📝تاکیدات امام خمینی بر دموکراسی را تا چه اندازه می‌توان جدی گرفت؟ گفتگو درباره این سوال در پادکست جدید 🔻«طلبه‌ای از اتاق ایشان به اتاق که من نشسته بودم، آمد. صدایش زدم و گفتم: امام چه فرمود؟ ایشان گفت امام فرمود: اینکه ما گفتیم #بازرگان را ملت انتخاب کرد، حرفی بود که به خاطر پسند دنیا و جهانیان زدیم تا در برابر آنها پاسخگو باشیم ولی واقع مطلب این است که من خودم ولیّ امر هستم و از همین بابت، ایشان را نصب کردم! من با شنیدن این مطلب از خوشحالی می‌خواستم بال دربیاورم چون فهمیدم که اوضاع و شعارها تغییر می‌کند و بر محور #ولایت_فقیه خواهد شد.» 🔹اینها جملاتی است که آیت الله #سید_کاظم_حائری سال ۱۳۸۰ در مصاحبه‌ای بیان کرد. جملاتی که بین برخی حامیان و مخالفان #امام_خمینی طرفداران جدی داشت. #بنی_صدر که خود را مدافع #دموکراسی عنوان می‌کرد، معتقد بود: «اینکه آقای #خمینی بگوید ۳۵ میلیون نفر بگویند بله من می‌گویم نه! یک دستاورد عظیمی در تاریخ #ایران است. #روحانیون همیشه خود را سخنگویان ملت می‌دانستند.» 🔸آیت الله #محمد_مومن نیز که خود هیچ مدخلیتی برای رضایت و کراهت #مردم در #مشروعیت فقیهِ واجد شرائط قائل نبود، نظر امام خمینی را نیز مطابق دیدگاه خودش معنا می‌کرد و می‌گفت: «امام خمینی هم که #جمهوری_اسلامی را به رای مردم گذاشت برای آن بود که در دنیا نگویند این #حکومت مبتنی بر زور است و مردم با آن مخالفند و چون رای نزدیک به ۱۰۰ درصد مردم موافق با این حکومت بود، لذا جمهوری نام گرفت.» و آیت الله #مصباح_یزدی نیز در کلام مشابهی، همین ادعای آقای مومن را تکرار کرد. 🔻بنابراین بیگانه بودن اندیشه امام خمینی با مشروعیت بخشی #آرای_عمومی، نه تنها از سوی برخی مخالفان ایشان مطرح می‌شود بلکه در میان طرفداران سرشناس ایشان نیز حامیان جدی دارد! ما این بار در پادکستی کوتاه به این پرداختیم که دموکراسی امام خمینی را تا چه اندازه می‌توان جدی گرفت؟ این پادکست را به همراه منابع آن در صفحه یوتیوب ما دنبال کنید: https://www.youtube.com/watch?v=VysT41WGo2M 🆔 @AzadFekriSchool

🎙#پادکست: تاکیدات امام خمینی بر دموکراسی را تا چه اندازه می‌توان جدی گرفت؟ سلب حق تعیین سرنوشت از مردم و معیار قرار دادن ولایت انتصابی فقیه، از اموری است که نه تنها افرادی مانند محمد مومن، سید کاظم حائری، مصباح یزدی و... آن را به امام خمینی نسبت می‌دهند، بلکه در میان مخالفان امام خمینی، افرادی نظیر بنی‌صدر نیز آن را اعتقاد حقیقی امام خمینی عنوان می‌کنند. مثلاً سید کاظم حائری نقل کرده: «طلبه‌ای از اتاق ایشان به اتاق که من نشسته بودم، آمد. صدایش زدم و گفتم: امام چه فرمود؟ ایشان گفت امام فرمود: اینکه ما گفتیم بازرگان را ملت انتخاب کرد، حرفی بود که به خاطر پسند دنیا و جهانیان زدیم تا در برابر آنها پاسخگو باشیم ولی واقع مطلب این است که من خودم ولیّ امر هستم و از همین بابت، ایشان را نصب کردم! من با شنیدن این مطلب از خوشحالی می‌خواستم بال دربیاورم چون فهمیدم که اوضاع و شعارها تغییر می‌کند و بر محور #ولایت_فقیه خواهد شد.» ما در این پادکست به طرح بهتر این مساله می‌پردازیم تا به فهم بهتر سوال و همچنین نظراتی که ممکن است درباره آن باشد، کمک بیشتری کنیم. اما شما هم نظراتتان را حتماً برای ما بنویسید. 🆔 @AzadFekriSchool

🎙آیا ولایت مشروطه فقیه راه حل امروز جامعه ماست؟ (بخش اول) این پادکست را در صفحه یوتیوب مدرسه آزادفکری بشنوید. 🔻«ای گاو مجسم! مشروطه، مشروعه نمی‌شود!» جمله بالا، کلامی است که #کسروی در تاریخ مشروطه میگه سر زبون‌ها افتاده بود و منسوب به ملا عبدالله مازندرانی از علمای طرفدار مشروطه بود. ما در این پادکست که در یوتیوب منتشر کردیم، نمی‌خوایم خیلی به وقایع مشروطه بپردازیم، اما می‌خوایم بحثی رو مطرح کنیم که آیا میشه ایده مشروطه رو به عنوان یک راهکار برای اصلاح وضعیت فعلی جامعه خودمون مطرح بکنیم یا نه؟ اما طبیعتاً لازمه اول یه نگاهی به مشروطه بندازیم و ببینیم محل نزاع چی بود و ایده #جمهوری_اسلامی و #ولایت_فقیه دقیقاً کدوم طرف دعوا رو گرفت؟ 🔻به طور کلی سه رویکرد در قبال مشروطه بود: اول اینکه #مشروطه باید مشروعه باشه؛ این نظریه که #شیخ_فضل_الله_نوری و خیلی های دیگه حامیش بودند، با #سلطنت محمدعلی شاه #قاجار به هر دلیلی که بود، کنار اومده بود و موافقان مشروطه رو به دلیل #ارتداد و اعتقاد به #قانون و ضدیتش با #دین مستحق مرگ دونست. دوم اینکه حکومت غیر مشروع رو باید عادله‌اش کنیم؛ این دیدگاه برای #آخوند_خراسانی و #میرزای_نایینی بود. به هر دلیلی که بود، اینها حکومت قاجارها رو عادله نمیدونستند و معتقد بودند میشه با مشروطه جلوی غصب بیشتر #سلطان رو گرفت. رویکرد سوم برای روشنفکرها بود که اساساً نگاهشون به مساله #برابری بود و شاید با امثال آخوند و نایینی تاحدودی هم داستان شده بودند، اما حتماً با رویکرد اول مخالف بودند. این پادکست رو در صفحه یوتیوب مدرسه بشنوید: https://www.youtube.com/watch?v=QSRitZBEyV0 🆔 @AzadFekriSchool

اسلام منهای آخوند؟! علی شریعتی به دنبال چه بود؟ در پادکست جدید مدرسه که در یوتیوب منتشر کردیم، از تز «اسلام منهای آخوندِ شریعتی» و نگاه تحول‌خواهانه‌اش به دین صحبت کردیم. از آیت الله سید محمدحسین تهرانی گفتیم که به استاد مطهری پیشنهاد داد تا حسینیه ارشاد به دلیل شریعتی، عمریه اضلال شود! یا آقای مصباح که معتقد بود باب مسخره کردن نصوص دینی در عصر رو شریعتی باب کرد. از استاد مطهری گفتیم که شریعتی رو به اسلام سرایی متهم می‌کرد و انتقادات آیت الله خامنه‌ای به افراط و تفریط مرحوم مطهری رو مطرح کردیم و از راز حمایت بهشتی از شریعتی پرده برداشتیم. همچنین از تجدید نظر طلبانی مانند مصطفی ملکیان که سخنان شریعتی رو «هیاهو بر سر هیچ» توصیف کردند و از روشنفکرانی مانند عبدالکریم سروش و داستان «دستان گزینشگر شریعتی» صحبت کردیم. در پایان بحث رو با سخنانی از بیژن عبدالکریمی و نیاز امروز جامعه ما به تفکر شریعتی به پایان رسوندیم و این سوال رو مطرح کردیم که شریعتی چه راه حل نظام مندی برای برطرف شدن تعارضات سنت و عقلانیت جدید داره؟ https://youtu.be/bbbTnWR9jxs 🆔 @AzadFekriSchool

