‌ 🔹«کربلا!کربلا! ما داریم می‌آییم» را بارها شنیده‌ایم. اکبر شریعت (مداح و شاعرِ اثر)، با یادِ نام شهدای انقلاب و دفاع مقدس، خود و هم‌رزمانش را به ادامه راه شهدا دعوت می‌کند و این حرکت را در امتداد نهضت عاشورا می‌بیند. فارغ از کلیّتِ اثرِ باکلامش، نغمه (ملودی) این اثر نیز، در ذهن ما، برای شهدا و دفاع مقدس ثبت شده است. میثم مطیعی در اقتباسی از همین اثر، نوحه‌ای خوانده است که با شنیدنش، حال و هوای اثرِ اصلی، بازآفرینی می‌شود. در بین مداحان، میثم مطیعی، بیش از دیگران، از این سنخ اقتباس‌ها دارد که برخی از آن‌ها، توفیق بیشتری یافته‌اند. 🔹برخی نغمه‌ها در حافظه تاریخی مردم با حال و هوای مشخصی تعیّن پیدا کرده‌اند. نمونه بارزش، برخی از نوحه‌ها و ترانه‌های دفاع مقدسی‌اند که فارغ از کلام، در نغمه خود نیز، حامل گنجینه‌ای از معانی نظیر حماسه، رزم و فتحند که الهام گرفتن یا بازآفرینی‌شان، می‌تواند همان معانی را فراخوانی کند. 🔹نوحه‌های اقتباسی از نغمه‌هایی که برای شهادت خوانده شده‌اند، در موضوعِ محوری با هم تناسب و اشتراک دارند و هر دوی آن‌ها درباره شهادت‌طلبی و ایثارند؛یا برای سیدالشهدا و شهدای کربلا یا شهدای دفاع مقدس و انقلاب. اگر این اقتباس‌ها، به برداشت صِرف از نغمه محدود نشوند و تناسب‌های دیگری را فراهم کنند، هنری‌تر و هوشمندانه‌تر خواهند بود. برای مثال، حسین طاهری، مداحی «ای لشکر صاحب زمانِ» صادق آهنگران را به شکل رجز بازآفرینی کرده که گویایِ حضور تاریخیِ‌ امروز ما در امتداد همان آرمانِ دفاع مقدس است و پیغام «آماده باشِ» آخرالزمانی را به مخاطب گوشزد می‌کند. 🔹در این فرسته، ۹ مورد از مداحی‌هایی را می‌شنویم که نغمه آن‌ها از نوحه‌ها یا ترانه‌هایی اقتباس شده‌اند‌ که در دوران دفاع مقدس یا برای شهادت خوانده شده‌اند.

🔹«عاشورا»؛ اپرا به رنگ تعزیه سرگذشت خلق اولین اپرای ملی و عروسکی #موسیقی #اپرا #نمایش 🔺رسانه بافتار 🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35

‌ ‌ پانزده دقیقه که از اجرا گذشت، شیخ‌‌حسین انصاریان عمامه‌اش را روی صندلی روبه‌روی‌اش گذاشت و شروع به اشک‌ریختن کرد. نمایش که به پایان رسید، به کارگردان آن گفت:«استاد غریب‌پور! شما منِ آخوند را به گریه انداختید!». انگار که این جمله، حساسیت‌ها و چالش‌های یک بازنمایی کلیشه‌شکن از شخصیت‌های والا را فرونشاند؛ به گونه‌ای که پس‌ازآن، مجوز اجرای عمومی آن اثر هم صادر شد. البته همان کارگردان هم «از زمانی که قلم روی کاغذ گذاشت، با اراده‌ای کار کرد تا شیخ و مخاطبان را تحت‌تأثیر قرار دهد». بهروز غریب‌پور که از احیاگران نمایش عروسکی سنتی ایران است، پیشینۀ پانصدساله‌ای را برای اُپرا در ایران به شمار می‌آورد و گواهش را نمایش «تعزیه» می‌داند. اگر بخواهیم «اُپرا» (Opera) را تعریف کنیم، اثری صحنه‌ای و دربرگیرندۀ سه هنر شعر («لیبِرتو» / Libretto)، نمایش و موسیقی است. وی هر سه هنر یادشده را درون تعزیه نیز جاری می‌بیند؛ گویا با این تفاوت‌ها که با مضمون سوگ‌نامۀ (تراژدی) رویدادهای تاریخی و مذهبی، براساس نغمه‌های موسیقی ایرانی و در میدانگاه و محوطۀ روباز یا خیمه‌ و تکیۀ سرپوشیده اجرا می‌شود. طراحی اُپرا برای اولین بار در ایران هم با بهره‌گیری از برخی ویژگی‌های نسخۀ غربی آن (صحنۀ تالار و سازبندی کلاسیک)، جز از همین راه تعزیه و پیوند با نمایش واقعۀ نینوا و شهادت حضرت امام حسین(ع) رقم نخورْد. البته این اثر، یک تفاوت‌ بارز هم با اُپرای غربی و تعزیۀ ایرانی دارد:عروسک‌های نخی‌ای در قالب انسان، جای‌گزین شخصیت‌های بازیگر-خواننده شده و ساختار سازها تغییر پیدا کرده است (سازهای زهی اضافه شده و سازهای بادی و کوبه‌ای افزایش یافته‌اند). این‌چنین، نخستین اُپرای ملی و البته اُپرای عروسکی ایران پدید آمد؛ با نویسندگی و کارگردانی بهروز غریب‌پور، آهنگ‌سازی بهزاد عبدی و اجرای گروه نمایش عروسکی «آران»:«عاشورا». فرستۀ حاضر، نگاهی دوباره به آفرینش این اثر تحسین‌برانگیز است. شما می‌توانید لوح فشردۀ این اثر را از فروشگاه‌های عرضه‌کنندۀ محصولات فرهنگی، به‌صورت حضوری یا اینترنتی، خریداری و دریافت بفرمائید. پی‌نوشت: عکس طرح جلد، ازسوی امیرحسین شکیبا ثبت شده است.

🔹۸ نوآوری فرمی از محمود کریمی #نوحه #موسیقی 🔺رسانه بافتار 🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35