در پاریس است،  همچنین سردبیری مجله دو زبانه زبان و کتیبه (Journal of Language and Inscription) است که تاکنون ۶ شماره آن منتشر شده است. او همچنین عضو انجمن کتیبه‌های ایرانی Corpus Inscriptionum Iranicarum و عضو هیئت علمی مرکز مطالعات اوستا، دانشگاه سالامنکا، اسپانیا از سال ۲۰۱۶ تاکنون بوده است. افزون بر این، عضو هیئت تحریریه مجله پژوهشهای زبانی، مجله زبان شناخت، مجله پژوهشهای ایرانشناسی دانشگاه تهران، مجله ایران و اسلام کتابخانه ملی ایران؛ مجله زبان و گویش دانشگاه گیلان است. وی هم اکنون عضو شورایعالی علمی مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی و رئیس انجمن شاهنامه‌پژوهی است.  وی همچنین فلوشیپ دانشگاه هاروارد، در ۲۰۰۸ بورسیه دانشگاه گوتینگن و در ۱۳۸۹ فرصت مطالعاتی دانشکاه تهران در دانشگاه گوتینگن را طی کرده است.  وی تاکنون دبیر علمی شش دوره همایش بین‌المللی زبانها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال) بوده که از سال ۱۳۹۱ تاکنون در مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی برگزار شده است. همچنین دبیر علمی دومین همایش ملی دوسالانه فرهنگ و زبانهای باستانی ایران بوده است.   گزیده آثار: مجموعه اشعار، انتشارات نوید شیراز ۱۳۶۲. ماتیکان یوشت فریان، سازمان انتشارات فروهر، تهران ۱۳۶۵. گزیده اشعار خواجوی کرمانی، انتخاب، مقدمه، توضیحات و واژه نامه، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز ۱۳۷۰‌ بازشناسی منابع تاریخ ایران باستان، انتشارات سمت، تهران ۱۳۸۲‌ جرعه بر خاک (یادنامه زنده‌یاد ماهیار نوابی) انتشارات مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی ۱۳۸۷. درسنامه اوستا، هانس رایشلت، محمود جعفری دهقی (مقدمه)، ناشر: فارس‌ درآمدی بر زبان بلخی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۹۲‌ راهنمای کتیبه‌های فارسی میانه (پهلوی ساسانی) انتشارات سمت، تهران ۱۳۹۵. کتاب الملخص فی‌اللغة از ابولفتح احمدبن حسین بادی، مقدمه: محمود جعفری دهقی، میراث مکتوب، تهران ۱۳۹۵. مجموعه مقالات اولین همایش بین‌المللی زبانها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال) مرکز دایرة‌‌‌المعارف بزرگ اسلامی، تهران ۱۳۹۳. مجموعه مقالات دومین همایش بین‌المللی زبانها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال)، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران ۱۳۹۵. مجموعه مقالات سومین همایش بین‌المللی زبانها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال)، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تهران ۱۳۹۷. مجموعه مقالات چهارمین همایش بین‌المللی زبانها و گویش‌های ایرانی (گذشته و حال)، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران ۱۳۹۹. به کوتاهی آه (مجموعه شعر) انتشارات اقلیما، تهران ۱۳۹۹. تیشتر در انتظار باران (مجموعه شعر) انتشارات مروارید، تهران ۱۴۰۰. سروادها (سروده‌های دهه هفتاد)، کتاب بهار، تهران ۱۴۰۰. آینه تار (گزیده اشعار دراگو اشتامبوک)، گزینش و برگردان: م. جعفری دهقی، تهران انتشارات فارس ۱۴۰۰. وی بیش از ۵۰ مقاله در نشریات داخلی و خارجی نگاشته است. افزون بر این، ویراستاری ذخیره خوارزمشاهی، اسماعیل جرجانی، در فرهنگستان علوم پزشکی و تاریخ جامع ایران، در مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی از فعالیت های او است و به خاطر ویراستاری بخش تاریخ ایران باستان در پنج جلد نخست تاریخ جامع ایران، جایزه کتاب سال را دریافت کرده است. @arayehha

۲ آذر زادروز غلامرضا ارژنگ (زاده ۲ آذر ۱۳۱۵ قم) پژوهشگر و مؤلف کتاب‌های دستور زبان فارسی و آیین نگارش دوره‌های راهنمایی و دبیرستان او در سال ۱۳۴۱ از دانشگاه تهران لیسانس ادبیات و زبان فارسی گرفت و در ۱۳۴۵ گواهی‌نامه آموزش زبان فرانسه از انستیتو ایران و فرانسه دریافت کرد و در سال ۱۳۴۹ فوق لیسانس علوم تربیتی از دانشگاه تهران گرفت. از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۰ درقم و تهران تدریس کرد و از آن زمان تا سال ۱۳۵۹ با سمت کارشناسی در مرکز تحقیقات و برنامه ریزی درسی و سازمان کتاب‌های درسی مشغول بود. وی در این سال‌ها با دیگر همکارانش، کتاب‌های