🔎اخلاق از حقیقت و عدالت، مهمتر نیست ولی راهبردی تر است...
این روایت را فارغ از بحث هایی که برخی علما پیرامون سندیتش دارند حتما شنیده ایم. از پیامبر(ص) نقل شده که فرموده اند: انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق...
چرا انقدر اخلاق را تحویل گرفته اند و در میان اینهمه مفهوم بالادستی و هم عرض و درطولش، اخلاق را برجسته کرده اند؟ مگر عدالت و علم و حقیقت و معنویت و شریعت و...چه کم داشتند یا نمی توانستند حلقه اتصال میان مفاهیم پایه ای و به اصطلاح اگزیوم مرکزی این مکتب باشند؟
چرایی سبقت گرفتن اخلاق از بقیه مفاهیم و محبوبیت بالاترش نسبت به بقیه را در یک مقایسه مفهومی باهمدیگر مرور کنیم:
#عدالت بدون اخلاق را چگونه باید دید؟ چیزی جز له شدن شخصیت و لگدمال شدن #کرامت انسان از این تجزیه در نمیآید. راستی تحقق این تصور هم عین بی عدالتی است. یک صورت نازل مارکسیستی که فردیت را فدای اجتماع می داند و #نگاه_مکانیکی به انسان داشته و عواطف را بیگانه می خواند.
#حقیقت بدون اخلاق را چطور تصور میکنید؟ تو ذوق میزند و از جذابیت و مقبولیت فاصله خواهد گرفت و مشمئزکننده خواهد شد. اساسا فطرت، حقیقت خواه است ولی حق بدون خلق، مفت نمیارزد. اصلا حقیقتی که #کاریزما نداشته باشد از رسالت خود هم طرفی نخواهد بست و #تنهایی_خودخواسته ای را تجربه خواهد کرد.
#معنویت بدون اخلاق هم ترکیب نامتجانسی است. یک معنویت و عرفان فانتزی که غیرقابل پیش بینی خواهد بود. کنش های غیرعادی و انتحاری خواهد داشت. چون #مغناطیس و جذب دارد ولی مرز ندارد یا خودش بی بند و بار میشود و یا #انحراف مریدان و محیطش را سوغاتی خواهد آورد.
#شریعت بدون اخلاق هم تصورش سخت است. خیلی سخت حتی برای آنهایی که سکولار فکر میکنند و دیانت را با اخلاق، شناخته و ترجمه میکنند. اساسا کاریکاتوری بیش نخواهد بود و به یک سری #مناسک_ایستا و غیرپویا و تکراری بدل خواهد شد. تحول و نشاط و حرکت و بساطت روحی را نمیتوان انتظار کشید. دینداری به عادت بدل خواهد شد و میان باور و عمل، دره های عمیقی فاصله خواهد افتاد و دوگونه رفتارکردن را در خلوت و جلوت شاهد خواهیم بود و کالبد بیجانی را خواهیم داشت.
#علم بدون اخلاق هم که تکلیفش اظهر من الشمس است. فرمول اتم گویای این مطلب بوده که وقتی علم را رها کنیم، حتی خود عالم را هم بنده نخواهد بود. فرزند ناخلفی خواهد شد که به صاحب خودش هم رحم نمیکند. #خشونت را بازتولید خواهد کرد و دروغ و فریب و لجامگسیختگی را #تئوریزه خواهد کرد. عدالت را دور خواهد زد و حتی حقیقت را مصادره کرده و به نفع و ضرر کانالیزه شده و از قبل تعیین شده ای کشف خواهد نمود. ابزاری خواهد شد در دست اهالی قدرت و ثروت که ایندو نیز بدون اخلاق، تکلیفشان روشن است.
#قدرت بدون اخلاق، فساد را پوشس میدهد و ذبح انسانیت و بیرحمی و توتالیتاریسم را دیکته میکند. ثروت بدون اخلاق هم جز عیاشی
و کالاشدن و #شیءشدگی_محیط و قابل خرید و فروش بودن همه چیز، نتیجه ای نخواهد داشت و تمام زندگی را با عینک پول و سکه و ارز معنا خواهد بخشید و ترجمه اسکناسی از وقایع خواهد داشت.
پس اخلاق برخی از مفاهیم را عمق می بخشد برخی را زیبایی و جذابیت و برای برخی کنترل کننده بوده و برخی را از تحریف نجات میدهد. مرزبانی می کند و همچنین در ترکیب سایر مفاهیم اضافه شده و آنها را معنای مضاعفی میبخشد و خودش یک اصل تمام عیار و بدون رقیب و بینظیر است.
✍علیرضامحمدلو
🆔 @andisheengelabi