📝از وضع موعود تا وضع موجود! آیت الله بهشتی را چگونه باید تحلیل کرد؟ 🔻بهشتی را از زوایای مختلفی می‌توان مورد بحث قرار داد. مثلاً می‌توان از زمانی گفت که جلوی قانونی شدن شکنجه را گرفت و گفت: «مساله، راه چیزی باز شدن است. به محض اینکه این راه باز شد و خواستند کسی را که متهم به بزرگترین جرم‌ها باشد، یک سیلی به او بزنند، مطمئن باشید که به داغ کردن همه افراد منتهی می‌شود. پس این راه را باید بست یعنی اگر حتی ده نفر از افراد سرشناس ربوده شوند و این راه باز نشود، جامعه سالمتر است.» (مشروح مذاکرات قانون اساسی، ص۷۷۸) 🔹یا به پیشنهاد اصل ۵۶ قانون اساسی و پذیرفتن حق تعیین سرنوشت از سوی او اشاره کرد که وقتی اعتراض شد حق تعیین سرنوشت با ولایت فقیه -که در اصل پنج قانون اساسی به رسمیت شناخته شده بود- در تضاد است، گفت: «حتی اصل پنجم فارغ از نقش مردم نیست. وقتی اصل پنجم را به آن صورت قبول کردید چه فرد باشد و چه شورا، اینها به هرحال با انتخاب مردم و پذیرش مردم سر و کار دارد.» (مشروح مذاکرات قانون اساسی، ص۵۲۳) 🔸همچنین جالب است که او علی رغم تمایل خبرگان قانون اساسی به درج مرد بودن رییس جمهور، با مدیریت جلسه، مساله را به سمت عنوان مبهم «رجل سیاسی» برد تا به قول خودش راه بازنگری در این اصل برای آیندگان فراهم باشد. (نک: مشروح مذاکرات قانون اساسی، ص۱۷۷۰ تا ۱۷۷۲ و مبانی نظری قانون اساسی، ص۵۶ تا ۵۸) 🔻یا وقتی برخی، از مشروط شدن بازنگری در قانون اساسی به «رفراندومِ با فرمان رهبر» حرف می‌زدند، بهشتی گفت: «وقتي كه الان قانونيت قانون اساسي با رفراندوم است. بنابراين راه هميشه باز است و احتياج به اصل ندارد و مي‏تواند در آينده به راحتي خودش راه تجديدنظر را پيدا كند...» (مشروح مذاکرات قانون اساسی، ص۱۷۳۵) 🔹یا از انعطافش در قبال شریعتی بگوییم؛ در فضایی که هم‌مسلکانش او را بد دین و منحرف تلقی می‌کردند، او را «جست‌وجوگری در مسیر شدن» توصیف کرد. یا وقتی برخی انقلابیون سرمست پیروزی و خوشحال از اقدامات خلخالی و محاکمه افرادی مثل هویدا بودند، بهشتی در شورای انقلاب گفت: «در این دادگاه، هویدا محاکمه نمی‌شود، اسلام محاکمه می‌شود!» (مشروح مذاکرات شورای انقلاب، جلسه ۱۳۵۷/۱۲/۲۷) 🔸با این حال اما برخی معتقدند نمی‌توان بهشتی را چهره‌ای آزادی‌خواه عنوان کرد. چون مثلاً او در ۱۲ دی ۵۹ خطر راننده تاکسی‌های ضدانقلاب را گوشزد می کند و می‌گوید: «بنده این دغدغه هایی رو که این روزها هی این‌ور و آن‌ور، در این روزنامه و آن روزنامه منتشر می کنند و پچ و پچ می کنند توی این تاکسی‌ها -گویا حدود ۲هزارتا تاکسی ضدانقلابی داریم که ملت ما باید این راننده‌های ضدانقلابی تاکسی را رسما شناسایی و به مقامات قضایی معرفی کند-ما این دغدغه ها و این دلهره آفرینی‌ها را کلا غلط و نابجا و برخلاف واقعیت موجود یافتیم.» 🔹یا در زمان ریاست او بر دیوان عالی کشور اعدام‌های مناقشه برانگیزی صورت گرفت که یکی از آنها اعدام فرخ‌رو پارسا بود. زنی که وزیر آموزش و پرورش بود و با بهشتی در زمان پهلوی ارتباط خوبی داشت، اما در زمان مدیریت بهشتی بر نظام قضایی کشور، با اتهام افساد فی الارض اعدام شد. 🔸از همه اینها مهم‌تر نقش آفرینی او در مذاکرات قانون اساسی، شورای انقلاب و... سبب شد تا برخی او را معمار ساختار فعلی بدانند. محمد توسلی دبیر فعلی نهضت آزادی از قول مرحوم بازرگان نقل می‌کند که وی می‌گفته: «ما دو بهشتی داریم؛ بهشتی قبل از انقلاب و بهشتی بعد از انقلاب.» 🔺به نظر شما آیت الله بهشتی را چگونه باید تحلیل کرد؟ اطلاعاتی را که فکر می‌کنید در شناخت بیشتر بهشتی موثر است، برای ما ارسال کنید. 🆔 @AzadFekriSchool

🎙#پادکست: اسلام منهای آخوند؟! علی شریعتی به دنبال چه بود؟ 🆔 @AzadFekriSchool

📝اسلامِ منهای آخوند؟! علی شریعتی به دنبال چه بود؟ 🔻«همان طور که دکتر مصدق تز «اقتصاد منهای نفت» را طرح کرد تا استقلال نهضت را پی ریزی کند و آن را از بند اسارت و احتیاج به کمپانی استعماری سابق آزاد سازد، تز «اسلام منهای آخوند» در جامعه تحقق یافته است...اسلام از چارچوب‌های تنگ قرون وسطایی و اسارت در کلیساهای کشیشی و طرز فکر جهالت پرور و تقلید سازی که مردم را عوام کالانعام بار آورده بود، آزاد شده.» 🔹متنی که خواندید، جملات علی شریعتی در کتاب با مخاطب‌های آشنا است. فردی که خود را جامعه شناس می‌دانست اما در قامت یک اسلام شناس بسیاری از باورهای دینی مرسوم را به چالش کشید. آیت الله مصباح یزدی در مصاحبه‌ای درباره شریعتی گفت: «کسی که علنا در این عصر، مسخره کردن نصوص‌ اسلامی را فـتح بـاب کـرد، ایشان بود.» شهید مطهری نیز بسیار قاطع مقابل شریعتی ایستاد و او را به «اسلام سرایی» متهم کرد. 🔸استاد مطهری در حاشیه بر جزوه اسلام شناسی شریعتی نوشت: «این جزوه مانند غالب نوشته‌های نویسنده، از نظر ادبی و هنری اعلی است و از نظر علمی متوسط است و از نظر فلسفی کمتر از متوسط و از نظر دینی و اسلامی صفر است.» اما جالب آنکه آیت الله خامنه‌ای سال 60 از گفتگویشان با شریعتی روایت می‌کنند و او را معتقد به روحانیت می‌دانند و می‌گویند: «درمورد روحانیت او تصورش این بود که روحانیون به رسالتی که روحانیت بر دوش دارد به طور کامل عمل نمی‌کنند.» 🔹حتی آیت الله خامنه‌ای در حاشیه‌ای بر کتاب «جریانها و سازمانهای مذهبی‌سیاسی ایران» نوشته‌اند: «نظرات مرحوم شهید مطهری در باره شریعتی – چه در آغاز آشنائیشان که تا دو سه سال از وی به نحو شگفت آوری ستایش می کرد و چه در سالهای بعد که از او به نحو شگفت آوری مذمت می فرمود – غالبا مبالغه آمیز ... بود. در همین مطالبی که ایشان به امام مرقوم داشته، نشانه های بزرگنمایی آشکار است. برخی دیگر از دوستان ما از جمله مرحوم شهید بهشتی نیز همین نظر را در باره اظهارات شهید مطهری داشتند.» 🔻با این حال تلقی روحانیون از شریعتی تا حدی بود که سید محمدحسین تهرانی او را معتقد به وحی نمی‌دانست و باور داشت که شریعتی به دنبال یک پروتستانیسم اسلامی است تا دین را از محتوای وحیانی آن خارج سازد و بر همین اساس به مطهری گفت اسم «حسینیه ارشاد» را «عُمَریّه اضلال» بگذارید! جالب آنکه شریعتی در میان روشنفکران و نواندیشان دینی نیز مخالفان جدی دارد. 🔹مصطفی ملکیان سخنان او را «هیاهو بر سر هیچ» توصیف می‌کند و عبدالکریم سروش او را با حقیقت کم‌مهر عنوان می‌کند و می‌گوید: «امام حسین(ع) و شهادتش که استثنائی در سلسله امامت بود، در دستان گزینشگر شریعتی بدل به قاعده می شود و بوعلی سینا که فخر فرهنگ ایران بود در پای ابوذر تحقیر می شود تا سلاح ایدئولوژیک لازم برای فروکوفتن سلطنت فراهم آید و اسلام انقلابی بر سکولاریزم سلطنتی پیروز گردد. همراه شدن نیتی صواب با روشی ناصواب کمترین عیبش این است که ناماندگار است.» 🔸اما افراد دیگری از حرکت شریعتی دفاع می‌کنند و حتی آن را نیاز امروز جامعه ما بیان می‌کنند. بیژن عبدالکریمی می‌گوید: «متأسفانه ما چنین انسان‌هایی همچون شریعتی که با زبان سنت و زبان علم مدرن آشنا بود، خیلی کم داریم...» عبدالکریمی معتقد است: «او ادعاهای دن کیشوتی برای تغییر جهان را نداشت و بیش از همه سنت گرایان مولفه های جهان مدرن را درک و به رسمیت می شناسد. شریعتی آزادی را به رسمیت می شناسد. این به رسمیت شناختن را در هیچ یک از روشنفکران سنتی نمی بینید. شریعتی از دینی سخن می گوید که با آزادی که از مقومات جهان جدید است، سازگار است.» 🔺در هر صورت، برخی ناظران، آثار شریعتی را بیشتر مانع می‌دانند تا جامع! یعنی او بیشتر با چیزی که نمی‌خواهد مرزبندی می‌کند. بیژن عبدالکریمی با ادعای وجود تعارضاتی بین سنت و عقلانیت جدید، مطهری را نقد کرده و گفته بود: «مطهری نیز مثل بسیاری از سنت گرایان و اصحاب تئولوژیک ما راه حل نظام مندی برای خروج از این تعارض ها ارائه نمی دهند.» اما سوال این است که تفکر شریعتی با چه مختصاتی توانایی رفع این تعارضات ادعا شده را دارد؟ 👈🏻در پادکست اسلام منهای آخوند، این مطلب با اطلاعات بیشتری به همراه ذکر منابع کامل آن منتشر شده است. 🆔 @AzadFekriSchool

