📌 پاسخ به پرسش روشنگری 💢 نویسنده : #امانوئل_کانت ⭕️ برای فهم بهتر جریان و معنای #روشنگری دانش پژوهان عزیز می توانند فایل pdf رساله را مطالعه فرمایند. لینک کانال #علوم_انسانی_اسلامی ↙️↙️ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#مدرنیته | #روشنگری | #علوم_انسانی | #علوم_اجتماعی ❖ هویت روشنگری • جریان روشنگری جنبشی فکری و علمی در تاریخ تمدن غرب می باشد که از قرن هفدهم ابتدا در انگلستان و سپس در فرانسه آغاز شد اگر چه می توان ریشه این جنبش را از رنسانس پی گرفت. این جنبش نوع نگاه سنتی به علم و عالم را دچار تحول اساسی نمود. • دانشمندان روشنگر ، به زعم خود انسان و عقل وی را از عبودیت خدا و کلیسا رهانیدند و او را مستقل ساختند لذا شکل جدیدی از هستی ، معرفت و انسان شناسی تبلور یافت که باعث ظهور علوم پایین دستی متفاوتی از گذشته شد. • روشنگری در فرهنگ های متفاوت‌ _ فرهنگ آنگلوساکسون ، آلمانی و فرانسوی _ تعین مختلفی پیدا کرد ولی در اصل مسئله که انسان و عقل وی محور است اشتراک پیدا می کند . • از جمله اندیشمندانی که در بسط و توسعه این جریان نقش داشته اند می توان به دکارت ، هیوم ، اسمیت ، دیدرو، ولتر، روسو، مونتسکیو و کانت ... اشاره نمود که «روح روشنگری» را در فلسفه، سیاست، اقتصاد، تعلیم و تربیت و... سرریز کرده اند. • • • هیئت تحریریه مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#مدرنیته | #روشنگری | #علوم_انسانی | #علوم_اجتماعی ❖ پیشینه مقاله روشنگری چیست؟ • به راستی روشن‌نگری چیست؟ پرسشی است که کشیش پروتستانی مذهب در پانوشت مقاله خود در مخالفت با ازدواج عرفی که در مقابل ازدواج شرعی و شهروندی قرار دارد مطرح می کند . • این پرسش در تاریخ تمدن غرب و فلسفه مورد توجه قرار گرفته و تاکنون اندیشمندان زیادی را به پاسخ واداشته است. نخستین کسی که به این پرسش پاسخ داده جناب موزس مندلسزون بود که در مقاله‌ای تحت عنوان «معنای روشن‌نگر ساختن چیست؟» به این پرسش پاسخ می‌دهد. • جناب کانت نیز در سال ۱۷۸۴ در پاسخ این پرسش مقاله مشهور خویش را با عنوان «در پاسخ به پرسش روشن‌نگری چیست؟» منتشر می نماید و سپس روح روشنگری را در کتب بعدی خود امتداد می بخشد و رویکرد جدیدی در معرفت شناسی ، اخلاق و زیبا شناسی حتی متافیزیک پایه گذاری می کند. • پس از جناب ایمانوئل کانت ، «روح روشنگری» باعث شکل گیری معنای جدیدی از علم «Science» و معرفت «knowledge» می شود که در صورت بندی علوم طبیعی و اجتماعی جدید نقش بسزایی ایفا می کند. • • • هیئت تحریریه مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#مدرنیته | #روشنگری | #علوم_انسانی | #علوم_اجتماعی ❖ جرات اندیشیدن سرآغاز انسان جدید • "جرات اندیشیدن داشته باش!" شعاری است که اولین بار هوراس رومی مطرح می کند و با تلاش کانت و سایر اندیشمندان پس از هزاران سال فاصله از هوراس در «عصر خرد»، به اوج خود می رسد. • کانت در مقدمه نوشته خود نسبت روشنگری، درباره این شعار که حاکی از یک پروژه فلسفی می باشد ؛ چنین قلم می زند: «روشنگری خروج انسان از صغارتی است که خود بر خویش تحمیل کرده‌است. صغارت، ناتوانی در به‌کاربردن فهمِ خود، بدون راهنمایی دیگری است. این صغارت، خود تحمیلی است اگر علت آن نه در سفیه بودن بلکه در فقدانِ عزم و شهامت در به‌کارگیری فهم خود بدون راهنمایی دیگری باشد. شعار روشنگری این است: «در به کارگیری فهم خود شهامت داشته باش». • انسان متولد شده از آبستن این شعار، دیگر انسانی نبود که خود را در حصاری از عقل فلسفی و طبیعی ارسطویی و شهود وحیانی محدود کند . در این عصر عقل معنای جدیدی یافت که در مکتب آلمان یک نوع و در مکتب انگلیس به نوع دیگری صورت بندی شد. • • • هئیت تحریریه مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

