‌‌ 🔹«نوحه» نوع خاصی از شعر است که در دفتر شعر شاعر باقی نمی‌ماند بلکه سرازیر می‌شود به مجالس و محافل ذکر مصائب و مراثی اهل بیت علیهم‌السلام. نوحه‌ها به خاطرات خوش معنوی افراد گره می‌خورند و توسط عموم مردم حفظ و زمزمه می‌شوند؛ بنابراین می‌توان روی کارکردهای نوحه مبتنی بر ارتباط گسترده و ساده مردمی، حساب ویژه‌ای باز کرد. 🔹نوحه می‌تواند صرفا یادآور وقایع تاریخی باشد که دل هر انسان پاک‌سیرتی را به درد آورد اما در همان محفل و هیأت بماند، بدون آنکه تحریض یا برانگیختنی بیش از این، برای مخاطب خود داشته باشد. برخی نوحه‌ها به این میزان قانع نیستند و این سطح را تمام ظرفیت نوحه نمی‌دانند. 🔹بعد از انقلاب اسلامی، با نوع دیگری از نوحه‌ها مواجه شدیم که کارکردی مترقی‌تر دارند؛ نوحه‌هایی حماسی که نگاهی نو به سیره معصومین (علیهم‌السلام) دارند و نزاع تاریخی حق و باطل را تا به امروز امتداد می‌دهند. از «با نوای کاروان» صادق آهنگران و «یاد امام و شهدا»ی سعید حدادیان گرفته تا نوحه‌هایی که سال گذشته در محکومیت بلوای «زن، زندگی، آزادی» به صحن هیئت راه یافتند و از قضای روزگار، آن روزها با فاطمیه مصادف بود و ظرفیت فاطمیه، این امکان را به شعرا و مداحان داد تا از آن واقعه تاریخی، برای امروزمان پلی‌ بزنند. 🔹فاطمیه برگی از تاریخ اسلام است که به خاطر تلفیقش از روضه و حماسه، موعد مناسبی برای حماسه‌سرایی و حماسه خوانی است. در عموم نوحه‌های فاطمی، بُعد غریبانگی و مظلومیت اهل بیت برجسته‌تر بوده و در شخصیت‌پردازی بر روابط احساسی بین حضرت علی و حضرت زهرا تأکید داشته‌اند و کمتر رنگ‌وبوی حماسی دارند. در این بین، شعرا و مداحانی با دغدغه اتصال امر تاریخی به امر امروزی و تبیین رابطه ولایی امام و مأموم و تحریض امت به قیام علیه ظلم و باطل، به صحنه آمده و تلفیقی مبارک از روضه و حماسه پدید آورده‌اند. دغدغه‌ای که متأسفانه در حال حاضر در بخش کوچکی از شاعران و مرثیه‌خوانانِ شناخته‌شده، وجود دارد و همین هم در غالب موارد، تدافعی، واکنشی و وابسته به بروز فتنه یا حادثه‌ای جدید است و هرگز نتوانسته است خلأ جدی حماسه در نوحه‌ها و هیئات را پر کند. 🔹پیش از این، حماسه‌خوانی را در مداحی‌های حسین طاهری بررسی کرده بودیم و این‌بار، به سراغ مداحی‌های حماسی فاطمی رفتیم که بیشتر در آثار مهدی رسولی، میثم مطیعی و حسین طاهری یافتیم و جالب است که بخش قابل توجهی، مصادف با بلوای «زن، زندگی، آزادی» خوانده شده‌اند. پی‌نوشت: عکس استفاده شده در جلد، صحنه هیئت «ثارالله زنجان» است که توسط مهدی احمدی طراحی شده است.

🔷 با روضه‌های فاطمیه قد کشیده‌ایم ۹ مداحی خاطره‌انگیز فاطمی 🔺رسانه بافتار 🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35