موافقان و مخالفان سقط جنین چه می‌گویند؟ روایت کامل از دیدگاه‌های موافقین و مخالفین مطرح در سطرح جهان را در قالب گفتگویی چالشی در پادکست جدید مدرسه بشنوید! ۱. شاید شما هم وقتی از سقط جنین یا به قول موافقانش «پایان داوطلبانه بارداری» چیزی به گوش‌تان می‌خورد، مساله را درباره «انسان بودن/نبودن یا حق حیات داشتن/نداشتن جنین» در نظر می‌گیرید که مورد اختلاف قرار گرفته. اما این مطلبی است که از ۱۹۷۱ به بعد دیگر در آمریکا موضوعیتی ندارد! اینجا بحث از حق سقط فرزند سالم و بی‌خطر برای مادر تا ۹ ماهگی است و به تجاوز محدود نمی‌شود. ۲. وقتی نورما مک‌کوروی کارمند مشروب‌فروشی در تگزاس حامله شد، فردی به او سقط جنین را پیشنهاد کرد. اما پزشک به خاطر منع قانونی سقط جنین در آن زمان، از پذیرش درخواست او خودداری کرد اما روی کاغذی نام دو نفر را برای او نوشت. جین رویی فکر کرد آن دو نفر پزشک هستند، اما بعد از تماس با آنها متوجه شد که هردوی آنها حقوقدان و فمنیست هستند. آنها با شکایت از قاضی ایالت تگزاس در دادگاه عالی توانستند ۷ به ۲ به نفع خانم رویی حکم بگیرند و حقوق گسترده‌ای برای حق سقط زنان در آمریکا بدست آورند. بر طبق این حکم، همه ایالات ملزم بودند که در دو بخش نخست بارداری (یعنی تا ۲۴ هفته) حق سقط را به رسمت بشناسند و در سه ماه آخر می‌توانستند آن را به خطر مرگ مادر محدود کنند. ۳. اکنون که با حکم جدید دادگاه عالی آمریکا، حق سقط به ایالات الزام نمی‌شود و هر ایالت با رای مجلس نمایندگان می‌تواند قوانین خود را تصویب کند (سقط را محدود به موارد خاص نموده یا آن را گسترش دهد)، بحث اخلاقی در این باره جدی شده و ماهم ادله موافقان و مخالفان را مرور خواهیم کرد. ۴. نکته مهم این است که وقتی از موافقان سقط صحبت می‌کنیم باید فضای آمریکا را در نظر بگیریم که موافقان (دموکرات‌ها)، این حق را تا پیش از لحظه تولد در ۹ ماهگی درخواست می‌کنند و رای قبلی دادگاه هم برای‌شان حداقلی بود. ۵. در همین راستا، تامسون استاد فلسفه دانشگاه MIT اعتقاد دارد که حق سقط را می‌توان با فرض زنده بودن و حق حیات داشتن جنین اثبات کرد. او با طرح مثالی (که به ویولونیست معروف شده) گفت: فرض کنید که وقتی از خواب بیدار می‌شوید می‌بینید که شما را در بیمارستانی به یک ویولونیست برای ادامه حیات آن شخص متصل کرده‌اند و به شما می‌گویند اگر ۹ ماه در این بیمارستان بمانید، حال این شخص خوب می‌شود و اگر بروی می‌میرد! تامسون می‌گوید: همان طور که در این مثال، شما اخلاقاً مجاز به ترک موقعیت خود هستید و کسی شما را برای رفتن سرزنش نمی‌کند، در سقط جنین هم مادر این اختیار را دارد که داوطلبانه به بارداری خاتمه دهد. ۶. برخی در اینجا اشکال کرده‌اند که در این مثال ذهنی، آن فرد اراده‌ای برای اتصال به ویولونیست نداشته و بنابراین ارتباطی با بارداری ندارد. در اینجا خانم تامسون نتیجه می‌گیرد که شما حق سقط درباره تجاوز را پذیرفته‌اید و تلاش می‌کند صحت مثال خود در تمامی موارد بارداری را پله پله استنتاج کند. ۷. در نهایت خانم تامسون اظهار می‌کند که رابطه مادر با جنین مانند ارتباط میان هر دو فردی در جهان است که ممکن است یک نفر برای زنده بودن به پول یا داشته‌ای از فرد دوم نیاز داشته باشد. در این حالت کمک شخص دوم صرفا لطف است و هیچ‌گاه نمی‌توان شخصی را به خاطر کمک نکردن محاکمه کرد. به همین سیاق از نظر او مادر به فرزند لطف می‌کند و حق حیات جنین، مسئولیتی کیفری را متوجه مادر نمی‌نماید. ۸. مخالفان خانم تامسون (که عمدتا حق سقط در تجاوز را می‌پذیرند)، دو اشکال اساسی دارند. اولا معتقدند که با مثال تامسون یک پدر هم حق دارد فرزند خود را بعد از تولد بکشد (چون هزینه پدر برای فرزند، لطف است) و یا اگر فرزندی در حادثه‌ای معلول شد جانش را بگیرند. همین‌طور آنها مفهوم «موافقت ضمنی» را مطرح می‌نمایند و معتقدند نوعی پذیرش ضمنی در هر رابطه جنسی برای احتمال پیدایش فرزند وجود دارد که مسئولیت پدر و مادر به فرزند برخاسته از آن است. ۹. این مطلب فشرده برای آگاهی شما از این موضوع تنظیم شده است. تمامی بحث‌ها در این رابطه در یک پادکست دو قسمتی منتشر شده که دیدگاه‌های موافقان و مخالفان در یک گفتگوی چالشی بیان می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این مباحث پادکست ما را در کانال یوتیوب بشنوید! 🎙قسمت اول: 🔗 https://youtu.be/v_Fuo005arM 🎙قسمت دوم: 🔗 https://youtu.be/sogt6i1lMu4 🆔 @AzadFekriSchool ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1. Roe v. Wade, 410 U.S. 113 (1973) 2. Thomson, Judith Jarvis. “A Defense of Abortion.” 3. Keith J. Pavlischek, "Abortion Logic and Paternal Responsibility: One More Look at Judith Thomson's 'A Defense of Abortion,"' 4. Bonnie Steinbock, Life before Birth: The Moral and Legal Status of Embryos and Fetuses

🔻آیا با وجود دین، راهی به آزادی هست؟ 🔹این روزها که فضای رادیکالی در میان فعالان سیاسی ایرانی حکم‌فرما شده و عملاً با دوگانه «استمرارطلبی و براندازی» مواجه شده‌ایم، بیم آن هست که فرهنگ گفتگویِ دور از فضاهای استادیومی، دچار چالش‌های جدی شود. 🔸بر همین اساس، تصمیم گرفتیم تا این‌بار به مناسبت فضای داغی که در سیاست ایران حاکم شده، به ارتباط انقلاب ۵۷ با مساله آزادی بپردازیم و از این سوال صحبت کنیم که مشخصاً با چه ایده‌هایی یک خوانشی از دین با قدرت پا به عرصه سیاست گذاشت و آیا آن ایده‌ها مانع آزادی هستند یا نه؟ 🔹بر همین اساس، اولین گفتگو را با محوریت تقابلی که بازرگان با بهشتی داشت، پیگیری می‌کنیم و مهمان اول ما در این برنامه، مهندس توسلی دبیر کل نهضت آزادی خواهد بود. این گفتگوها به صورت زنده در صفحه یوتیوب مدرسه آزادفکری پخش می‌شود و پس از آن در سایر شبکه‌های اجتماعی ما قابل دسترس خواهد بود. 👈🏻سوالاتی را که به نظرتان مناسب است در این گفتگوها پیگیری کنیم، برای ما بنویسید. 🆔 @AzadFekriSchool

📝وقتی هاشمی رفسنجانی خواستار اردوی کار اجباری برای بدحجاب‌ها شد! نگاهی به نظرات برخی سیاستمداران مشهور پیرامون قانون حجاب (بخش اول) 🔻ما الان افرادی را می بینیم و هر قدر نصیحت می کنیم و از طریق تقوا می خواهیم به این محیط سالم برسانیم هنوز یک مقاومت های منفی هست و خانم هایی متاسفانه پس از هفت سال از انقلاب هنوز به این راضی اند که مقداری از مویشان بیرون باشد. 🔹تا به حال با این طور افراد خیلی با نصیحت و موعظه برخورد کرده ایم و هنوز هم بعضی از شهرهای بزرگ این بلیه را دارند و در بعضی مغازه ها این گونه مسائل ترویج می شود و در بعضی ادارات هنوز خوب مراعات نمی شود و این ها خطرناک است. 🔸فکر می کنم که پس از هفت سال، تحمل ما هم تمام بشود، مردم حزب الله چند بار طغیان [کردند] و دیدید که در خیابان ها ریختند و از همین تریبون نماز جمعه وزیر کشور و دیگران خواهش کردند و به آن ها وعده دادیم که این ها خودشان آدم می شوند و باز می بینیم که مثل این که این ها یک مقدار احتیاج به خشونت دارند! 🔻البته شورای عالی قضایی یک پیش نویس لایحه ای را تهیه کرده و ما قبلا به حزب الله وعده داده بودیم که عمل می کنیم و مقدماتش را فراهم کرده اند و همین روزها به مجلس می آید. این لایحه در نظر گرفته است که اردوگاه هایی در مناطقی در نظر بگیرند برای بازسازی خانم ها و آقایانی که دچار مرحله ای از فساد اخلاق هستند. (تکبیر نمازگزاران) 🔹فکر شده که این ها نوعا آدم های مرفهی هستند که درد مشقت کار و این حرف ها را نچشیده‌اند و با پول‌های بادآورده‌ای که یا شوهران‌شان دزدیده یا خودشان می دزدند یا به ارث رسیده و یا از چیزهای دیگر، دیگر این جوری به بار آمده اند و فکر شده که در هر منطقه ای یک اردوگاه برای این‌ها درست کنند و در آن اردوگاه وسایل کار بگذارند، معلمین اخلاق نیز در آن جا بگذارند. 🔸[با] احکام دادگاه؛ یعنی همین طوری نیست که از خیابان بگیرند و به آن جا ببرند، کسانی که این جوری می کنند دادگاه های فوری می دهند و دادگاه ها این ها را محاکمه می کنند و اگر دیدند که مداومت بوده این ها را تحویل به اردوگاه می دهند، تعیین هم می کنند ۳ ماه، ۲ ماه، ۵ ماه، یک سال، دو هفته آن جا بماند درس بخوانند و کار هم بکنند، خرجشان را هم باید خودشان در آن جا بدهند. 🔺چون این ها نوعا از قشر مرفه هستند...کسانی که این جور لباس ها را وارد می کنند و کسانی که به نحوی ویدئو و نوار وارد می کنند و می آورند همه توی این مجموعه خوابیده... 🔗منبع : روزنامه جمهوری_اسلامی، ۱۳ اردیبهشت ۱۳۶۵، ص۱۰ 🆔 @AzadFekriSchool

