ضرورت سوادرسانه ای در مواجهه با کلیشه ای بنام "کاهش مشارکت"
🔻اریک ژیویان روانپزشک و مدیر پروژههای ارتباطی دانشگاه هاروارد معتقد است، همهی انسانها نیاز دارند در ذهن خود #طرحوارهها و تصاویری را نسبت به اشیاء، افراد و حتی موقعیتهای جغرافیایی گوناگون ترسیم کنند، این کار کمک میکند تا افراد احساس کنند در زمینههای مختلف قابلیت سخنرانی و نظر دهی دارند و جهان اطراف خود را بهخوبی میشناسند.
🔸 با توجه به آنکه عمده اطلاعات لازم برای خلق این طرحها و تصاویر در هر فرد از طریق رسانهها به دست میآید، بنابراین طبیعی است که ذهن ما مرتب در دام کلیشههای رسانهها بیفتد.
🔸در فرآیند #کلیشه_سازی، رسانه ها با تکرار تصاویری در ذهن مخاطب به دیدگاه او در برابر موضوعات شکل می دهند و عملا بر روی قضاوت و تصمیمات وی اثر می گذارند. در واقع با تکرار یک واژه آن را به #کلیدواژه تبدیل کرده و نسبت به یک موضوع، شخص یا جریان، انگاره ای را تعمیق می بخشد.
🔸شاید بتوان اسمش را #فرایند_تولید_باور در رسانه هم نام نهاد. چرا که وقتی یک گزاره، از فاز عادی یک گزاره خنثی، با تکنیک تکرار حرفه ای و در بازه های زمانی مختلف و از طریق تریبون های متفاوت و چه بسا در مدیوم های متنوعی بازنشر و مرور می شود، بدلیل فاصله گرفتن از سایر عبارات و واژه ها، برجسته سازی در ذهن شکل می یابد.
🔸این برجسته سازی بدلیل مقاومت ذهنی پایین در عموم مردم و نداشتن سوادرسانه ای و تحلیل سیاسی در نقد یا دفع آن موضوع برساخته، به تدریج تعمیق یافته و تبدیل به یک طرحواره یا سنگ بنا و به اصطلاح مبنای فکری شده و رفتار یک شخص یا جامعه را رقم می زند که در رسانه به آن #فرایند_کلیشه_سازی نام مینهند.
🔻اگر به تناسب حال، این تکنیک را بررسی کنیم باید گفت که اصل انتخابات، میدان حاصلخیزی است تا دوست و دشمن از آن بهره برداری کنند.
🔹استفاده دوستان که معلوم است و اما چه مزیتی برای بیگانه دارد؟ سیاهنمایی، القای بحران های مصنوعی، القای ناکارآمدی، مخدوش کردن فراروایت های نظام و ایجاد بی اعتمادی و شکاف میان مردم و حکومت، تضعیف انسجام اجتماعی، #بی_اعتبار_کردن_قانون، به چالش کشیدن اخلاق و...همگی دستاورد فضای رسانه زده و هیجان محور ایام انتخابات است.
🔹با توجه به آنچه که گفته شد، یکی از محورهای جنگ روانی که از #رصد اخبار شبکه های معاند بدست می آید، کلیشه سازی در باب #مشارکت_پایین در انتخابات است. این گزاره که "مردم در انتخابات شرکت نخواهند کرد" هرچند حاکی از حقایقی عیان در معیشت و اقتصاد مردم است، اما تمام واقعیت این نیست.
🔹اینکه مردم برای تغییر وضعیت از صندوق رای قهر خواهند کرد، یا مثلا چون فلان شخص یا جناح، نفرات اصلی شان ردصلاحیت شده، پس شور انتخاباتی کم خواهد شد و مشارکت دستخوش کاهش جدی خواهد بود، از گزاره هایی است که تکنیک های #مغالطه، #تکرار و #برجسته سازی را ترکیب کرده و با موج سازی رسانه ای و در بستر یک ضعف اقتصادی مشهود و غیرقابل انکار، تلازمی بی ربط و کلیشه ای را تولید می کند.
