❇تفســــــیر ❇
در آیه بعد، به نزول قرآن و تعلیمات آن اشاره کرده و بحث آیه گذشته را تکمیل مى نماید، مى فرماید: این کتابى است که ما نازل کرده ایم، کتابى است با عظمت و پر برکت و سرچشمه انواع خیرات و نیکى ها (وَ هذا کِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَکٌ).
و چون چنین است به طور کامل از آن پیروى کنید، پرهیزگارى پیشه نمائید و از مخالفت با آن بپرهیزید شاید مشمول رحمت خدا گردید (فَاتَّبِعُوهُ وَ اتَّقُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ).
🌼🌼🌼
کلمه «مبارک» از ریشه ی «برکت»، بر دو امر تأکید می کند: 1- ریشه قوی و ثابت. 2- رشد دائم. قرآن، هم دارای مطالبی اساسی و تغییرناپذیر و استوار است و هم با گذشت زمان، پرده هایی از اسرارش کشف و روز به روز جلوه ی آن بیشتر می شود.
پیام ها:
1- قرآن، تنها کتاب تئوری و نظری نیست، بلکه کتاب سعادت و برنامه ی عمل انسان است. «کتاب... فاتّبعوه»
2- سعادت بشر در دو چیز است: اطاعت حقّ، اجتناب از باطل. «فاتّبعوه واتّقوا»
(تفاســــــیر نمونه و نور، ذیل آیه ۱۵۵ سوره مبارکه انعام)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«أَن تَقُولُوا إِنَّمَا أُنزِلَ الْكِتَابُ عَلَىٰ طَائِفَتَيْنِ مِن قَبْلِنَا وَإِن كُنَّا عَن دِرَاسَتِهِمْ لَغَافِلِينَ»
(ما این کتاب را نازل کردیم) تا مبادا بگویید: «کتاب آسمانى تنها بر دو طایفه پیش از ما [= یهود و نصارى ]نازل شده بود. و ما از بحث و بررسى آنان بى خبر بودیم».
(انعام/۱۵۶)
@ayehsobh
❇تفســــــیر ❇
در آیه بعد، تمام راه هاى فرار و بهانه جوئى ها را به روى مشرکان بسته، به آنها مى فرماید: ما این کتاب آسمانى را با این امتیازات نازل کردیم تا نگوئید که تنها بر دو طایفه پیشین (یهود و نصارى) کتاب آسمانى نازل شده، و ما از بحث و بررسى و مطالعه آنها غافل بوده ایم، و اگر از فرمان تو سرپیچى کردیم به خاطر این بوده است که فرمان تو در دست دیگران بود و به دست ما نرسید (أَنْ تَقُولُوا إِنَّما أُنْزِلَ الْکِتابُ عَلى طائِفَتَیْنِ مِنْ قَبْلِنا وَ إِنْ کُنّا عَنْدِراسَتِهِمْ لَغافِلینَ)
🌼🌼🌼
جمله أَنْ تَقُولُوا به معنى: لِئَلاّ تَقُولُوا: تا نگوئید... مى باشد و نظیر آن در قرآن یا در ادبیات عرب، فراوان است.
(تفســــــیر نمونه، ذیل آیه ۱۵۶ سوره مبارکه انعام)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«أَوْ تَقُولُوا لَوْ أَنَّا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْكِتَابُ لَكُنَّا أَهْدَىٰ مِنْهُمْ ۚ فَقَدْ جَاءَكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ ۚ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن كَذَّبَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَصَدَفَ عَنْهَا ۗ سَنَجْزِي الَّذِينَ يَصْدِفُونَ عَنْ آيَاتِنَا سُوءَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُوا يَصْدِفُونَ»
یا بگویید: «اگر کتاب آسمانى بر ما نازل مى شد، از آنها هدایت یافته تر بودیم». اینک آیات و دلایل روشن از جانب پروردگارتان و هدایت و رحمت براى شما آمد. پس، چه کسى ستمکارتر است از کسى که آیات خدا را تکذیب کرده، و از آن روى گردانده است؟! و بزودى کسانى را که از آیات ما روى مى گردانند، به سبب اعراضشان، مجازات بدى خواهیم کرد!
(انعام/۱۵۷)
@ayehsobh
❇تفســــــیر ❇
سپس مى افزاید: همان بهانه به صورت دامنه دارتر و آمیخته با ادعا و غرور بیشتر از آنها نقل شده است، و آن این که اگر قرآن بر آنها نازل نمى شد، ممکن بود ادعا کنند ما به قدرى براى انجام فرمان الهى آمادگى داشتیم که هیچ ملتى به اندازه ما آمادگى نداشت و اگر کتاب آسمانى بر ما نازل مى شد، ما از همه آنها پذیراتر و هدایت یافته تر بودیم (أَوْ تَقُولُوا لَوْ أَنّا أُنْزِلَ عَلَیْنَا الْکِتابُ لَکُنّا أَهْدى مِنْهُمْ).