📝تصورشان این است که انقلاب برای حجاب است! مروری بر نظرات برخی سیاستمداران درباره قانون حجاب (بخش دوم) 🔻۱۳ اسفند ۵۷ امام خمینی در جمع صدها نفر از بانوان گفتند: «آنها كه زنها را مى‏‌خواهند ملعبه مردان و ملعبه جوانهاى فاسد قرار بدهند خيانتكارند. زنها نبايد گول بخورند؛ زنها گمان نكنند كه اين مقام زن است كه بايد بزك كرده بيرون برود با سرِ باز و لخت! اين مقام زن نيست؛ اين عروسك بازى است نه زن. زن بايد شجاع باشد؛ زن بايد در مقدرات اساسى مملكت دخالت بكند. زن آدم‏ساز است؛ زن مربى انسان است.» 🔹ایشان همچنین دو روز بعد آن در ۱۵ اسفند ۱۳۵۷ گفتند: «در وزارتخانه‌‏هاى اسلامى نبايد زن‌هاى لخت بيايند؛ زنها بروند اما با حجاب باشند. مانعى ندارد بروند؛ اما كار بكنند، لكن با حجاب شرعى باشند، با حفظ جهات شرعى باشند...» شاید این تاکیدات بود که باعث شکل‌گیری تظاهراتی از سوی برخی زنان در تهران شد. 🔸در مذاکرات شورای انقلاب به تاریخ ۱۷ اسفند ۵۷ گفتگوهایی درباره این مطلب رد و بدل شده است. علی رغم اینکه آیت الله طالقانی مخالف قانون حجاب عنوان می‌شود، به نظر می‌رسد این نسبت نه تنها صحیح نیست، بلکه ایشان این مواضع امام خمینی را می‌پسندند و می‌گویند: «از دیروز تا حالا زنها غوغا کرده‌اند! بدون حجاب [به ادارات] راه ندهید....سخنرانی فیضیه عالی بود!» 🔻اما از سوی برخی این مطلب در تضاد با دیگر سخنان امام خمینی مخصوصاً سخنان پاریس تلقی می‌شد. به همین دلیل بنی‌صدر می‌گوید: «[امام خمینی]در مورد زنان گفته‌اند بهتر است ولی در روزنامه نوشته باید حجاب داشته باشند. آقا گفته‌اند زنان آزادند.» مرحوم مطهری این ادعا را انکار می‌کنند و می‌گویند: «نه کسی نگفته!» مطهری تاکید می‌کند که برای مقابله با بدحجابی نمی‌گوییم کتک بزنید. 🔹بازرگان اما انتقادات صریح‌تری را مطرح می‌کند. او با اشاره به رفتن امام به قم و نبودن ایشان در تهران، می‌گوید: «یکی از اشکالات، رفتن آقا به قم است.» بازرگان ظاهراً با اشاره به روحانیون یا مذهبی‌های قم می‌گوید: «آنها تصورشان این است که انقلاب برای حجاب است. اینها باید به تدریج باشد.» 🔸بازرگان در پله بعدی، انتقاد صریح‌تری مطرح می‌کند و می‌گوید: «امام تا وقتی در اروپا بودند، چیزهای مترقی می‌گفتند...وضع آقا مثل شاه سابق شد. شاه نمی‌گفت سر شما را می‌بُرم. چیز خوب می‌گفت. آقا هم همین‌طور.» سحابی نیز در همین راستا می‌گوید: «از یک سال اخیر دیدیم که زنها علاقه‌مند به اسلام شدند. با این حکم همه برمی‌گردند.» 🔺در هر صورت سخنان بازرگان درباره اینکه تصور برخی این بوده که انقلاب بر حجاب است، نکته جالبی به نظر می‌رسد. حتی موسوی تبریزی از فعالان فعلی اصلاح طلب که در دهه شصت دادستان بود، سال ۶۲ طی مصاحبه‌ای گفته بود: «آن خانم بی‌حجاب که با وضع بدی بیرون می‌آید عملاً مانند یک تابلویی است که یک کسی بردارد و روی آن بنویسد «مرگ بر انقلاب اسلامی‌» یعنی آن خانم بی حجاب و موهای سرش عین نوشته: مرگ بر انقلاب اسلامی است.» (روزنامه اطلاعات، ۸ فروردین ۱۳۶۲) 🆔 @AzadFekriSchool

📝شهید بهشتی با قانون حجاب مخالف بود؟! مروری بر نظرات سیاست‌مداران و فضای رسانه‌ها درباره قانون حجاب (بخش سوم) 🔹اسفند۹۶ علیرضا بهشتی از قول پدرش نقل کرد: «تفکر شهید بهشتی قطعاً با حجاب اجباری سازگاری نداشت.» او در مصاحبه‌ای پس از نقل این جمله گفت: «در این زمینه چه برای برداشتن حجاب باشد و چه برای گذاشتن آن، اجبار جواب نمی دهد. با طبع انسان سازگار نیست و پیامبر هم این کار را نکرد. البته فرهنگ سازی، روشنگری و تبلیغ برای حجاب خوب است.» و مشی پدرش را نیز همین‌گونه معرفی کرد. 🔸در ماه جاری نیز دختر شهید بهشتی در گفتگو با یکی از رسانه‌ها گفته: «پدر، هیچ‌گاه تحکم به داشتن حجاب و رعایت موازین شرعی نکردند، زیرا معتقد بودند اجبار در دین باعث دوری جوانان از مکتب پویای اسلام می‌شود. هنوز هم بدخواهان ایشان درصددند که از انتشار این افکار جلوگیری کنند.» 🔻اما آیا چنین روایتی از شهید بهشتی صحیح است؟ در کتاب جاودانه تاریخ کلمات صریحی بهشتی دراین‌باره نقل شده که در ادامه عیناً آنها را ذکر می‌کنیم: 💬براي اينكه بقيه انسان‌ها حاكم بر هوايشان بمانند، بايد بكوشيم محيط هم طبيعي باشد كه از در و ديوارش انگيزه فساد نبارد و به محض اينكه ما خواستيم محيط را از اين آلودگي‌ها پاک كنيم خود به خود مقداري از آزادي‌ها گرفته مي‌شود. اگر به آن خانم گفتند خانم شما آزادي فرياد براي آزادي هم برآوريد درست، اما خانم مسلمان در كوچه و خيابان كه مي‌آيي لباس و پوشش شما ساده باشد، اندام‌هاي بدن و موي سر شما پوشيده باشد، آنچه با پوشش ساده نه دل فريب و سخن گفتن و نحوه برخورد با اين و آن و طرز راه رفتن همه آنها هم با وقار و سنگين و متين باشد، در خور پاكدامني بانوي والا قدر مسلمان پيوسته به خدا باشد. 💬خوب در اينجا اگر اين را به او گفتند و شنيد بازهم آزادي او حفظ شده چون خودش آزادانه شنيده اما اگر نخواست آزادانه بشنود بگويد اين چيزهايي كه شما می گویید خوب است ولي من دلم مي‌خواهد نيمه برهنه از خانه بيرون بيايم، با آرايش تمام عيار در خيابان ظاهر شوم! در اينجا نظام اسلامي با او چه كند؟ آزادي او را حفظ و رعايت كند و به او بگويد آزادي خانم؟ ما حرف خودمان را به شما زده ايم، شما مي‌خواهي گوش كن يا گوش نكن آزاد هستي؟ گوش كردي خوشا به سعادتت گوش نكردي عذابش دامن خودت را مي‌گيرد؟ نخير! در آنجا ما نهي از منكر مي‌كنيم در اين صورت خود به خود مقداري از آزادي اين خواهرها را از دستشان مي‌گيريم. و نه به خاطر اينكه دشمن آزادي او و آزادي بشريت باشيم، به خاطر اينكه دوست و خواستار آزادي او و آزادي بشريت هستيم. 💬تو اي خانم! بنشين با خودت بينديش در درونت چه انگيزه‌اي هست كه تو را وا مي‌دارد به جاي پوشش با كرامتي كه اسلام براي تو در نظر گرفته است مي‌خواهي بدون اين پوشش به خيابانها و كوچه‌ها بيايي؟ آيا خودآگاه يا ناخودآگاه در اعماق روحت خودنمايي و ميل به خودنمايي و نمايش دادن خويشتن در برابر ديدگان ديگران تو را به اين گناه وا نمي‌دارد؟ و اگر تو نتوانستي اين تمايل و يا جهل يا هر چيز را در خودت مهار كني و دوباره خواستي اين گونه بيرون بيايي بايد به شما بگوییم كه جامعه ما چنين وضعي را در محيط اجتماعيش تحمل نمي‌كند. (پایان نقل قول) 🔗منبع: جاودانه تاریخ، انتشارات روزنامه جمهوری اسلامی، ج۴، ص۱۹۴ تا ۱۹۸ 🆔 @AzadFekriSchool

🔻توصیفات روزنامه جمهوری اسلامی از تجمع علیه قانونی شدن حجاب در تیر ۱۳۵۹ مدیر مسئول و سردبیر این روزنامه در آن زمان میرحسین موسوی بود. 🆔 @AzadFekriSchool