درسی دستور زبان فارسی و آئین نگارش دوره‌های راهنمایی و دبیرستان را براساس شیوه نوین آموزشی نگاشت، همچنین تغییر رسم-الخط فارسی از صورت نوشتن اتصال کلمات مرکب به صورت انفصالی یا جدا از هم را در کتاب‌های درسی سال‌های ۱۳۵۲ وارد کرد. وی پس از بازنشستگی به درخواست خود در سال ۱۳۵۹ تا سال ۱۳۸۵ در مدارس عالی و آموزش ضمن خدمت در وزارت درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش و دانشگاه‌های آزاد و دوره‌های باز آموزی صداوسیما مشغول تدریس دستور زبان فارسی، ادبیات فارسی، آئین نگارش بود. از سال ۱۳۹۰ با فرهنگستان زبان و ادب فارسی، گروهِ فرهنگ نویسی، در تألیفِ فرهنگِ جامعِ زبانِ فارسی همکاری کرد و تهیّه و تنظیمِ تعریفِ مدخل‌های اصطلاحاتِ دستورِ زبان، آرایه‌های شعری، عروض و قافیه و همچنین ویرایش و بررسی و بازبینیِ نهاییِ جلدِ اوّلِ همین فرهنگ (حرفِ آ) را برعهده داشت. تالیفات: ۱ - دستور زبان فارسی :دوره سه ساله راهنمایی" با همکاری دکتر حسن انوری و دکتر حسن احمدی گیوی، وزارت آموزش و پرورش ۱۳۵۳. ۲ - آیین نگارش "سال اول دبیرستان" با همکاری دکتر حسن انوری، وزارت آموزش و پرورش ۱۳۵۳. ۳ - کتاب نگارش و سخنوری "سال چهارم دبیرستان" با همکاری دکتر نادر وزین پور، وزارت آموزش و پرورش ۱۳۵۶. ۴ - دستور زبان فارسی "سال‌های دوم، سوم و چهارم دبیرستان" با همکاری دکتر علی اشرف صادقی، وزارت آموزش و پرورش ۱۳۵۷. ۵ - شیوه نامه رسم‌الخط فارسی برای کتاب‌های درسی و انتشارات آموزشی، شرکت در تنظیم، وزارت آموزش و پرورش ۱۳۶۱. ۶ - فارسی عمومی دانشگاه پیام نور ۱۳۷۰. ۷ - دستور زبان فارسی امروز روش زبان شناختی، نشرقطره ۱۳۷۱. ۸ - زبان و ادب فارسی فارسی عمومی دانشگاهها، نشرقطره ۱۳۷۳. ۹ - فرشتهٔ گندمزار و سیمرغ آفتاب انتشارات سروش ۱۳۷۳. ۱۰ - پنج گفتار دستوری، انتشارات الست. ۱۱ - نگارشی از قصاید و غزلیات سعدی شامل کلیهٔ آثار سعدی "به‌جز مجالس و گلستان" نشرقطره. ۱۳۸۳. ۱۲ - گردآوری هزار و یک غزل شورانگیز از چهارصد شاعر کهن و معاصر، نشر قطره ۱۳۸۵. ۱۳ - آیین نگارش نشرقطره ۱۳۹۰ . ۱۴ - ویرایش زبانی برای نثر فارسی امروز، نشرقطره ۱۳۹۰. ۱۵ - علیت و مقوله‌های علت و معلول ضرورت و تصادف، امکان و واقعیت و جبر و اختیار ۱۶ - گردآوری چهارصد غزل شورانگیز از هزار و یک غزل ۱۷ - داستان آفرینش انسان ۱۸ - آتشکده خاموش "مجموعه اشعارِ نویسنده در زمینه‌های غنایی، اجتماعی و سیاسی" ۱۹ - شیوه نگارشِ فارسی "پژوهش نامه نویسی، پایان‌نامه نویسی و نشانه گذاری". نشرقطره ۱۳۹۲. @arayehha

‍ ۲ آذر رادروز عزیزاله جوینی (زاده ۲ آذر ۱۳۰۴ اسفراین – درگذشته ۲۵ بهمن ۱۳۹۱ تهران) پژوهشگر، نسخه‌شناس، مصحح متون کهن ادبی و شاهنامه‌پژوه او تحصیلاتش را تا دوره دکترا ادامه داد و در حوزه ادبیات فارسی و عربی، تلاش‌های بسیاری کرد و استاد بازنشسته دانشکده ادبیات دانشگاه تهران بود. شاهنامه فلورانس، نسخه خطی موزه فلورانس را در هشت جلد تصحیح کرد که توسط انتشارات دانشگاه تهران، ۷ جلد آن چندبار چاپ شده و جلد هشتم در دست چاپ است. این نسخه از شاهنامه ناتمام است و تقریباً شامل نیمی از متن اثر است. تالیفات: وی بیش از ۸۰ مقاله در حوزه‌های مختلف ادبیات نقد و منتشر کرده‌است و همچنین ترجمه‌های بسیاری از عربی و انگلیسی به زبان فارسی دارد. از میان کتاب‌های او به این عنوان‌ها هستند: «تصحیح و شرح فرهنگ مجموعه الفرس» «تصحیح مفردات قرآن» «تصحیح تفسیر نسفی» "ترجمه‌ای کهن از قران به فارسی موزون و مسجع" «تصحیح فرهنگ مصادره اللغله» «تصحیح نهج‌البلاغه» وی تصحیح جلد هفتم شاهنامه فردوسی را از روی نسخه موزه فلورانس به سرانجام رساند. او در جلد هفتم که شامل داستان بیژن و منیژه است کوشیده بود تا همان شیوه مجلدهای قبلی را دنبال کند و از این رو به شرح واژگان دشوار و برگردان همه ابیات در شاهنامه پرداخت: «شرح واژگان دشوار و برگردان همه ابیات شاهنامه» "از دست‌نویس موزه فلورانس" «نبرد اندیشه‌ها در داستان رستم و اسفندیار» «داستان زال و رودابه» "از دست‌نویس موزه فلورانس" «داستان فرود سیاوش» "از دست‌نویس موزه فلورانس" «داستان بیژن و منیژه» «داستان رستم و سهراب» "از نسخه فلورانس" آرامگاه وی در قطعه نام‌آوران است. @arayehha