در حقیقت، آیه قبل، منعکس کننده این بهانه بود که اگر ما به راه نیامده ایم بر اثر بى خبرى از کتب آسمانى بوده و این بى خبرى معلول آن بوده است که این کتب بر دیگران نازل گردیده.
اما این آیه منعکس کننده حسّ خودبرتربینى آنها و ادعاى بى اساسى است که در مورد امتیاز نژاد عرب بر دیگران داشته اند.
نظیر همین معنى در سوره فاطر آیه ۴۲ از قول مشرکان به صورت یک مسأله قاطع نه به عنوان یک قضیه شرطیه، نقل شده است، آنجا که مى فرماید: مشرکان با نهایت تأکید قسم یاد کردند که اگر پیامبرى به سوى آنها بیاید از تمام امت ها هدایت یافته تر خواهند بود.
🌼🌼🌼
به هر حال قرآن در برابر این ادعاها مى فرماید: خداوند تمام راه هاى بهانه جوئى را بر شما بسته است; زیرا آیات و دلائل روشن از طرف پروردگار براى شما آمد، آمیخته با هدایت الهى و رحمت پروردگار (فَقَدْ جائَکُمْ بَیِّنَةٌمِنْ رَبِّکُمْ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ).
جالب این که به جاى تعبیر به کتاب آسمانى، تعبیر به بَیِّنَه شده است.
اشاره به این که این کتاب آسمانى از هر نظر روشن و روشنگر و آمیخته با دلائل قاطع است.
با این حال آیا کسى ستمکارتر از آنها که تکذیب آیات خدا مى کنند و از آن اعراض مى نمایند پیدا مى شود؟ (فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ کَذَّبَ بِآیاتِ اللّهِ وَ صَدَفَ عَنْها).
صَدَفَ از ماده صَدْف (بر وزن حذف) به معنى اعراض کردن شدید و بدون تفکر از چیزى است، اشاره به این که آنها نه تنها از آیات خدا روى گردانیدند بلکه با شدت از آن فاصله گرفتند، بدون این که درباره آن کمترین فکر و اندیشه اى به کار برند.
گاهى این کلمه به معنى جلوگیرى کردن و ممانعت دیگران نیز آمده است.
🌼🌼🌼
در پایان آیه، مجازات دردناک این گونه افراد لجوج و بى فکرى که مطالعه نکرده حقایق را به شدت انکار مى کنند و از آن مى گریزند حتى سدّ راه دیگران مى شوند، در یک جمله کوتاه و رسا بیان کرده مى فرماید:
به زودى کسانى را که از آیات ما روى مى گردانند، گرفتار مجازات هاى شدید خواهیم کرد و این به خاطر همان اعراض بى رویه و بى دلیل آنها است (سَنَجْزِی الَّذینَ یَصْدِفُونَ عَنْ آیاتِنا سُوءَ الْعَذابِ بِماکانُوا یَصْدِفُونَ).
سُوءَ الْعَذابِ اگر چه به معنى مجازات بد است، ولى چون مجازات بد، مجازاتى است که در نوع خود شدید و فوق العاده دردناک باشد، بسیارى از مفسران آن را به مجازات شدید تفسیر کرده اند.
تکرار جمله یَصْدِفُونَ در هنگام بیان کیفر این گونه اشخاص، به خاطر روشن ساختن این حقیقت است که تمام گرفتارى ها و بدبختى هاى آنان از اینجا سرچشمه مى گیرد که بدون فکر و مطالعه از حقایق، روى گردان مى شوند، و اگر حداقل به عنوان یک شخص جستجوگر و در حال شک به خود اجازه مطالعه مى دادند هیچ گاه گرفتار چنین عواقب دردناکى نمى شدند.
(تفســــــیر نمونه، ذیل آیه ۱۵۷ سوره مبارکه انعام)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
«هَلْ يَنظُرُونَ إِلَّا أَن تَأْتِيَهُمُ الْمَلَائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ رَبُّكَ أَوْ يَأْتِيَ بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ ۗ يَوْمَ يَأْتِي بَعْضُ آيَاتِ رَبِّكَ لَا يَنفَعُ نَفْسًا إِيمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِن قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِي إِيمَانِهَا خَيْرًا ۗ قُلِ انتَظِرُوا إِنَّا مُنتَظِرُونَ»
آیا جز این انتظار دارند که فرشتگان به سراغشان آیند، یا پروردگارت (خودش) به سوى آنها بیاید، یا بعضى از آیات پروردگارت (و نشانه هاى رستاخیز)؟! امّا آن روز که بعضى از آیات پروردگارت (نشانه هاى مرگ و عذاب) ظاهر شود، ایمان آوردن کسى که قبلاً ایمان نیاورده، یا در ایمانش عمل نیکى انجام نداده، سودى به حالش نخواهد داشت. بگو: «(اکنون که شما چنین انتظارات نادرستى دارید،)انتظار بکشید! ما هم انتظار (کیفر شما را) مى کشیم!»