‌ 🔹نوحه‌های بسیاری برای حضرت زهرا (سلام الله علیها) سروده و خوانده شده‌اند اما از میان آن‌ها، برخی جایگاه ویژه‌ای در بین مردم پیدا کرده‌اند. نوحه‌ها یا نغمه‌هایی که به زبان مردم افتاده‌اند و آنقدر تکرار شده‌اند که دیگر جزئی از حافظه عمومی مردم به حساب می‌آیند. یک نوحه‌ چه ویژگی‌هایی را باید دارا باشد تا به این قدرت برسد؟ 🔹استفاده از ابزار‌های رسانه‌ای و انتشار فراگیر هرچند می‌تواند موثر باشد اما قطعاً کافی نیست؛ زیرا بودند آثاری که از این امکانات بی‌بهره بودند و فراگیر شدند و بودند آثاری که علی‌رغم انتشار فراگیر، ماندگار نشدند. 🔹نوحه متشکل از شعر، ملودی (نغمه) و اجراست. اگر این سه عنصر به خوبی، خلق و تلفیق شوند، بخشی از مسیر ساخت نوحه ماندگار طی شده است. بخش دیگر این مسیر به مستمع مربوط می‌شود. این مستمع است که در حین اجرای یک نوحه، هر چه قدر با آن بجوشد، آن اثر را قدرتمندتر می‌کند. به گفته بزرگان و علما هم، اخلاص و نَفَس شاعر یا مداح هم باعث می‌شود که یک اثر، روحی را در عصر خود بدمد. این ویژگی چندان قابل سنجش توسط ما نیست. توضیح مبسوط عوامل ماندگاری نوحه، خارج از حوصله این فرسته است؛ اما در فرسته‌های مرتبط با آثار خاطره‌انگیز، دست‌وپایی می‌زنیم برای طرح بحث و تبیین سوال و عواملی که می‌تواند در این راستا موثر باشد. 🔹در این فرسته، تلاش کردیم از میان انبوهی از نوحه‌ها و نغمه‌های فاطمی که برای مردم ایران خاطره‌انگیز شده‌اند، برخی را فهرست کنیم.

🔷 روایت مادر «مادر شهید و بسیجی» در «روایت فتح» 🔺رسانه بافتار 🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35

‌ «فرق مادر شهید با تمام مادران دیگر زمین خلاصه می‌شود به این: مادر شهید پیش از آنکه مادر شهید می‌شود «شهید» می‌شود...» (شاعر: مریم سقلاطونی) 🔹تمام «روایت فتح» درباره تولد یک انسان تازه است. کلمه تولد در اینجا، لفظی اعتباری برای اشاره به ظهور انسانیتی جدید نیست که عمیقاً اشاره به معنای زمینی تولد و به‌دنیاآوردن دارد؛ به‌دنیاآوردن انسانی جدید از «دامن پاک مادران مسلمان». 🔹در مسیر روایت انسان تازه (بسیجی)، پرسشی اصلی پیش‌روی سیدمرتضی آوینی گشوده بود: «ریشه بسیجی کجاست؟». اگرچه جنگ به‌مثابه یک تجربه وجودی منحصر‌به‌فرد، بسیجی را به کمال رسانده بود اما او در خارج از میدان نبرد ریشه داشت. آوینی برای روایت ریشه‌ها، به زادگاه بسیجی – شهر، روستا - باز می‌گردد و در جست‌وجوی آن، به مادر می‌رسد: «سه نسل در کنار یک‌دیگر، پدران، پسران، و کودکانی که عهده‌دار بارِ این نهضت عظیم تا فرداهای روشن ما هستند؛ و در این میان، وظیفه مادران از همه سنگین‌تر است [...] وجود پُربرکت آنان قلب تپنده‌ای است که خون صبر و استقامت و وفاداری را در تن این امت بزرگ می‌دواند و این‌چنین، حیات ما دَم‌به‌دَم به نفخات جان‌بخش روح‌القدس تجدید می‌گردد.» (روایت فتح، مجموعه اول، قسمت دهم، ضیافت) 🔹«مادر»، ریشه بسیجی است و خود ریشه در خاک کربلا دارد؛ او خود را در لحظه عاشورایی و در موقعیتی زینبی می‌بیند. بسیجی به‌واسطه او به تاریخ اسلام متصل می‌شود تا به یاری امام بشتابد. در عین حال، مادر امتداد دارد و «فردای روشن» را در دامن خود می‌پرورد: «بگذار اغیار هرگز درنیابند و فردای روشن ما را در حضور امروز بچه‌های ما نبینند. بچه‌های ما امروز در تظاهرات و هیئت‌ها و روضه‌خوانی‌ها بزرگ می‌شوند و شیر مادر را مخلوط با اشک‌های حسینی می‌مکند و عشق حسین (ع) با جانشان آمیخته می‌گردد و آینده انقلاب را تا فرداهای دور و حکومت جهانی عدل در سراسر کُره زمین استمرار می‌بخشند.» (روایت فتح، مجموعه اول، قسمت نهم، حضورالحاضر) 🔹در این فرسته، به سراغ «مادر» در مستند «روایت فتح» رفته‌ایم و برش‌هایی از آن، تقدیمتان می‌شود.

🔷 مسیحا نفسی می‌آید... قطعه «مسیحا»؛ پیشنهادی برای شب یلدا 🔺رسانه بافتار 🆔https://eitaa.com/joinchat/4285857982C557b3c5b35