🔎حضرت آقا در دیدار اخیر خود با نمایندگان مجلس، این کلیشه دست ساز خارجی مشارکت پایین را به نقد کشیدند و فرمودند: "من معتقدم میزان مشارکت مردم ارتباطی با این اسم یا آن اسم ندارد بلکه مردم بهدنبال فردی هستند که دارای مدیریت و اراده قوی و کارآمدی بالا برای حل مشکلات کشور باشد و برای مردم هم مهم نیست که این فرد چه عنوانی دارد و یا از چه جناحی است، البته شاید این موضوع برای گروههای سیاسی مهم باشد ولی برای عامه اینگونه نیست. مهم این است که نامزدها مردم را #اقناع کنند که مشکلات جامعه را می شناسند، مدیر و مدبر و با صداقت هستند و توانایی اداره کشور را دارند. در این صورت به لطف خدا مردم با مشارکت بالا در پای صندوق های رأی حاضر خواهند شد".
✔️پس مراقب باشیم در #دام_کلیشه_های_رسانه ای عمل نکنیم و با تعابیر احساسی و نادقیق و تحلیل های ناقص از وضعیت اجتماعی_سیاسی کشور، به دستپخت رسانه های بیگانه در بستر ضعف ها و کاتالیزورهای داخلی ضریب اضافی در اذهان عمومی نبخشیده و روایت آلوده به تحریف و تضعیف در باب مشارکت را به ذهنیت اجتماعی پمپاژ نکنیم.
✍علیرضامحمدلو
🆔@andisheengelabi
🔎سواد رسانه و تکنیک دروغ بزرگ!
▫️مامور دروغ در موقعیت چهره به چهره و انفرادی جهت #اقناع طرف مقابل، از دروغ کوچک، حساب شده و ساندویچی(وسط دوتا خبر راست مثلا یه دروغ جا میده) استفاده میکند بطوریکه هنگام #پرسش_از_منبع، آچمز نشده و اعتبارش مخدوش نشود.
▫️اما مامور دروغ در موقعیت مجازی و مواجهه با #افکارعمومی، جهت اثر حداکثری و بُرد بیشتر دروغ، از #تکنیک_دروغ_بزرگ استفاده میکند. در چنین صورتی بدلیل حاکم شدن #مارپیچ_سکوت و نادر شدن پرسش از منبع و ماهیت پیام، اثر و گستره دروغ فراگیر میشود.
✍علیرضامحمدلو
🆔@asre_tabyin
🔎گزارشی کوتاه از فرایند تبلیغی_تبیینی در ایام انتخابات؛
🔻چهار دسته مخاطب، مساله کانونی و ضدروایتها
▫️برای درک امر سیاسی بایستی در حوزه عمومی قدم زد و #زیر_پوست_شهر گام نهاد و بدون تعارف به گفتگو با ردههای سنی مختلف نشست. سیاست وقتی بازنده میشود که مردم را از دور نگریسته و افکارعمومی را با تمام تنوع، تکثر و در عین حال، اشتراکات کلیدی و حساسش به رسمیت نشناسد. مردم وقتی از سیاست بیگانه شده و احساس بیتفاوتی پیدا میکنند که لایه های حکمرانی تبدیل به #طبقه_ویژه شده و از دل رویدادها متولد میشوند و نامساله ها را راهبری میکنند.
▫️گذاری در #حوزه_عمومی با نیت پاسخ به شبهات و جلب مشارکت حداکثری داشتیم و در چند دبیرستان دخترانه و چندین محفل پسرانه و پاتوق های مردمی و مساجد و هیآت و برخی دانشگاهها و ادارات و کافههای حاشیه شهر و همایش والدین مدارس و نظام پزشکی و...حاضر شدیم و در نسبت با #ضدروایت رسانههای معاند، به چند مفهوم کانونی رسیدیم.
1️⃣ دغدغه آینده و امید به رویاها
🔸رده سنی زیر ۲۰ سال و رای اولی ها بیشتر و واقعیتر از همه در نسبت با انتخابات و حوزه سیاست، دغدغه #آینده داشتند که بالاخره چه کنیم و چه خواهد شد؟. در واقع هویت این نسل با مساله آینده گره خورده بود.