📝تظاهرات نفرت‌بار و چندش‌انگیز! روزنامه جمهوری اسلامی در تیر ۵۹ تجمع بدحجابان را چگونه توصیف کرد؟ مروری بر نظرات سیاست‌مداران و فضای رسانه‌ها درباره قانون حجاب (بخش چهارم) 🔻«هزار تن از زنان اشراف علیه اسلام تظاهرات کردند» این توصیفی است که روزنامه جمهوری در ۱۵ تیر ۱۳۵۹ درباره زنانِ مخالفِ قانونی شدن حجاب به کار برد. مدیر مسئول و سردبیر روزنامه جمهوری اسلامی در آن زمان، میرحسین موسوی بود. 🔹سرمقاله این روزنامه با عنوان «تلاش مذبوحانه» منتشر شد و در آن، تجمع این زنان، «نفرت بار» و «چندش‌انگیز» و «نمودار حماقت عظیم ضد انقلاب» عنوان شده بود. در قسمت دیگر صفحه نخست این روزنامه گفته شده بود: «تظاهرکنندگان در سوگ ارزش‌های شاهنشاهی سیاه پوشیده بودند.» و آنها را «میراث‌خواران فرهنگ آمریکایی» خوانده بود. 🔸اما در صفحه ۶، این روزنامه با انتشار چهره برخی از این زنان، توصیفات جالبی را برای آنها استفاده کرد. مثلاً درباره تصویری گفته بود: «مانکن‌های خیابانی در مقابل درب نخست وزیری به نمایش و تظاهر مد پرداخته‌اند.» یا در توصیف عکس دیگری گفته بود: «شیلی را به یاد بیاورید! فقط قابلمه‌هایشان را با خود نیاورده‌اند.» 🔻زن دیگری با این عناوین توصیف شده: «نمونه مجسم غرب‌زدگی و غرب‌انگاری و بی‌خیالی و پوچ‌اندیشی و شاه‌باوری» یا با تمسخر تعداد کم تجمع‌کنندگان نوشته شده: «گوشه‌ای از تظاهرات میلیونیِ ضدحجاب!» و برخی از آنها را «عزاداران مرگ طاغوت» عنوان کرده بود. درباره عکس زن دیگری نوشته بود: «با خود می‌گوید پوشش اسلامی اجازه به نمایش گذاشتن میزان وابستگی را نمی‌دهد!» 🔹گروه دیگری از زنان را اینگونه تحلیل کرده بود: «دیروز تهران شاهد تظاهرات زنانی بود که هر بیننده‌ای را به اعجاب وامی‌داشت. تظاهرکنندگان که از قشر محروم و مستضعف! جامعه بودند بر علیه سرمایه‌داری وابسته! شعار می‌دادند. در نگاه دوم، امجدیه...قانون اساسی و بختیار تداعی می‌شد.» 🔸این مطلب به یک صفحه محدود نشد. در صفحه بعدی این روزنامه نیز نوشته شده بود: «ارمغان‌های رژیم کفر و وابستگی و فساد و ولنگاری آمده‌اند تا تنها درد خود را به ملت بگویند...آیا ملت مسلمان در تظاهرات میلیونی خود پاسخ آنها را نگفته است؟» 🔻همچنین درباره تصویر دیگری گفته شده بود: «این زن از آزادی چه می‌خواهد؟ و چه می‌فهمد؟ ذره‌ای از حمیت و معصومیت و پاکی خیل میلیونی زنان انقلابی را در او می‌بینید؟» 🔺این روزنامه درباره انتشار این تصاویر گفته بود: «خواهر و برادر مسلمان! ما را ببخش که صفحه روزنامه را به ملوثاتی آلوده‌ایم که تماشای آن هر انسان شریف و پاکی را که دلی در گرو انقلاب و اسلام و امام دارد، می‌آزارد...باشد که تو خواهر و برادر مسلمان بدانی که چه کسی و چگونه و برای چه توطئه می‌کند؟» 🆔 @AzadFekriSchool

📝لا اکراه فی الدین! چگونه دیدگاه منتظری درباره قانون حجاب تغییر کرد؟ مروری بر نظرات سیاست‌مداران و فضای رسانه‌ها درباره قانون حجاب (بخش پنجم) 🔻اول انقلاب وقتی که تصمیم بر اجرای تدریجی قانون حجاب شد، تیر ۱۳۵۹ پله اول بود که این قانون را در ادارات الزامی می‌کرد. از جمله افرادی که نقش موثری در رسمیت پیدا کردن این قانون داشت، آیت الله منتظری بود که در سخنرانی‌های عمومی، مردم را به مطالبه این امر دعوت کرد و مطابق نقل روزنامه کیهان در ۱۴ تیر ۱۳۵۹ صراحتاً گفت: «حجاب دستور خداست و باید اجرا شود.» 🔹اما نظرات آقای منتظری بسیار تغییر می‌کرد. حتی درباره خودش گفته بود: «انا کل ساعة رجل!» (من هر ساعت، شخص جدیدی هستم!) که قبلاً نمونه‌های متعددی از این تغییرات را در کانال تلگرام مدرسه منتشر کرده‌ایم، اما به هرحال یک نمونه از این تغییرات را می‌توان در نگاه منتظری به قانون حجاب دانست. 🔸از جمله اموری که معمولاً الزام حجاب با آن توجیه می‌شود، مساله «نهی از منکر» است که بعد از آنکه وظیفه مومنین انکار با قلب و تذکر زبانی دانسته شده، مرحله سوم، اجبار شخص گناهکار به ترک گناه یا انجام عمل واجب است. بسیاری از فقها اجبار در حد کتک زدن و...را از اختیارات عامه مردم خارج کرده‌اند، اما حکومت را مجاز به آن دانسته‌اند. 🔻این مساله معمولاً با این سوال مواجه می‌شود که اگر چنین اختیاراتی تحت عنوان نهی از منکر وجود دارد، پس چگونه است که در قرآن گفته شده: لا اکراه فی الدین؟ برخی آیه را ناظر به یک امر تکوینی می‌دانند که عقیده، اساساً بر اساس اکراه به وجود نمی‌آید. (نک: درس تفسیر آیت الله جوادی آملی، ۲ مهر ۱۳۹۳) 🔹بعضی نیز می‌گویند آیه ناظر به یک امر اعتباری و تشریعی است و آن اینکه قبل از مسلمان شدن شخصی، نباید او را به احکام اسلامی ملزم کرد. (نک: مجموعه آثار شهید مطهری، ج۲۰، ص۲۳۵) بنابراین بعد از مسلمان شدن و پذیرفتن اسلام، حق اکراه با ضوابط نهی از منکر، رسمیت پیدا می‌کند. آیت الله منتظری در هر دو مطلب یعنی نهی از منکر و لا اکراه فی الدین، نظر متفاوتی پیدا کرد. 🔸مثلاً او درباره معنای منکر گفت: «برخی معروف و منکر را در ردیف احکام واجب و حرام تصور کرده و گمان کرده‌اند که امر به معروف و نهی از منکر بیان احکام و الزام مردم به احکام است. معروف در جامعه باید به نحوی باشد که همه مردم خوب بودنش را بشناسند، لذا در جایی که حکم به این مرحله نرسیده، باید زمینه آشنایی و آگاهی مردم را فراهم کرد.» (اسلام دین فطرت، ص۶۴۳) 🔻در شماره ۱۲۵ مجله چشم انداز ایران مذاکرات جالبی از منتظری با برخی از افراد منتشر شده است. در یک جلسه علمی، از منتظری سوال می‌شود: «اگر فرض کنیم مردم مسلمان، بخشی از احکامی که فقها فکر می‌کند جزو شرع است و واقعا هم هست را نخواهند در حکومت دینی اجرا شود، تکلیف حاکم اسلامی‌ چیست؟» آقای منتظری در جواب می‌گوید: «در این صورت هیچ کاری نمی‌توان کرد، لا اکراه فی الدین...مثلا مردم گفتند ما نمی‌خواهیم زنانمان محجبه باشند، آیا با زور می شود حجاب را بر آن‌ها تحمیل کنید؟ با زور نمی‌شود.» 🔹سید صادق حقیقت از منتظری می‌پرسد: «پس نظر اکثریت را می توان ملاک اجرا، نه ملاک حق، قرار داد، هر چند غلط باشد؟» و او جواب می‌دهد: «بله، نظر اکثریت ملاک اجراست. اصلا غیر این نمی‌شود و حاکمیت زور دوام ندارد و دین هم با زور محقق نمی‌شود. دین بایستی با اختیار مردم باشد و حاکمیت هم باید در اختیار مردم و اکثریت مردم باشد.» 🔺با این حال منتقدان این دیدگاه می‌گویند مرز و حد این مطلب چیست؟ نمی‌توان با هر دیدگاهی که خلاف موازین اسلامی است ولی اکثریت جامعه با آن مشکلی ندارند، همراهی کرد. 🆔 @AzadFekriSchool

