بسم الله
#بازیباییهای_نهج، شماره 11
🌾🍃🌻🌴🍃🌻🌴
#حکمت_402 : « لَقَدْ طِرْتَ شَكِيراً وَ هَدَرْتَ سَقْباً»
به پرواز درآمدی در حالیکه که تازه پر درآورده‌ای و بانگ برآوردی در حالیکه [هنوز] بچه شتری هستی.
📢حضرت امیر(ع) این سخن را خطاب به فردی که در محضر حضرت، سخنی فراتر از شأن خویش رانده بود ایراد فرمودند.
🔷عنصر زیباشناختی: استعاره مرشّحه در هر دو جمله.
👈استعاره در جمله اول:
«شکیر» به اولین پرهایی میگویند که بر بال پرنده می‌روید. این پرهای خُرد و نازک، به درد پرواز کردن نمیخورد. حضرت امیر(ع) مخاطب خود را به جوجه پرنده‌ای تشبیه کرده‌اند که پیش از آنکه پرِ پرواز دربیاورد، بال پرواز گشوده است و پرواز (طرتَ) کلمه‌ای است مناسب با مشبه‌ٌبه (شکیر) و در چنین استعاره‌ای چون بُعد استعارگی استعاره تشدید می‌شود، استعاره را مرشحه میگویند.
👈استعاره در جمله دوم:
بچه شتر نابالغ را سقب می‌نامند. بچه شتر نابالغ، توان بانگ برآوردن ندارد. کسی که سخن فراتر از شأن خویش برآورد بچه شتری را مانَد که بانگی فراتر از شأن خویش برآورده است.
🍃🌾📢نکته:
برخی از ارباب لغت معتقدند که شکیر در اصل به اولین شاخ و برگی اطلاق می شود که بر درخت می روید بنابراین، استعمال شکیر در انسان ناپخته و خام، استعاره در استعاره خواهد بود چرا که ابتدا، شکیر از اولین پرهای پرنده استعاره آورده شده و سپس در دومین گام، شکیر به معنای پر نازک پرنده، در انسان ناپخته استعمال شده است که این نحو از مجاز (#سبک_المجاز_من_المجاز) از زیباترین انواع استعاره است.
@banahjolbalaghe
بسم الله
#بازیباییهای_نهج، شماره 12
🌾🍃🌻🌴🍃🌻🌴
#حکمت_402 : «لَقَدْ طِرْتَ شَكِيراً وَ هَدَرْتَ سَقْباً»
به پرواز درآمدی در حالیکه که تازه پر درآورده‌ای و بانگ برآوردی در حالیکه [هنوز] بچه شتری هستی.
در پست قبل (#بازیباییهای_نهج، شماره 11) نکاتی درباره این حدیث زیبا ارائه شد؛
و اینک چند نکته‌ی دیگر:
این جمله افزون بر ایجاز بسیار زیبایی که دارد، مشتمل بر توییخ و تنبیه و هشدار دادن به مخاطب است و میخواهد به مخاطب بفهماند که تلاش او تلاش بیهوده و نافرجامی است.
در زبان فارسی ضرب المثلِ «غوره نشده مویز شده‌ای» شبیه به همین جمله امام ع است.
@banahjolbalaghe