#مدرنیته | #روشنگری | #پست_مدرن ❖ دگرگون کردن جهان مستلزم دگرگون شدن مفهوم جهان است. • • • مارتین هایدگر • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b

❃ فقه چیست؟ آیا تکالیف و حقوقی که از سنت فقهی شیعه نشات می‌گیرند و بر رویکردهای خاص فلسفی و دین شناختی استوار هستند، با حقوق و تکالیف سایر سنت‌ها قابل جمع اند؟ آیا حقوق در امتداد متافیزیک شکل می‌گیرد یا بر (Commonsense) استوار است؟ در غرب چه وضعیتی حاکم است؟ آیا همان‌گونه که بعضی از نوکج اندیشان دینی در ایران معتقدند که حقوق و تکالیف بر (Commonsense) استوار است و آن را از میراث فلسفی، ارزش و انسان شناختی روشنگری جدا می‌دانند، در غرب نیز چنین دیدگاهی وجود دارد؟ ❃ به نظر می‌رسد که (Commonsense) در ادامه رویکردهای فلسفی و الهیاتی رایج در هر دوره شکل می‌گیرد و نمی‌توان آن را از بستر زمانه‌اش جدا دانست، مگر اینکه آن را به معنای خرد بنیادین متافیزیکی مدرن تفسیر کنیم که خود این خرد در نقد «فهم متعارف» صورت بندی می شود لذا چنین تفسیری از مفهوم (Commonsense) به دست نمی‌آید و حتی اگر هم به دست آید، باز هم معنایی متفاوت از خردی دارد که فقه بر آن استوار است. ❃ بهتر است برای مشخص شدن محل نزاع، وضعیت حقوق و تکالیف را در دو سنت متافیزیکی و ماکیاولیستی بررسی کنیم. در سنت ماکیاولیستی، حقوق در انفکاک از متافیزیک شکل می گیرد و اندیشمندان چون هابز و روسو چنین دیدگاهی دارند که ریشه‌های آن را باید در مفهوم قرارداد جستجو کرد. اما در رویکرد متافیزیکی، چنین تفسیری به‌طور مستقیم صحیح نیست؛ بلکه باید حقوق و تکالیف را به اصول اخلاقی و عقلانی بازگرداند که از خرد و لوگوس سرچشمه می‌گیرند. در دیدگاه ماکیاولیست ها مفهوم قرارداد آغازگر نقش «فهم متعارف» به‌عنوان منبع حقوق است. اما در سنت متافیزیکی، حتی اگر شکافی بین مدرن و غیرمدرن وجود داشته باشد، «فهم متعارف» بر ساختی از خرد یا ناخرد است! ❃ باید گفت که حقوق، چه در سنت ماکیاولیستی و هابزی و چه در سنت متافیزیکی مدرن، هر دو ریشه در میراث #روشنگری دارند که در مقاله معروف جناب ایمانوئل کانت بازتاب یافته است. اگر بخواهیم این دیدگاه را در فقه شیعه یا سنی تطبیق دهیم، باید درِ آن را تخته کرده و به سمت حقوق متافیزیکی به معنای مدرن آن یا عرف و قرارداد حرکت کنیم. در این صورت، انسان کامل قانون‌گذار نیست، بلکه انسان عادی است که هیچ نسبتی هم با خداوند ندارد، مگر در حد ضمانت منطقی و اجرا، که آن هم با ظهور دولت در حقوق کمرنگ‌تر می‌شود. ❃ بنابراین، نوکج اندیشان دینی، مانند سلف ناخلف خود یعنی چپ و راست مذهبی، سعی دارند دو سنت حقوقی ناهمگون را با هم جمع کنند، بدون توجه به لایه‌های عمیق فلسفی که هر دو سنت حقوقی از آن برآمده‌اند مگر اینکه باید حکم دهند که «اجتهاد در طریق اجتهاد» لازم است که به نظر باز هم مشکلی حل نخواهد شد تا اینکه تشیع مدرن و از روح خود تهی گردد! ❃ منبعیت «فهم متعارف» یا «خرد خودبنیاد» که از مدرنیته نشات گرفته است، نمی‌تواند به‌عنوان منبعی جهان‌شمول تلقی شود، چرا که فلسفه حق و اخلاقی که در این پدیده رشد و نمو پیدا کرده است، از سوی فلاسفه اسلامی و غربی و عالمان دینی مورد نقد جدی قرار گرفته اند و جهان شمولی آن محل خدشه است. بنابراین، نه‌تنها مشکل ادله لفظی در فقه و حقوق شیعی با حقوق مدرن وجود دارد، بلکه از حیث مبنا نیز چالش‌های اساسی وجود دارد که باید نو کج اندیشان دینی بدون هوچی گری در فضای کاملا علمی جواب گوی آن باشند! • • • ༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻ https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b