📝این به آن در! نگاهی به دیدگاه‌های آیت الله خامنه‌ای درباره قانون حجاب مروری بر نظرات سیاست‌مداران و فضای رسانه‌ها درباره قانون حجاب (بخش ششم) 🔻آیت الله خامنه‌ای مهر ۹۱ به خراسان شمالی رفتند و بعد از استقبال مردم از ایشان، در جلسه با روحانیون گفتند: «بعضی از همین‌هایی که در استقبالِ امروز بودند...خانم‌هایی بودند که در عرف معمولی به آنها میگویند «خانم بدحجاب»؛ اشک هم از چشمش دارد می‌ریزد. حالا چه کار کنیم؟ ردش کنید؟ مصلحت است؟ حق است؟ نه، دل، متعلق به این جبهه است؛ جان، دلباخته‌ی به این اهداف و آرمانهاست.» 🔹رهبری از روحانیون و طلاب خواستند نهی از منکر آنها با زبان خوش باشد و نه با ایجاد نفرت. بر همین اساس تاکید کردند: «او یک نقصی دارد. مگر من نقص ندارم؟ نقص او ظاهر است، نقص‌های این حقیر باطن است؛ نمی‌بینند. گفتا شیخا هر آنچه گویی هستم / آیا تو چنان که می‌نمایی هستی؟ با این نگاه و با این روحیه برخورد کنید. البته انسان نهی از منکر هم می‌کند؛ نهی از منکر با زبان خوش، نه با ایجاد نفرت.» 🔸اما این مطالب به معنای بی‌اعتقادی آیت الله خامنه‌ای به قانون حجاب نبود. درباره ماجرای دی۹۶ و #دختران_خیابان_انقلاب، رهبری گفتند: «پول‌هاى زيادى خرج می‌كنند، فعّاليّت زيادى می‌كنند...براى اينكه بتوانند روى اين نقطه‌ى حسّاس، [يعنى] نقطه‌ى هويّت مستقلّ فرهنگىِ زنِ مسلمان، اثرگذارى كنند...كه نتيجه‌اش بالاخره اين بشود كه مثلاً فرض كنيد چهار دختر فريب بخورند و در خيابان حجابشان را بردارند...بعضى‌شان هم ممكن است پول بگيرند -حالا من نمي‌دانم، نمي‌توانم قطعاً بگويم- و اين روسرى را از سرشان بردارند يعنى مثلاً ما چه شديم! نتيجه‌ى همه‌ى آن تلاش، خلاصه مي‌شود در اين نتيجه‌ى كوچکِ حقير. خب، تا اينجا مسئله‌اى نيست...» 🔻آیت الله خامنه‌ای حساسیت‌شان را از افرادی عنوان کردند که از خواص جامعه هستند و از حجاب اجباری انتقاد می‌کنند. ایشان در این سخنرانی گفتند: «[ميگويند] امام كه فرمودند بايد زنها باحجاب باشند، همه‌ى زنها را نگفتند! #حرف_بيخود! ما بوديم آن وقت، ما خبر داريم؛ چطور اين‌جور است‌؟ امام در مقابل يك منكر واضحى كه به‌وسيله‌ى پهلوى و دنباله‌هاى #پهلوى در كشور به‌وجود آمده بود، مثل كوه ايستاد، گفت بايد حجاب وجود داشته باشد. در مقابل همه‌ى منكرات، امام همين‌جور محكم ايستاد.» 🔹رهبری معتقدند حکومت در قبال #حرام_اجتماعی مسئولیت دارد. بر همین اساس با انتقاد از کسانی که #گناه_حجاب را با #گناه_غیبت مقایسه می‌کنند، گفتند: «آنچه انسان [از آن] رنج مي‌برد، اين است كه تشخيص نيست. ما كه نگفتيم اگر كسى در خانه‌ى خودش در مقابل نامحرم روسرى‌اش را برداشت، ما او را تعقيب مي‌كنيم؛ [خير] ما او را تعقيب نمي‌كنيم، در خانه‌ى خودش است، كار شخصى مي‌كند.» 🔸دی۹۷ برخی از فعالان فرهنگی حوزه حجاب با رهبری دیدار کردند. مطابق نقل روزنامه خراسان، امیرحسین بانکی‌پور که در این جلسه حاضر بوده می‌گوید: «در این دیدار رهبر انقلاب در بخشی از فرمایش‌شان به این نکته اشاره کردند که این که حضرت امام از اول انقلاب رعایت حجاب را در جامعه به صورت قانون آوردند، از مصادیق این بیان بود که "آن چه پیر در خشت خام می‌بیند..."؛ ایشان گفتند خیلی وقت‌ها حضرت امام دیدگاه‌هایی داشتند که ما تعبداً می‌پذیرفتیم، ولی دلیلش را آن زمان متوجه نمی‌شدیم و بعدها زمان به ما نشان می‌داد که چقدر این کار، حساب‌شده بود.» 🔻آقای بانکی‌پور در ادامه این‌چنین نقل می‌کند: «بعضی‌ها فکر می‌کنند که اگر مسئله‌ الزام به رعایت حجاب در جامعه نباشد، کشور، خودش به یک تعادلی می‌رسد، آن هایی که تمایلی به حجاب ندارند، آن قسمت‌هایی را که می‌خواهند رعایت نمی‌کنند، آن هایی هم که مایل هستند رعایت می‌کنند. آقا نظرشان این نبود، می‌گفتند اگر این مسئله از ناحیه‌ حضرت امام از همان اول محکم نشده بود، الان وضعیت کشور ما و سیمای ظاهری کشور ما حتی از کشوری مثل ترکیه، به مراتب بدتر بود.» 🔹آقای زیبایی‌نژاد نیز که در جلسه حاضر بودند می‌گویند: «اینکه حجاب نماد زن انقلابی است باعث می شود که هر کس انگیزه مقابله با انقلاب دارد، سراغ حجاب می رود و فردا اگر حاکمیت از بحث حجاب کوتاه آمد، به منزله شکست انقلاب قلمداد می شود و من این سخن را به رهبر معظم انقلاب عرض کردم. ایشان به بنده حاشیه زدند که گویا تصور کردید که ما حجاب را به امری نمادین تبدیل کردیم، در حالی که جریانات چپ، حجاب را به امری نمادین تبدیل کرده اند که شکست حجاب را به مثابه شکست انقلاب قلمداد کنند.» 🔺در هر صورت آیت الله خامنه‌ای معتقدند نباید از قانون حجاب کوتاه آمد. ایشان در ۲۵ مرداد۸۳ گفتند: «در مسأله‌ی زن هم موضع شما تدافعی نیست؛ تهاجمی است. آنها اعتراض‌شان به ما این است که چرا زنهایتان حجاب دارند؛ چرا حجاب اجباری است. خود آنها هم بی‌حجابی را اجباری کردند؛ این به آن در!» 🆔 @AzadFekriSchool

📝ما از حجاب مطلقاً یک قدم هم عقب‌نشینی نداریم گزارش غیر رسمی از جلسه محرمانه آیت الله خامنه‌ای با فعالان حوزه حجاب مروری بر نظرات سیاست‌مداران و فضای رسانه‌ها درباره قانون حجاب (بخش هفتم) 🔻دی ۹۷ خبر جلسه رهبری با برخی از فعالان فرهنگی در خصوص حجاب منتشر شد، اما متن آن به جز چند مصاحبه از اعضای حاضر در جلسه اطلاع‌رسانی نشد. با این حال سید محمدحسین دعایی که در این جلسه حاضر بوده، در نشست دیگری گفت: «به دفتر ایشان رفتم متن فرمایشات را پیاده کرده بودند و طبقه بندی آن خیلی محرمانه بود. گفتند می توانید از آن نکته برداری کنید، زرنگی کرده و دیدزنی کردم و تقریبا تمام مطالب را در ۴۳ نکته یادداشت کردم فقط یک مورد در آن هست که شاید صلاح نباشد رسانه ای شود، نکته ای است که حضرت آقا در مورد دولتی ها گفتند.» 🔹این سخنان در برخی سایت‌ها منتشر و حذف شد و اکنون از طریق Archive.org قابل دسترسی است. با این حال لینک و فایل پی‌دی‌اف از صفحه سایت منتشر کننده نیز آماده شده و برای علاقه‌مندان ارسال می‌شود. آنچه در ادامه می‌آید دیدگاه‌هایی است که در این گزارش غیر رسمی منتشر شده است. 🔸آقای دعایی می‌گوید: در صحبت‌های حضرت آقا این جمله و مضمونش ۸ مرتبه تکرار شد: «اعتقادم این است، مسئله حجاب و عفاف، مسئله بسیار مهمی است...» ایشان گفتند: ما می‌گوییم فیلم‌هایی که مروج حجاب است را درست کنید در حالی که گزارش جشنواره فجر را برای من آوردند، دیدم فیلم‌هایی مورد تشویق قرار گرفته است که ضد خانواده و ضد عفت است.» 🔻دعایی می‌گوید: «رهبری ۴ بار تکرار کردند که در مساله حجاب عقب‌نشینی نکنید، اگر عقب‌نشینی کنید، حکم الهی نقض می‌شود. رهبری گفتند: «حجاب و عفاف قهراً شکل برجسته‌ای پیدا می‌کند و به شکل نماد در‌می‌آید و اختیاری هم نیست.» این را دقیقاً در مقابل صحبت‌های آقای زیبایی‌نژاد بیان کردند که چرا حجاب را نماد کرده‌اید تا اگر ضربه بخورد، نظام ضربه بخورد؟» 🔹نکته دیگر در این گزارش این است که رهبری گفته‌اند: «نمی‌توانیم این مساله را در اعداد مسائل دیگر قرار دهیم. بالاتر از آنهاست. من مساله را این‌طور می‌فهمم.» مطابق این روایت، در اینجا یکی از خانم‌‌ها در صحبت‌هایشان گفتند در مساله حجاب تردیدهایی ایجاد شده است. اما رهبری گفته‌اند: «من قبول نمی‌کنم بعضی در مورد مساله حجاب دچار تردید شده باشند. جامعه زنان به طور وسیع از حجاب ابا ندارند.» 🔸دعایی همچنین نقل می‌کند که برخی فعالان در این جلسه گفته‌اند: «اگر جریان حجاب اختیاری اتفاق بیفتد، جریان جامعه به سمت انقلاب جنسی و تحولات می‌رود.» ظاهراً این دیدگاه مورد تایید رهبری هم قرار گرفته و ایشان نیز بر «فعال بودن یک جریان مخالف نظام اسلامی و اسلام برای ایجاد فساد اخلاقی و فساد جنسی» تاکید کرده‌اند. 🔻نکته مهم دیگر اینکه مطابق نقل این گزارش رهبری صراحتاً گفته‌اند: «ما از حجاب مطلقاً یک قدم هم عقب‌نشینی نداریم...اگر حجاب به این شکل در کشور ما الزامی و قانونی وجود نداشته باشد، مطمئن باشید وضع حجاب در این کشور از همه کشورهای دیگه من جمله ترکیه بدتر خواهد شد.» در این نقل آمده: «رهبری معظم روی تبلیغ زنان برجسته محجبه تاکید داشتند...حضرت آقا [گفتند:] چرا نمی‌آیید فاجعه‌ای را که رضاشاه آفرید برای مردم جا بیندازید؟» 🔺همچنین آیت الله خامنه‌ای گفته‌اند: «ما سر کار آمدیم ببینیم حکم خدا چیست و به آن عمل کنیم. حالا در جامعه جوی ایجاد شده از حکم خدا عقب‌نشینی کنیم؟ ما باید رضای الهی را تعقیب کنیم...اگر امام رضوان الله علیه حجاب را اجباری نمی‌کردند، جوانان ما به جبهه نمی‌رفتند...این همه زن مومنه پشت جبهه نبود. این همه تلاش عظیم سیاسی که زنان ما انجام می‌دهند نبود. اینها از برکات آن دوراندیشی و قاطعیت امام راحل بود.» 🆔 @AzadFekriSchool