(انعام/۱۵۸)
@ayehsobh
❇تفســــــیر ❇
انتظارات بیجا و محال!
در آیات گذشته این حقیقت بیان شد که ما حجت را بر مشرکان تمام کردیم و کتاب آسمانى یعنى قرآن را براى هدایت همگان فرستادیم تا هیچ گونه بهانه اى براى توجیه مخالفت هاى خود نداشته باشند.
این آیه مى فرماید: اما این افراد لجوج به اندازه اى در کار خود سرسختند، که این برنامه روشن نیز در آنها تأثیر نمى کند، گویا انتظار نابودى خویش، یا از میان رفتن آخرین فرصت، و یا انتظار امور محالى را مى کشند.
نخست مى فرماید: آنها جز این انتظار ندارند که فرشتگان مرگ به سراغشان بیایند! (هَلْ یَنْظُرُونَ إِلاّ أَنْ تَأْتِیَهُمُ الْمَلائِکَةُ).
یا این که پروردگارت به سراغ آنها بیاید (أَوْ یَأْتِیَ رَبُّکَ)، و او را ببینند، و ایمان بیاورند!!
در حقیقت آنها انتظار امر محالى را مى کشند، نه این که آمدن خداوند یا مشاهده او امکان پذیر باشد.
و این درست به آن مى ماند، که به شخص قاتل لجوجى که پس از ارائه مدارک کافى، باز منکر جرم خود مى باشد، بگوئیم اگر این همه مدارک را قبول ندارى لابد انتظار دارى شخص مقتول زنده شود، در دادگاه حضور یابد و شهادت بدهد که تو او را کشته اى؟!
آنگاه مى افزاید: یا این که انتظار دارند بعضى از آیات و نشانه هاى پروردگار که در آستانه رستاخیز و پایان جهان، واقع مى شود، و به دنبال آن درهاى توبه بسته خواهد شد، انجام گیرد (أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ).
بنابراین، تعبیر به آیاتِ رَبِّک اگر چه به صورت کلى و سربسته ذکر شده، اما مى تواند به قرینه جمله هاى بعد که تفسیر آن خواهد آمد، به معنى نشانه هاى رستاخیز بوده باشد، مانند زلزله هاى وحشتناک، و بى فروغ شدن خورشید و ماه و ستارگان و امثال اینها.
و یا این که منظور از آن درخواست هاى نامعقولى بوده است که آنها از پیامبر(صلى الله علیه وآله) داشتند، از جمله این که مى گفتند: ایمان نمى آوریم مگر این که سنگ هاى آسمانى بر سر ما ببارد و یا بیابان خشک و سوزان حجاز پر از چشمه ها و نخلستان ها شود!
و به دنبال آن مى فرماید: آن روز که چنین آیاتى به وقوع پیوندد، ایمان آوردن افراد بى ایمان و آنها که عمل نیکى انجام نداده اند، پذیرفته نخواهد شد (یَوْمَ یَأْتی بَعْضُ آیاتِ رَبِّکَ لایَنْفَعُ نَفْساً إیمانُهالَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فی إیمانِها خَیْراً).
درهاى توبه به روى آنان بسته مى شود; زیرا توبه و ایمان در آن هنگام، صورت اجبارى و اضطرارى به خود مى گیرد، و ارزش ایمان و توبه اختیارى را نخواهد داشت.
🌼🌼🌼
از آنچه گفتیم روشن شد که جمله أَوْ کَسَبَتْ فِى إِیْمانِها خَیْراً به این معنى است که در آن روز نه تنها ایمان آوردن سودى نخواهد داشت، بلکه آنها هم که ایمان آورده اند ولى عمل صالحى انجام نداده اند در آن روز انجام عمل صالح به حال آنها، نفعى ندارد; زیرا اوضاع و احوال طورى است که هر کسى بى اختیار دست از کارهاى خلاف بر مى دارد، و به سوى عمل صالح اجباراً روى مى آورد.
و در پایان آیه با لحنى تهدیدآمیز، به این افراد لجوج مى فرماید: اکنون که شما چنین انتظارى را دارید در انتظار خویش بمانید، ما هم در انتظار (کیفر دردناک شما) خواهیم بود (قُلِ انْتَظِرُوا إِنّا مُنْتَظِرُونَ).
(تفســــــیر نمونه، ذیل آیه ۱۵۸ سوره مبارکه انعام)
@ayehsobh