🔻ضدروایت رسانه های معاند در نسبت با این نسل، ناظر بر مساله #امید است و تزریق ناامیدی در جامعه هم این رده سنی را بیشتر متاثر میکند که از دل گفتگو با نسل نوجوان زیر ۲۰ سال(تینیجرها) و دم کنکوری روشن میشد.
2️⃣ دغدغه اعتماد و کاربست استعدادها
🔸رده سنی زیر ۳۰ سال هم جوانان مستعد و انرژیک و صاحب ایده ای بودند و عموما دغدغه کار و اشتغال و ازدواج و عرض اندام اجتماعی برای آنها بیشترین اهمیت را داشت.
🔻ضدروایت های جریان معاند نیز با پمپاژ موج منفی و بزرگنمایی ضعف ها و کوچکنمایی و سانسور قوت های جامعه، اعتمادسوزی کرده و که در گفتگو با جوانان زیر ۳۰ سال، مساله #اعتماد و توجه به استعدادها بیشتر به چشم می آمد.
3️⃣ دغدغه رضایت از زندگی و وضع موجود
🔸رده سنی زیر ۴۰ سال که ازدواج کرده یا در شرف ازدواج بودند و یک ثبات نسبی را در شغل و شرایط زندگی تجربه میکردند، دغدغه #رضایت_از_زندگی و کسب و کار خوب را داشتند.
🔻ضدروایت ناظر بر این رده سنی با مطالعه رسانه های معاند هم نشان میداد که کلیدواژه رضایت از زندگی مورد هدف قرار گرفته و سیاهنمایی وضعیت موجود، نقطه کانونی در پروپاگاندای رسانهای است.
4️⃣ دغدغه کارآمدی و توان رفاهی بیشتر
🔸رده سنی زیر پنجاه سال هم که نگاه های پخته تر و جدی تر به سیاست داشتند، مساله رفاه و سلامتی و رسیدگی بیشتر و پیشرفت زندگی را در سایه بازدهی اقتصادی و #کارآمدی سیاسی دنبال میکردند.
🔻ضدروایت ناظر بر این رده سنی نیز حکایت از این داشت که کلیدواژه ناکارآمدی نظام، دستور روز رسانههای معاند بوده و "نمی شود" و "نمی توانیم" و "مرغ همسایه غاز است" و... از عبارات و مفاهیم رایج سکوهای ضد ایرانی است.
🔹این قبیل گفتگوهای متنوع با ردههای سنی مختلف موید این نکته بود که #جنگ_شناختی پیرامون ۱.ترور واژههای کلیدی، ۲.تحریف، سانسور یا بایکوت تاریخ، ۳.روایت وارونه از وضع موجود ۴.خوانش سیاه از آینده، رقم می خورد.
🔹ناامیدی، بیاعتمادی، نارضایتی، ناکارآمدی ذیل مساله ۱.هویت، ۲.معیشت، ۳.معرفت و ۴.سیاست در سطح افکارعمومی به صورت پرتکرار پمپاژ میشود. ذهنیت اجتماعی دچار فروپاشی شده و تشخیص راست و دروغ سخت میشود.
🔗نتیجه اینکه؛ حوصله و مهارت گفتگو، زبان نرم و رسا، صمیمیت و مهربانی، گوش شنوا و حواس شش دانگ/ دست پر از حیث محتوای تاریخی و جریان شناسی، وضعیت شناسی داخلی و ارزیابی بینالمللی و #توان_تصویرسازی واقع گرا و امیدآفرین از آینده و تفکیک مساله از نامساله و اصلی و فرعی کردن مباحث/ ابزارهای ضروری برای نتیجه بخشی و تولید #اقناع در فرایندهای تبلیغی و تبیینی به نظر میرسد.
#انتخابات، #تبیین
✍️علیرضامحمدلو
🌐لینک مطلب
🆔 @asre_tabyin