📝درباره ارتداد! (بخش اول) چرا سلمان رشدی اگر زاهد زمان هم می‌شد حکمش مرگ بود؟ 🔻۲۵ بهمن ۱۳۶۷ امام خمینی در اطلاعیه‌ای گفتند: «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ‏ به اطلاع مسلمانان غيور سراسر جهان مى‏‌رسانم مؤلف كتاب «آيات شيطانى» كه عليه اسلام و پيامبر و قرآن، تنظيم و چاپ و منتشر شده است، همچنين ناشرين مطلع از محتواى آن، محكوم به اعدام مى‌‏باشند. از مسلمانان غيور مى‌‏خواهم تا در هر نقطه كه آنان را يافتند، سريعاً آنها را اعدام نمايند تا ديگر كسى جرأت نكند به مقدسات مسلمين توهين نمايد و هر كس در اين راه كشته شود، شهيد است ان شاء اللَّه. ضمناً اگر كسى دسترسى به مؤلف كتاب دارد ولى خود قدرت اعدام او را ندارد، او را به مردم معرفى نمايد تا به جزاى اعمالش برسد.» 🔹۴ روز بعد دفتر امام در اطلاعیه‌ای درباره نظر امام خمینی گفت: «سلمان رشدى اگر توبه كند و زاهد زمان هم گردد، بر هر مسلمان واجب است با جان و مال تمامى همّ خود را به كار گيرد تا او را به دَرک واصل گرداند.» این مساله ناشی از فتوایی است که اصل آن بین اکثریت فقهای مسلمان به رسمیت شناخته شده است و آن هم اینکه اگر شخصی بعد از پذیرش اسلام، کافر شد، استحقاق مرگ دارد. و از منظر بسیاری از فقهای مسلمان مخصوصاً فقهای شیعه، اگر شخص مرتد فطری باشد توبه هم بکند، توبه او پذیرفته شده نیست و باید آن شخص را اعدام کرد. این فتوا ریشه در روایات زیادی دارد. (نک: وسائل الشیعة، ج۲۸، ص۳۲۳) 🔸این فتوا به اظهار کفر صریح محدود نمی‌شود و به فتوای اکثر فقها اگر کسی مطلبی بگوید که مستلزم کفر است، باز هم حکم ارتداد را دارد. از این مطلب به انکاری ضروری دین تعبیر می‌شود و بسیاری از احکام ارتداد ناشی از این مبنا بوده است. مثلاً شیخ فضل الله نوری در پایان رساله حرمت مشروطه نوشته بود: «هرکس از مشروطه حمایت کند، چه عارف باشد و چه عامی، احکام چهارگانه قتل مرتد بر او جاری می‌شود.» چون از نگاه او با وجود قانون خدا، مسلمان حق قانون‌گذاری ندارد و مشروطه به دنبال پذیرش این معناست. 🔻در ماجرای غیر انسانی خواندن لایحه قصاص نیز امام خمینی درباره جبهه ملی گفت: «اینكه كسی بگوید حكم خدا غیر انسانی است، اسلام غیر انسانی است، این كافر است.» ایشان سپس خطاب به نهضت آزادی‌ها گفتند: «جدا كنید حساب [خودتان] را از مرتدها. اینها مرتدند. جبهۀ ملی از امروز محكوم به ارتداد است.» 🔹البته اینگونه نیست که هر فردی که اسلام را انکار کند، به راحتی حکم به ارتداد او شود. مثلاً آیت الله مصباح یزدی تاکید می‌کند: «در سخنرانی‌های مختلف بنده به این نکته تاکید کرده‌ام که هیچ وقت فکر را با آتش و گلوله نمی‌شود جواب داد. وقتی فکر غلطی مطرح شد – یا به صورت شبهه و تشکیک و یا به صورت انکار پاسخش را ما باید با جواب منطقی و استدلالی بدهیم. بله، حرکت خشونت‌آمیز و توطئه علیه نظام را که علائم خاصی دارد و تحقیق و روشنگری نیست، باید پاسخ مناسب خودش را داد.» (روزنامه کیهان، ۱۴ شهریور ۱۳۷۸) 🔸اما این رویکرد در قبال افرادی بود که از منظر آقای مصباح صرفاً قصد ارائه فکر خود را ندارند. مثلاً وقتی که زمزمه نقض حکم اعدام آقاجری به گوش رسید، آقای مصباح گفت: «چرا وقتى در کشور اسلامى ما شخصى به نام هاشم آقاجرى به مقدسات دینى و امامان معصوم ما جسارت مى‌‌کند و در دادگاه انقلاب اسلامى محاکمه و به اعدام محکوم مى‌‌شود، کسانى این حکم را ننگین مى‌‌دانند؟ اى کسانى که دل به حمایت بیگانگان و دشمنان خدا خوش کرده‌‌اید، چرا شرم نمى‌‌کنید؟ این شخص با سلمان رشدى چه فرقى دارد؟» (نقش تقلید در زندگی انسان، ص ۷۵ و نک: یادداشت مدرسه آزادفکری با عنوان: تصمیم گرفتم بت نفی مطلق خشونت را بشکنم) 🔻همچنین ۱۸ آذر ۸۱ آقای مصباح گفت: «بازار ارتداد در ایران روز به روز رونق بیشتر می گیرد.» آیت الله مصباح با اشاره به سخن شخصی می گوید: «این فرد صریحا اعلام می کند دین باید عوض شود و می گوید دین افیونی است و از طرف دیگر خودش را مجاهد هم می داند. نماینده مجلس می رود سخنرانی می کند و می گوید اگر این شخص مرتد هست همه ما مرتد هستیم و همه ما همین عقیده را داریم!» 🔹آقای مصباح با ابراز تاسف تاکید می‌کند: «اینکه در یک جامعه اسلامی مخصوصا در یک شهر دینی در کشور اسلامی کسی بلند شود و علیه اسلام سخن بگوید بدتر از آن است که کسی مواد سمی وارد منبع اصلی آب شهر بکند و سلامت همه را به خطر بیندازد. کشتن یک انسان تنها ۵۰ سال زندگی را از یک فرد می گیرد اما کافر کردن یک انسان بی نهایت حیات و سعادت را از او می گیرد و خطرش به مراتب بیشتر از کشتن آدم است.» 🔺اما این مطالب به مورد قبول همه فقها و اندیشمندان مسلمان نیست. در بخش دوم به انتقاداتی که به این فتواها وارد شده، خواهیم پرداخت. نظراتتان را برای ما بنویسید. 🆔 @AzadFekriSchool 🌐 AzadFekriSchool.ir

توضیحی درباره پست قبل برخی از مخاطبان اشکال کردند که حکم درباره سلمان رشدی از باب ارتداد نبوده بلکه مساله سب النبی در میان بوده است. در این‌باره قابل توجه است که آیت الله خامنه ای سه سال بعد از فتوای امام خمینی یعنی در ۲۵ بهمن ۱۳۷۱ گفتند: «وقتى اين كتاب رايج شد و مردم آن را خواندند، آرام‌آرام اهانت كردن به اسلام عادى ميشود. اين را ميخواستند! اينجاست كه الهام الهى، آن مرد ربانى را وادار به آن حركت عظيم كرد و توطئه‌هايشان متوقف ماند. امام براساس اين تفكر و فهم دقيق و نورانى - نورى كه خداى متعال در دل بندگان خودش مى‌اندازد، اينجا خودش را نشان ميدهد - فتواى ارتداد آن مرد مرتد را صادر كرد و راه اينها را بست. ناگهان همه‌ى دنيا مبهوت شد! امام فتواى ارتداد يك مرتد را داد و گفت: اين آدم، بايد به حد شرعى برسد.» (پایان نقل قول) البته به نظر می‌رسد هر دو عنوان (سب النبی و ارتداد) در اینجا قابلیت انطباق دارد. اما باز هم باید توجه داشت که برخی فقها نوشته‌اند که سب النبیِ از سوی شخص مسلمان در واقع کاشف از ارتداد اوست. به عنوان نمونه سید مرتضی از فقهای معروف شیعه گفته اند که شخص مسلمان اگر سب النبی کند، ارتداد اوست و اگر ذمی مرتکب چنین عملی شود، نقض عهدی هست که با مسلمین داشته و با این کار به اهل حرب ملحق می‌شود. (الانتصار، ص۴۸۲) 🆔 @AzadFekriSchool 🌐 AzadFekriSchool.ir

📝درباره ارتداد! (بخش دوم) آیا انکار برخی احکام اسلامی باعث ارتداد می‌شود؟ 🔻در بخش اول به فتوای ارتداد اشاره کردیم و گفتیم که ارتداد به اظهار کفر صریح یک مسلمان محدود نمی‌شود و اگر یکی از باورهای قطعی اسلامی انکار شود، از منظر اکثر فقها همان حکم ارتداد را دارد. قابل توجه است که بسیاری از دگراندیشان به دلیل انکار ضروری دین با اتهام ارتداد مواجه بوده‌اند. 🔹مثلاً گفته شد که شیخ فضل الله نوری درباره مدافعان مشروطه حکم ارتداد صادر کرده بود. جالب آنکه ریشهری از آیت الله بهجت نقل کرده: «پس از شهادت شیخ فضل الله نوری، میرزای نائینی، ورقه ای به امضای شیخ فضل الله پیش آخوند خراسانی می‌خواند که در آن نوشته شده بود: «برکسانی که داخل مشروطه شده‌اند، باید احکام مرتد فطری را جاری کرد.» آخوند خراسانی پس از شنیدن این مطلب می‌گوید: من وقتی خبر کشته شدن شیخ فضل الله را شنیدم، متاثر شدم ولی اکنون از تاثرم متاثرم!» (زمزم عرفان، ص۳۴۴) 🔸یا آیت الله مصباح با اشاره سخن مجتهد شبستری که دائمی بودن احکام اسلام را منتفی دانسته و بسیاری از احکام را مقتضای عدالت در عصر پیامبر تحلیل کرده بود، اعتقاد داشت: «پذیرش جاودانگى احكام اسلام با پذیرفتن اصل اسلام مساوى است. انكار جاودانگى احكام اسلام به معناى انكار اصل اسلام و كفر صریح است. جز چند حكم منسوخ كه در زمان خود پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) نسخ شد ـ مانند مسأله قبله ـ سایر احكام اسلام قابل تخصیص زمانى نیست؛ یعنى قید زمانى ندارد و از ضروریات اسلام است كه انكار آن مساوى با انكار اصل اسلام و موجب ارتداد خواهد بود.» (تعدد قرائت‌ها، ص۴۹) 🔻اما آیت الله شبیری زنجانی از استاد خود سید محمد محقق داماد نقل کرده که او هرگونه انکار ضروری دین را باعث ارتداد نمی‌دانسته است. طبق این مبنا در انکار یک باور دینی لازم است تا اظهار نظر شخص به صورت متعارف دلالت بر تکذیب پیامبر کند. مطابق نقل آقای شبیری، مرحوم محقق داماد اعتقاد داشتند: «يک مرتبه اين است كه گفته اين مطلب پيغمبر اكرم است ولى من قبول ندارم، اين مصداق تكذيب النبى مى‌شود و كفر مى‌آورد. و يک مرتبه اين است كه خودش مى‌داند كه پيغمبر فرموده است، ولى مى‌گويد اين را به پيغمبر نسبت داده‌اند، خودش مى‌داند كه حجاب را پيغمبر آورده است و قبلش هم معتقد است كه هر چه كه پيغمبر فرموده، من الله تعالى است، شهادتين هم مى‌دهد، منتها مى‌گويد حجاب را پيغمبر نياورده، اين را آخوندها درست كرده‌اند و به پيغمبر نسبت داده‌اند.» 🔹آیت الله شبیری طبق این مبنا می‌گوید: «خيلى از مباحثاتى كه با افراد لجوج و بى انصاف انجام مى‌شود و طرف مى‌داند كه طرف مقابلش درست مى‌گويد و انكار مى‌كند، اگر اينطور باشد، همه آنها بايد مرتد شده باشند براى اينكه مى‌داند حكم الهى آنطور است و در مباحثه رد مى‌كند، [اما] چرا مرتد نيستند؟ چون اضافه‌اش را از پيغمبر قطع مى‌كند و مى‌گويد حرف پيغمبر نيست، حرف تو است، پيغمبر اين حرف را نمى‌زند، لذا حكم به كفر او نمى‌شود، ارتداد نمى‌آورد، اين مورد غفلت واقع شده است.» (دروس خارج صوم، ج۱، ص۱۵ و ۱۶) 🔺اما با این حال این سوال باقی است که اگر جرم‌انگاری ارتداد را صحیح بدانیم، آیا این جرم با مجازاتش تناسب دارد؟ یا چگونه است که حق اجبار بر پذیرش اسلام وجود ندارد، اما بازگشت از اسلام، مجازات مرگ را به دنبال دارد؟ در بخش بعدی به انتقادات عبدالکریم سروش و تحولاتی که در نظرات آیت الله منتظری درباره ارتداد شکل گرفت، خواهیم پرداخت. 🆔 @AzadFekriSchool 🌐 AzadFekriSchool.ir

