📝چرا بحث از نسبت دین و آزادی اهمیت دارد؟ 🔹مساله آزادی همواره به عنوان یکی از ارزش‌های اساسی که ضامن سعادت بشر است، عنوان می‌شود و بسیاری از انقلاب‌ها و جنبش‌ها و به طور کلی مبارزه‌های سیاسی بر اساس رسیدن به آزادی، شکل می‌گیرند. اما با وجود اینکه آزادی به عنوان یک ارزش همواره مطرح بوده ولی حد و مرز آن، همواره محل اختلاف بوده است. 🔸به عنوان نمونه، #امنیت جامعه از اصولی است که همواره مورد توجه قانون گذاران قرار می‌گیرد و با وجود اینکه برخی از مصادیق امنیت مانند حفظ جان، برای همه انسان‌ها ارزشمند محسوب می‌شود اما در برخی امور، اختلاف‌های شدیدی به چشم می‌خورد؛ مانند اعتراض به حکمرانان یا تبلیغ علیه ساختار یک کشور و مصادیقی از این دست، که از نظر برخی آزادی در ارتکاب این امور، ضد ارزش و جُرم محسوب می‌شود و از نگاه برخی دیگر، ارزشمند تلقی می‌شود یا ممکن است کسی آن را ضد ارزش بداند اما با جرم انگاری آن مخالف باشد. شایان ذکر است که در نظام حقوقی حاکم در ایران عناوینی نظیر «تبلیغ علیه نظام»، «توهین به مقامات»، «نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» و... از اموری است که به عنوان جرایم امنیتی از آنها یاد می‌شود و مجازات حبس برای آنها تعیین شده است. 🔹یک نمونه دیگر الزام شهروندان به یک باور دینی است. مثلاً در بحث #حجاب و همه احکام فقهی، چالش مهمی وجود دارد که آیا فقه از قانون تفکیک پذیر است یا نه؟ و اگر تفکیک پذیر است، شرط قانونی شدن یک حکم فقهی چیست؟ آیا الهی بودن یک حکم، تنها شرط لازم برای قانونی شدن آن است یا امور دیگری نیز موثر دارد؟ یا به صرف الهی بودن یک حکم، قانون گذار حق دارد که آزادی شهروندان را کنترل کند و آنها را مجازات کند؟ 🔸نمونه بعدی، مساله نسبت شهروندان با حاکمان است که آیا دیدگاه شهروندان با حکمرانی حاکمان، ارتباطی دارد یا نه؟ و اگر ارتباط دارد، این ارتباط دقیقاً به چه صورتی است؟ شهروندان تا چه اندازه در انتخاب حاکمان و کارگزاران، آزاد هستند؟ و به طور مشخص در ایران فلسفه وجودی نهادهایی نظیر #شورای_نگهبان چیست؟ و بر فرض پذیرش لزوم وجود آن، دامنه اختیارات چنین نهادهایی تا کجا می‌تواند باشد؟ 🔹به طور کلی «ارتباط آزادی با قانون گذاری» و به طور خاص «مساله الزام شهروندان به شریعت» ابعاد گوناگون ومتنوعی دارد. در همین راستا این دوره از مدرسه آزاد فکری به این موضوع اختصاص پیدا کرده است، اما با توجه به گستردگی دامنه مسائل این موضوع، در این دوره تنها به سه مساله «رابطه امنیت و آزادی»، «نسبت پوشش با آزادی» و «انتخابات آزاد» پرداخته می‌شود. 🌐 AzadFekriSchool.ir 🆔 @AzadFekriSchool

📝گزارشی از استدلال‌های موافقان و مخالفان قانون حجاب (بخش اول) 🔸مساله الزام شهروندان به شریعت، از مسائل اساسی حال حاضر جامعه ایران است که در ساحت‌های گوناگون و متنوعی خودش را نشان می‌دهد که یکی از آن موارد، مساله قانون #حجاب است. آیا با قبول دینی بودن حکم حجاب، قانون گذار حق دارد که آزادی زنان را در ساحت حجاب کنترل کند و آنها را در صورت تخلف مجازات کند؟ یا پذیرش عمومی و تعهد اجتماعی نیز شرطی لازم است؟ و اگر تعهد به این باور، امری لازم است، آیا در جامعه فعلی ایران اکثریت زنان به این نوع حجاب متعهد شده اند؟ بنابراین لازم است سخن مخالفان قانون حجاب و موافقان این قانون، به طور دقیق روشن شود. 🔷سخن مخالفان قانون حجاب چیست؟ به طور کلی مخالفان قانون حجاب را می‌توان دو گروه دانست؛ گروهی که اصل حکم حجاب را به عنوان یک حکم الهی قبول ندارند و گروهی که حکم حجاب را به عنوان یک حکم الهی قبول دارند، اما منتقد قانونی شدن آن هستند. به عنوان نمونه به سه استدلال مهم این گروه می‌توان اشاره کرد: 1️⃣دلیلی که دینی بودن حجاب را اثبات کند، وجود ندارد؛ امیر حسین ترکاشوند کتابی در اثبات این مدعا نوشته و همچنین صدیقه وسمقی نیز حجاب را امری عرفی می داند و معتقد است حجابی که متشرعین و فقهاء لزوم آن را ادعا می‌کنند، مبنای دینی ندارد. به عنوان نمونه او می‌گوید: «در آیات مربوط به پوشش زنان ، کلماتی مانند “جلباب، خمار، زینت، تبرج” وجود دارد که معنای دقیق اینها معلوم نیست. مفسران هر یک برداشتی از این کلمات دارند . هیچ یک از این آیات وکلمات با هر تفسیری که باشد ، حاکی از آن نیست که زنان موظفند که تمام موی سر خود را بپوشانند.» از همین رو تصریح می‌کند: «مجبور کردن زنان به رعایت پوشش سختی که دلیل متقن شرعی برای آن وجود ندارد ، مجاز و شرعی نیست. در نتیجه زنان باید آزاد باشند تا بطور متعارف پوشش خود را انتخاب کنند. البته منظورم از متعارف، مطابق عرف معقول و پسندیده است و نه عرف تحمیلی فعلی.» 2️⃣عدم وجود دلیل بر اجباری بودن حجاب؛ این استدلال به انحاء گوناگونی مطرح می‌شود؛ از جمله آنکه اگر تخلف از حجاب، مجازات داشت، باید پیامبر یا امام علی که حکومت کردند، با متخلفین برخورد می‌کردند، در حالی که هیچ گونه گزارشی مبنی بر مجازات زن بدحجاب نقل نشده است. حجت الاسلام محمدعلی ایازی می نویسد: «در آن عصر زنان اهل بوادي و مردم عراق و برخي شهرهاي ايران به دليل كار در مزارع و رفت وآمد، تقيدي به پوشش كامل نداشتند و اگر هم به آنها گفته مي‌شد كه در اسلام رعايت حجاب آمده، باز اثري نداشت: "اذا نهين لاينتهين" مستفاد از اين روايات آن است كه نگاه كردن به آنها اشكالي ندارد. اگر قرار بود الزامي از سوي معصومان باشد، بايد كيفري بر عدم رعايت تعيين مي‌شد. عدم وضع كيفر دالّ بر آن است كه حكم حجاب با آن كه واجب و ضروري است، اما از آن دسته احكامي نيست كه شارع مقدس براي انجام آن مجازاتي تعيين كرده باشد و مانند حقوق عامه مردم نظیر سرقت، زنا، لواط و شرب خمر نبوده كه حدي تعيين كرده باشد و همين دليل بر آن است كه موضوع حجاب در زنان به حدي نرسيده بود كه شارع بخواهد از طريق الزام و اجبار وارد شود.» 3️⃣الزام شهروندان به قانون بعد از وجود زمینه‌های پذیرش یک قانون در جامعه و اخذ تعهد اجتماعی است، در غیر این صورت مخالفت با قانون از حقوق طبیعی افراد است و مجازات کردن آنها از هیچ وجاهتی برخوردار نیست. صدیقه وسمقی در مصاحبه‌ای در اینباره می‌گوید: «به نظر من مهمترین مشکل ناشی از تبدیل دین به یک دستگاه حقوقی است...ملزم کردن مردم به انجام دستورات شرعی با اصل رسالت انبیا که هدایت بوده، مخالف است و قرآن نیز بر اصل ضروری اختیار و آزادی انسان تاکید می کند. از آنجا که دستورات شرعی امر ایمانی هستند لذا نمی توانند تحمیلی و اجباری باشند...اکثر فقها میان قانون عرفی و احکام شرعی تفاوت قائل بودند و لااقل تحمیل احکام بر مردم توسط فقها را جایز نمی دانستند. این عقیده ی رایج در میان فقهای شیعه منطقی و معقول و به نفع اسلام و مسلمانان بوده است.» (ماهنامه ایران فردا شماره 38) 🔸در بخش بعدی ادله موافقان قانون حجاب ذکر می‌شود. 🌐 AzadFekriSchool.ir 🆔 @AzadFekriSchool

🔻نمایش آنلاین درس-گفتگوهای مدرسه آزادفکری #آزادفکری_تی‌وی #رایگان 🔹درس-گفتگوی نخست: مساله #حجاب 🔸اساتید: حسین #سوزنچی | سروش #دباغ ⏰برنامه پخش: از فردا (۳۱فروردین)، هر روز در سایت مدرسه آزادفکری 🎊🎊 + ۷۰٪ تخفیف ثبت‌نام در کل ۵ درس-گفتگوی «درباره زنان» در ایام پخش 🌐 AzadFekriSchool.ir 🆔 @AzadFekriSchool