📝درباره ارتداد (بخش سوم) انتقادات دکتر سروش و تحولات فکری آیت الله منتظری درباره ارتداد 🔻در دهه هفتاد آیت الله منتظری نیز مانند بسیاری دیگر از حکم ارتداد دفاع کرده و گفته بود: «اسلام هيچ‌گاه كفار را مجبور به پذيرش دين نمى‌كند و مى‌دانيم كه اصولا دين و عقيده با اكراه به دست نمى‌آيد، لٰا إِكْرٰاهَ فِي الدِّينِ ولى شخص مسلمان سابقه‌دار در اسلام اگر علنا مرتد‌ ‌شود و مقدسات دينى را زير سؤال ببرد همچون غده سرطانى خواهد بود كه به تدريج به پيكر سالم جامعه سرايت مى‌كند، و چون شرط ارتداد داشتن عناد و لجاجت با حق است، پس چه بسا ارتداد از بعضى توطئه‌هاى سياسى عليه اسلام و جامعۀ مسلمين حكايت مى‌كند و در حقيقت مرتد محارب با آنان مى‌باشد. ضمنا بايد توجه شود كه مجرد اختلاف نظر در فهم مبانى اسلامى و استنباط احكام دينى امرى است طبيعى و هيچ كس حق ندارد درك و برداشت خود را مقياس حق قرار دهد و مخالفين خود را به ارتداد يا انحراف متهم نمايد.» (استفتائات، ج۲، ص۵۷۳) 🔹این سنخ مطالب درباره بیان حکم ارتداد شاید تقلیل‌گرایانه‌ترین شکلی باشد که درباره حکم مرگ مرد مرتد بیان شده است. مشابه این تعبیرات از برخی مراجع دیگر نیز دیده می‌شود. اما دکتر عبدالکریم سروش در نقد این سخنان آیت الله منتظری، یادداشتی با عنوان «فقه در ترازو» نوشت و گفت: «اگر ما از منظر حقوق بشر و از دیدگاه معرفت شناسی و خرد سنجی به مساله ارتداد و تغییر نظر دینی و فکری نگاه کنیم، اصلاً به سراغ تمثیل «غده سرطانی» و «آلوده کردن اجتماع» و «تضییع حقوق انسان» نخواهیم رفت.» 🔸سروش می‌پرسد: «اگر کسی حق دارد دینی را اختیار کند (و حضرت آیت الله می‌فرمایند در انتخاب دین اکراه نیست) چرا حق ندارد دینی را وانهد؟ آیا پس از انتخاب دین، آن حق از او سلب می‌شود؟ مگر مسلمانان از غیر مسلمانان نمی‌خواهند دین‌شان را وانهند و اسلام را بپذیرند؟ پس چرا این امر را در جامعه مسلمین روا نمی‌شمارند؟» 🔻از دیگر انتقادات سروش این است که توجیه‌های حکم ارتداد با فتوای فقها تطابق ندارد و فقها صرفاً در صورت محاربه یا توطئه آمیز بودن ارتداد، حکم به قتل نداده اند. البته او حفظ عقیده مردم را از مقاصد شریعت می‌داند، اما می‌گوید: «این تنها حق محترم مردم نیست...ما با مجموعه‌ای از حقوق انسانی مواجهیم که باید همه آنها را حفظ کنیم و لزوماً هیچ یک بر دیگری برتری ندارد، اگر هم برتری دارد، باید دلایل آن برتری به نحو روشن مطرح شود.» در نهایت سروش می‌گوید: «نمونه‌هایی نظیر حکم مرتد، جواز غیبت مخالفان (یعنی اهل سنت)، بی حرمت دانستن کفار و مشرکین، جواز بردگی و غیره استقرائاً نشان می‌دهد که پشتوانه تمام این امور همان مدخلیت عقیده در انسانیت است.» 🔹جالب آنکه منتظری در کتب فقهی‌اش تحلیل دیگری نیز داشته است. مثلاً او در دروس ولایت فقیهش گفته بود: « شايد از همان ابتدا اين حكم حكمى سياسى و حكومتى بوده كه بايد در آن، شرايط زمان و مكان و جوامع نيز در نظر گرفته شود. در نامه امام رضا به مأمون آمده است: «كشتن هيچ يك از نواصب و كفار در سرزمين تقيه [جايى كه حاكميت با مخالفين باشد] جايز نيست مگر آنكه قاتل يا تلاش‌كننده در گسترش فساد باشند، و اين در صورتى است كه تو بر جان خويش و بر ياران خويش ترسى نداشته باشى.» (مبانی فقهی حکومت اسلامی، ج۷، ص۱۱۶) 🔺همچنین او در یکی از آثارش که در زمستان ۱۳۸۷ منتشر شده و به نوعی از آخرین آثار اوست، به کلی مساله ارتداد را ذیل عنوان محاربه معنا می‌کند و می‌گوید: «ارتداد افراد در آن روزگار صرف تغيير فكر و انديشه نبوده است، بلكه هر كس از نظر فكرى از اسلام خارج مى‌شد يا يكى از مسلمانان را مى‌كشت فوراً به صف دشمن محارب با اسلام و پيامبر ملحق مى‌شد تا در حمايت آنان قرار بگيرد. و در جوامع قبيله‌اى عادت ديرينه بر اين بوده كه هر كس و هر قومى براى حفاظت از خود ناچار بوده است با اشخاص و اقوام ديگرى متحد و هم پيمان شود. و بنابراين چنين افرادى دشمن محارب محسوب مى‌شدند.» (حکومت دینی و حقوق انسان، ص۹۱) 🆔 @AzadFekriSchool 🌐 AzadFekriSchool.ir

🎥آیا مجازات مرتد، یک حکم دینی است؟ بخش‌های از گفتگوی دکتر فنایی و دکتر صادقی در درس‌-گفتگوی «دین و اخلاق» 🔻دکتر فنایی: اینکه به نحو مطلق مرتد فطری را واجب القتل بدانیم خلاف اخلاق است. مرتد در آن زمان صرفاً به معنای تغییر دین نبوده؛ چون هویت دینی با هویت سیاسی عجین شده بوده، مرتد در واقع کسی بود که با شما وارد جنگ می‌شده. حقوق، یک مقوله مستقل از اخلاق‌اند ولی حقوق چه دینی باشد و چه غیر دینی، چارچوب‌های اخلاقی را نباید نقض کنند. مثلاً مجازات با جرم باید تناسب داشته باشد. 🔺دکتر صادقی: حکم ارتداد، یک حکم اخلاقی نیست که در اخلاق از آن صحبت کنیم. یک حکم حقوقی است. احکام حقوقی خودشان اخلاق نیستند. بلکه مربوط به تنظیمات اجتماعی‌اند که البته مبتنی بر مبانی اخلاقی مثل حفظ نظم اجتماعی هستند. ممکن است شخص مرتد بین خودش و خدای خودش حجت داشته باشد، اما حق اجتماع بر حق شخصی آن فرد مقدم است. مثلاً برای سست کردن ایمان مسلمانان، افرادی ابتدا مثلاً ایمان می‌آوردند اما از اسلام برمی‌گشتند. حکم ارتداد یک شیوه تدافعیِ پیش‌گیرانه اجتماعی است. 🆔 @AzadFekriSchool 🌐 AzadFekriSchool.ir

🎙#پادکست فتوای بستن آب بر مشرکین! نگاهی به نسبت دین و اخلاق با محوریت اخلاق جنگ در پادکست جدید مدرسه به بهانه فتوایی که صاحب جواهر (محمد حسن نجفی) فقیه معروف شیعه درباره جواز بستن آب بر مشرکین داده، به بررسی نسبت دین و اخلاق پرداختیم و از اخلاقی که باید در جنگ رعایت شود، بحث کردیم و این سوال را مطرح کردیم که علت اینکه دشمنان امام حسین را به خاطر بستن آب مذمت می‌کنیم، نفس بستن آب بر یک انسان است یا بستن آب بر امام حسین برای ما مساله است؟ همچنین از گزارش‌های تاریخی درباره پر کردن چاه‌های آب در جنگ بدر توسط مسلمانان حرف زدیم و برخی گزارش‌های تاریخی را از منابع قدیمی مرور کردیم. این پادکست که در واقع مباحثه‌ای سه نفره است، در صفحه یوتیوب مدرسه بارگذاری شده و مدت زمان آن ۵۳ دقیقه است. https://www.youtube.com/watch?v=g0DBsBBiI-w 🆔 @AzadFekriSchool 🌐 AzadFekriSchool.ir